Historisch Archief 1877-1940
Boksen op de film
Bioscopy L. J. Jordaan
W. 8. van Dfjke: The prize Fighter
and tbe JLady." Royal en Corso.
Ziehier dan de ietwat zonderlinge geschiedenis
van den jongen Steve Morgan (Max Baer) uitsmij
ter in een speak-easy, die op een goeden dag tot
.' 3>oksroem komt en in stralenden overmoed Belle
JVIercer, het meisje van een berucht racketeer,
wegkaapt. Dit gevaarlijke heerschap neemt de zaak
?onverwacht kalm op, doch zweert Steve te dooden
?wanneer deze zijn vroegere geliefde bedriegt. De
gevierde bokser kan de verleiding echter niet weer
staan en stort zich in tal van liaisons, met het ge
volg dat Belle hem uit dégoüt verlaat en tot den
?dranksmokkelaar terugkeert. Deze geeft zijn plan
om den bokser te dooden op, terwille van een meer
geraffineerde wraak: hij arrangeert een match
tegen, niemand minder dan den wereldkampioen
Primo Camera. Belle, waarschijnlijk evenzeer ge
trokken door den nationalen hartstocht voor den
arïng als door haar onverwoestbare genegenheid,
l>esluit den wedstrijd bij te wonen en haar vroegeren
echtgenoot door haar aanwezigheid te stimuleeren.
Het resultaat is dat Steve den gevreesden
wereldlampioen dermate weerstaat, dat de uitslag in de
tale Kanaans a draw" genoemd wordt, hetgeen
ik schuchterlijk waag te vertalen met onbeslist".
"Waarop de hereeniging van Belle en haar beminden
tweehonderdponder plaats heeft.
Het is een wat ongewoon milieu zelfs voor den
getrainden filmliefhebber. De eenige onbeschadigde
gezichten in dit eeniggzins ante-diluviaansche ge
zelschap, zijn die van Belle en haar racketeer al
?de overigen zien eruit of zij zooal niet met den
"bokshandschoen dan toch minstens met de gevan
genis in aanraking zijn geweest. De discussies, wan
neer zij niet in linkschen" en uppercuts" worden
gevoerd, zijn uitermate luid en ruzie-achtig de
iandeling bestaat voornamelijk in trainen en
?vechten. Van eenige karakterteekening is ternau
wernood sprake: het meisje, Belle, door Myrna Loy
voorgesteld laat ons een vrij slappe kruising van
«Sylvia Sydney en Joan Crawford zien. De racketeer
?van Otto Kruger geeft een niet onintelligent masker
te aanschouwen, dat aanvankelijk wel iets van de
sinistere koelbloedigheid exponeert, die den
AmeriJtaanschen bandiet zoo fascineerend kan maken.
Bet karakter verwatert echter spoedig, wordt vaag
?en onzeker enfin, het blijkt tenslotte technisch
gesproken a draw". Wat de heeren Baer, Camera
?en Dempsey betreft het zou niet billijk zijn te
?verwachten, dat hun expressievermogen boven de
grens van den biceps zou uitstijgen.... zij zijn
tenslotte boksers en geen filmspelers.
Zoo zou dit heele geval een zuiver sportieve aan
gelegenheid zijn, als daar niet de bokswedstrijd aan
liet einde geweest ware. Dit is een stukje filmrepor
tage geworden, dat ook anderen dan de aanhangers
van the noble art" kan interesseeren. Van Dijke,
geholpen door een fameusen cameraman en een
niet minder fameusen cutter, heeft van deze match
«en zeldzaam knap impressionistisch
stemmingstoeeld gegeven. Men kan, als schrijver dezes, de
meest volslagen leek zijn Op het gebied der edele
Ijokssport en nochtans door den kokenden harts
tocht van dit schouwspel worden meegesleept.
