Historisch Archief 1877-1940
18
De Groene Amsterdammer van 26 Mei 1934
N o. 2973
i ,
Af
,
Radio en grammofoon
Marianne Oswald
H. van Loon
Binnenkort optreden in
Nederland
Ruim drie jaar geleden kwam
Marianne Oswald voor het eerst naar
Parijs. Columbia van de grammofoon
platen introduceerde haar als een
nieuw ontdekte voordrachtskunste
nares. Daar verscheen een robbedoes
van een jonge vrouw, fel in haar
révolte tegen de samenleving, hard
en hoekig, vurig .en ongebreideld.
Technisch was er veel op aan te
merMarianne Oswald
ken, de ongeschoolde stem, het wezen
onverzorgd. En ze scheen niet van
zins concessies aan het publiek te
doen. Het gelaat beantwoordde niet
aan de nonnen van schoonheid en
van geheel de verschijning ging een
lust in kerven en aanstoot geven uit.
Zij leek een wilde kat en het wilde
koperroode haar hing haar toomeloos
om en over het bleek gezicht, waarin
de tartende oogen en de karmijnroode
lippen leefden.
De menschen, die haar het eerst
hoorden, het eerst tegenover haar
kwamen, wisten met deze indringster
geen raad. Alles was direct, spontaan
en blindelings en het Fransch haar
toen niet vertrouwd. Zij sprak met
een zwaar accent en haar school was
onmiskenbaar het Duitsche
expressionnisme. Het was van stonde af
aan haar verdienste deze geestelijke
afkomst niet te verloochenen. Zij
wilde niets verbloemen ter wille van
een toen nog, zacht gezegd, twijfel
achtig succes. Zij zette alles op n
kaart en ze heeft het gewonnen.
Ofschoon geenszins door de natuur
begenadigd, wist ze in korten tijd
Parijs te veroveren. Het pleit mag
nu voorgoed te haren gunste beslist
geacht worden.
Haar vertrek binnen korten tijd naar
Nederland was aanleiding, haar in
het hotel, waar je naar haar zeggen
niet het gevoel hebt in een hotel te
zijn, te gaan opzoeken. In het gesprek
leert men de trekken pas recht kennen.
Die van Marianne Oswald zijn van
hevige bewegelijkheid. Op het tooneel
verruimt deze zich soms tot bewogen
heid. Maar straks over den open
baren" kant aan haar.
Het masker van Marianne Oswald
is wild en opgejaagd. Men kan, haar
sprekende en hoorende spreken, de
gewaarwording niet van zich afzetten,
dat zij een smartelijke jeugd moet
hebben gehad. Dit ongetemde kind
heeft zich aan de dingen gekneusd.
Die schrammen en builen draagt ze
door het leven mee. Zij vergeeft
noch bukt. De verbittering om on
recht is haar als het ware naar binnen
geslagen. Van den wrok in haat maak
te zij een genre. Dat de haat zonder
zijn tegenzijde en rechtvaardiging
van de liefde is, mag de hoorder haar
verwijten. Wie haar in heur sobere
intimiteit nadert, krijgt een anderen
indruk. De menschelijkheid in het
talent spreekt dan een nieuwe taal.
De registers van haar voordracht
blijken nu rijker geschakeerd. Degene,
die het vóór haar gehoor in de ver
betenheid zoekt van den hoon, komt
dan op andere wijze los.
Zij vertelt van haar oorsprong,
Lotharingsche uit Sarreguemines, en
van de gemeene aanvallen, waaraan
ze te Parijs heeft blootgestaan. Aan
vankelijk gaf ze accent aan de avonden
in de bar van den Boeuf sur Ie Toit.
Vandaar is ze in andere etablisse
menten gekomen, Folies Wagram,
Alcazar, bij Georgius in de Kue de
]a Gaité, in bioscopen.
Voor het cabaret, dat weet ze,
deugt ze niet en in een groote
concertzaal verkiest ze evenmin op te
treden. Een klein theater, dat is iets
voor haar. Te Brussel heeft ze avonden
met Wiener en Doucet, de piano
virtuozen, gevuld. Dit was een kolf je
naar haar hand. Zoo iets zou ze ook
in onze steden verlangen en eerst,
zoo mogelijk, voor de radio.
Daarbij vergete men niet, dat haar
kunst moeilijk te rubriceeren is.
Ze onttrekt zich aan de formeele
onderscheidingen. Zingen doet ze niet,
als een chansonnière mag ze niet
worden aangemerkt, eer is het zeggen,
rhythmisch, obsedeerend, gesaccadeerd
zeggen, zeker niet in den academischen
trant der diseuse. De laatste maanden
heeft men Héritza, Lucienne Boyer,
Damia en de onvolprezen Yvette
Guilbert gehoord. Marianne Oswald
heeft met Damia de deernis met de
verschopten, den weerzin tegen het
kruipen gemeen, maar mist de
gezwollenheid van Damia. Men kan
geneigd zijn haar te vergelijken met
de \ vette Guilbert in de jeugd, maar
deze had meer stijl, haar vorm was
straffer en haar techniek meer
beheerscht.
In Marianne Oswald blijft ondanks
alles een troebel element.
