Historisch Archief 1877-1940
14
De Groene Amsterdammer van 19 Mei 1934
No. 2972
De New Deal
(Vervolg van pag. 13)
De geld-machine om spoorwegen, banken,
etc. op de been te houden, de Financial
Beconstruction Company van Hoover bewijst
dat. Maar dat had alles niets uitgewerkt. Door
dat men de zaak niet principieel aanpakte
maar te hooi en te gras te werk ging, mislukte het.
Het leek op die geschiedenis uit het Hollandsche
kinderversje, van den boer die zijn zoontje, Joostje
geloof ik, uit stuurde om haver te snijden. Maar
hq wachtte en die drommelsche jongen kwam niet
thuis. Toen stuurde hij zijn hondje om den jongen
te gaan halen. Toen weer iets anders, maar niets
hielp en de jongen, bleef uit. Totdat de boer besloot
zelf de banden in elkaar te slaan. Zoo ook president
Boosevelt. Die had gezien hoe een wereld ineen
stortte, terwijl er hier en daar een beetje geprutst
en gestut werd. ? Dan maar liever wat wagen",
zei hij en begon aan een vooropgezet nieuw plan,
een regelrechte Plamoirtschaft.
Juist in dit principieele verschil van het gecen
traliseerde plan, zit hem de kneep. Wel wisselt de
koers, die men bij het uitvoeren van het plan
kiest. Dat komt door telkens nieuwe ervaringen,
door de noodzakelijkheid van kleine politieke
compromissen, etc. etc. Maar het gecentraliseerde
karakter, het ineengrijpen der maatregelen, dat
is de kern. Om een voorbeeld te noemen: Groote
publieke werkverschaffing meer arbeiders
korter uren ? grooter loonen vraag naar
ruwe materialen (van overheidswege) vraag
naar fabrikaten (van middenstand en arbeiders,
die weer iets koopen kunnen) grootere omzet
cijfers van warenhuizen en mail-order-houses,
dat is de toestand in Amerika. Daartegenover:
Richtprijs van tarwe kunstmatige minimum
prijs voor zuivelproducten garantie voor den
bietenboer' (in concurrentie met den hopeloozen
Indischen suikerfabrikant en zijn Hollandsche
financieele principalen) allemaal zaken die de
Hollander uit zijn belastingportemonnaie te betalen
heeft, zonder de zekerheid te hebben dat dit goed
bekeken'is, dat het rondloopt" en dat er eens
een eind aan komt. Er is geen enkele reden om aan
te nemen dat dit Hollandsche stelsel, dat in ieder
geval den vicieusen cirkel van het deflatie-proces
niet verbreekt, financieel gezonder is dan het
Amerikaansche. Het kan misschien niet anders, in het
verdeelde Europa, maar men moet inzien, dat,
daarom het Amerikaansche stelsel nog niet ver
werpelijk is.
Amerika is zooveel grooter. Het is een heel
werelddeel. Daarom kan het zulk een proefneming
wagen, die althans reeds in zooverre succes toont
dat de industrieele productie stijgt, evengoed als
de omzetten der warenhuizen, bijvoorbeeld. De
cijfers waarnaar men kijken moet, zijn niet de
koersen die Wallstreet te zien geeft. Want voor
hooge winsten acht zelfs de grootste optimist de
tijd nog niet aangebroken. Neen, de ware index
cijfers geven de mail-order-houses, die laten zien
dat de boer weer koopt. Vergelijk dat nu eens met
de omzetten van de warenhuizen in Europa, die
de trouwe afspiegeling te zien geven van het
misschien nog niet door iets anders vervangbare
stelsel van stabilisatie naar beneden.
Ik was tijdens mijn laatste bezoek in Holland
bij een van de meest bekende agrarische
grootbedrijven en de leider, die uit hoofde van zijn
zaken veel in Amerika had gereisd, zei me dat
in zijn bedrijf en in die heele tak van bedrijf het
Amerikaansche programma gevolgd werd: geen
lager loonen, maar bedrij f scontröle. Beperking
gepaard gaande met crediet. En nu begint het er
naar uit te zien, alsof met het einde van dit jaar,
voor het eerst na menig jaar, de toekomst van dit
bedrijf, dat meteen een exportindustrie is, deze
branche weer winstgevend zal blijken. Met door
garanties en ongecontroleerde subsidies, die het
publiek betaalt (dat daardoor precies zooveel
in koopkracht achteruit gaat), zooals bij den
zuivel, maar planmatige organisatie, crediet en
controle.
Dit spreekt boekdeelen.
In Amerika kon dat op zooveel ruimer schaal,
omdat de spirit daar anders is. Het is waar, ook
de hopeloosheid was er grooter. Hoe dan ook,
men schraagde den president in zijn plannen,
men volgde hem met enthousiasme, en nu, al is
bij alle groote verbetering toch de voorspoed van
weleer nog lang niet. teruggekeerd, er is hoop
en er is leven. En daarbij: op sociaal gebied is
er veel veranderd, kinderarbeid is afgeschaft,
werkuren zijn verkort en een behoorlijk geleid
vakvereenigingsleven begint zich te ontwikkelen.
