REN OP DE FILM ^embrandl - Dans les Rues Yesterday" in Alhambra L J. JORDAAN zich neemt met opeengeklemde tanden en de wanhoop over den dood van haar geniaal in het hart. Zie bet aan grijpende moment, waarop zij over weldigd door de jubelende genegen heid der menigte van het balcon teruglatharina van Rusland" i / gekeerd als een kind neerhurkend i tusschen ministers en generaals. . . . ! en gij weet hoe vrouwelijke grootheid i en ?vrouwelijke hulpeloosheid elkaar '? kunnen raken. l Grooter verrassing nog dan Bergner, ! v«n wie wij dit alles tenslotte konden ; verwachten, is de jonge Fairbauks als de waanzinnige Peter van liusland. Nergens maakt hij deze figuur tot de dankbare speelrol, waartoe het ka; rakter zulk een welkome aanleiding . geeft nergens overschrijdt hij de ; grenzen van het zuiver menschelijke en zelfs in de oogenblikken, waarop 1 bij den .geesteszieken tyran in al zijn ? barbaarsche willekeur heeft uit te beelden, blijft hij de beklagenswaar dige gek die hulpeloos speelt met de - symbolen van zijn almacht. De scène aan de f eesttaf el, waar hij met Catharina alleen blijft, nadat alle gasten zich in consternatie verwijderd hebben (welk een prachtig stuk filmkunst, deze episode !) zoowel als zijn afscheid . voor hij in de koets stapt, waarin de ' dood hem wacht, zijn waarlijk van een ontroerende grootheid. Ik heb Fairbanks gezien in Morning Patrol" met een energiek, doelbewust masker ik vond hem hier terug met het magere , verteerde gelaat van den zielszieke | waarin de dwalende, wijd-uiteen; gjgiande oogen branden. Een metamor' 'fose, die tot het hoogste en beste behoort wat de film kan brengen, omdat zij niet berust op techniek doch op een innerlijke transformatie. ^[J Tenslotte de Keizerin Elisabeth van Flora Bobson. Wie is deze leelijke vrouw met haar gulzigen, grooten mond haar warme stem en haar imposante vorstelijkheid in iedere groteske situatie aan dit barokke hof? Wij weten het niet maar geen andere speelster zou deze moeilijke, gecompliceerde figuur levender en echter kunnen oproepen dan zij doet. Zoo krijgt de kille, decoratieve pracht van de costuumfilm door het brandend conflict dezer karakters vanzelf sfeer en smelten handeling en milieu samen tot een levend, bewogen geheel dat in de annalen van het 'historische filmdrama tot een hooge en heugelijke uitzondering behoort. Victor Trivas: Dans les rues", »e Uitkijk Trivas heeft met Granowski voor mijn gevoel steeds behoord tot de soort filmmakers, die niet weten te overtuigen. Zijn Niemandsland" vol goede bedoelingen, vol antikitscbprincipes, vol idealisme, bleef niettemin zwak en ontoereikend. Eén meter gloriéuse kitsch van een Fritz Lang of een Sternberg vaagt heel zoo'n pleidooi voor den beteren mensch en de betere film weg.... helaas ! Wat het mist is bloed, zenuwen, vuisten, macht ! Het stemt ons sym pathiek als een essay of een lezing en daarbij blijft het. Dans les rues" is ontegenzeggelijk beter werk dan Niemandsland" in hoofdzaak waarschijnlijk, omdat het onderwerp den maker veel meer ligt. De anti-oorlogsfilm vroeg om den bezetene, die desnoods maling heeft aan de kitsch-gevoeligheid der aestheten maar die op tijd den duivel in zijn body voelt en de heele rataplan op stelten weet te zetten, zoodat zijn sujetten en zijn publiek er gelijkelijk van beven. De filmvan-de-straat" echter kent ook andere accenten en het zijn voornamelijk deze, waaraan Trivas is blijven han gen. De triestheid der melaatsche gevels de norsche nuchterheid der Parijsche banlieue de mokkerige bedomptheid van het zuinige Fransche interieur en vóór alles de menschen als essentieele wezenstrekken van dat immense masker: de straat. . . ziedaar, wat hem in hoofdzaak in spireerde. De wonderlijk-aantrekkelijke leelijkheid waardoor Parijs iederen vreemdeling boeit, bezielde hem evenzeer als zijn landgenoot Kirsanoff in de dagen van Ménilmontant". En zoo werd Dans les rues" vóór alles een film d'atmosphère" een melancholieke, teere en gevoelige schildering van de steenen emotie, die Parijs heet. In dit opzicht werd dit werk inderdaad een voortreffelijk filmgedicht, dermate zelfs dat het geen zin heeft bepaalde fragmenten te noemen. Want van den eersten tot den laatsten meter ondergaat men als een teeder zingend vibrato, die typische vreemdelingengevoel igheid voor de sfeer van Parijs. De Fransche critiek heeft zich verzet tegen Trivas' Elisabeth Bergner en Flora Robson W. Sokoloff in Dans les rues" visie op haar Paname".... geen wonder ! Het is alleen voor ons, bui tenlanders, weggelegd deze merk waardige sensatie na te proeven. Intusschen bevat Dans les rues" ook een handeling en zelfs een handeling met vaart en heftige con flicten. Hier echter kan ik Trivas niet volgen. Hij is mij te braaf, te fatsoenlijk en misschien ook te aesthetisch. De louche gemeenheid, de broeierige passie, het wilde tumult.... alles wat zulk een bende halfwassen misdadigers bindt, valt ten eenen male buiten de humane ziel van een Victor Trivas. Hetzelfde thema, be handeld in den zonderlingen draak: Mayors of heil", toont precies wat er aan Dans les rues" ontbreekt. Ach ja er laten zich nog steeds [vele en dankbare vellen volschrijven tegen Amerika en zijn vloekb'ren kitsch.... maar het ge weld, de macht, de overtuiging ziet u! John Stahl: ,,Only Yester day", Alhambra Het wordt wel een beetje veel, dit derde Back Street" geval! Na Irene Dunne's tragedie van de vrouw-opden-achtergrond kregen we Sylvia Sydney's gelijksoortige beleving en nu blijkt Margaret Sullavan in de termen te vallen. Ook zij wordt door den geliefden man vergeten ook haar zien wij verouderen in tragische zelf opoffering ook zij sterft verlaten en miskend. (Slot Op pag. 12)