Voortdurend is de c&mera daar, waar onze belang
stelling magisch wordt heengetrokken. Zij laat zich
tusschen de enorme body's der vechtende gorilla's
inklemmen zij volgt een fel-uitschietende vuist
zij zweeft boven den ring, die daardoor eens
klaps het aspect van een wildedierenkooi krijgt
zij dringt naar voren om zich te buigen over de
geweldige borstkas van den uitgeputten Camera
zij ziet scherp en onbarmhartig in de bloedige,
tot een starren grijns verwrongen gezichten der
kampioenen. En tusschen dit alles door vangb haar
nerveuse blik flitsen op van een razende, tierende
menigte van den radioverslaggever, die in
hysterischen ijver zijn zinnen afraffelt ? van den
timekeeper wians oogen aan de stop-watch vastgehaakt
?schijnen. Wat er aan leven en passie in de film is,
laait hier op.. .. wild en echt. Het middelmatige
?spel der acteurs, de linksche onbehouwenheid der
boksers, het zwakke verhaal. .. . alles valt weg.
Niemand tracht hier anders te zijn dan hij is ? in
deze arena, in dit moderne Colosseum worden film
en camera vergeten. En zoo krijgen wij iets
zeld?zaams te aanschouwen, dat meer tot het domein
der reportage dan tot dat der speelfilm behoort: de
intense.belevenis van een stuk rauwe werkelijkheid.
In dit korte, maar felle en sterke stuk film, krijgt
men even de sensatie van wat er met camera en
filmland bereikt kan worden wanneer de geest
vaardig wordt. En men neemt het als een troost
mee naar huis. . . .
James Wliale : ,,By candlelight."
Tuschinskl
Het is een eenigszins vreemde gewaarwording
den man van Frankenstein" en de Onzichtbare"
plotseling te ontmoeten op het terrein der lichte
comedie. ... en hem daar zoo volkomen op zijn
gemak te zien. James Whale, een van Uncle
Laemmle's jongste ontdekkingen toont met iedere
nieuwe film een buitengewoon en vooral veelzijdig
talent. Het komt niet dikwijls voor, dat een zoo
gespecialiseerde aanleg zich met een zoo groote
zekerheid buiten de grenzen van zijn gebied kan
wagen. Hollywood heeft over het algemeen een te
sterke neiging om ook de regisseurs in te deelen
bij de karakterrollen" dan dat een dergelijke uit
zondering niet gewaardeerd zou worden.
Whale heeft bij Universal" eenigszins de positie
van Mervyn Leroy bij Warners: die van den
universeel-sterken man. Frankenstein" een draak
eerste klasse, met een ongezonde speculatie op het
griezel-instinct der massa, gaf niettemin blijk van
een opmerkelijk suggestief vermogen. The
invisible man" toonde voldoende regie-capaciteiten om
de film buiten de fameuse truquage om staande te
houden. Daartusschen door maakte Whale nog
The kiss before the mirror", een reeds hier bespro
ken gevoelige.speelfilm, waarin de regisseur met
een volkomen natuurlijk .gebaar van de spokerij
naar de menschenwereld overging.
En nu staan wij voor deze charmante klucht, om
te erkennen dat ook in dit genre.TTniversal's
leading man" de situatie volkomen beheerscht. Ik
weet niet meer welke autoriteit eens gezegd heeft,
dat de lichte comedie het moeilijkst te realiseeren
valt moeilijker dan drama of groteske. Het laat
zich overigens ook zonder deze autorisatie volko
men begrijpen: een te nadrukkelijk accent een
te geforceerde situatie en het geval wordt topzwaar
en ongenietbaar. Alleen meesters als Chaplin en
Lubitsch (aan wiens techniek deze film bijwijlen
herinnert) hebben zich op dit gebied met succes
kunnen bewegen.
By candlelight" draait om het oer-oude thema
van den meester en den knecht, die van rol verwis
selen een thema dat sinds de dagen van Molière
zijn aantrekkelijkheid nog niet heeft verloren. De
immaculate butler Josef (Paul Lukas) is een groot
bewonderaar van de amoureuse techniek zijns
meesters, den prins von Kommer (Nils Ashter).
De filmische verwerkelijking van dit overbekende
gegeven geschiedt geheel met den lichten toets
en de amusante vluchtigheid, die een Lubitsch
beroemd maakten. Het is niet in de eerste
plaats het spel" der personages, dat het ge
val aantrekkelijk maakt het zijn de
niemendalletjes, die plotseling een situatie dwaas en
vermakelijk doen zijn: een sigarettenkoker, een
monogram op een koffer en niet te vergeten het
onmisbare stel kandelabers, dat den titel draagt.
