Historisch Archief 1877-1940
De Groene Amsterdammer van 16 Juni 1934
N o. 2976
Carl von Ossietzky
Nico Rost
? De Nobel-prijs voor den Vrede.
In het concentratiekamp van
Papenburg-Esterwege dus nauwlijks een
half uur van de Groningsche grens
Verwijderd moet Carl von. Ossietzky,
fle hoofdredacteur van Die Weltbühne,
den publicist van
wereldvermaardheid, per dag acht en twintig meter
aarde uitgraven, negentig centimeter
breed en tachtig centimeter diep.
. Ossietzky weri in den nacht van
.Jden Rqksdagbrand gevangen genomen
en is in het concentratiekamp van
'Bonnenburg meerdere malen hevig
mishandeld. Bijna vijftien maanden
wordt hij nu door Duitsche
gevangenissen gesleurd zonder dat een aan
klacht tegen hem werd ingediend
een daad van willekeur als tegen
'duizenden namelooze lotgenooten.
Carl von Ossietzky is in deze vijftien
maanden oud geworden en ooggetui
gen weten mee te deelen, dat hij
?lichamelijk gebroken, is. Dit zware
, -Werken in een moerassigen bodem
beteekent voor dezen publicist
onvermijdelijk een langzame terechtstelling.
Weet men dat Carl von Ossietzky
n*.et te eten krijgt als hij er niet in
"slaagt per dag zijn pensum te
vertichten?
Ongeveer twee maanden na zijn
arrestatie heb ik in deze kolommen
uitvoerig over de figuur van Ossietzky
geschreven.
: Men kan hem vooral leeren kennen
als men de laatste jaargangen van
die Weltbühne" leest.
***
Waarom,,die Weltbühne " zoo gehaat
i was, dat de nieuwe regeering terstond
bijna alle medewerkers vervolgde en
fvelen van hen arresteerde? (Brich
^Mühsapi, dr. Apfel, Hodann, Litten,
Kisch, Renn, von Gerlach, Heinz Pol
en anderen) en het blad terstond
verbood?
Die Weltbühne" had immers de
laatste jaren telkens opnieuw mate
riaal over veemmoorden gebracht,
onthullingen over geheime
rechtsBtaande organisaties gepubliceerd,
critiek uitgeoefend op de daden der
regeering en zich in al haar publica
ties een vijand getoond van de politiek
der militaire autoriteiten. Carl von
Ossietzky was een vijand van Groener
zoowel als van^ von Schleicher, van
Hammerstein evengoed als van von
Seeckt. Hy was een uitzondering ineen
land als Duitschlahd, een ;,Burger" in
den goeden zin van het woord, een der
laatste democraten, die civil-courage
bezat en daarom niet kroop en boog
Voor iedereen, die een uniform droeg.
Ossietzky geloofde eenvoudig niet
aan de suprematie der officieren in de
Duitsche politiek en was reeds vóór
den oorlog een overtuigd pacifist, die
in de pacifistische beweging een groote
tpl speelde.
?? Knickerbocker, de bekende
Ameri'kaansche journalist, heeft hem eenige
maanden geleden in Sonnenburg
befcöeht en ons verslag uitgebracht van
dit bezoek. Het gesprek tusschen beide
publicisten vond plaats in
tegenwoorL.EVERT MEUBELEN
STOFFEN - TAPIJTEN
EN VERSIERINGEN
digheid van eenige gewapende
S.A.Ueden. De Amerikaan vroeg, hoe
Ossietzky meestal zijn tijd doorbracht.
Zijn Duitsche collega antwoordde ont
wijkend: wij doen hier veel aan
sport". Toen Knickerbocker verbaasd
meende te moeten opmerken, dat
Ossietzky toch niet zoo jong meer was
(Ossietzky is niet oud maar in het
concentratiekamp een grijsaard ge
worden) wees zijn collega naar
buiten, waar op de binnenplaats poli
tieke gevangenen gedrild werden:
opstaan liggen ??looppas
liggen".
Toen de Amerikaan vroeg wat
Ossietzky te lezen ontving, kreeg hij
ten antwoord, dat er in het concen
tratiekamp geen bibliotheek was en
hij alleen de Völkischer Beobachter"
mocht lezen.
Eenige weken na dit gesprek kreeg
Ossietzky nogmaals bezoek. Een redac
teur een afgezant van het
propaganda-ministerie kwam hem vragen
of hij b-'reid was de Hitler-regeering
zijn diensten aan te bieden, indien
men hem op vrije voeten stelde.
