Historisch Archief 1877-1940
De Groene Amsterdammer van 7 April 1934
N o. 2966
Duitsche Boeken
Maulwiirfe" ~~ een
Duifsche boerenroman
Nico Rost
Adam Scharrer. Maulwiirfe"
Malik Verlag. Praag.
Zelfs de nieuwe Duitsche minister
van landbouw, Walter Darré, de
aute^ir van. Neu-adel aus Blut und
Boden", zal er niets aan kunnen ver
anderen: de eerste groote realistische
Duitsche boerenroman verscheen bui
ten de grenzen van het Derde Rijk
bij het Malik-Verlag in Praag. Dit
feit is des te belangrijker, daar in de
literaire richtlijnen der nieuwe Duit
sche machthebbers in de zoogenaam
de Academie voor Dichtkunst steeds
weer van den Duitschen boerenroman
sprake is. Nimmer te voren hoorde
men door letterkundigen zooveel
praten over Blut und Scholle";
Bodenstandigkeit", der Kampf um
die Scholle", ,,der Dichter hinterm
Pflug" enz. enz., terwijl waarschijnlijk
völe der nieuwbakken leden, die na
tuurlijk over deze dingen het hoogate
word voeren (b.v. Gottfried Bonn)
Waarschijnlijk geen tarwe van rogge
kunnen onderscheiden en bij het zien
van een mesthoop hun neus dicht
zullen knijpen. Op allerlei mogelijke
en onmogelijke manieren maakt men
thans in Duitschland propaganda voor
een nieuwen boerenroman. De
jReichsstelle zur Förderung des
deutschen Schrifttums aus Anlasz des
Erntedanktages." (de naam van deze
instelling is te mooi om ze te verzwij
gen) gaf zelfs een lijst van 47 werken
uit, die boerenliteratuur bevatte, wel
ke de goedkeuring der nieuwe regee
ring droeg. Maar behalve enkele groo
te klassieke werken op dit gebied:
Gotthelfs',, Uli der Knecht", Matthias
Claudius' gedichten op het landleven;
Immermann's Oberhof" en vele
Skandinavische Werken (Hamsum
CjelJerup, Gunnarson enz.) bevatte deze
lijst bijna geen namen van jonge Duit
sche schrijvers. En al maakt men nu
nog zoo'n reclame voor de werken van
de heeren Griese en von Mechow (?das
landliche Jahr") veel meer dan idylli
sche, half-romantische en heel zoet
sappige.Jjrave romannetjes produceer
den ze toch niet.
* *
*
Dat het beroemde woord van Mar"
tin Luther, hetwelk tegenwoordig
iedereen die niets van het boerenleven
af weet in Duitschland weer citeert:
der Bauern Arbeit ist am fröhlichsten
und voller Hoffnung"?dat de waar
heid hiervan nu niet bepaald door e) ken
boer of boerenknecht bevestigd kan
worden toont ons A dam Scharrer
een der zeventien kinderen van een
Beierschen herder nog eens nadrukke
lijk in zijn grooten roman Maulwiirfe".
Jarenlang heeft Scharrer als boeren
knecht gelegenheid gehad weinig van
dépoëzie" maar veel van het proza
van het leven op het platteland te
leeren kennen. Hij werd later smid,
LEVERT MEUBELEN
STOFFEN - TAPIJTEN
EN VERSIERINGEN
zwierf door vele landen tot hij ten
slotte in dienst moest en den wereld
oorlog aan het front meemaakte.
Ludwig Renn heeft indertijd een lans ge
broken voor zijn oorlogsroman
Vaterlandslose Gesellen". Een paar jaren
later verscheen der grosse Betrug"
een roman van een Russisch
proletariersleven uit den inflatietijd. Thans
schenkt hij ons zijn derde en rijpste
boek. Deze roman de tragedie
van den kleinen ? Duitschen boeren
stand, was een kroniek van
Steinerlaibach een dorp in Franken! and
behandelt de jaren voor den
wereldoorlog tot Juni 1933. De
auteur bleef de eerste maanden van
het nieuwe regiem nog in Duitschland
en moest toen omdat hij een realist
was Duitschland verlaten.
Maulwiirfe" bevat oneindig veel
meer dan alleen de geschiedenis van
een boerenfamilie uit Stoinerlaibach
doch ook het lijdensverhaal van alle
andere kleine boeren uit dit dorp
uit Frankenland uit Duitschland.
Een arme boerenknecht doet het ver
haal van het leven, hongeren en ster
ven van andere arme boerenknechten,
die tegen de groote boeren in verzet
komen en zich willen organiseeren
tegen hun onderdrukkers.
Scharrer beschrijft in Maulwiirfe"
zoowel hun strijd tegen de heereboeren
als tegen de dominees van het dorp,
tegen de belastingen en tegen Hitler.
