N VREEMDEN BODEM « Nederland Tentoonstellingen iket Koloniaal Instituut GHAERT itt den Koninklijken Bazaar in de Reestraat, den Haag, Ik herinner inij nog zeer wel wat mij daar trof; het f«w een groot getal verbonden détails in de teekeningen van interieurs en Uitzichten; het was een sarkastische Kunstzaal Goudstikker ironie in de weergave van een familie, groep (als ik mij wel herinner van drie personen). Bij deze gebleven indrukken voegden zich later nog die %an voortreffelijke teekeningen van dieren en van een damesportretje -(de gewezen vrouw van den teekenaar) dat mij betreuren deed, dat Teixeira, i door bestelling of wat ook, niet meer van deze vrouweportretten heeft ge maakt (hij zou in deze een afzonderlijk portrettist in Holland kunnen zijn ' en een, die ik zonder angst zou durven ?t aanbevelen). AI deze indrukken wor: den weer verlevendigd door deze tentoonstelling in den Botterdamschen Kunstkring en dat kon te eer, daar r er van de vroeger geziene teekeningen ik hier enkele hervond. Als vroeger gaat m^jn voorkeur (ik vind Teixeira ?'. daar het meest volledig en het meest eigen) naar die werken, die in een bepaalde techniek van teekenen ge, geven, uitgevoerd zijn. Dezen teekentrant zpudt ge een scherpe, een scherp zinnige kunnen heeten en tevens eene, die zoodanig is, dat de vele weergegeven détails nooit de eenheid tesaam ontberen en zelfs meer détails suggereeren dan er feitelijk gegeven werden. Wij vinden deze eigen schappen op de tentoonstelling het duidelijkst in een aantal stadsge zichten als No. 8 (uit 17?), No. 13 (uit 23), No. 18 (uit 27), No. 23 (uit 21) in de Parijsche straat, in no. 7 een dorpsgezicht (uit 23) in 48, in 54 Panorama^ (uit 23) in een zelfpor tret, (dat met den voorvader achter den eigen kop) en in sommige van de vele portretjes naar zijn Vader. Er is een merkwaardig verschil in de détails van Teixeira en in die van Bremmer Sr. De détails bij Bremmer zijn alleen bewijzen, bijna machinale, van een nooit vermoeiden ijver die weinig te maken heeft met ontroering (ge vindt dat ook bij Bremmer's leerlingen), de d tails bij Teixeira zijn voordurende kleine maar levendige bewijzen van een steeds bewogen geest. Het is een aangename en niet doodende bezig heid bij Teixeira de klei nigheden, de onderdeelen na te gaan; integendeel bij hem leven alle deze dingen en voegden zich naar behooren bijeen; ze hebben daarenboven nog het accent, dat zij getui gen van een rancuneuze, ironische observatie nu en dan in het portret. Ook de voortreffelijke dierenteekeningen (er is daarvan ergens een portefeuille vol) kunnen gerekend worden tot de werken, die evenals de andere, nog onderschat, later door andere generaties met genoegen zullen geteld worden bij wat onze perioden aan blijvende brachten. Vooral door het gehalte aan scherpen geest overwinnen zij Nijland's werk; zij zijn aristokratischer dan deze Nijland ooit is; de observatie is meer geschakeerd. Wanneer ik bij deze nog voeg het portret van den jongen man (10 uit 17), de tijgerschedel enz. uit '33, het zelfportret (No. 14), het Mosterd vaatje (No. 50) de krokodil (64) de Vaderportretjes (68 en 69) als eveneens te genieten picturale zaken, dan meen ik eenigszins gewezen te hebben op het werk van Teixeira, dat juist in dezen tijd een goed ding is, in zijn geestig realisme tegenover veel wat zich wel grooter voordoet maar in werkelijkheid leeger is. Het is misschien meestal werk, dat ge in de hand moet nemen om het wél te lezen, maar er is inderdaad iets in te lezen en iets dat het herlezen verdraagt. Patrick Bakker, bij Goudstikker, Amsterdam Veel zuiverder dan toen ik ze te Hilversum zag, hangen de schilde rijen en teekeningen van Patrick Bak ker bij Goudstikker, tegen den wit ten muur (den eenigen wand feite lijk voor schilderwerk 1) De schilder Patrick Bakker is jonggestorven, dat was hem beschoren, en hij ver toont die merkwaardige eigenschap pen die ge meer vindt bij zulke begaafde Passanten door het Leven. Welke elementen hebbei zich in het werk geopenbaard? Om met een eigenschap te beginnen, die in Holland "te weinig wordt ge waardeerd (zij is een signatuur dor vrijheid en de meesten van ons zijn te dogmatisch-gebonden) begin ik met u te wijzen op een zin voor het komische (dat is een gezondheid in de begaafdheid). Een tweede eigenschap is de perfectie, waarmee de hand aan den wensch van den teekenaar gehoorzaamde (ge vindt deze perfectie in de kleine dieren en de kleine figuren, die hier en daar op een landschap zijn aangeduid). Een derde eigenschap, en deze bewijst ten slotte op klsurgevoeligheid, is de voorkeur voor geel en rose, een tesaamstelling, die voor niet-coloristen steeds gevaar lijk is. De vierde eigenschap, waarop ik reeds wees, is de haast meedoogenlooze zekerheid, waarop de vormen van boom en blad en huis worden gerealiseerd, verwerkelijkt, terwijl toch nergens doode dingen in het werk zijn, maar alles strak staat van een. toch ijle spanning. Er is in dit werk van weinig jaren, dat spreekt toch van zelf bij zoo scherp hitsig leven, meer dan n schakeering; ge zoudt moeten zeggen: er is een voller wor den (van kleur) naar het eind. Koloniaal Instituut Aanwinsten op ethnografisch en anthropologisch gebied van de a f deeling Volkenkunde van het Koloniaal Insti tuut over 1933. In deze 6de Mededeeling van de afdeeling Volkenkunde van het Ko. W. O. J. 'Nieuwenkamp Balische houtsculptuur. Kop vaneenbeeld,eenvorstelijt persoon voorstellende. Koloniaal Instituut loniaal Instituut te Amsterdam wor den de vele schenkingen en aankoopen beschreven, de in den loop van 1933 zijn gedaan. Bovendien treft men een opgave aan van de Bataksche hand schriften op boombast en van de Balisch-Javaaiische, Sassaksche en Maleische handschriften op palmblad, waarmede in den loop der jaren de verzamelingen van het Koloniaal In stituut zijn verrijkt. Het boekje is zeer overzichtelijk ingedeeld en geeft nauwkeurige be schrijvingen van de meest uiteenloopende voorwerpen. Het geeft de plaats van herkomst en ook de literatuurbron nen. Daar de studie van dergelijke hand schriften in dezen tijd zeer toeneemt is het van veel belang, dat deze inven tarisatie gepubliceerd wordt. Enkele mooie foto's zijn tusschen den tekst aangebracht. Een bezoek aan deze interessante verzamelingen zal de moeite onge twijfeld loonen. W. Kunstzaal van Lier