De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1934 14 juli pagina 2

14 juli 1934 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

Kardinaal Faulhaber Waarom Michael Faulhaber de zending op xich heeft genomen, verdediger van het Oude Testa ment te zqn? Evenals de oude profeten voelt hu zich verplicht, waarheden te verkondigen, ook tegen den wil van de heerschende macht. Zijn waarheid is de leer van ChristuR, zijn instrument de kerk. Wie grootere macht over de zielen verwerven wil dan de kerk, is zyn vijand, de personif ieering van Satan. In den stryd tegen den duivel mag men niet laf z\jn; Faulhaber is moedig. Zijn opleiding genoot de jonge theoloog in het Vaticaan. Vyf en dertig jaar geleden, als afstam meling van een bakkers- enmolenaarsfamilie in Noord-Beieren geboren, wordt hij reeds met vier on dertig jaar professor in de exegese van het Oude Testament aan de universiteit van Straats burg. Na de eerste, twee, drie colleges stroomt alles naar hem toe in de gehoorzaal; ook niettheologen willen zich het aesthetische genot van zijn verschijning en zijn spreken niet laten ont gaan: een scherp gesneden strgderskop, oogen, die steeds in de verte staren; de eerste zin uit zijn mond boeit de toehoorders. Geestelijken, in het ambt ver grijsd, zitten aan zijn voeten, luisteren, hoe luj psalmen en profeten verklaart, waarneembaar en aanschouwelijk maakt in een taal, waardoorheen de geest waait van de 8chepping8dagen.be ceders va» den Libanon ruischen, niet de tijdgenoot Faulhaber spreekt, op den katheder staat» een pro feet, op geweldige wijze ontvlamd door de afvalligheid des tijd» van de oude wet. Nooit neemt Faulhaber zyn toevlucht tot holle kanselpathos, die aan hét oor voorbijgaat. De kerk erkent de grooten onder haar dienaren. Twee en veertig jaav oud is Miehael Faulhaber, wanneer hy benoemd wordt tot bis&chop van Spiere. Hij schrijft veel godsdienst geschiedkundige werken. Waldemar Grimm »* * In. den oorlog zendt de pauw hem als veldprediker in het Duitschc leger. Had Faulhaber tot nu toe niet altijd verkondigd, dat de, Heer den vrede onder de menschen wilde? Kan hij krijgslieden tot vernietiging van memcben aanvuren? Hij gelooft dat het hem mogelijk zal zijn zich uit dit conflict los te maken, door de soldaten op te roepen, te volharden in de verdediging van het eigen land. Het is een compromis, doch geen verbintenis; want midden in den oorlog zegt hij: De wreede werkeljjkheid van den oorlog moet niet verbloemd worden. Het is en blijft een gruwzaam kerkhof, waarop kostbaar menschenbloed emmersgewijs uit gegoten werd; een knekelveld waar men van doodshoofden een pyramide zou kunnen bouwen; een doodenakkèr, waar oneindig veel volkskracht en familiegeluk begraven ligt; een schervenhoop, waar ongetelde vermogenswaarden verspild, ongetelde waarden van wetenschap, kunst en tech niek aan scherven worden geslagen." Do kerk weet het: in oorlogstijd groeit het ver langen van de menschen naar den vrede. Diege ne, die den vrede brengt, wint de zielen. Op zekeren dag zal den oorlogshitsera om reken schap worden gevraagd. In 1017 benoemt de paus den acht en veertigjarigen Faulhaber; tot aarts bisschop van München en Freising, het gewich tigste geloofscentrum van_het_JEatholicisme .in Duitschland. In München is Monseigneur Pacelli in dien tijd pauselijke nuntius; met hem probeert Faulhaber, de pauselyke vredesbemiddeling succes te verzekeren. Het mislukt, het bittere einde komt, ineenstorting en revolutie. Faulhaber blijft, die hij was: de aartsconservatieve kerkvorst l Hij verwenscht.de revolutie, omdat ze het katholieke koningshuis het land ontnam; hij verwijt, dat het meineed en hoogverraad" is geweest. In de Duitsche republiek krijgt Home ? meer invloed dan ooit tevoren in het Duitsche keizerrijk; doch Faulhaber laat zich niet verzoenen, hij weigert den staat Weimar plompwèg. In 1921 .beloont het Vaticaan. Faulhaber's medewerking bij het Beiersche concordaat