Ossietzky aarzelde geen oogenblik
en zeide kortaf: neen". .
Honderdduizenden, die nog steeds
niet willen begrijpen, waarom een
moedig publicist alleen ter wille van
zijn gezindheid gevangen kan worden
gehouden. Het is niet het minst
door de macht der publieke opinie
gelukt Dimitrof en de Bulgaren te
bevrijden evenals de vrouw en het
kind van het sociaal-democratisch
Bijksdaglid Segers, die de waarheid
schreef over Oranienburg. Het moet
ook lukken Ossietzky te redden
van een zekeren dood te redden.
Hebben de democraten, die in vele
staten van Europa nog steeds een
groote macht bezitten, niet ook een
plicht te vervullen tegenover dezen
democratischen publicist? Indien zij
het voorbeeld der vrouwelijke leden
van het Engelsche parlement eens
navolgden, die den Duitschen gezant
te Londen gingen mededeelen, dat zij
dagelijks vragen aan hun regeering
zouden stellen, indien de vrouw en het
kind van Seger niet binnen veertien
dagen op vrije voeten waren gesteld?
Het is noodig en noodzakelijk, dat
ook in Holland vooraanstaande per
sonen, wier namen een goeden klank
bezitten, er tegen protesteeren dat
een der edelste figuren uit het
hedendaagsche Duitschland ter wille van
zijn overtuiging, zonder vorm van
proces reeds vijftien maanden van
zijn vrijheid wordt beroofd. Deze
vooraanstaande personen kunnen veel
uitrichten en bezitten nog steeds een
grooten invloed op de publieke opinie.
Ook de pacifistische organisaties
moeten zich om hem bekommeren
te meer daar hij immers wordt ge
noemd als candidaat van den Nobel
prijs voor den Vrede (volgens een be
richt van de Stockholmsche
Tidningen").
Leopold III van Belgiëheef t onlangs
bij de mijnramp van Patürages twee
ingenieurs, die bij de redding der
slachtoffers om het leven waren ge
komen, het ridderkruis op de doode
borst gespeld.
Indien niet spoedig een krachtige
protestactie er in slaagt Carl von
Ossietzky de vrijheid terug te geven,
zal de Nobelprijs voor den vrede slechts
aan een doode kunnen worden uit
gereikt.
Bij vermageringskuren vetvrije yoghurt
OUD-BUSSEM
van
.... altijd
weer hoort men spreken over
l f** | ^^ A Dat is ook geen wonder. Want de Leica
LCI V?'/\ IS nu eenmaal het neusje van de zalm.
Met de Leica fotografeert U b e t e r en goedkooper.
Gratis geïllustr. prosp. bij:
CAPI
AMSTERDAM
GRONINGEN
DEN HAAG
NIJMEGEN
de uitkijk**
15 juni
Prinsengracht
bl] da Leidscheitraat
Telaf. 37460
dimitri karamazow
regie fedor ozep
leeftijd 18 Jaar
2e week
Dagelijks 2.30, 7.15 en 9.30
N.V. Bataafsche
Hypotheekbank
AMSTERDAM
Anno 1889
Geeft uit tegen beurskoers i
4| % PANDBRIEVEN
In stukken van
f1OOO,-,f5OO,-en flOO,-.
Coupons Januari en Juli
N.V. STANDAARD
HYPOTHEEKBANK
te ROTTERDAM
Directie:
Mr. H. H. C. CASTENDIJK en
?I. MOSSELMAN
De Bank geeft onder controle van het
Algem. Administratie-en Trustkantoor
4Vs% Pandbr. tegen beurskoers uit.
NI Insulaire Hypotheekbank
te ZIERIKZEE.
Uitgifte van
4^%Pandbrievena100i%
Zie den bon op pag. 4
van het omslag
Een handige bus met
Boekelo's fijne, sneeuw
witte tafelzout (340 gr.) 20 ets.
Boekelo's mooie,
fijnglazen zoutstrooiertje,
gevuld 12 ets.
2 producten, waar U
eiken dag veel plezier
van heeft, voor slechts 32 ets.
In de keuken gebruike men
uitsluitend Jozo, het zout dat
U tegen krop beschermt. Af
doend n onschadelijk. 10 ets
per pondspak.
TAFELZOUT
KON. NED. ZOUTINDUSTRIE - BOEKELO