AviateurS' films .-* Clarence Brown: Nachtvlucht". < Tuschlnskl. G. Rlghelll: Hemel bestormers". Remb randt ' De old-timer Clarence Brown heeft van Nightigbt" een nobel en sterk werk gemaakt: nobel door zijn eenvoud , sterk door zijn , buitengewoon kun nen. Het eigenlijke diama laat zich te'? mgbrengen tot dien minst gecomplicecrden en meest .^ elementairen vorm, " den strijd om het Haakte leven. In de loutine van een nuchteren dage: Ujkschen arbeid trotseeren mensohen den dood. Zy zijn beambten, "ab de eerste de .j beste telefoonjuf^rouW of nachtpor,; tier?anonymi wier T>eroep moed" is, zooals het bij anderen accuratesse "of plichtsbetrach ting heet. Deze sim pele, pretentielooze courage dit aan' vaarden als iets heel gewoons, van datgene Waaraande besten onder ons ?lechts met huive ring plegen te den"ken vormt het thema Waarop deze symphonie van storm en motorgeronk werd gebouwd. Brown Is een Amerikaan?zoodra hij zich waagt aan diep zinnige of gevoelige analysen treedt dit op de pijnlijkste wijze aan het licht. Maar hij bewijst het even zeer, wanneer het erom gaat de onvernietigbare pri mitieve instincten voelbaar te maken, die den mensch overeind houden in den storm der tijden. Dan wordt het gevaarlijk-sentimenteele inleidinkje van het stervende kind dat op een serum wacht, een onschadelijke futiliteit dan verzinkt de melodramatiek van het achtergebleven vrouwtje in een Weldadig Niets. Wat overblijft is de orkaan, die door de Andes Woedt de stalen vogel die boven rotsen en afgronden zweeft en de man, die vastberaden het hoogtestuur omklemt. In deze elementen loopen alle draden der handeling samen hier klopt het hart van deze zeer levende film. Met een eenvoud en een strakheid een ontbreken van alle pathos, die de grootheid van het onderwerp ^aardig zijn, Werd dit scheepsjournaal van de luchtvaart in beeld en geluid neergeschreven. Geen rhetorisch Woord, geen heroïek gebaar wordt door den regisseur geduld.... zij zouden slechts het spannend getuigenis van instrumentenbord en 'meteorologisch statistiek ridiculiseeren. Door de razernij van een wild onweer met den dood loeren de achter iederen bergkam, is de vliegenier geland. £en vliegveld-official komt aangesneld niet om don held te omarmen, of te bekransen, maar met een paar staten die bijgeschreven moeten worden. Toch is er een nuance van emotie in zijn stem, Wanneer hij laconiek vraagt: ,,Had a tough trip?" De aviateur is uit zijn kist" gestapt rekt zijn ledematen met de blijde verwondering ze nog heel te bevinden. Een oogenblik zwijgt hij, staart "Voor zich uit en achter den vagen glimlach ver moeden Wij visioenen van duizend dooden.... dan zegt hij rustig r Yeah.. .. cigarette please !" waarmee het incident gesloten wordt. *, * Nightflight" is een mannelijke film door mannen gedragen en het is niet te verwonderen dat het vrouwelijke element vrijwel quantit négligeable werd. De mannelijke bezetting past volkomen in den stijl van het werk zij gedraagt zich rustig, sober, stoer. Clark Gable, Bobert Montgomery worden door den regisseur straf binnen de grenzen van hun karakters gehouden en zelfs ,éen speel-virtuoos als de onvermijdelijke John ,. Barrymore vindt hier accen ten van eenvoud en waarach tigheid. Jammer blijft het, dat men hem Lionel als tegen speler gaf een onbegrijpelijke misgreep, die door de gelij kenis der beide broeders op den rand der groteske verzeilt. Maar in het grootsche, prachtig volgehouden drama van den gewapenden mensch en zijn alouden tegenstander, den Dood blijven dit kleinigheden, die de gaafheid van het werk niet kunnen benadeelen. Hemelbestormers" kan de keerzijde heeten van dit drama de onver mijdelijke keerzijde der zelfvernietiging. Hier ontplooit zich de aviatiek als dienares van het oorlogsgeweld.... minder sympathiek wellicht, maar niet minder indrukwekkend. Deze Italiaansche film, waarvan het propagandistische karakter tamelijk onverholen aan den dag treedt, werd in de eerste plaats het huiveringwekkend getuigenis van een mentaliteit, die zich richt naar een verdelging en gros. In hun starre, stalen onbeweeglijkheid rijen zich de oorlogs vliegtuigen aaneen opgesteld ,,in Beih und Glied" als regimenten des doods. Aanvankelijk blijft deze film in grootheid van gedachte en strak heid van regie aanmerkelijk achter bij haar Amerikaansche pendant. Aan het slot echter stijgt_zij, in de fantastische vliegtocht door de barre en besneeuwde Apennijnen tot een aangrijpende natuur-apotheose, die Brown's,,Nightflight" zelf s nog overtreft. Aldus werden deze beide vliegeniersfilms de imposante documenten van een tijd, die zijn groot heid en tragiek elders zoekt dan vroegere perioden deden. Maar die sterk en moedig zijn weg gaat, met eigen middelen en volgens eigen credo naar het verre onbekende doel dat de route der eeuwen afsluit. Uit de film Hemelbestormers" in het Rembrandttheater r Links: Robert Montgomery en Lionel Barrymore in Nachtvlucht" bij Tuschinski Tentoonstellingen Sted. Museum, Amsterdam. Tentoonstelling Het Pransche Boek". De Nieuwe Muziekschool, Henr. v. Lijndenlaan 6, Zeist. Werken van Jacob Maris, Willem Maris, Tholen, Isaac Israëls, Fl. Verster, Jongkind, Bos boom, Willem de Zwart, J. Voerman, Charles Jacques, Em. v. Marcke, Baffaëlli e.a. lot 25 Juni. Baarnsch Lyceum. Schilderijen (bloemstukken) van A. J. Voorn. Tot 25 Juni. Huize Koninginnegracht 77, Den Haag. Werken van Georges Hogerwaard. Tot 25 Juni. Gebouw Voor de Kunst", Nobelstraat 12a, Utrecht. Tentoonstelling van kunstwerken afge staan door Nederlandsche beeldende kunstenaars aan het noodfonds 1933 ten behoeve der verloting ten bate der slachtoffers van het Hitlerisme. Tot 25 Juni. Kunsthandel Buffa, Kalverstraat 39, Amster dam. Werken door Ed. Gerdes. Tot 28 Juai. Kunsthandel Huinck & Scherjon, Heerengracht 469, Amsterdam. Schilderijen van Ed. Karsen, W. B. Tholen en J. Voerman. Tot l Juli. (~ Stedelijk Museum, Amsterdam. Jaarlijksche ten toonstelling van den Hollandschen Kunstenaarskring. Santee Landweer, Keizersgracht 463, Amster dam. Schilderijen en teekeningen van Het Kwiatkowska, Parijs. Beeldhouwwerk van Wilmer Hoffrnan, Parijs. Tot 6 Juli. Barnes Gagney, de Hardhandige Veroveraar, twee scènes uit Ladykiller" in