De Groene Amsterdammer van 17 Maart 1934 N o. 2963 Muziek Een afscheid i Constant van Wessem Pierre Monteux Van wat men verliest erkent men eerst goed de waarde. Het zoo plotselinge afscheid, dat Pierre Monteux van ons neemt na tien jaren geregeld ieder seizoen naast Mengelberg een aantal concerten van het Concertgebouworkest te hebben geleid een afscheid, omtrent welks motieven ook Monteux zelf geen nadrukkelijke verklaring geeft en daardoor zelf eenigszins in de hand werkt, dat men gissingen maakt, die echter alle even onverklaarbaar blijken (want heen te gaan, omdat men tien jaren hier heeft gedirigeerd, zooals hij zjelf voorgeeft, klinkt al heel weinig plausibel) dit afscheid nu heeft ons wel gealarmeerd en van spijt vervuld. De werkzaam heid van Monteux voor het Amsterdamsche muziekleven is ^van zoo diepgaande beteekenis geweest, dat haar ophouden hier een hiaat laat, die voorloopig wel sterk voelbaar zal blijven. "Want al zijn er natuurlijk uitstekende dirigenten te vinden, aan wie men de leiding van ons orkest kan toevertrouwen en die dit met eere zullen doen wij vernemen, dat vrijwel zeker een hier niet minder geliefde dirigent, n.l. Bruno Walter, Monteux' plaats zal innemen de eigenlijke be teekenis van Monteux voor ons lag toch elders dan in zijn directie. Monteux kwam hier op een tijdstip, dat het Amsterdamsen muziekleven een achterstand had in te halen tegenover de muziek van. zijn eigen tijd. Niet, dat vroegere dirigenten de muziek van onzen eigen tijd geheel hadden verwaarloosd, want Mengelberg was vóór 1920 steeds met al zijn kracht en overtuiging pionier geweest voor zijn toenmalige tijdgenooten Strauss en Manier, om van mindere goden maar te zwijgen, maar de groote verandering, die, speciaal sedert den oorlog, in de constellatie van het Europeesche muziek leven had plaats gehad en die dit meer naar de Romaansche landen had verschoven, bracht een soort muzikaliteit naar voren, waarvoor Mengel berg noch den zin noch de sympathie bezat. Voor haar verstaan en weergave werden eigenschappen gevraagk, die Mengelberg vreemd bleven en die hein ook drachtens zijn persoonlijkheid vreemd moesten blijven. Mengelberg leefde niet met die muziek, kon er ook niet mee leven, zij verzette zich tegen zijn eigen opvatting van harmonie, orde, stijl. Daar was de muziek van Strawihsky. Het doet er niet toe of haar waarde voor de eeuwigheid zal blijken, of Strawinsky's muziek eenmaal naasj; die der groote klassieken genoemd zal worden: niet alleen voor de eeuwige werken, ook voor de tijdelijke heeft hij, die aan het hoofd staat van een eerste klasse-orkestapparaat voor de vertolking zich te interesseeren en ze ons te laten hooren: wij, het toehoorend publiek, hebben er recht op de muziek van onzen eigen tijd te leeren kennen. Het hoeft niet te mal te worden, ook aan het moderne zijn grenzen te stellen en niet ieder experiment hoort thuis in de concertzaal van een algemeen publiek, maar hier betrof het toch wel muziek, die al reeds sinds jaren in het buitenland werd gekend, bewonderd of gewaar deerd, al naar de sympathieën waren. In 1024 bestond deze muziek al meer dan tien jaar. Het zou Monteux wezen, die haar bij «ons haar intree liet doen. Le Sacre,* Petrouchka, ze klonken voor het eerst op het podium van het Amsterdamsen Concertgebouw. Hiermede overhandigde Monteux ons niet alleen zijn geloofsbrieven, hij bepaalde er tevens mede wat hij bij ons kwam doen eri waarom het een gelukkig besluit was geweest, dat hem hier, naast Mengelberg, had geroepen. In de tien jaren van zijn directie heeft Monteux nimmer opgehouden zijri taak