Historisch Archief 1877-1940
«o. 2966
De Groene Amsterdammer van 7 April 1934
15
De querulant getemd
G. A. Klaasse
Voorwaarden Inzake
obligatieleningen
Het probleem van de vaste lasten voor het bedrijf
Is als dat van de rekening van de kroeg voor den
eerstejaars. Zij storen zich geen van beide aan het
verloop van de debetzijde van bet kasboek, het
lukt niet de tering naar de nering te zetten. Zoolang
.nog geput.kon worden uit oude liquiditeitsreserves
kon men de vaste lasten nog betalen, ook al leverden
.-de bedrijfsinkomsten niet voldoende overschot
boven de directe exploitatiekosten om ze te vol
doen. Maar aan. alle» komt een eind en zoo ook
-aan de kasmiddelen wanneer daaruit geruimen tijd
achtereen moet worden geput, en er geen voldoende
Jbedrijfsoverschot te behalen valt. Wanneer de
omzet daalt, de prijzen omlaag gaan, dan kan men
?zooveel mogelijk de kostenlast daarbij doen aan
passen. Daartoe leenen zich loonen, algemeene
onkosten enz., maar er blijft n categorie over,
<iie men niet met het potlood kan bewerken t.w.
de rente en aflossing op schulden. De oorzaak van
het vastloopen" van bedrijven in de crisis is dan
ook veelvuldig gelegen in den schuldenlast en den
daaraan verbonden jaarlijkschenschuldendienst. Dit
is een verschijnsel dat onverbrekelijk samenhangt
met het deflatieproces, dat zich in enkele jaren tijds
"heeft voltrokken, waardoor de reëele last van
geldschulden aanmerkelijk verzwaard en voor
sommige debiteuren ondraaglijk is geworden.
Wanneer een bedrijf is gefinancierd met aan
deelenkapitaal zal in een periode van depressie
geen of minder inkomen voor dividenduitkeering
beschikbaar blijven en niemand zal zich daartegen
verzetten of liquidatie van het bedrijf verlangen.
Maar zoodra de financiering tendeele heeft plaats
gevonden met obligatiën kunnen de crediteuren
wel liquidatie forceeren, al zal vaak surséance den
debiteur eenig uitstel kunnen verleenen. Voor
zoover de obligatiën door hypotheek gedekt zijn
kan executie in geen geval uitgesloten worden.
Toch zal het vaak niet in het belang der
schuld?eischers zijn dat het bedrijf overhoop gegooid
wordt omdat immers geforceerde liquidatie bitter
slechte resultaten pleegt op te leveren. Hoewel
er natuurlijk aanleiding kan zijn om de strop te
nemen" en tenminste nog te redden wat te ledden
valt, zal heel vaak rustige voortzetting van het
bedrijf de voorkeur verdienen waarbij dan de
obligatiehouders kunnen ontvangen wat de winst
rekening inderdaad als bate overlaat. Zoodra een
bedrijf zijn verplichtingen uit hoofde van rente en
aflossing niet.meer kan nakomen zijn de
obligatieschuldeischers eigenlijk aandeelhouder geworden
en moeten zij, tenzij om speciale redenen liquidatie
de voorkeur verdient, de consequenties daarvan
dragen.
