«O. 2976 De Groene Amsterdammer van 16 Juni 1934 Muziekfeest te Leningrad F. Schoonheyt Vele indrukken De beste plaatsen waren voor ds buitenlandsche bezoekers die zich in niets over de ontvangst hebTien te beklagen gereserveerd in de theaters «n concertzalen: de groote zaal van de Leningrader Philharmonie, het akademische staatstheater voor opera en ballet, de zaal van het akademisch staats koor, en het staatsakademisch kleine operatheater, het Ermitagetheater en een kultuurhuis. Speciale .garderobes waren overal voor de buitenlandsche bezoekers gereserveerd en in den gang van zaken geen enkele hapering of vertraging gekomen. Er is gelegenheid geweest, kennis te maken met de Russische componisten. Op den eersten dag in een ?allergezelligste persconferentie en den vierden dag ? .aan een groot banket in hotel Astoria, waaraan ongeveer 250 personen deelgenomen hebben. We .zijn overladen met weldaden en ieder was even "beminnelijk en behulpzaam, tot in het beantwoor den van de onmogelijkste vragen toe, die voor hen vanzelfsprekende kwesties waren maar voor ons matuurlijk absoluut vreemd. Dit alles heeft tezaxaen met de grootsche en gulle ontvangst al ?dadelijk een prettigen indruk gemaakt. * * * Maar met de interne regelingen van de concerten scheen er toch iets niet heelemaal in orde te zijn. J3r zij n ongeloof ;lijk veel veranderingen in het pro gramma aangebracht en enkele dingen, die ons ^beloofd waren en juist voor ons van het meeste belang zouden zijn, hebben wij niet gekregen. In plaats van den lang te voren aangekondigden violist Jascha Heifjtz kregen we Ephraim Zimbalist uit Amerika als solist, in welken zij wat zijn spel foetref t, het evenbeeld van Heif jtz hadden gevon den. Een concert van de jongste krachten (van 7 tot 13 jaar) van het Leningrader conservatorium is geheel aohtsrwega gableven; daaraan zouden o.a. de negenjarige dirigente, componiste en pianiste JMargarete Heifetz en de twaalfjarige pianist en componist Igor Boetkewitsj, de elfjarige cellist Danja Schafran en vele anderen medewerken. Het is iedereen in Rusland en zeker de a organisatoren van het muziekfeest bekend, dat het dezen kinde ren verboden is, meer dan eenmaal per jaar in het openbaar op te treden, om hen niet te vermoeien; ?dit optreden geldt tegelijk als een examen; men ?wilheaniet te veel inspannen en het begrip wonder kind wil men absoluut weren. Zi nbalist zou voor ons spelen het vioolconcert van Tsjaikofski, lietgeen niet geschied is, evenmin als de uitvoering van Lew Kiipper's symphonie op. 32 voor gewoon Waasorkest en roodarmisfcenkoor. Deze roodarmisten moeten van te voren een vergunning krijgen, ?dat zij op den daarvoor bepaalden dag mogen op treden. Die vergunning was niet op tijd aange vraagd en de uitvoering ging niet door. Van Kuipper hebben wij nu heelemaal niets gehoord, jamrmer, daar K lipper nog een uitzondering is op de ?componisten, die steeds meer een gematigde rich ting inslaan en zich bepalen tot zanggemakkelijkheid der melodieën. Al deze haperingen konden alleen den algemeenen indruk schaden, ook viel iet nogal tegen, dat wij de concertzaal in Gatscblna, de zomerresidentie van Peter I niet hebben .gezien, daar zou het concert der kinderen hebben plaats gehad. Het was ook moeilijk, uit al hetgeen «r is uitgevoerd een conclusie te kunnen trekken en ?een meening te kunnen uiten over de nieuwe Rus sische muziek. De programma's waren wel goed .gevuld, d.w.z. de concerten duurden heel lang (tot ?ongeveer kwart voor twaalf, twaalf uur) en dat zoo eiken avond, zoodat wa geacht werden een :qzeren uithoudingsvermogen te bezitten, doch van «Iken componist werd gedurende het geheele mu ziekfeest maar n, hoogstens twee werken uitge voerd. Het is voor ons al heel moeilijk een oordeel Nerveus en overspannen, onrustig en slapeloos. Men gebruike ?#?? hiertegen de zenuwstillende en zenuwsterkende Mijnhardt's Zenuwtabletten Glazen Buisje 75 et. Bij Apothek. en Drogisten te moeten hebben (en dat moeten wij, de Russen wenschen een opbouwende critiek van het buiten land) over een muziekcultuur, die nog in haar groei periode is en waaraan men pas zeventien jaar bezig is te bouwen. De nieuwe muziek moet de Sowjetidiologie vorm geven en het is onmogelijk voor ons, dien vorm nu reeds te herkennen in de muziek, voor andere kunsten (theater, film, literatuur, schilderkunst) geldt dit natuurlijk niet. Ten eerste is het voor ons niet noodig, dat in de muziek be paalde ideeën worden weergegeven, wij accepteeren de muziek als klank op zichzelf of als samenvloeiing van klanken en wij kunnen bij de beoordeeling van de nieuwe Russische muziek dus niet dezelfde normen stellen, als de Russen zelf dat doen. Ook is het niet mogelijk geweest, een generale lijn vast te stellen, waaraan de Sowjetmuziek te herkennen zal zijn. Alle werken zijn op het oogenblik nog van experimenteelen aard, het is over het algemeen nog een zoeken om den vorm te vinden, in welken zich het