Galmot, de vader van Guyana Nico Rost i Een groote avonturier Plotseling, midden in de troebelen der Stavisky-affaire duikt een naam op, die de herinnering wekt aan een groot avonturier, die tevens een groot romancier en de ongekroonde koning van Guyana was. Henriot heeft iri de onderzoekingscommissie zijn naam genoemd en als zijn meening geopperd, dat Galmot door de maffia van Stavisky om het leven kon zijn gebracht. Herinnert men zich nog Papa Galmot? Weet men, dat hij een groot journalist was, op zekeren dag genoeg had van zijn betrekking als klerk bij de douanen en in een provinciaal blaadje aan de Cóte d'Azur stads bei ich ten begon te schrijven? Eerst liep hij de groote hotels af en schreef korte mededeelingen over aankomende en vertrekkende reizigers, maar reeds een paar maanden later verschenen ironisch geschreven amusante milieu schilderingen, die veler aandacht trok ken. Jean Galmot had zijn eerste sporen in de journalistiek verdiend. Dien zomer schreef hij een boeiende en kleurige reportage over het bloemencoiso, dat volgens zijn meening op het oogenblik, dat hij zijn artikel schieef op de marktplaats aan den gang was. Een paar uren later verscheen zijn blad en lachten de Biviera-btwoners, zooals ze zelden hadden gelachen, want het bloemencorso was afgelast en Galmot had dit niet. geweten. Een maand later verraste hij zijnlezers door steeds nieuwe sensationeele me dedeelingen over de looverbeiide van Tête de chieri", zoodat de autori teiten opgeschrikt werden en militaire hulptroepen alarmeerden tot Gal mot rustig moest toegeven, dat de rooverbende in werkelijkheid nooit had bestaan. Jn Nizza maakt hij kennis met de dochter van een rijken Amerikaanschfii bankier, waar hij in l'JOG mee trouwt. Als sneeuw voor de zon smelt de bruidschat. Galmot leeft er oplos maar zijn schoonvader betaalt het huis houden. Plotseling blijft het geld weg. ]k geef niets meer, maar als je wilt werken, zal ik je helpen". ,.Ik wil wer ken." En Jean Galmot ver trekt voor de eerste maal naar Guyana, waar zijn schoonvader'planta ges bezit. De poort van avonturen opent zich en zijn werklust kent plotseling geen grenzen. Hij werkt op rubberplan tages, gaat zelfs goud zoeken, onder neemt ontdekkingstochten in het binnenland, brengt hierover weten schappelijke verslagen uit, wordt benoemd tot lid der ,,Sociétéde G ographie de France" en sticht de maat schappij der goudmijnen in Marani. Na drie jaren keert hij naar Frankrijk terug en is reeds Papa Galmot, een milliormair wel is waar, maar tevens de beschermer der negers die naar Frank rijk komt om zijn familie in de P rigord te bezoeken en de regeering zijn plannen voor den opbouw van Guyana voor te leggen den aanleg van meerwegen, het droogleggen van grootere gebieden, de bestrijding der malaria, van armoede en hongersnood. Hij eischt een hooger loon voor de arbei ders, die als slaven behandeld worden en gelijk recht voor negers en blanken. Verbitterd keert G almot naar Cayenrre terug. Hij heeft immers overal dichte deuren gevonden. Men heeft hem allerlei .beloften gedaan, maar hij weet dat men zich er niet aan zal houden. Weer blijft hij zes jaren in Guyana. In 1917 is het huis Galmot een aanzienlijke koloniale macht ge worden: 42 schepen brengen het graan vari Argentiniënaar Frankrijk, en rum, koffie, cacao, rubber en specerijen van zijn magazijnen in Guadeloupe, Venezuela, Panama. Porto-Kico, Tririidad. en zelfs uit de eilanden van den Iiidischen Archipel. In Frankrijk be schikt Galmot over een goudraffina derij , in Oarcassonne heeft hij een houtfabriek en irr Asrüres een fabriek voor de bewerking van balata. Hij doet meer. In Guyana bouwt hij zieken huizen en zendt hulpexpedities naar streken waar besmettelijke tropische ziektenhecrschen,kbet aalt zijn arbeiders drienraal zooveel als de anderen en voert den achturigen werkdag in. Na tuurlijk beginnen zijn concurrenten een campagne tegen hem. Galmot kostte hen immers millioenen, wan neer hij hen noodzaakte de loorren op die manier te