Als regel is het meerendeel der obligatiehouders
dan ook voor zulk een politiek. Maar er zijn nu
eenmaal altijd lieden in de contramine, en lieden
die op andermans rug voordeel voor zich willen
behalen. Daartoe bestaat nu juist in deze gevallen
gelegenheid. Wanneer de meerderheid der credi
teuren toestemt in een regeling" waarbij rente
en/of aflossing worden verminderd waardoor de
debiteur weer kan ademhalen, dan kan soms een
minderheid daarvan profiteeren. Blijft zij op haar
rechten staan, dan zal men soms geneigd zijn hun
iets toe te geven of zelfs integraal te voldoen ten
einde een catastrofe te vermijden. De minderheid
kan immers het heele saneeringsplan verijdelen
en met desnoods n couponnetje faillissement
doordrijven. Nu kan in zulk een geval surséance
wel helpen, maar wanneer het zonder dat kan
verdient het zeker de voorkeur. Dat is eigenlijk de
groote moeilijkheid waarop men in deze gevallen
bij herhaling stuitte: dat een kleine minderheid
een kinkin den kabel legde. Dat ge vaar bestaat niet
wanneer de obligatiën onder trustverband staan
en in de trustacte is bepaald, dat ten aanzien van
wijzigingen in de leeningsvoorwaarden, de ver
gadering van obligatiehouders beslissingen kan
nemen, waarbij een bepaalde meerderheid de
minderheid bindt. Bij de meeste hypothecaire
leeningen is dat het geval, omdat daarbij toch een
trustee noodig was voor het stellen van de zakelijke
zekerheid. Zoodra echter zulk een verband niet
bestaat kunnen enkele obligatiehouders een
regeling" in de war sturen. Immers al zou het
mogelijk zijn dat de debiteur, wanneer met de
meerderheid een arrangement wordt getroffen,
aan de weigerachtigen hun volle pond betaalt, dan
zal toch hun weigering vaak den hcelcn opzet doen
mislukken, omdat de goedwillige houders er
weinig voor zullen voelen concessies te doen zonder
de zekerheid dat gelijke monniken ook gelijke
kappen zullen dragen. Maar zelfs indien het lukt
dan wordt het rechtsgevoel toch allerminst
bevredigd; men denke aan het hier te lande klas
siek geworden voorbeeld der 7 pCt. obligatiën
Koninklijke Lloyd, waar de meerderheid genoegen
nam met reductie tot 4 pCt. en een klein aantal
houders jarenlang 7 pCt. bleef ontvangen.
De rcgeering heeft een wetsontwerp ingediend
dat de bedoeling heeft om ook in gevallen waarin
do voorwaarden van obligatieleningen niet
voorzien in wijziging dier voorwaarden door de
meerderheid" der houders zulks toch mogelijk te
maken. Vereischte is dat op een vergadering van
houders driekwart voorstemt; mits een quorum
van de helft der uitstaande fondsen vertegenwoor
digd is kan de eerste vergadering aldus beslissen,
anders in elk geval de tweede. In Duitschland is
verleden jaar een soortgelijke wet uitgevaardigd
speciaal met betrekking tot gemeenteleeningon.
Daar was de moeilijkheid voornamelijk gelegen in
de kortloopende Schatzanweisungeii die in 1928
in grootcn getale met vijfjarigen looptijd waren
uitgegeven. De gemeenten waren tot aflossing niet
in staat en men heeft nu door deze wet het mogelijk
gemaakt, dat een bindende overeenkomst met de
meerderheid der houders over verlenging werd
gemaakt. De bedoeling is dus om door minnelijke
schikking en buiten faillissement of surséance den
debiteur die niet tenvolle aan zijn verplichtingen
uit hoofde van rente en aflossingen kan voldoen
toch in leven te houden mits de meerderheid der
schuldeischers die continueering in hun eigen
belang wenschen.
De voornaamste toepassing van de wet zal
voorloopig waarschijnlijk liggen in die gevallen waarin
wel de rente nog kan worden betaald, maar de
aflossing moeilijkheden oplevert. Reeds hebben
verscheidene obligatiedebiteuren de contractueele
aflossingen stopgezet onder mededeeling van hun
onmacht aan de houders, in de hoop dat geen
hunner in rechte aflossing of uitloting zal vorderen.
Aldus geschiedde b.v. bij enkele Indische tramweg
ondernemingen, bij de Eotterdamsche TramwegMij.,
terwijl kortelings de Hoofdst ad-Hypotheekbank
aankondigde de aflossingen te moeten stopzetten.
In deze gevallen bestaat thans een rechtsonzekere
situatie die straks geconsolideerd kan worden.
