De Groene Amsterdammer van 9 Juni 1934 N o. 2975 l Engelsche boeken "The Latnps of China1 Boekbespreking Ed. de Nève OU for the Lanvps of China ,' 'Alwe Tisdale Hobart - (Cas- " sell. Londan). Een buitengewoon goed boek l Het is inderdaad een genoegen dit brevet aan Mrs. Hobart's eersteling te kannen uitreiken. Ik stel mij voor dat de schrijfster met groot gejuich is begroet bjj het betreden der Repu bliek der Engelsche letteren, nadat 'gij er haar visitekaartje in den ?VOrm van haar' boek Oil for the Lamps of China" had gedeponeerd. Wat heb ik niet geleerd van dit prachtige verhaal over modern China I In de eerste plaats heb ik kennis gemaakt met een schrijfster die een bijzondere, scherpe gave van opmerTton bezit; iemand die beschikt over «en verbazend goeden kijk op menschen en toestanden, die met onmis kenbaar talent, als groote literaire artiste, de maatschappij onbevangen " en objectief beoordeelt. ? In de tweede plaats heeft haar boek injj duidelijker en met meer kleur het i karakter van de Obineeschébevolking getoond, en mij beter de maatschappeUjke toestanden tn dat verre land doen begrijpen dan alle verhalen, reis'beschrijvingen en dagbladartikelen, ;.}lie ik tot nu toe over dit- onderwerp (gelezen heb, gedaan hebben. 3 Zonder eenigen twijfel is Oil for 'l&e Lamps of China" de beste roman l>ffVGc modern China die ik ooit in han den kreeg. Onmiddellijk kwam mij 'ftnder het lezen, als vergelijking, het ?'êchitterende boek van AndréMalraux, jyLe8Gonquérants"voor dengeest.Maar flt schat Mrs. Hobart's roman hooger, omdat hij naast de kracht en het ititens-spannende van Malraux's werk tfa een diepere, grondiger kennis der toestanden in China, en op een beter {?zicht der Chineesche psychologie /Mrs. Hobart verhaalt in dit boek hoe een flinke, energieke, jonge Ameri kaan, Stephen Chase, door een Ame rikaansche petroleum-maatschappij wordt uitgezonden naar China. Daar komt hij op de gedachte aan zijn chef .vppr te stellen, aan de koopers van olie, lampen cadeau te geven om den .verkoop van petroleum te doen stij gen. De maatschappij zendt dan inder_ . daad duizenden lampen voor dit doel over, maar erkent met geen woord het initiatief van haar employé. Hierdoor ontstaat .een kleine ver bittering bij Stephen. Echter in een verhooging van zijn salaris tracht hij de appreciatie, die hem openlijk ont. houden werd, voor zijn plan te ont;,. dekken. Dit verzoent hem' te meer met " de directie, daar deze verhooging hem in staat stelt om na zijn afgeloopen proeftijd van drie jaren, te trouwen «tiet Lucy, het meisje dat in New York <ijp. hem wacht. Hij kan echter geen vakantie krijgen om naar Amerika te , gaan, en daarom komt Lucy naar Ja pan, waar hij haar zal afhalen en waar VRAAGT VOOR UW WON l NGINRICHTING ADVIES EN CATAUOeOS AAN L.O.V. TE OOSTERBEEK OF HAAR FIUIALEW meubelen hun huwelijk zal gesloten worden. Maar eerlijk als hij is, heeft hij haar geschreven dat hij zich n keer heeft laten meesleepen door zijn collega's, allen celibatair als hij, een coup de canif" te geven in de belofte die hij haar gedurende deze drie-jarige afwe zigheid zoo dikwijls schriftelijk heeft gedaan. En deze zeer begrijpelijke tekortkoming wordt voor Lucy de reden te weigeren met hem te trouwen ?wanneer zij elkaar eindelijk ontmoe ten. Stephen wil echter als getrouwd man naar zijn standplaats terugkeeren, waar hij alles voor de ontvangst van zijn vrouw in gereedheid heeft gebracht. Na een zeer vluchtige ken nismaking trouwt hij dan met Hester Wentworth. Hoe vreemd het ook moge schijnen, dit huwelijk wordt een succes. De betrekkingen welke ontstaan tusschen Stephen en Hester vullen voort durend het boek met een prachtig menschelijk belang. Toch blijft de hoofdzaak van dezen roman het steeds weer scherp geteekende contrast dat er bestaat tusschen de Westersche lees Amerikaansche en de Ohineesche mentaliteit, zooals wij die gewaar worden in de beschrijving der handels' methoden waarmede Stephen's maat schappij petroleum wil verkoopen aan de hard werkende, dikwijls van honger stervende of plunderende Chineesche bevolking. Hierbij komt vooral dekennis, die Mrs. Hobart over het door haar be handelde onderwerp blijkt te bezitten voor den dag. De sluwheid waarmede de Chinees zijn minachting voor den man uit het Westen verbergt; diezelfde sluwheid waartoe hij zijn toevlucht neemt in zijn handel met de Barba ren"; de openlijke miskenning der blanke vrouw als meesteres, die naast haar man staat; de onmenschelijkheid der Amerikaansche handelsmaatschap pijen in het verre Oosten, niet alleen tegenover den Chinees, maar ook te genover haar bedienden dat alles is in Oil for the Lamps of China" op zulk een strakke, suggestieve, over tuigende wijze tot ons gebracht, dat het niet anders kan of dit boek is het resultaat van jarenlange persoonlijke ondervinding. Het ligt niet in mijn bedoeling den indruk te geven, dat Mrs. Hobart ons in de eerste plaats een sociologische studie heeft willen voorleggen. Uit het geen ik hieromtrent zei, blijkt al dui delijk genoeg dat dit boek vooral een roman is, vol drama, vol comedie óók, een openbaring van een uitgestrekte en nog slechts weinig bekende wereld. Het is een dier boeken die men leest en telkens weer raadpleegt wanneer men zich vertrouwd wil maken met toestanden, menschen of streken die anders raadsels voor ons zouden blij ven. Maar niet alleen daarvoor zal men het lezen en herlezen. Meer nog dan om de exotische mysterieuze wereld, die het ons duidelijk voortoovert, zal men er weldadig genoegelijke uren aan beleven om de vaart die achter de beschrijvingen zit, om de diepe menschelijkheid die spreekt uit eiken zin, en om de afwezigheid van alle tendenz, alle gewildheid en alle mooidoenerij. Met ,,Oil for the Lamps of China" heeft Mrs. Hobart de Engelsche ro mankunst met een kostbaar exem plaar verrijkt. NILLMIJ LEVENSVERZ.MIJ 'S GRAVEN MAGE AMSTERDAM UTRECHT » ROTTERDAM «i Fa F. SI N EMU S Leidschestraat 20-22 AMSTERDAM C. ROK en SMOKING OVERHEMDEN 'SPECIALE COUPE EIGEN ATELIERWERK Spoor's Mosterd W. A. Spoor Jr. Culemborg. Voor lijders aan suikerziekte hangop (met room bereid) van OUD-BUSSEM REKVOGEL TENT A\?T VA?T GRONDZ?IL Af M. 140X20OX10ÖCM. 3.6 KG P09TREK.2A78 T?L?F. 34130