best de geest van dezen tijd in SowjetRusland laat gieten. Interessant zijn deze experi menten zeker en het is een verheugend feit, dat deze experimenten zeker in een goede richting wijzen. Zooals ik al eerder zei, de meeste jongere componisten slaan een meer g ;m itigde richting in en beoogen tegelijk met een gemakkelijke en wel luidende melodiek een verfijning van harmonisee ring te bereiken, een wijder klankschildering in welke richting het moeilijker zal zijn, werkelijk iets te beteekenen dan in de richting, door vele andere jongere modernen aangegeven. Daaruit kan men opmaken, dat zij zelf zoeken en werken, zonder anderen te copieeren, natuurlijk zijn e' hier en daar invloeden merkbaar, het meest van Strawinski, Strauss, Rimski-Kors ikof. Deze invloeden worden echter op een juiste manier aangewend, om te ko men tot een eigen stijl die alleen in zijn ontwikkeling den steun van het bestaande standvastige heeft gezocht. Velen steunen op en nemen als bron voor hun melodieën de volksliederen der verschillende staten van de Sowjetunie, hun constructie en hun eigen aard. Wanneer zij zich dan toeleggen op een verfijnde harmoni seering en klankdifferenfcieering kunnen zij een zeer eigen nationaal karakter ver krijgen. Zoo b.v. de Turkrneensche suite van Scheohter (gob. 1904) Galli sche liederen voor orkest van Rewoetski, symphonische liederencyclus voor solo, koor en orkest van Sjiwotof (geb. 1900) en om een oud voorbeeld te noemen de Kaukasische schetsen van Ippolito Iwanof (geb. 1859). Wenden de componisten zich niet tot het volkslied, dan trachten zij onafhankelijk daarvan den tijd voor de revolutie te bespotten en te hekelen, of het heden en alles wat tot op heden is tot stand gebracht gedurende de zeventien jaar van den socialistischen opbouw in de toekomst, te ver heerlijken. Hiervan getuigen o.a. Geschiedenis der Isjora-werken, van Stsjerbatsjef, (geb. 1859) een krachtig kleurrijk werk voor koor en orkest, Sowjet-Osten, orkestsuite op. 75 van Wassilenko (geb. 1872). De op het oogenblik meest bekende en geliefde der jongere componisten, Sjostakowitsj. over wiens opera reeds een bespreking is verschenen kan zich het best uiten wanneer hij de oude tijden bespot in o.a. werken als: De Gulden Eeuw, de Neus, Lady Macbeth. Een belangrijke kunstenares, die een aparte kunst in Rusland beoefen', is Irma Ja'inse.n. Irma Jaunse n is de zangeres van volksliederen, liederen van alle mogelijke volken der aarde, speciaal echter die der volken van de Sowjetunie. Zij reist zelf naar de onbekende streken en te jkent daar de melodiën op. die zij de volken hoort zingen, schrijft den tekst phonetifch en vertaalt die naderhand met hulp van een tolk. Van 180 verschillende talen heeft zij reeds liederen opgeteekend en in 48 talen heeft zij ze gezongen. Op bijzonder fijne wijze, met een geraffineerde instrumentatie, heeft Maxim Steinberg deze lie deren voor orkest bewerkt, zoodat de karakteris tiek hiervan op den voorgrond treedt. Een ontroe ring gaat er van haar zang uit. zij kan met haar stem elk gewenscht effect bereiken. Ze beheerscht ook volkomen de za-'Yjteehniek der verschillende volken, zoodat zij belangrijk er toe bijdraagt, de folklore van de verschillende streken bekend te maken en de mentaliteit van de volken te leeren kennen. Wat het ballet betreft, hebben wij op het muziek feest een experiment te zien gekregen in de nieuwe richting, die het Russische ballet sinds eenigen tijd is ingeslagen. Zoowel in vorm als in inhoud moet het Russische ballet heden ten dage de Sowjetidiologie trachten uit te drukken en als een der eerste proeven op dit gebied was het ballet ,,De vlammen van Parijs" van Assafief, een onder werp dat den opstand der Marseil anen behandelt De jonge componist Sjostakowitsj met den Griekschen dirigent Mitropoulos midden: Irma Jaunsem zingt haar volksliederen met het Leningrader Philh. Orkest o. l. v. Mitropoulos onder: in de groote zaal van het staats-akademisch koor te Leningrad. ten tijde der Fransche revolutie. De muziek is geheel gecomponeerd naa*Éauthentieke gegevens der muziek uit dien tijd. In den vorm is formeel gebroken met de traditie van het Russische ballet, de teenspitsündans". Alleen enkele solisten in dit ballet dansen nog volgens deze methode, maar de massa's zijn hier meer tot bowegingsgroepen ge worden, waarvan ieder eigen vrijheid van beweging schijnt te, hebben voor zoover het aan de beweging van het gohe-t-l geen afbreuk doet. Een ander experiment hierin is de zang, die op de hoogtepun ten, van het ballet is ingelascht. Groote koren zingen enkele liederen en de Marseillaise. Daar het libretto nogal verward is, krijgt men van dit ballet een vreemden maar toch frisschen indruk. Eveneens krijst men den indruk, dat er in Rus land ernstig gearbeid wordt aan den opbouw van een nieuwe cultuur. Als men ziet wat er in dien korten tijd is tot stand gebracht krijgt men. eerbied voor de energie waarmee dit volk zich opheft.