* " *
. *
Onder de gegadigden voor toepassing der nieuwe
wet zullen in de eerste plaats misschien in aan
merking komen enkele in Duitschland werkende
hypotheekbanken. De aflossingen die deze binnen
krijgen zijn immers geblokkeerd, zoodat zij daaruit
geen middelen kunnen putten voor aflossing van
pandbrieven. Een enkele grooto heeft nog steeds
zeer ruime liquiditeiten, maar, zooals gezegd, aan
alles komt een eind. De opschorting van de aflossing
is het minst ingrijpend maar toch vaak het belang
rijkst in die gevallen waar de aflossing in vergelij
king tot do rente zwaar is. Bovendien is zulk een
opschorting tegenover alle obligatiehouders veel
billijker. Immers, Wanneer de financieele situatie
slecht is dan is het alleszins mogelijk dat op den
duur de volle hoofdsom er niet voor alle crediteuren
uitkomt. Gegeven dat feit is het niet billijk dat
door hot lot enkele houders worden aangewezen
die nog de volle hoofdsom krijgen terwijl de
.andere houders, mede als gevolg van de integrale
betaling van de door Fortuna begunstigden, het
HOOFIEN'S ROOMBOTER
WORDT SPECIAAL BEREID
deficit krijgen te verwerken. De uitloting in de
leeningsvoorwaarden voorzien is gebaseerd op de
veronderstelling dat alle obliegatiehouders hun
hoofdsom terugkrijgen en dat het lot alleen het
tijdstip bepaalt. Zoodra het lot kans heeft te gaan
bepalen wie alles en wie minder of misschien niets
krijgen valt deze basis weg.
Voor deze wet is alles bij elkaar genomen dus
veel te zeggen. Zij past in het kader van de politiek
onzer regeering, die door den wensch tot handhaving
van den gouden standaard de deflatie consolideert
en dus de moeilijkheden, ontstaan uit de vaste
geldschulden als passend in haar politiek, moet
bezien. Daaruit worden mede door deze wet de
consequenties getrokken. Intusschen zal de rechter,
die volgens de wet de finale sanctie aan regelingen,
onder haar vigeur tot stand gekomen, moet geven,
wel critisch moeten zijn. De obligatiehouders zijn
van nature indolent, het is heel moeilijk hen ertoe
te brengen hun belangen op vergaderingen voor te
staan. Een kleine groep geïnteresseerden, die meer
belang bij de aandeelen der betrokken onderneming
dan bij de obligatiën heeft, zou bij gebrek aan
belangstelling of begrip onder de andere houders
een voorstel kunnen doordrijven dat de rechten
der obligatiën wat al te veel verkort. Als regel zijn
inderdaad de voorstellers eener regeling geneigd
uit het oog te verliezen dat, wanneer de debiteur
niet meer aan y,ijn verplichtingen kan voldoen,
het hoele actief feitelijk behoort aan de obligatie
houders, en dat het met name niet aangaat een
regeling te treffen waarbij het mogelijk is dat bij
oen keer tengunste de goede kansen den aandeel
houders toekomen, terwijl de obligatiehouder dan
niet meer krijgt dan waarop hij steeds recht had.
Elk geval kan intusïchen door drn rechter op
zichzelt worden beoordeeld.
Vragen des tijds
(Slot van pag. 13)
Dat tegelijkertijd in de hoofdstad twee be
langrijke Paaschpremières in zulk een bezetting ge
geven konden worden met daarenboven nog een
allercharmantste crisiscomedie" van Cor Kuys en
een opperbest gespeelde en ondanks bed en
toebehooren van grof heid vrijgebleven klucht Eindelijk
alleen" van Saalborn en Julia.de Gruyter is
toch stellig een bewijs voor de groote mate van
talent, waarover juist onze jongere acteurs be
schikken.
Bruckner's Rassen", door het Rott.
Hofstadtooneel gespeeld, is veel meer Zeittheater" in den
ouden trant: een met zwaar effect, doch zonder
twijfel ook met eerlijke overtuigingskracht en een
driftige eerlijkheid geschreven drama over de,
Duitsche Joden. Het was niet altijd makkelijk, door
de grootendeels bar slechte voorstelling heen de
verdiensten van het stuk te zien. Het stuk was
weinig doorgespeeld, men schreeuwde luidkeels
en onverstaanbaar en buiten Vera Bondam, stil
en aangrijpend in de trouwens dankbaarste en
sterkste rol, was het eigenlijk nogal heel erg
wat men ons durfde voorzetten. Men hoeft geen
Jood te zijn om door de gebeurtenissen in Duitsch
land hevig te zijn aangegrepen en in dit stuk was
stellig de stof voor een bitter en misschien groot
resumévan alles, waar ons hart vol van is, bijeen.
Maar men spele hot ] ie ver niet, dan in een voor
stelling, die tot caricaturale verteekeningen aan
leiding gaf eu waarop de zaal dan ook met verveelde
onverschilligheid reageerde.
CREMONA
PARFUM-ZEEP- MATTE CRÈME