met het kardinaalspurper. De drie en vijftigjarige kerkvorst kiest zich als wapen een zilveren luchter en de duif, als wapenspreuk daaroij: Vox temporis vox Dei l" De roep des tijds is de roep van God. In den dom te Mün chen verklaart hij dan de beteekenis van dit devies. Het zal niet beteekenen, »,de stem van het volk is de stem van God": om hemelsnaam niet! De stem van het volk, de stem der massa, de stemming der massa is veel meer en veel vaker de stem- van den opstand tegen God Wat de behoefte van den tijd is, mag en moet dan ook als de wil van God aangenomen worden. Iedereen moet uit zijn tijd den roep van God afluisteren. Van den eersten dag af, dat Hitler zich in München begint te roereu, is de breuk tusschen den kardinaal en hem niet te overbruggen. Dietrich Eckart, de Homerus van den nieuwen volksgelukbrenger, brult in1 de Völkische Beobachter": Aan flarden die geile satansbijbel, het Oude Testa ment!" Dat roept de tot vech ten bereid zijnde kardinaal in het strijdperk. Faulhaber spreekt tegen den politieken moord en vervloekt de nationalistische ophitsing, want hij is de man van den volksvrede. Van den roomschen vrede", zeggen de natiouaalsocialisten hoonend. Kosenberg treedt als profeet op, Faulhaber gaat van den kansel af harts tochtelijk te keer tegen het nieuw opkomend heidendom." Reeds lang houdt hij Hitler voor erger dan de republiek. De nationaal-socialisten hebben dat in-' tusschen nog niet erkend. De kardinaal is een macht in Beieren, waarmee Hitler rekening moet houden, en dien hij ondanks de voorafgegane oneenigheden voor den Novemberputsch in 1923 voor zich fzou willen winnen. Maar Faulhaber is noch voor Hitler, noch voor de republiek. De oude conservatief staat in het kamp Wittelsbach, en dat van het oude Beiersche koningshuis. Het wordt voor de nationaal-. socialisten steeds meer voelbaar, dat de katholieke kerk zich tegen hen richt. Zij probeeren Faul haber te belasteren. Een Ham* burgsch journalist beschuldigt er den kardinaal openlijk van, dat hij aanvankelijk de Hitlerbeweging ondersteund heeft, zich er dan echter van heeft terug getrokken, om den burgeroorlog te ontketenen en Beieren van het rijk los te scheuren. Faulhaber dient een klacht in; het proces eindigt met de vrijspraak van den beschuldigde, wien het waarheidsbewijs niet gelukt is te leveren; toch wordt hem waarneming van een gerechtigde belangstelling van alle niet tot de katholieke kerk behoorende Duitschers" als verontschuldigingsgrond aangere kend. Zoo. iets had tot nu toe niemand durven doen tegen de ?autoriteit van Zijne Eminentie. 'De kardinaal maakt den strijd tegen Hitler tot geloofsstrijd. HU heeft zijn in vloed te danken aan de banvloeken van .de bis schoppelijke conferentie te Fulda tegen de nationaal-socialisten. * * ? Destijds streed Faulhaber mét religieus pacifisme tegen de barbaarsche nationalisten, wier militaire jeugdorganisaties hem de kinderen afvingen. Hy vermaant: Wij moeten alles doen, om de wereldplaag van den oorlog zoo zeldzaam mogelijk te maken. Wjj mogen de vreeselijke beelden van den laateten oorlog niet door militaire verheerlijking laten vernissen. Wij moeten de herinnering aan deze vreeseiyke ellende levendig houden. Wij moeten de volkeren tot die eerzucht opvoeden, liever den vrede te winnen dan den oorlog. Wij kunnen ons slechts in het kleed van een vredelievenden herder» niet in het uniform van een woesten kr^gsman aan den Meester vertoonen. Een belemmering voor den wereldvrede is het overspannen nationalisme de eigenlijke ketterg van de twintigste eeuw. Men moest alle kranten, die met een bewuste leugen het vertrouwen tusschen volk en volk verstoren, met een schandvlek op het titelblad stempelen, om ze als misdadigers van het achtste gebod te brandmerken." ' op pag. 4) ONLUSTEN IN NEDERLAND Teekening door L. J. Jordaan iv?«_..T«.;:Uv**>^fc *?... *.r.!W.-.iïsStó Het resultaat

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl