):; #*? ft!' 6 De Groene Amsterdammer van 21 Juli 1934 N o. 2981 Noorsche boeken Een nieuw boek van Sigurd Hoel Boekbespreking N. Boelen Rannef Sigurd Hoel. Veten til Verdens Ende. (Gyldendal, Oslo 1934). In tegenstelling tbt de reeds bij ons vertaalde romans: Zondaars in de Zomerzon en Een dag in October, is dit een stil boek, zonder geweldige emo ties, maar geschreven met groot e psy chologische verdieping. Met veel reminiscenties aan eigen jeugd geeft de auteur een kinderleven in zijn ontwikkeling en ontplooiing. Uiaar tegelijk een beeld van het Xoor%che boerenleven, gezien n geobser veerd door de scherpziende oogen van Anders. Vooral in de uitbeelding der gevoelens ran het opgroeiende kind is hij nauwkeurig. Dit geldt vooral voor den aanvang van het bewuste leven. ? waarbij zooveel mogelijk vermeden is het persoonlijke leven der anderen te na te komen. Deze zijn dan ook in het eerste deel alleen de ingrijpende macht van boven af. * * De weg naar het Eind van de'IVereld (waarvan ook kinnenkort een Xederlandsche vertaling zal verschijnen) is zoowel de onmiddellijk zichtbare weg langs boerderij en dorp, als, sym bolisch, het zich ontplooiende leven. Eentonig en steeds terugkeeernd lijkt de rondgang der jaargetijden, maar met elke Kerstmis is n lezing vol eindigd, die geen cirkel, maar een spiraalweg blijkt te zijn, waarlangs het kind hooger is gekomen en terug kan blikken naar vorige jaren. Tot einde lijk het leven buiten het dorp zijn be langstelling: trekt en hij weggaat, den weg af, die hem naar het eind van de wereld zal voeren. ? Binnen dezen globaal geschetsten bouw, vindt de aandachtige lezer in vele kleine hoofdstukken allereerst do rust van het Xoorsche bergland, -met zijn zwijgende, ingehouden levende : boeren. Het kost eerst moeite ons uit het ? tempo ' van moderne levensjacht oVer te schakelen naar deze rustige gezapigheid. Maar wie deze eenmaal aanvaard heeft, geniet van menig fijne en geestige uitbeeldingi Aangrijpend is het ontstaan van een angstpsychose van den kleinen jongen gegeven. Een angst, ie ge groeid is uit oeroud geloof aan reuzen en berggeesten, aangewakkerd door verhalen van de oude meid G orine en gevoed door eigen doorleefde avon turen". Andera is bang voor Iets in verschillende gedaanten en dit groeit uit tot een angst voor den Dood, over wien alle groote menschen niet dan fluisterend praten". Zelfbeheersching leert dit kind reeds vroeg. Zijn kleinekinder vragen worden maar half be grepen en half beantwoord, vertrou welijkheid met de ouders zien we mis lukken, doordat zij groote fouten be gaan die voorgoed den weg afsluiten. Door het ,,verraad" der moeder, wan trouwt hij reeds als jongen alle vrou wen. Vrouwenoogen, waar je nooit op aan kan." Maar hoe lijdt hij zelf onder die verkoeling, die hem tot ..man" rijpt vóór den tijd. Er is veel tragiek in dit boek, maar het is de tragiek van het leven, van menschelijke begrenzing, van n.ietbegrepen-worden. van het vastzitten aan traditie en conventie. En het stooten tegen al die grenzen en muren leert den kleinen jongen zelfbehecrsching, doet hem groeien. Dien groei volgen we vooral in zijn vriendschap. Eerst bewondert hij Martin., het havelooze schooiertje, dat altijd een vuilen neus heef t en dat zij n moeder voor heks"' durft uitschel den; hij is het type van een branie. Daarna aanbidt hij,.met een vereering, die voorlooper van liefde is, Amund, den jongen boerenknccht, die alles beter doet dan de anderen en die ,,zoo mooi is als een Indiaan". Later is het de betoovering, die van een ouderen schoolkameraad uitgaat en die als een hypnose op Anders en een vijftal vrienden werkt. Maar tenslotte is het echt mensche lijke vereering en vriendschap voor den ouden knecht Embret, die met milde wijsheid het symbool wordt van den Xoorschen boer, in zijn beste * * Doop het uitbeelden van dezen Embret wordt het bock een werk van grooter beteekenis, dan wanneer het alleen kinderroman was gebleven. Uit den jongen, koppigen en eigenzinnigen boerenzoon, die van huis weg loopt en ,zijn erfdeel vergooit, wiens liefde voor Gorine gedwarsboomd wordt door benepen