18 De Groene Amsterdammer van 5 Mei 1934 N o. 2970 l'ss* Schilders en beeldhouwers A l b. Plasschaert Ehrlich's beeldhouwwerk, "Voor de Kunst, Utrecht Hoe zullen wij Ehrlich in zijn persoonlijkheid, in zijn afzonderlijkheid u doen zien? De afzonderlijkheid der kunstenaars, hun verscheidenheid is toch een der ^verrukkingen van de 'beschaving; van de beschouwing der kunstwerken.. . . Ehrlich is onge twijfeld geen der beeldhouwers, die door den grootschen dwang en drang zijner hartstochtelijkheid ons over rompelt. Een groot rumoer vindt ge nooit in Ehrlich's beelden. Evenmin is hij een beeldhouwer, die door allerstiptste strakheid ons tot de wetten der architektuur doet nijgen en, onbewust haast! ons noopt ons zelven af te vragen of mathesis in haar reine kracht de grond moet zijn, de basis, waarop en waarop alleen het gebouw der kunst veilig staat gegrondvest... . Deze dingen zijn niet in Ehrlich. Hun tegenstellingen zijn eerder in hem. Er is zeker in hem, en bovenal, een aarzelende gevoeligheid, een een zame gevoeligheid, die ik wel eens een eigenschap der Provincialen" heb genoemd, der stille gevoeligen in de provinciën. Er is in hen een langzame gevoeligheid, een tastende, die nooit plotseling schept, maar na aarzeling op aarzeling pas vindt, wat zij hoopte te vinden. Deze aarzelende gevoeligheid is, dat spreekt van zelve, vol teederheid; Ehrlich is als Despiau . een teedere al is hij minder van macht dan Despiau en al komt zijn psychologie van schraleren, ijleren bodem. Hij is op zijn best, wanneer hij de portretten van nog jonge menschen maakt; zijn figuur toch is niet altijd zoo volledig als zijn koppen dat wezen kunnen. Hij heeft het verlangen innig te zijn. Hij is innig op haast vrouwelijke wijs. En dat innige wordt gegeven als een bepeinzing; als het verlaten van een droefenis. Er is bij Ehrlich steeds een herinnering in het bepeinzen. En hoe wordt ten slotte zulke bepeinzing gegeven? Beschaafder wijze; als een stemming, die opwelt, en zoetjes welt over en uit de gezichten, zonder de barsche macht van de overrompelenden en heerschenden. Ehrlich is een zedig gezel; hij is een verfijnde, die tevens is een be schroomde. Ilient van Santen, den Haag Lebeau is iemand, die de menschen aanzet tot werken. Hij gelooft in het doen en hij is verzot op pro blemen. De techniek der schilder en der teekenkunst heeft onophoude. lijk zijn belangstelling. Hij wil ook anderen zien experimenteeren, en zoo heeft hij den zanger teekenaar van Santen uit zijn lusteloosheid getrokken en hem gewekt te teekenen op boomschors (zooals Lebeau zelf ook deed). Deze boomschorsbladen zijn zoo dik als een zwaar papier dat kan wezen, en de techniek der teekening daarop eischt een reeheid, een vaardigheid, een onmiddelijkheid; want er kan op zulk teekenen niet meer worden teruggekomen." Een lijn, eens gezet, blijft; zij wordt door den boombast opgeslorpt, doorden boom bast, die als zijde kan blinken; de lijn is niet meer uitwischbaar, zij staat voorgoed. Het spreekt dus van zelf, dat wat ge begint, u /.eer helder en klaar in het hoofd moet y.ijri en ook zeer vast en zeker in do hand. Er is geen geschipper mogelijk. Kient van Santen heeft in deze techniek planten en portretten geteekend en ook gedierte. Het zal niemand veiwonderen, dat vele dezer portretten die van musiceererideri zijn; tevens dat er ook een van Lebeau, den opwekker, daarbij is, als van een musicoloog. K. van Santen bleef daardoor in den eigen kring, dien hij van nature uit het best hoort te begrijpen. En hoe zijn deze portretten enz. uitgevoerd in hun stellige techniek? Er zijn