Nieuwe uitgaven
Mededeelingen, Jaarverslag, Leerplan, van de
M. T. S. voor Bouwkunde, Dongestraat, Amster
dam Z,
Kaart van Amsterdam-Zuid aangeboden door de
Incasso-Bank N. V. Van Woustraat 217 Cein
tuurbaan 91 Willernsparkweg 80.
Nieuwe reclame - uitgaven
Kort geleden heeft het bekende Denig-huis te
Amsterdam een keurig verzorgd boekje uitgegeven
in vierkant formaat en gevat in een omslag waarop
(in blauw en oranje) een skiloopster en een
bandyspeler waren geteekend door Titus Leeser die al
vele jaren de zoo karakteristieke krabbels voor de
prijscouranten en annonces dezer onderneming
maakte.
Nu de zaak tien jaar bestaat heeft men een
boekje in grooter formaat doen verschijnen,
waarin alles is saamgevat op het gebied van sport
artikelen, reisbenoodigdheden, kanipeerbehoefteu,
ja wat al niet want zoowel te water als te land is
Carl Denig de man die voor alles zorgt en aan alles
blijft denken wat gemak kan bieden.
In 19S24 begon hij met een enkelen helper
tentuitrustingen te maken, toen kwamen padvinders
hem vragen de noodige uniformkleeding te leveren,
vervolgens bleken de alpinisten graag door hem
geholpen te zijn en van de bergsport was het maar
n stap naar de wintersport, terwijl later ook
begonnen werd met het importeeren van vouw
booten enz. Inmiddels is thans de staf van helpers
uitgegroeid tot een twintigtal. Maar het is aau
Leeser gegeven geweest zich langzamerhand te
ontwikkelen tot een teekenaar van bijzondere ge
schiktheid voor het soort werk dat Denig hem
opdroeg: het weergeven van allerlei dingen en.
figuren die betrekking hebben op het leven in de
buitenlucht, dat wat de Franschen zoo dichterlijk
betitelen met la vie au grand'air. ..."
Leeser begrijpt wat hij teekent omdat hij
sportsman is. Hij doet het op een heel eigen,
persoonlijkimanier. Hij is naar mijn meenirig vooral aange
wezen op weergave in een klein bestek. Een grooter
formaat ligt" hem niet wat te toetsen viel aan
een reclameplaat voor een kleedermakerij. Zou
men mij vragen wat wel het kenmerk is van zijn
werktrant dan zou ik het antwoord willen samen
vatten in het volgende: dat al zijn lijnen een ge
schreven karakter hebben; het is een soort
kcirtschrift dat hem uit de pen vloeit en het is opmerke
lijk knap en handig gedaan. Leeser (beeldhouwt
hij?) is een geboren illustrator, een die klaar
blijkelijk over veel goeden smaak beschikt cu
wanneer het voor Carl Denig's inzicht plei*, dat
hij er naar streefde heel de lange reeks van
uilgaven die op zijn zaak betrekking hebben, een
zoofraai en aantrekkelijk mogelijk uiterlijk weer Ir
geven, dan heeft hij stellig in Titus Leeser lu-t
talent gevonden dat hem daarbij op
voortreffelijk»wijze dienstig kon zijn. O. v. T.
Een polis der
LEVENSVERZEKERING
Mg. ARNHEM"
Is de beste geldbelegging.
N.öE HMEMSCHE
Leden der directie:
HYPOTHEEKBANK
Mr. A. S. MIEDEMA,
P. H. CRAAND1JK en A. E. THIERRY DE BYE DOLLEMAN
Pandbrieven f 39,640.100.
Hypotheken f 39.662.146?Reserves .. f 1.056.432
Hl Insulaire Hypotheekbank
te ZIERIKZEE.
Uitgifte van
1% Pandbrieven a 1001%
N.V. Bataafsche
Hypotheekbank
AMSTERDAM
Anno 1889
Geeft uit tegen beurskoers;
4J % PANDBRIEVEN
In «tukken van
f1OOO,-,f50O,-en f 100,-.
Coupons Januari en Juli
N.V. Bankierskantoor van LISSA & KANN
LANGE VIJVERBERG 3 - DEN HAAG
Aan- en verkoop en administratie van effecten
Loketten ter berging van waarden
N.V. TRUST- EN SAFEMAATSCHAPPIJ
LANGE VIJVERBERG 3 - DEN HAAG
Bewindvoering ten behoeve van derden
N.V.VERZEKERING-MAATSCrlAPPIJ
MERCÜRIU5
/ OPGERICHT AS 1894.
_ AMSTERDAM C-KEIZERSGRACHT 570
INBRAAK; BRAND;ONGEVALLEN-EN
WATERLEIDINGSCHADEVERZEKERING