standsbegrip, uit! den boerenknecht, die zich noode kan schikken tot gehoorzaamheid, groeit de grijsaard in wiens stille zorgende handen de hede boerderij rust en die tenslotte zijn ouden vijand, Andera' vader, zonder woorden begrijpt op zijn sterfbed. Als ze elkaar niet kon den begrijpen zonder samen te praten, dan was het niet veel waard". Hoe diep-menschelijk, hoe echt Noorsch is dit. VRAAGT VOOR UW WON l NGIINRICHTING ADVIES PN CATALOGUS AAN t.OV. TE OOSTERBEEK OF HAAR FILIALEN) meubelen F" F. SINEMUS Leidschestraat 20-22 AMSTERDAM C. ROK en SMOKING OVERHEMDEN SPECIALE COUPE EIGEN ATELIERWERK Bij vermageringskuren vetvrije yoghurt van OUD-B USSEM de uitkijk*' 20 juli de wereld van het kind première voor amsterdam regie prof. kurt lewin pandion, de vischarend van walter h e g e eiken leeftijd 2e week kinderen, voedt Je ouder* open neemse'mee naar da uitkijk! elk kind dat n ol moer volwassenen meeneemt naar de matinee, map er voor niet» In! Prinsengracht bij de teldsehMtrMt Taltf. 37480 Digelijki 2.30,1.15 in 9.30 IETS O N DE F IN l EERBAARS POND'S Hef zijn niet alleen regelmatige trekken, lange opgekrulde wimpers, het is niet alleen vol glanzend Kaar, of 't feit, dat U kuiltjes in Uw wangen hebt. Het is dat alles samen en toch ook weer niet. Het is iets ondefinieerbaars . . . Het is ten deele dan geboren, maar veel kunt U er zelf ook aan doen. U kunt 'n huid hebben zacht als satijn, matfluweelig als 'n-perzik. Met Pond's methode bereikt U dat ondefinieer bare t CHARME ... ?V COLD TISSUE SKIN FRESHENER VANISHING CREAM MONSTERS van. Gold- «n Vanishing Cream ontvangt U na inzending van 10 cent ,porto aan POND'S EXTRACT Co.. Af d 47 AMSTERDA/yt 'NAAM» ' -..., - :.. ADRES i Het handschrift onzer litteratoren Hellmuth Carsch Alben Heiman Aaur aanleiding vnn ilc t«-ntaonstPlllnK van nmnuKcri|»tc»n van Xeilerlamlsehe schrij vers bij fa. Santce L,andwe«?r In het document der handsclu-iften komt het wezen -der schrijvers ongezuiverd tot uiting: de handschriften der schrijvers zijn beeldende kunst werken ! Als een mensch in de bewe ging van zijn schrift zijn verborgen wezen uitdrukt, dan moet de schep pende mensch in zijn handschrift het scheppende onthullen. Onmiskenbare documenten van waarachtige 'vormschepping geeft elke momonteele schriftelijke uiting van een kunstenaar en hier wordt de subtiliteit van dit vermogen , nog vergroot, zij wordt tot haar uiterste grens gedreven, want het zijn de dichters, voor wie de taal het levend materiaal is, die gedurende het schrijven sneller dan anderen haar elementaire kracht in zich moeten laten ontwaken. Vol liefde en concentratie beelden zij, beter dan welke illustrator ook, hun intiemste wezen en hun bewegelijkste verbeeldingen uit. * * * Wij zien op bovengenoemde ten toonstelling de handschriften van zestien schrijvers. Vestdijk's lijnen zijn ziek, hij heeft het ongelukkigste handschrift van allen, die hier aanwezig zijn. Hij wordt door zijn gevoel en door zijn over gevoelige zenuwen meegesleept, ter wijl zijn ziel hongert. Hendrik de Vries styleert zijn schrift en geeft l ? blijk van grove impulsen. Albert Heiman schrijft met een sensueel indringende kracht, met de meest geconcentreerde aandachtige waar neming, daarbij elastisch en vol zelfbewuste oorspronkelijkheid. Victor E. van Vriesland's schrift maakt den indruk van gemaniëreerd ego centrisch te zijn. Dit is een mensch, die vermoeid in zichzelf vischt", die belangstellend en eerzuchtig is, doch niets meer uit het heden put, alles uit zijn herinnering, innerlijk verslapt. Ook Chr. de U raaf f's hand is geheel onderworpen aan zijn ge voeligheid, zijn verwelkende zenuwen, zijn weemoed en hopeloosheid. A. Holund Holst schrijft voornaam, met een natuurlijk geworden prefentieusheid, stijf, pathetisch, intuïtief, gevoelig en zich prijsgevend als ,?_... f-,^,,,/ een vrouw, tfeheel bezield van :?,-*;,.-'-t ?? ' " rytlunische zui verheid en groot heid van ziel; zondor eerzucht, in t r o t s c h e v o r droomdheid. Jan Engelman's v,y. ?