verhoogen. Maar de negers waakten over hern. In Guyana kon men papa Galmot voorloopig dus niet klein krijgen. Intusschen wordt hij députéeen macht, die toch tevergeefs vecht tegen de machten der duisternis. De rumzaak" komt aan het licht. Blaise Cendrars heeft deze affaire beschreven in zijn roman over G almot, maar men zou vele boeken moeten schrijven om de geschiedenis van dit proces in alle phases te schetsen. Hij wordt in de Fransche Kamer beschuldigd van zwendelarij op groote schaal in rum, woeker, specu latie en vele andere delicten. Tweemaal ein digt het rechterlijk on derzoek ten voordeele van Galmot met vrijstel ling van vervolging. Jarenlang duurt de ,,rum-affaire". Galmot geraakt in moeilijkheden met de Soei téCentrale des Banques de Province, die 23 nrillioeri van hem terug eischt'. De Kamerheft zijn parleni elitaire onschendbaarheid op, hij wordt daags daarna gearresteerd, een paar maanden. in hechtenis gehouden en dan veroor deeld tot een jaar gevangenisstraf, 10.000 frank boete en verval van zijn burgerrechten. Hij verliest zijn man daat on gaat naar lichaam en ziel gebroken haar Guyana terug, na. van te voren den Franschen staat 23 inillioen. achterstallige belasting te hebben. betaald. Niemand weet hoe hij aan dat geld is gekomen en waar hij het. vandaan heeft gehaald. In Guyana begint hij opnieuw en is. na drie jaren wederom een machtig' man. Alles draait om Ie Père Galmot, die eigenlijk meer te zeggen heeft dan. de gouverneur-generaal. Hij is wel. is waar geen députémeer en zal het volgens de bestaande wetten ook niet' nreer kunnen worden, maar de negers. willen alleen door hem vertegenwoor digd worden. Lautier, zijn vroegere tegencandidaat, heeft den steun van de regeering rnaar de negers haten hem en verklaren openlijk voor de verkiezing. dat ze op Galmot zullen stemmen en op niemand anders. De toestand in Guyana dreigt kritiek te worden. Men vreest oproer, misschien een revolutie. Wat nroet de regeering doen als de negers den wettigen candidaat niet er kennen ? Te midden van deze troebe len sterft Galmot onverwacht. Zijn vrienden zeggen dat hij vermoord is. Waren zijn politieke tegenstanders de daders ? Waren er nog andere mo tieven, in het spel en loopen de draden. van deze affaire werkelijk in de Sta visky-af faire samen? Kwamen. hier de 23 inillioen vandaan? Weet Henriot hierover iets riaders? Zal het komende proces hierover een nieuwlicht werpen? Na zijn dood tengevolge van een vergiftiging kwamen de rieg-crs van Gay enne in opstand. Men had hun vader Galmot gedood. De Lautieristen worden gedwongen de vlucht te nernen, de gouverneur mobiliseert de heele bezetting en uit Frankrijk wordt een oorlogsschip gezonden. De negers van Guyana loopen wanhopig door de straten, zoeken Lautier en dooden in hun wanhoop enkele onschuldigen. Zes dooden vielen dien dag maa,r nog maanden treurden de negers cm dezen blanke, die een vader voor hen was geweest. Een jaar later heeft de Fransche regeering veertien opstan delingen te Narites voor de recht bank gedaagd, zoozeer vreesde ze de wraak der negers. Men sleepte de beschuldigden naar Europa, maar de rechters te Nantes voelden zich niet bevoegd deze menschen, die hunne daden in een ander werelddeel en onder zoo heel andere omstandigheden hadden begaan te veroordeelen. De rechters te Nantes spraken de beschuldigden vrij. En weer werden do veertien negers op een schip gezet en teruggezonden naar Cayenne, waar hun landgenooten nog steeds treurden om de ..witte raaf", zooals ze hun afgod genoemd hebben. Plotseling valt nu zijn naam weer. P/n we denken aan het leven van dezen man die een der grootste avon turiers van zijn tijd was en herlezen zijn beide werken ..Quello trange histoire" en ,,L'ri mort vivait par-mi nous" en herinneren ons de woorden van een zijner grootste tegenstanders --- l.éoii Daudet die vrtii hem schreef: ,.ITn coeui' droit et unécrivain de ree lic valeiir." Vuiler GuliHiit alu (/oitdzockcr Mevrouw (ïdliitot - De uc</crti in de licklaaydcbank