Een nieuwe Lubitsch i' fff iJStt -f f *? tf r, j Bioscopy L. J. Jordaan Ernst Imbitsch: Design f er living." Tuschlnskl JjEr heerscht onveranderlijk een zekere spanning, wanneer een nieuwe film van Lubitsch uitkomt nog altijd heeft dit merkwaardige complex van handigheid, commercieele flair en artistieke be gaafdheid de belangstelling van het bioscoop publiek. Zijn enorme veelzijdigheid de zeldzame originaliteit waarmee hij de uiteenloopendste genres attaqueert, maken hem tot een der interes santste verschijningen onder de regisseurs. Zyn nieuwste product, Design for living", had daarenboven de bijzondere aandacht omdat het een beetje.... hm, 'hm I heette te zijn. Inder daad was het gegeven van het jonge meisje, wier genegenheid zonder de geringste terughoudend heid naar twee mannen tegelijk uitgaat terwijl zij ten overvloede een derden trouwt niet zonder een zekere gewaagdheid, welke in onze dagen van nationale deugd ietwat hachelijk mocht heeten. Want nietwaar, dat een man aarzelt tusschen de liefde voor twee vrouwen en zich dienovereen komstig gedraagt -?wij accepteeren het als vóór komend in de beste kringen. Maar een vrouw.... nee, dat past al zeer slecht tusschen onze lange hoofdartikelen over gezonde jeugd" en wat de huidige conjunctuur meer in dien geest aan de markt brengt. Dat het leven zich niettemin derge lijke afwijkingen" permitteert ongeacht de moraalvan-het-oogenblik, is een quaestie die later wel weer eens aan de orde komt. Lubitsch heeft profiteerende van de vrijheid, welke Amerika langzamerhand tot een eiland maakt in een oceaan van reactie en willekeur in Design for living" dit moeilijke probleem der vrouw behandeld. Men kan hem tegenwerpen, dat hij het wellicht iets minder van den humoristischen kant en iets meer op zijn ethische beteekenis had kunnen taxeeren onweerlegbaar blijft, dat hij in zijn eigenaardigen speelschen en luchtigen trant een vraagstuk heeft aangeraakt, dat tot de diepst-menschelijke behoort. Als film dit dient voorop gesteld kan dit werk naar mijn meening niet in de schaduw staan van zijn prachtig Trouble in paradise".... een meesterwerk waarvan het hem niet licht zal vallen het record te verbeteren. Design for living" is al te zeer een woordenspel geworden, dat als zoodanig (voorzoover men het radde Amerikaansch kan volgen) zijn verdiensten heeft, maar dat een onmiskenbare tooneelattitude daardoor nauwlijks kan verbergen. Het teekent de verwachting, die wjj van den filmer Lubitsch hebben, dat deze omstandigheid hem oneindig zwaarder wordt aangerekend dan eenigen. anderen regisseur. Wat ?wij van een Marion Gering en misschien zelfs van een Mamoulian zonder meer aanvaarden, stelt ons in Lubitsch teleur. Met dit voorbehoud blijft echter Design for living" de traditioneele gebeurtenis, welke elke film van Lubitsch nu eenmaal is. Er steekt in deze film al de vaart, al de zekerheid, al de originaliteit en al de humor welke wij van dezen kunstenaar gewend zijn. Er komt in zulk een werk geen scène, geen handeling voor, die wij van iemand anders zouden kunnen verwachten. Zonder eenige buitenis sigheid wordt het geheel beheerscht door die volstrekte oorspronkelijkheid, welke het tot een altijd en overal belangwekkende eenheid maakt. Natuurlijk speelt hier de bezetting der personages een belangrijke rol. In de vier hoofdpersonen: Miriam Hopkins, Gary Cooper, Fredric March en Edward Everett Horton, vindt men een cast bijeen, die inderdaad ongeëvenaard kan genoemd worden. Misschien is nergens (hoe paradoxaal het overigens klinken moge) de regisseur van overwegender beteekenis dan in zulk een all star"systeem. Gewoonlijk is de leider tegen zooveel grootheid bij elkaar niet opgewassen (zagen wij het niet in Menschen in 't hotel"?) heeft hij al deze prominenten niet meer in de hand en sterft het filmwerk een smadelijken troevendood. Wilt gij zien wat een waarlijk groot regisseur met uitsluitend eersterangs spelers kan bereiken? Ga dan een film van Lubitsch zien.... en sla ,,Design for living" niet over l Het is een genot te aanschouwen hoe hij uit zulke geprononceerde figuren als deze vier voor treffelijke spelers haalt wat er in zit hoe hij ieder zich volgens aard en karakter volkomen laat ontplooien... . zonder nochtans een seconde zijn greep op het geheel te verliezen. Stuk voor stuk staan deze vier menschen levend en ten voeten uit voor ons. ... o, alstublieft l niet als groote acteurs".... maar als prachtig en dankbaar film materiaal. De indolente Cooper, de vurige March, de aarzelende Horton.... zij leven allen voor ons, zooals de menschen in onze naaste omgeving voor ons leven: ongedwongen, zuiver en oprecht. Het is geen kleinigheid om dergelijke figuren, die zoo gauw clichéworden en door een moordende routine zoo snel tot populaire typen" vergroeien, aldus met een volkomen frissche argeloosheid te doen handelen. Met opzet spreek ik het laatst over Miriam Hopkins. Persoonlijk mag ik deze actrice, wier Rassigkeit", geladenheid en vitaliteit tot de kostbaarste eigenschappen van het vermaarde witte doek" behooren bijzonder graag. Alles leeft en tintelt aan dit energische persoontje en in Design for living" brengt zij wel een der beste creaties van haar carrière. Met al zijn voor en tegen blijft deze Lubitschfilm een evenement, ter wille waarvan men de deugd-in-marschtempo van onzen gezegenden dictatuurtijd gaarne voor een wijle opzij zet. Al ware het ach, lieve hemel, ja I alleen maar eens bij wijze van afwisseling. ... Een stuk filmtraditie Henny Porten In Hoeder en K1w.<l '' A1hnm1li.fi Kind/ Alhanibra Er was een tijd, dat de Europeesche film de Duitsche was en zoolang er een Duitsche film bestond was de naam Henny Porten met haar verweven. In de dagen toen de eerste auto's door de straten hobbelden en de eerste flikkerende f ilmbeelden de variétéprogramma's der Berliner Wintergarten" opluisterden, stond Henny Porten reeds in de studio en maakte geluidsfilms met den pionnier Oscar Meszter. En nu na dertig jaar blijkt zij nog springlevend en maakt geluidsfilms met Hans Steinhoff. Zulk een carrière in een bedrijf waar alles nog blinkt van nieuwigheid, boezemt respect in het behoort tot de zeldzaamheden dat een traditie aldus aan een persoon ge koppeld werd. Daarbij komt nog, dat Henny Porten in de eigenaardige positie verkeert al deze stormachtige filmjaren over haar hoofd te hebben zien heenrazen, zonder dat haar een haar werd gekrenkt. Met een merkwaardige vitaliteit en aanpassings vermogen heeft haar artistieke persoonlijkheid de formidabele schommelingen in de ontwikkeling der film overwonnen. Zij weerde zich als de geduchtste Schmiere-speler" in de dagen der korte film draken van vóór den oorlog. Zij wist zich om streeks 1920 volkomen aan te passen, toen Lubitsch in Anna Boleyn" een nieuwe koers insloeg. Zij schikte zich zonder zichtbare in spanning in 1928 naar de door de Russen beinvloede principes der laatste stomme films. Zij verbaasde een volgende generatie van bioscoop bezoekers der dertiger