erbij, die om hun psychologie te loven zijn, andere om hun ijle vol tooiing zooals dat van dr. Koopmans. De oogen hebben in het algemeen voldoende uitdrukking; alleen is het omdat wij feller in het leven staan? zouden wij de uitdrukking dikwijls voller wenschen en de bepa lende lijnen strakker. Chabot, bij van lier, te A'dani Welke dingen zijn op deze tentoon stelling het dichtst bij de schoonheid en hebben dus haar vrijheid ver kregen? Ongetwijfeld zijn dit de twee houten beelden en van deze twee de vrouw het meest. Deze teil toonstelling levert een aangename mogelijkheid ter vergelijking. Xaast deze gebeeldhouwde vrouwefiguur is er een geschilderde naaktfiguur (even eens van een vrouw). Zonder twijfel zijn er in dit schilderij van een beeld houwer een aantal te loven, hoedanig heden, wat de volumina aangaat. maar toch is er iets in. dat als storend wordt ondervonden en waardoor de \TOUW niet vrij" voor ons staat. En hoe ontstaat zulke onvrijheid? Er is in zulk werk van Chabot een bepaalde moedwil, iets dat niet gansch en al meeging op het innerlijk rhythme, maar dat door het intellect werd gericht, zelfs geforceerd (daar door is ook wel de schildering der hand zoo zwak). In 't algemeen echter is vast te stellen, dat de uitingen der schilderkunst dichter bij het wezen van Chabot gekomen zijn, dan toen hij, kort nog gele n, te sterk onder den invloed van Permeke stond. Dit is dus een wezentlijke winst, die in bepaalde zeeën (zie het schilderij, dat op de trap hangt) het eenvoudigst is verwerke lijkt en in andere schilderijen uit Walcheren ook ons openbaar wordt. Deze schilderingen van dieren in de wei met hun eigenaardige tech niek van putjes in de verf en randjes daar dus rond heeft een groote beweeglijkheid (soms modelleert Cha bot in die verf (wat is natuurlijker?) en is wel geschikt voor het geven eener stuivende, kartelende zee en voor het menigvuldig siersel, dat een wei vol bloemen is. De vormen der beesten zijn, zooals ge ze hier ziet, dichter bij den norm gekomen. Dat was noodzakelijk. Ze zijn dus voor den schilder en door den schilder natuurlijker opgelost (elke vorm is immers een vraagstuk) maar toch het beeld van de vrouw met den even open mond en met de krullende lippen is mij het meest genotene van al de werken bij Van Lier. OOST-AZIATISCHE KUNST COLLECTIE MARCHESE S. CORVINO VERKOOPING KIJKDAGEN VAN ZONDAG 6 MEI-I3 MEI I5MEIBHBI BOEKHANDEL EN ANTIQUARIAAT P. A. HEMERYCK (A. T. KLEEREKOPER) KONINGINNEWEG 137 A'DAM l ZONDAGS GEOPEND ! l ZONDAGS GEOPEND l WELKOM! Kunt U zich een prettiger manier van inkoopen voorstellen, dan in R. S. Stokvis' toonzalen? Wat U er ook zoeken komt, tientallen modellen zult U vinden in alle mogelijke prijzen en uitvoeringen. Baden, waschtafels, geysers, lampen, stofzuigers, gasfornuizen enz. enz. vindt U er. !s het wonder, dat vele verloofden, in plaats van in 4 of 5 winkels, alles op hun gemak bij R. S. Stokvis uitzoeken ? En dat zij later graag terugkomen, wanneer wat vernieuwd of aangevuld moet worden? Wanneer U ze nog niet kent, komt dan eens een kijkje nemen in R. S. STOKVIS' TOONZALEN waar ieder welkom is" ROTTERDAM, Wettzeedijk 507 l DEN HAAG, Alexandersfraat 8 AMSTERDAM, Keizersgracht 313 | GRONINGEN, Paterswoldscheweg 3 DEVENTER, Industrieweg 20 - LEEUWARDEN, Singelstraat 1-3 MAASTRICHT, Wilhelminasingel 106 - BREDA, Markkade 43 HAARLEM, Kruisweg 61 Boekverkoopingop7en8Meia.s. Wijlen Mr. A.H. WERTHEIM, Dr. C. F. SCHREVE, Dr; A. H. L. o-n-o, p. Kijkdagen van 4?6 Mei. van 10 4 uur. INTERNATIONAAL ANTIQUARIAAT (Menno Hertzberger) SINGEL 364 AMSTERDAM C. TELEFOON 34107