Zij moet zich hoeden niet te zeer
op de zaal te spelen". Tegemoet
komingen aan een zeker deel van het
auditorium vermijdend, riskeert zij
het andere al te nadrukkelijk om in het
gevlei te komen. Dit opkomen voor
de arme sloebers, de zwervers en de
tobbers, wien het in den bol kan slaan,
is, gelijk dat haet, dien menschen
uit het hart gegrepen. Zij worden
niet moe haar toe te juichen en tot
meer aan te sporen. Al na de eerste
nummers onploft als voetzoekers uit
de zaal geroep om dit en dat. Het
nauwe contact stemt Marianne Oswald
tot opgetogenheid. Als zij in het effen
zwarte kleed uit het achterdoek te
voorschijn komt, vleugt er een aarze
ling over het gezicht. Met zoodra is
ze bemerkt of het klappen ratelt los
en met elk optreden blijft deze bijval
stijgende. Die stormachtige vlagen
dragen haar voort.
Helaas verliest zij er ten deele de
controle over zich zelf mee. Als ze
wat inbond zou ze meer bereiken, zij
het niet bij dat element, waarvan zij
het moet hebben.
Ze is de lievelinge van het volk,
maar dit zegt niet, dat wie meer van
voordrachtskunst eischen haar
afstooten of er onverschillig bij blijven.
Jean Cocteau heeft het bewezen,
een monodrama voor haar schrijvend,
met de vertolking waarvan hij heel
tevreden is. Het verhaal van Anna
la borine", de kamenier, asschepoester
naast haar meesteres, mooi, rijk en
door vrienden omgeven:
Ah. Madcmoisellc
Mademoiselle Anriabelle
Mademoiselle Annabella
Elle recevait un tas de gens. . . .
Elle dépensait un tas d'argent
Totdat Anna la bonne, celle
qu'on sonne", aan het bed van de
patrones geroepen wordt om het
verdoovingsmiddel te schenken en
ze het heele fleschje leeggiet. En het
einde is, dat zij, de nederige, zich
laat gaan in die andere verdooving
van een wervelende Java. . . .
Soerabaja Johnny is het lied van
matrozenleed, op een plaat van
Columbia vastgelegd. Ze smaalt op
goede huwelijken in verband met
het gezin in de achterbuurt, waar de
ouders het alleen over de flesch eens
zijn. Ze schetst met een enkel gebaar
het starre, We/.enlooze doen van oom
Eustache, den stompzinnige, die van
louter verflust in het gekkenhuis
belandt. Vol driesten gloed is ze in
het lied van des zeeroovers verloofde
uit Kurt Weill's Driestuivers-opera
en fascineerend is het dreunende
rhythme van het werpspel op de
kermis, waarin zij haar gal uitspuwt
over de slappelingen, die al te gelaten
hun lot aanvaarden. Zij durven de
ballen te smijten op de poppen, die
een advocaat, zonder handen, een
generaal, die hinkt, een bankier,
welke n oog heeft, voorstellen. En
dan barst ze met trillend geheven
arm in rukkige drift uit:
Tape sur leurs pauvres gueules
Parce que vous tes tous trop veules
De taper sur les puissants !
Houpla boum, dans la poitrine
Houpla boum dans Ie palpitant
Houpla boum dans la bobine
Houpla boum, tiens dans les dents !
Maar Marianne Oswald onthoudt
ons hiervan de toepassing niet. Zij
zelf heeft er als ledepop te prijk ge
staan. Zij is het mikpunt van andere
slagen geworden:
Houpla boum, dans la poitrine... .
Het hoofd met de rosse haarvacht
zinkt op de borst. Gewond, verdiept
ze zich in herinneringen:
Et moi aussi, vivant Guignol
Te rappelles-tu, bel Espagnol ? . . . .
Deze heugenis aan Paljas zou men
haar gaarne cadeau doen, maar een
karakter als het hare moet onver
deeld aanvaard of verworpen worden.
En het is onmogelijk deze gespannen
levenskracht, dit uitdrukkingsver
mogen niet te aanvaarden.
Toerisme
Noordwijk aan Zee, Nieuwe geïl
lustreerde Hotel- en Pensiongids, be
trouwbare wegwijzer voor hen, die
een hotel, pent-i m, villa of huis
zoeken in de badplaats Noordwijk.
Het geeft een goed overzicht van het
geen Noordwijk aan haar gasten
biedt als het prachtige strand, de
duinen, golf- en tennisbanen,
bosschen, enz. .
Grand Hotel en Kurhaus Huis ter
Duin, Noordwijk aan Zee. Geïl
lustreerd vouwblad met vermelding
van ligging, attracties en de verbin
dingen met het buitenland per boot,
trein, auto of vliegtuig.
Bulletin de la Cie Gle
Transallantique. French line. Maandelijksch bul
letin met inlichtingen over de
zomerkruistochten in 1934. Generale ver
tegenwoordiger voor Nederland:
Agence frangaise de Voyages, Lange
Houtstraat 5a, Den Haag.
Zorgt, dat men dit blijvend
van U kan zeggen. Behandelt
Uw huid regelmatig met
Cremona crème en zeep
volgens de eenvoudige, van ouds
beproefde Cremona methode
Vraagt in uw kapsalon of bij uw drogist een
gratis proefstukje cremona-schconheidszeep,
waar niet verkrijgbaar, schrijven aan propa
ganda afd. Cremonaverkoopcentrale
Amsterdam en U ontvangt zoo'n proefstukje
gratis franco huis toegestuurd.
Ook voor U is Cremona charme een natuurlijk recht!