Hij geeft ons dit alles in het relaas van
het leven van Georg Brendel, die lijdt
onder de behandeling van zijn baas en
door de jonge boerin in haar kamer
wordt gelokt. Scharrer's stijl is in dit
laatste zijn beste werk nog
plastischer geworden en de indeeling
van zijn stof getuigt van groot literair
talent.
Het verschijnen van dezen eersten
grooten realistischen Duitschen boeren
roman is een daad van beteekenis. Dit
boek Maulwiirfe" is een slag in
het gezicht der tientallen
boerenromans, die momenteel in Duitschland
als paddestoelen uit den grondschieten.
Adam Scharrer bewees, dat der
Kampf um die Scholle" in werkelijk
heid de strijd van de kleine boeren
tegen de heereboeren is, dat de idylle
van het dorpsleven meestal een dich
terlijke leugen is, de legende van der
Dichter hinterm Pflug" een legende
en dat alleen rijke heereboeren van
Bodenstandigkeit" kunnen spreken.
Wanneer niet reeds een bekend pu
blicist dezen titel benut had, zou men
dit werk der deutsche Bauernkrieg"
hebben kunnen noemen. Geen boek
over den Duitschen boerenoorlog van
de zestiende eeuw maar van den strijd,
die nu aan den gang is. Scharrer moet
ons nu in zijn werk wel het relaas
geven van een nederlaag maar de lezer
voelt, dat al deze Maulwiirfe" hun
werk nog niet voltooid hebben en
verder zullen wroeten. En misschien
geeft de indruk dien Scharrer bij ons
achterlaat: dat het laatste woord
van dit boek nog niet het laatste der
Duitsche geschiedenis is de groote
waarde aan dit krachtige werk dat
tot een der waardevolste behoort die
do laatste jaren verschenen.
Bij vermageringskuren vetvrije yoghurt
van OUD-3USSEM
IETS ONDEFINI
BAARS
PONDS
COLD CREAM
TISSUE
SKIN FRESHENER
VANISHING CREAM
Het zijn niet alleen regelmatige trekken,
lange opgekrulde wimpers, het is niet
alleen vol glanzend haar, of 't feit, dat
U kuiltjes in Uw wangen hebt. Het is
dat alles samen en toch ook weer niet. Het is
iets ondefinieerbaars . . . Het is ten deele aan
geboren, maar veel kunt U er zelf ook aan
doe.n. U kunt 'n huid hebben zacht als satijn,
matfluv/eelig als 'n perzik.
Met Pond's methode bereikt U dat ondefinieer
bare : CHARME . . .
MONSTERS van Cold en Vanishing Cream
ontvangt U na inzending van 10 cent porto aan
POND'S EXTRACT Co?Afd. 43 AMSTERDAM
NAAM:
ADRES:
"i
Nieuwe Duitsche boeken:
Valerin Marcu, Die Vertreibung der
Juden aus Spanien (Querido Verlag,
Amsterdam).
Hans Fallada, Wer einmal aus dem
Blechnapf frisst. . . . (Ernst Rowohlt
Verlag, Berlin). Roman.
Hirne hinter Staclieldraht,
Schicksale deutscher Schriftsteller in
Konzentrationslagern. (Universum-B
cherei, Basel).
Friedo Ijanipe, Am Rande der
Nacht. Roman (Ernst Rowohlt, Ber
lin).
Ignazio Silone, Der Fascismus, Seino
Entstehung und seine Enlwicklung.
(Europa-Verlag, Zürich).
Grete Garzarolli, Filmkomparsin
Maria Weidmann Roman. (Ernst Ro
wohlt Verlag, Berlin).
Naziführer sehen Dich an. 33
Biographien aus dem Dritten Roicli.
(Kditions du Carrefour,'Paris).
Arnold Krieger, Spielraum für
Moriika. Roman. (Ernst Rowohlt Verlag.
Berlin).
Toerisme
DeNederlandsch-PooIscbe-Handelsmaatschappij N .V., Mauritsweg 51,
Rotterdam, introduceert in een bro
chure uit het geweldige complex van
industrie-ondernemingen in Polen
eenige groot-bedrijven om ..Polen als
Industrieland" meer bekendheid nog
te verleenen.
Door M. Arct, uitgevers in War
schau, is verder een Kngelsche bro
chure uitgegeven, waarin allerlei
wotenswaardigs omtA'iit Polen behan
deld wordt (onder den naam ,,This
is Poland") o.a. handel, industrie,
beziengWeiardi^heiden, opvoeding, kun
sten en wetenschappen, sport enz.
C o r r e s p o n d e n tic:
De Nieuwe Esopct", van Karel van
de Woestijnc, wordt door de Wereld
bibliotheek. Amsterdam en door de
Sikkel" te Antwerpen uitgegeven.