Maskers van Hildo Krop Otto van Tussenbroek : Ken bijzondere fase In zijn omvangrijk oeuvre Doordat het Tooneel ineen zucht naar tot de spits gedreven natuur-nabootsing (het z.g. realisme) aan stijl inboette omdat men het leven van eiken dag, dus het alledaagsche, bij het spel niet op hooger plan wist te verheffen ging dat waar het in alle waar achtige kunst om gaat. te geven 's levens essentie in een synthese van de kern der menschelijke ver houdingen meer en meer verloren. Het pathos, het gezwollene en gekunstelde werd in de hand gewerkt door hen die meenden hiermede de tooneelkunst te dienen. Totdat enkele béter-willenden pogingen in het werk stelden het Tooneel nieuw leven in te blazen. Men greep naar het masker als middel van veralgemeening der gelaatsuitdrukking omdat, wie een zekere rol ook speelt (ik denk hierbij speciaal aan Oopeau's pogen het theater-sterrensysteem te bevechten !) het principaal karakter, het type der persoonlijkheid onveranderd gehandhaafd blijft-, zelfs al zal er stellig door den aard van actie en dictie van den gemaskerden speler een zeker ver schil en variatie merkbaar zijn. Doch er is nog iets: het masker in zijn stereotiep uiterlijk is krachtiger van expressie en het werkt ook op grooter plan dan 's menschen levende gelaat. Het kan. aldus het algemeen-menschelijke naar voren schuiven waarbij het subjectiefindividueele element plaats maakt voor een meer objectiefveralgemeend vergeestelijkt spel. Ik geef hier Van Dalsum het woord, iemand die uit ondervin ding spreekt als hij zegt: wan neer een masker uitbeeldt het Lijden, dan zaj het houdingen en gebarenspel van lichaam en handen de nuancen en variaties van dit Lijden geven, terwijl het masker hetjelementairebeeld van het Lijden ste reotiep vast houdt. Zoo zal in de rol van een bepaald masker de acteur met gebarenspel kunnen uitdruk ken de zwakheid of verhevenheid of heftig heid van gedragen leed, de machteloosheid of het goddelijke, .maar dat zijn masker niet kan ver anderen van leed tot vreugde, van leed tot jaloersshheid, of van leed tot haat. Juist dit zal veroorzaken dat de groote elementaire verhoudingen, in het stuk zich handhaven, en verhinderen dat de acteur zal kunnen afdalen van. sentiment tot sentimentali teit." Enkele jaren geleden nu, is het masker in liet brandpunt der artistieke belangstelling komen te staan. Dat was een tijd van proefnemingen, waarbij men ook wel vau verkeerde beginselen uitging zooals de theatcr-technicus Hall in Amerika, die gummi-maskers maakte welke '/.on precies pasten en naar liet leven waren vervaardigd dat zelfs de oog leden der spelers er dooi- bedekt wedden. Men nam dan een gipsafgietsel van het gelaat der betrokken personen en het gemak was dat men zich niet behoefde te sclvminken. Men voelt echter onmid dellijk dat dit een handhaving beteekent van de fouten welke een al te sterk aangedikt naturalisme aankleven want het ging h ier om het maskeeren van het gelaat door middel van een oogbedriegelijk realistische gummi-huid welke in de plaats treedt van het levende gelaat en. ... daarvoor ook wil doorgaan !. . . . Het masker, zooals de tooneelhervormers zich voorstelden, wil dit laatste in geenèn deele ! In het jaa.r 1021 heeft de Amerikaan W. T. Benda voor een revue the League of Xotions" (niet dc,.League of Nations !" O. v. T.), opgevoerd in het New Oxford Theater te Londen, verschillende zeergeslaagde maskers gemaakt, geïnspireerd op Japansche voorbeelden uit het No-spel. lieeds eevdov had hij in kleinen kring succes geoogst met maskers. gedragen door de ,.Ureeuwich-Vülage-l<Y>l]ies". Het best was dat van het type van een krijgsman met sterk gestyleerde trekken, gedragen doi>i-p miss jMnrr/aret S'ui'crn. Toch was hij niet de eerste die maskers vervaardigde mot het doel, hiervoren aangeduid.' In lij 15 heeft Edmund Ihdi/c (de be kende Fransche boekverluchter, wiens werk aan. dat van Rackham verwant is) maskers ontworpen. o.a. voor een Japansoh danser Midilo Ilo, die in een stuk va.n 11-'. B. i'i'iita optrad the HawkV Well", dat gegeven werd in Lady [slhvgloii's gast vrije woning te Londen in tegenwoordigheid \*au koningin Alexandra ten bate van oen liefdadig doe!Ook anderen hebben pogingen in liet werk gesteld (men kent de voorliefde van een man als (Sordon Graif/ voor het masker !) doch eerst iu 1922 (op 2 April) had de eerste opvoering van ditspel te Amsterdam plaats werd ook ten onzent eeu stuk met maakers opgevoerd' The only Jealousy of Emer" (een der four plays for dances" door Yeats) waarvoor Hildo Krop verschillende masker» vervaardigde. Het stuk speelt in het leische heldentijdperk. Verband met de werkelijkheid houdt het niet, ook is tijdsaanwijzing overbodig. Hoofdpersoon is Cuchulain, een der hoofdfiguren uit de oude Kel tische sagen, een mensch in wien de geest en de zinnen, het geestelijke en zinnelijke, beurtelings de overhand hebben. Het hoofdmotief is de verhouding van dezeu mensch met drie vrouwen: de door hem verlaten echtgenoote Vrouwe Emer", dio hem geestelijk bemint; zijn minnares Eithne Inguba, die hem zinnelijk liefheeft en de Sidhe-vrouw als verper soonlijking der geestelijk-bovenaardsche zinnelijk heid, vertegenwoordigster van het geheimzinnige volk dat op den bodem der zee huist. SANTEE LANDWEER ? KEIZERSGRACHT 463 j HOEKLEIDSCHESTRAAT ZATERDAG 19 MEI OPENING: Werk van BETTINA BAUER (Frau GEORG EHRLICH). Voorts: JAN MULDER, GJULA PAP. PERMANENT: Moderne Internationale Grafiek en Schilderijen Oude schilderijen en