Het is de visie op een handeling, een conflict, een
expressie, die het geheel dien aangenamen, lichten
en zwevenden toon verleent, welke het zien van
zulk een comedie tot een genoegen maakt.... en
die après tout de hand van den meester verraadt.
Whale werkt hier met een ensemble, waarin Paul
Lukas het sterkst naar voren treedt. Zijn butler
Josef is beschaafd, ingehouden en amusant en het
kost eenige moeite in hem den kouden, venijnigen
marquéte herkennen uit zooveel vroegere films.
Nils Ashter eens de zwakke tegenspeler van
Garbo geeft hier een zeer voldoende, zij het niet
bepaald verbluffende creatie van den
onweerstaanbaren prins. Ook de beide vrouwenrollen
respectievelijk bezet door Elissa Landi en Ksther
Ralston zijti nogal aan den vlakken,
onpcrsoonlijken kant. Maar het is de groots verdienste van den
regisseur dat hij juist met dit weinig brillante mate
riaal, dank zij eigen inventie en geest, 13y
camllelight" wist te maken tot wat het bedoelde te zijn:
een luchtige, amusante eomedie. Wat ons tenslotte
interesseert is de nieuwe g.Hlaantu waarin zich deze
jongt>jann.ende director een volgend maal laat zien...
redelijkerwijs is nu de groteske aan de beurt of,
wie weet, de documentaire?
Paul Lukas en Nils Ashter'in By Candle,
CJeorg Jacoby: ,,I>e dame met den
zwarten sluier". Rembrandt
Ondel' het rijp en groen der gefilmde
detectivestories en drames policiers" dreigt deze Dame
met den zwarten sluier" spoedig onopgemerkt te pas
seeren. Laat ons, vóór dit gebevirt, met nadruk de
aandacht mogen vestigen op een film, zoo goed ge
bouwd, zoo spannend en sober verteld, zoo
uitmuntend'gespeeld als deze Haro van Peski"-productie.
Daar is om te beginnen een draaiboek, dat vrijwel
model mag heeten : ook zonder dat er nog zelfs een
begin van spanning in de lucht zit (de geheel eerste
en tweede acte) zonder dat men aan de vertooning
eenige andere interesse heeft dan de handeling
van simpele levende menschen, volgt men aan
dachtig en geboeid dit in levendigen, rustigen
vorm geklecde verhaal. Er wordt sterk geklaagd
in ons eensklaps zoo scenariophiele Nederland over
gebrek aan theoretische en practische scholing
in het draaiboek-schrijven. Candidaten, gaat deze
voorstelling eenige malen achtereen zien pro
beert uw indrukken op schrift te stellen en gij hebt
de effectiefste oefening doorgemaakt die zich
denken laat !
Wie is verantwoordelijk voor den frappant
fraaien en sierlijken vorm, waarin dit
pretentielooze criminalistische verhaal wordt voorge
dragen; de scenarist of de regisseur? Hoe dan
ook naast het draaiboek blijkt de regie, als
spelleiding qua talis reeds voortreffelijk. Hoe
meesterlijk bedwongen en toch relatief vrij, wordt
deze uitmuntende cast van spelers toegepast. Let
eens op, filmliefhebber ! Er komen in deze film
wellicht twintig of vijftig scènes voor, die geen
directe dramatische beteekenis hebben gij merkt
het niet, omdat alles spanning en fiïschheid heeft
door den dialoog der spelers. Ik wijs voor de vuist
weg op het gesprek tusschen advocaat Burckhart
en den commissaris tusschen Frau Ostcicamp en
haar man.... op tien twintig andere plaatsen.
De naam van den Hollander Haro van Peski
werd dezer dagen genoemd in verband met onze
nationale filmplannen. Mocht deze landgenoot
dezelfde excellente principes mee naar Nederland
voeren als uit deze bescheiden maar buitengewoon
gave film blijken, dan kunnen wij hem slechts een
dringend: Welkom ! toeroepen.
Ongewone filmsterren: Camera, Dempsey en Max Baer