jaren door een uitstekend debuut in de geluidsfilm Skandal urn Eva". En nog steeds blijkt Henny Porten zich op het projectiedoek thuis te voelen: met Hans Steinhoff maakte zij Mutter und Kind", dat ons thans als nieuwste snufje wordt vertoond. In heel dien wisselvalligen levensloop heeft Henny Porten zich door een voortreffelijke eigen schap onderscheiden: een juist gevoel voor maat houden. Zij heeft nimmer behoord tot de onstui mige of groote figuren der filmwereld, die ware inktoorlogen ontketenden van pro en contra. Haar bescheiden, beminnelijke persoonlijkheid leende zich daar niet toe en zij heeft steeds den goeden smaak gehad dit nimmer te willen forceeren. Maar wat zij doet heeft een eigenaardige charme een zuiverheid en een soberheid, die men bij iemand van haar principes niet zou ver wachten. Want in zooverre was Henny Porten ouderwetsch", dat zij verzot is gebleven op transformatiekunst en karakter-rollen". Zij gevoelt zich eerst op haar gemak, wanneer er pruiken en kunstmatige rimpels bij te pas komen en het liefst zou zij in Regisseur Lubitsch met de hoofdvertolkers van Design for living" (Nederl. titel: Liefde en gros") meerdere rollen tegelijk jongejannen.... gelukkig is het bij een maximum van twee gebleven. Dit gevaar der komedianterie wordt echter sterk ge compenseerd door een natuurlijken eenvoud, die haar voor excessen behoedt en haar meest gewaagde röles de composition" aanvaardbaar maakt. Zóó bezeten door theaterneigingen kan echter geen speler zijn of hij heeft nog altijd zooiets als een eigen persoonlijkheid, zorgvuldig verborgen onder schmink en pruiken. De zeldzame keeren, dat dit eigen gelaat" zich onthult behooren dan tot de beste en schoonste creaties.... Jannings bewees het in Variété", Henny Porten in films als Anna Boleyn", Zuflucht" en Skandal um Eva". Wat dan bij haar voor den dag komt is het ietwat zoete type der deutsche Frau" een beetje snel ontroerd en met het erge in eigen lot zeer begaan, maar overigens beminnelijk, zeer levend en oprecht. Hetzelfde karakter toont zij thans in Mutter und Kind" (overigens de zooveelste film van dien naam, welke zij in haar lange carrière heeft gespeeld).... het type der eenvoudige moeder, met haar conventioneele deugden, niet woedend belangwekkend, maar bekorend door soberheid en overtuiging. De regisseur Hans Steinhoff werkt in denzelfden geest. Hij is geen nieuwlichter of hemelbestormer, noch een bijzonder filmisch talent.. .. zijn overgangen in filmrijm" hebben wij meer gezien, maar het werk heeft een rustigen, aangenamen ontwikke lingsgang, die zeer te waardeeren valt. Peter Voss is een voortreffelijke partner en met bijzonder genoegen zien wij Alexandra Schmitt terug (de onvergetelijke Mutter Krause") als Groszmutter Larsen", wier wederoptreden alleen reeds den traditioneelen gang naar dit theater" loont. Voor de zooveelste maal bewijst Henny Porten in deze film weer eens een figuur te zijn, waarover wij ons dan niet onmatig mogen opwinden, maar die haar eigen plaats en eigen beteekenis in het woelige filmheelal heeft weten te handhaven. Wat voor zulk een stuk filmtraditie een prestatie mag heeten.... Fotowedstrijd Kon. Ned. Stoomboot Mij. Fotowedstrijd. Voor alle passagiers aan de Toeristenreizen 1934, vermeld in het boekje van die naam (alleen voor niet-beroepsfotografen). Formulier met voor waarden verkrijgbaar bij bovengenoemde maat schappij, Scheepvaarthuis, Prins Hendrikkade 108, Amsterdam. Peter Voss en Henny Porten in Mutter und Kind"