Historisch Archief 1877-1940
Technisch werd deze interessante fresco-schil
dering een triomf voor Elstree. Noch in fotografie,
noch in mise-en-scène, noch in. forschheid van ge
baar doet zij belangrijk voor Hollywood onder. En
naarmate het instinct voor wat film en wat tooneel
is in de Britsche studio's doordringt, zal Engeland
«en belangrijke concurrent kunnen worden voor
de Amerikaansche rivaal.
Victor Saville:
toyul en Corso
a spy"
..T was a spy" behandelt het oude thema van
oorlog, onderdrukking en spionnage. Het is de ge
schiedenis van een verpleegster, die uit liefde tot
haar land in het dubieuse corps der spionnen treedt,
betrapt wordt en veroordeeld om zich eerst bevrijd
te zien, wanneer de Geallieerden als overwinnaars
haar geboortedorp binnentrekken. De film brengt
in zooverre iets nieuws, dat zij naast de bekende
paraphernalia van het spionnage-wezen, het accent
legt op de heroiek welke het systeem kan bevatten.
een kwaliteit, die haar de verdienste verleent de
draagster van een idee te zijn.
Hoofdzaak werd hier uiteraard de realisatie van
de oorlogssfeer. Het groote gevaar schuilt daarbij
stellig in wat men de mise-en-scène op een koopje"
zou kunnen noemen. Wij zijn na Pabst's West
front" en. vooral na Milestone's onvergetelijk All
quiet. ..." op dit stuk te zeer verwend, om nog
met tweederangsch werk genoegen te kunnen ne
men.
Welnu Saville is er, zelfs na deze groote voor
beelden, volkomen in geslaagd het altijd weer
huiveringwekkende thema der oorlogsverbeelding
in al zijn lugubere kracht voor ons te realiseeren.
De handeling werd in deze film tot een beklemmend
en naar het slot toe zelfs grootsch betoog. Onge
twijfeld men kan zijn aanmerkingen hebben:
de opvolging der scènes is in den aanvang nogal
kortademig en onrustig. Telkens zijn er momenten,
waarop men een episode zou willen vasthouden,
om de figuren zoo levend en nabij te voelen als de
film dit vermag te doen. Personages als de burge
meester van de bezette stad en de spionne Aunt
Lucille", op zichzelf voortreffelijk aangezette crea
ties, komen er door deze versnippering wat los bij
te hangen. Maar naarmate het verhaal vordert en
^ich begint te conceiitreeren op de hoofdpersonen
en het eigenlijke conflict, groeit de eenheid van het
werk dat voor mijn gevoel stellig zijn hoogtepunt
bereikt in het pleidooi van de spionne, Martha,
voor den krijgsraad. Madeleine Oarroll, die dit
karaktsr verbeeldt, vindt er eensklaps accenten
welke verbazen en ontroeren. Aanvankelijk een
ietwat vlakke, conventioneele figuur, stijgt haar
creatie daar tot een onalledaagsch formaat. Op de
vraag van den president, wat zij nog tot haar ver
dediging heeft in te brengen, verheft zij zich letter
lijk en figuurlijk, zóó dat wij met verrassing luiste
ren naar den brandenden hartstocht achter deze
even gevolleerde stem. Een groot moment in de
film, dat de aandacht voorgoed op Madeleine
Oarroll gevestigd houdt, als een der zeer weinige
Engelsche speelsters van beteekenis.
Herbert Marshall is de spion, Sergeant Stephan,
en hij brengt deze figuur met al de voornaamheid
en zekerheid van zijn superieur talent. Aanvanke
lijk zitten hem zijn langzaam speeltempo en ietwat
monotoon geluid in den weg, maar aldra weet hij
zich te doen gelden en met zijn nobelen eenvoud
te imponeeren.
Tenslotte is daar, C onrad Veidt als de comman
dant der bezettingstroepen.. De oogenblikken
waarop _zij n _fascineerende figuur het doek
beheerscht, doen ons ineens weer beseffen wat de
film in haar hoogste potentie zijn kan. Als zoo dik
wijls staan wij hier voor het nog steeds onopgeloste
raadsel der filmpersoonlijkheid constateeren wij
opnieuw de onoverbrugbare klove, die den
knapsten komediant van den waarachtigen filmspeler
scheidt. Iedere scène, waarin Veidt domineert,
wordt een gebeurtenis op zichzelf krijgt een
eigen dramatische beklemming, die liet eigenlijk
?verhaal overschaduwt. En men vraagt zich af,
welke internationale speler zich nog met dit merk
waardige talent meten kan.
Alles saamgenomen werd Saville's ,.1 was a spy"
een groote gebeurtenis, die belangwekkende pres
taties van Elstree in het vooruitzicht stelt.
Marion Gering: .?lennïe CJerliardt",
Itoxy.
Een film als deze treft het wel ongelukkig, wat
haar plaats op de programma's betreft. Tusschen
de bonte en luide werken van deze week geplaatst,
loopt zij groote kans te worden weggedrongen.
[Sylvia Sydney in Jennie Gerhardt"
Machtige mise-en-soène, imposante spelers en een
int'eressint gegeven trekken de massa, nu eenmaal
onweerstaanbaar aan. Het moet al een heel ..stille
week" zijn. wil een film als ...fennie Gerhardt" de
belangstelling ondervinden, die zij verdient.
