De Groene Amsterdammer van 14 April 1934 No. 2967 Bngelsche boeken The Peacetnaker C. 8. Forester, The Peaoemaker, (William Heinc: man n, Londen). Meer dan eens heeft het geval zich voorgedaan, dat de letterkunde aan de wetenschap een gezichtspunt open de dat de geleerden in hun studie der Abstracte vakken over het hoofd zouden hebben gezien. ; Het meest frappante voorbeeld . daarvan vinden wij zeker in de werken Van Jules Verne, wiens voorspellingen ' ich jaren later eerst verwezenlijkten. n terwijl in den loop der tijden de, toenxnaals, ongeloofelijke toepassingen der door hem in zijn fantasie ontstane qntdekkingen tot haar recht kwamen, groeide er alom een schare van schrij fere op, die, ieder op zijn eigen wijze, de letterkunde verrijkten met nieuwe ontdekkingen steunend op een weten schappelijke basis, die echter in de practijk niet altijd stevig genoeg werd tierenden om op voort te bouwen. ' Een schrijver, die meer dan eenig andere slaagde op dit gebied is H. G. VWells. Maar er is onmiddellijk een ver'fiehil te constateeren tusschen dezen 'auteur, die aan reeds gedane ontdek'feingen nieuwe toestanden vastknoopte '«;a Jules Verne, die aan bestaande ; toestanden zijn fantastische,en dikwijls fceer juist bedachte, ontdekkingen aan paste. ? C. S. Forester, de schrijver van The Iteacemaker", behoort eerder tot de *<Volgelïngen van Jules Verne dan tot £die van H. G. Wells. Niet alleen wat j zijn fantasie betreft, maar óók komen "zijn werken in literaire waarde mér - die van den Pranschman dan die van .jTsijn landgenoot nabij. De beteekenis ;van Wells als figuur in de letterkunde : blijf t natuurlijk met deze uitspraak onaangetast. Een zijner eerste boeken Payment Deferred", dat mij ook als . tooneelspel de' beste herinneringen heeft gelaten, was reeds van dien aard -dat het de algemeene aandacht trok ? van het Engelsch lezende publiek. ' Tusschen dit boek en The Peacemaker" ligt een heele serie andere werken romans, reisbeschrijvingen en tooneelspelen van betere en mindere kwaliteit, die echter alle de kenmerken dragen van een uiterst nuchtere, stevige logica, en van een , zeer vindingrijken geest. The Peacemaker" bezit deze kwa liteiten tot in het superlatieve. Waar mede ik niet bedoel dat deze roman ook maar even overdreven, of grotesk, of onaanneemlijk in zijn opzet zou zijn. Zij is integendeel gebaseerd op een fantasie, die, zoude zij verwezen lijkt worden, inderdaad de gevolgen zou hebben en de ontvangst zou ge nieten welke haar in het boek worden toegedacht. Dr. Pethwick, doctor in wis- en natuurkunde, leeraar aan een middel bare school in een kleine voorstad van Londen is The Peacemaker". Deze Pethwick is een genie. Wanneer in een roman iemand een genie genoemd wordt, vergeet de schrij ver gewoonlijk te bewijzen waarom en op welke wijze zijn held recht heeft op deze benaming. Forester echter geeft zich de moeite het geniale in Pethwick aan te duiden en te verklaren. Na vele vergelijkende studies van stellingen en berekeningen vindt de doctor een contra-magnetische kracht uit, de Klein-Pethwick Diamagnetiek, welke elke magneet haar bijzondere eigenschappen kan doen verliezen. Deze kracht, binnenshuis ontwikkeld, dringt door do wanden heen en werkt tot op grooten afstand vernielend op alles wat magnetisch is. Gehuwd met een plaagzieke, drin kende, steeds ruziënde vrouw Mary Pethwick wordt de, van nature verlegen en onhandige doctor verliefd op Dorothy Laxton, de duchter van den Head-Schoolniaster. Bij een van hun ontmoetingen ver telt hij haar, bijna bevreesd, van zijn ontdekking, waarop hij weliswaar trotsch is, maar waarvoor hij geen practische toepassing ziet. Xu treft het dat Dorothy Laxton een dappere soldate is in het leger der pacifisten, en zij ziet onmiddellijk welke voordeelen uit deze ontdekking kunnen voortspruiten wanneer zij zou worden toegepast om den oorlog te verhin deren. Meer is er niet voor noodig om ook dr. Pethwick tot een vurig pacifist te maken. En wanneer door een intrige zijner vrouw een scheiding tusschen hem en Dorothy ontstaat, en deze naar Noorwegen vertrekt, .rijpt het plan in zijn brein haar te bewijzen dat hij toch wil voortgaan op den weg waarop zij zijn eerste schreden leidde. Onbekend als hij is met de meest elementaire gewoonten in de kranten wereld, schrijft hij een anoniemen brief aan den hoofdredacteur van de Times, waarin hij dit blad sommeert een campagne te beginnen om een einde te maken aan alle nuttelooze vredesconferenties en ontwapenings diners, en waarin hij dreigt een uit vinding te demonstreeren waarmede hij de heele stad, de heele wereld zelfs tot stilstand kan doemen, indien niet aan zijn verlangen wordt voldaan. Natuurlijk wordt dit schrijven als dat van een volslagen waanzinnige aangezien, waarop hij zijn demonstra tie uitvoert vanuit een verborgen plaats in de City, en daarmee zoo'n groote verwarring sticht dat alle dag bladen, zoowel als de publieke opinie, hem beschouwen als een gevaarlijk individu. De beschrijving van den chaos die zijn toepassing der contra-magnetische kracht schept, die alle verkeer doet stilstaan en elke telefonische verbin ding onmogelijk maakt, de telegraaf stopzet, en de machines doet ophou den te draaien, behoort wel tot de prachtigste, de vermakelijksü;, de meest dwaze lectuur welke men zich kan wenschen. Ik zeg: de prachtigste. Zulks niet speciaal met het oog op den stijl waarin dit alles wordt beschreven, en die ondertusschen zonder eenige zweem van mooischrijverij, sterk ge noeg is om den. lezer in een voortdu rende spanning te houden, maar vooral om de daarin aanwezige gezonde logica, die al de onwaarschijnlijkheden als groote mogelijkheden doet acceptecren. Hier en daar vervalt de sclirijver in commentaren die even de grap pige geschiedenis van dit boek onnoodig komen onderbreken, zonder dat zij ook maar eenigermate de persoons beschrijving en de feiten versterken, of zelfs de minste interesse wekken. liet is bijvoorbeeld zeer onaange naam onder het lezen plotseling uit de sfeer van het verhaal te worden weg gehaald door een opmerking als: Pethwick was just like a maiden aunt; maiden aunts always choose LEVERT MEUBELEN STOFFEN - TAPIJTEN EN VERSIERINGEN HELP UW KIND NILLMU LEVENSVERZ.MIJ 's GRAVENMAGE AMSTERDAM UTRECHT « ROTTERDAM F°F. SI N EMU S Leidschestraat 20-22 AMSTERDAM C. UITGEBREIBE COLLECTIE PYAMA'S. VANAF Fl. 6. 75 HEERENKLEEDING VOOR VADER EN ZOON TOT REDELIJKE PRIJZEN ADRIAAN SCHAKEL HEILIGEWEG - TELEFOON 37273 Is de zaak, waar Zoon en Vader Steeds nog komt, en altijd kwam. Centrale Verwarming - Warmwatervoorziening G. J. DE KONING & Zn. Opgericht 1739 Amsterdam C. Tel. 32457 Keizersgracht 447 ' HAMBURG-AMERIKA^LINIE MIDDELL'ANDSCHE ZEE-REIZEN JVr^'r" tot 10 Mei met 'het S-S. OCEANA" en het M.S. MILWAUKEE" Billijke prijzen. Mooie landuitstapjes. PASSAGE naar N.- en Z.-Amerika (Oost- en Westkust); Ned. West-Indië, met snelle passagiersschepen; Ned. O.-Indië, O.-Azië, Mexico, enz. Billijke passageprijzen. Inlichtingen en prosp. bij: WAMBERSIE & ZOON-C.V.o.A. Hoofdpassageaqenten voor Nederland, Amsterdam, De Ruyterkada 108 en de erkende Reisbureaux. fried fillets of plaice if it ever happens that they must eat in a strange res taurant." J']n dat allén maar omdat Vethwick een restaurant binnenstapt waar hij een. scholfilet bestelt. Afgescheiden van zulke gelukkig niet vaak voorkomende overpein zingen, van den schrijver, is ,,Th: l'eacemaker" zeker een der aange naamste, meest fantastische boeken die ik in de laatste jaren in handen kroeg. Kon boek, dat na een ietwat langdradig begin, ontegenzeggelijk het kenmerk draagt der bijzondere kwa liteiten die C. S. Forester, hoofd der schrijvers die de entirely-fact" school vormen in Engeland, eigen zijn. A. Nieuwe Uitgaven Schilderijen zien. door W. Jos. de (iruyter. Kleine ('uU nurbibliotheek. N.V. De Arbeiderspers, Amsterdam. Handboek voor Jx'crarbeid door F. van ('apellc. l'itg. van de Uit g. Mij. ^K. K. Kluwer, Deventer. Volle dige handleiding voor cursussen en voor hen. die /.ieh/.elf willen bekwamen in den. leerarbeid. met foto's. Ken uw materiaal, leiddraad bij het onderwijs in houtarbeid en voor zelfstudie, door J. Dorbout, Zutphen. W. J. hieme it ('ie., 193,1. Wat is dat? Ken encyclopedie voor jongeren. N.V. IIollandia-Drukkerij, Baarn. I en II.