van vernieuwer van onze kennis der Europeesche muziek te vervullen. De lijst van noviteiten, die hij ons Het hooren in die tien jaren, is wanneer wij hem voor ons zien liggen, eerbiedwekkend. Geen naam der belang rijkere moderne componisten of hij komt er op voor. In dat opzicht had Monteux, de Franschman, geen voorkeur, Oostenrijk en Duitschland fimgeeren op zijn programma's broederlijk naast Frankrijk, Italië, Spanje, Polen Holland. Maar ook op het gebied der klassieke muziek bracht hij noviteiten en> door menig merkwaardig on bekend werk van oen bekend meester danken wij aan hem de kennismaking. Wij kunnen zeggen, dat Monteux .,nieuw leven" in ons, mede door de voorkeur aan zijn eersten dirigent conservatief geworden, muziekleven kwam brengen en dat, naast de zeer gelukkige dispositie van zijn kennis en aanleg, vooral ook zijn praC; tische vertrouwdheid met de moderne muziek hem de daartoe aangewezen man heeft gemaakt. En dat het publiek zich ten volle bewust was, wat het aan Monteux ging verliezen, hot bleek wel eclatant op dat laatste concert, dat hij in het Concertgebouw dirigeerde en onder welks geheele duur de ovaties niet van de lucht waren. Spreekzaal DE ZAAK LIEPMANN. ,.Niemand immers met een niet door staats hoofden verafgoding beneveld brein zal in de be wuste passage in het boek Das Vaterland" een vooropgezette bedoeling van beleediging kunnen lezen" schrijft de heer W. A. Kramers in ,,de Groene" van 3 Maart j.L, inzake de veroordeeling van een buitenlander tot n maand hechtenis wegens beleediging. Deze en meerdere opmerkingen getuigen van weinig eerbied voor de Nederl. rechterlijke macht, die m.i. deze hoon zeker niet verdient. Wanneer de heer Kramers met een dergelijk geschrijf; in het midden latend, of er een beleedi ging gepleegd is of niet, de Nederl. drukpersvrijheid wil verdedigen, dan zal dit toch de meeste Neder landers tegen de borst stuiten en een averrechtsche uitwerking hebben. W. VAN DEK MEER. Een rechterlijk vonnis is de meeningsuiting van n mensch of van eenige menschen. Het is niet te verwachten, dat die meeningsuiting steeds ieders instemming vindt; dat zij niet soms tot critiek aanleiding geeft. Aan den anderen kant is het een belang van allereerste orde, het gezag der rechterlijke macht zoo groot mogelijk te doen zijn: zij is, in woelige tijden, het laatste steunpunt der objectiviteit. Wie haar daden critiseert, behoort daarom, naar inhoud en vorm, de grootst mogelijke soberheid te betrachten. De, redactie erkent, dat in liet door den inzender gewraakte artikel dK> grootst mogelijke soberheid niet is betracht. F. (i. S. J. D. STRUUS & Zn. Tel. 37906 - AMSTERDAM - Prinsengr. 837 BEGRAFENISSEN CREMATIE TRANSPORTEN W. H. POLMAN TUINQVERTOOM526 - Telefoon 82660 Begrafenissen ? Transporten - Crematies N.V. Meubelmagazijn Eden** Molsteeg ~* Amsterdam B U R E A U X Adverteeren op de juiste plaats en in de juiste courant garandeert 100 % succes. Vraag eens de tarieven voor het adverteeren op deze pagina aan de administratie. BEGRAFENISVEREENIGING N. SAX Jr. AMSTERDAM Z (Hoofdkantoor) P. C. Hooftstraat 38 Tel. 2O341 2425O BUSSUM (Bijkantoor v h Gooi) Brinklaan 138 Telefoon 2275 BEGRAFENISSEN - CREMATIE - TRANSPORTEN HEERENKLEEDING VOOR VADER EN ZOON TOT REDELIJKE PRIJZEN ADRIAAN SCHAKEL HEILIGEWEG - TELEFOON 37273 Is de zaak, waar Zoon en Vader Steeds nog komt, en altijd kwam. DE IDEALE TANDPASTA Zuiver en zacht. Ongekend snel en schitterend resul taat. Biologisch werkend. Gezond tandvleesch en blinkende tanden. B IJ Z O M D E R AANBEVOLEN '/. tube ?0.45 '/i «»be /0.80 NEDERLANDSCH FABRIKAAT