Marion Gering is hier de man van zijn.
eveneens te weinig gewaardeerd.
Twentyfour hours" een stille, fijne, toegewijde
psycholoog en dra'ii aturg. /ich van d ! wereld
afsluitend met de ^delicate stof. die hij te
verwerken heeft, omringt hij zich vóór alles
met een uitgelezen staf van filmspelers.
S/lvia Sydney. Donald Cook en de voortref
felijke Edward Arnold vormen het prachtige!
m iteriaal, dat voor de film en niets dan de
film geschapen schijnt. Waar het breede
gebaar, het imposante decor eu de boute
menigte ophouden w.i:ir het drama zich
111'ir binnen richt en afdialt in d" slille
ons wonderlijk innerlijk....
krachten als dex.e regisseur
rs naar voren. liet
onderme uw noch bijzonder
seiisadiepten van
daar treden
en deze spel"
weip is niet
Uit De Borinage'
tioneel, maar altijd belangwekkend omdat het
uitsluitend den mensch raakt. Jennie Gerhardt
verschilt weinig van haar zuster uit ..Back Street" :
het gaat hier eveneens om de tragedie van de vrien
din", die van den man bij wienzij behoort levenslang
gescheiden wordt door het absurde obstakel van
het legale boterbriefje. Een oude historie, die
nochtans even nieuw en waar blijft als Heine's
platgetreden citaat. Sylvia Sydney, die gevoeligste
en navrantste aller ingénuen, maakt er een stillen,
melancholieken droom van. . . . een weemoedig lied
van berustend gedragen leed. vol fijnheid en warme
bekoring. De rijke nuanceering van dit argelooze,
natuurlijke spel zoo vol en ontroerend in zijn on
opzettelijkheid, doet de herinnering aan. al wat luid
ruchtig en opzienbarend en tooneelmatig
is, wegvallen als een kwalijke cauchemar.
Gering heeft er al de toewijding van zijn
analyseerend talent aan gegeven, zoowel
als aan de uitstekende bijfiguren van
Cook en Arnold. Jennie Gerhardt" be
vat vele en lange dialogen en toch is
het meer film, d.w.z. rijker, ontroerender
en indringender dan werken met grooter
allure.
Fijnproevers. . . . attentie s.v.p. !
Joris Ivens: ,,l>e torinasjr".
Wc Uitkijk".
In een tijd, die geladen is met gevaarlijke
politieke hartstochten, kiest Tvons openlijk
partij on het deert hem niet dat deze partij
de meest precaire en minst voordoelige
is. Hij weet wat dit alles voor hem
bet eekent hij weet. dat de eenmaal 7,00 groote
populariteit, welke hij in zijn vaderland genoot.
hierdoor vrijwel wordt vernietigd hij weet dat
de overtuiging welke hij thans openlijk belijdt een
scheidsmuur heeft opgetrokken tusschen hem en
het overgroot e deel van zijn land ge noot en hij
weet dat hij. de volbloed Hollander, voortaan zijn
weg alleen moet gaan. . . . en hij volhardt in zijn
overtuiging.
Met weemoed ziet iedereen, die hart heeft voor
een nationale filmkunst, het ernstige en belangrijke
werk aan, dat Ivens' Do Borinage" is. Een werk vol
opstandigheid, vol ..tendeiiz" misschien. . . . maar
vol van oen wijd mededoogen on een eerbiedwaardige
overtuiging tevens. Kn bovenal oen werk van for
maat ! Wij. die Ivens' politieke zienswijze niet
doelen, moeten ons onthouden van ieder oordooi
omtrent de strekking dezer film wij. die van Ai;
feiten niet op de hoogte zijn. kunnen bezwaarlijk
treden in een waardeering harer documentaire be
trouwbaarheid. Maar wat wij wol constateeren is,
dat mot dit werk onze eeriigo filmkunstenaar van
waarlijk groote allure, zijn land en zijn volk vaar
wel zegt. Want ..De Borinage". met haar
mensehelijkhoid en idealisme, zal tot het Nedorlandsche pu
bliek niot doordringen. . . . de tijden zijn er niet
naar ! Niemand kan zeggen of later, in rustiger
omstandigheden, deze film niet nog eens zal wor
den bestudeerd als belangrijke phaso in
denontwikkoling.sgang van een Nederlandse!) kunstenaar.
Voorloopig zal zij slechts een beperkten kring van
gelijkgezinden bereiken en slechts weinigen zullen
in de gelegenheid zijn een werk van Ivens te zien,
dat bewogoner. warmer, levender is dan zijn tot
nog toe bekende oeuvre Komsomol" incluis.
Het valt moeilijk te zeggen óf 011 wanneer Ivens
woei- in ons midden zal terugkeeren: de hooggaaiide
golven der politieke hartstochten maken iedere
voorspelling onmogelijk. Maai' dit mag ons niet
beletten te erkennen, dat in dezen filmkunstenaar
een monscli van overtuiging en karakter van ons
afscheid noemt on over allo scheidsmuren van
richting en zienswijze hoen. eerbied te voelen voor
don man die consequent on alleen zijn weg durft
gaan !
Charles Laughton en Binnie Barnes in Hendrik VIII"