/» ?" f A. Roland Holst wen in zijn schrift, een doffe kracht. Het is voorzichtig, wantrouwend, in laatste instantie echter onbeheerscht; vol nerveuse egocenti iciteit en angst. Werumeus ' Buning's handschrift is golvend als de zee, en zoo hou terig als het water op zijn zolfgeteekende illustratie aandoet, zoo prachtig levendig zijn de zeilsche pen, die hij zonder het te ^ver moeden in zijn manuscript teekent, met mast en zeilen, varend en door den wind gebold in zijn hoofdletter D. Zelf bewust en tege lijkertijd aesthe, ,, tisch en bezield i/' f- ' ' * »,?*»*.. ,. van het landschap ^ "x ... ? is zij n gevoel \t)or »; -'- /'??-'?'' initialen. Tevens ' ',i ..... - is Jsijn sclirift als i een gobelin uit bladeren en ran.*. i--' " -ken geweven, vol intuïtie met een . t, -A/7 ./!>-<>/i.»*/' *'?.-.'<* 'r*'? 4/Vrienden in den nood duizend in een lood. Maar een levensverzekerings polls van de HAV BANK te Schiedam blijft U trouw tot in den dood. Jeanne van Scha ik?Willing schrift wijst op teederheid en dood. zijn schriftteekens zijn vluchten uit diepe ingekeerdheid, die in de plantaardige schoonheid van de kleine d en de op mxizieknoten gelijkende f- en p-staarten een toegewijde persoon* f lijke offervaardigheid bereiken en in schelpvormige guirlanden uitstroomen. Zijn intellectueele polemi sche uitbarstingen lossen zich steeds weer op in een hemelsch'e har monie. * * Bloem's schriftbeeld verraadt ge brek aan wil; een merkwaardige kapotheid" spreekt uit zijn letter vormen, waarin zich. ongeveinsde overgave en blinde scheppingsdwang mengen. Treffende natuurteekeningen, vlindersprieten en bloemen ontdekken wij in het lijnenspel van Binnendijk's handschrift. De vpelhorens strekken zich tastend naar rechts en zoeken met onweerstaanbare macht in an dere menschen. Lyrische d's, naar links gebogen, drukken het inwendig luisteren van den schrijver uit en de schelpen van zijn k gelijken op open bloesems. Dit handschrift vertoont een pijnlijke, realistische directheid. Maurits Dekker heeft zware schadu/?'&?* D. A. M Binnendijk mystieke g dionysisch van een bar stende levenskracht, montere zinne lijkheid en tegelijk pijnlijke zelfver dediging. Du Perron bevindt zich tusschen deze allen als een vreemde. Zijn hand schrift openbaart een uitermate ana lytische verbeelding en hij' teekent letterlijk et n knuppel uit den zak. die hij in den grond van de zaak tegen zich zelf richt. Uit eenzelfde maso chisme stelt hij wetten op als dwars balken, waaraan hij zich vastklampt. Anthonie Donker heeft een onver getelijk handschrift. n verbluffende. ontstellende levensbereidheid, die echter overdreven verhevigd aan den dag treedt en die in depressieve verscheurdheid en doodsgedachten zonder twijfel haar verklaring vindt. Het handschrift van de roman schrijfster Jeanne van Schaik-Willing, getuigt van sterk afwisselende reac ties, van onzekerheid in haar ver houding t< t mcnschen, van onstui migheid in haar depressies en getriarteldheid in matelooze vereenzaming. Nog twee vrouwelijke handschriften sluiten de rij. Top Naeff, wier schrift, meer dan welk der andere ook, be trouwbaarheid uitspreekt, streeft er in haar lust tot gedachtevorming, in Top Naeff liaar supt-rioriteits-befef naar. door denkbeelden te overwinnen, doch zij blijft niettemin aan haar een voudig gevoel gebonden. Fmmy van Lokhorst is sympathiek door haar kinderlijke activiteit en romantische argeloosheid. De meeste dezer handschriften druk ken lijdi-rule zelfverzonkenheid uit'. Nieuwe Uitgaven. De moth-eeriny van onzen opstand, de theorieën van het verzet der Ni'dorlandsche opstandelingen tegen Spanje in de jaren 1505?lötfl, door Dr. A. i'. J. de Vi-ankr ijker. X.\7. Dekker «S; van de Vegt en J. W. van Ltt-uwi-n. Nijnu-gen, Utrecht. Het Radioboek voor iedereen, door C. L. Boltz. De beginselen der radio en di- werking van het moderne ont vangt cieftel door vaklieden aan den luisteraar verklaard. Uit het Engelsch. vertaald en bewerkt door Jan W. Hiskes. Dr rechtspositie i'an den eiycnerfden ;» Dr<tite. door Dr. A. F. "NV. Lunsingh Meijt-r. Van Gorcum «k Comp. X.V. Uit gevei's. Assen. Van Gorcum'a lli'storische Bibliotheek, deel VII. Het }fcsen ran het Fasrisme, door Ir. B. Wigersma. N.V. Uitg. Mij. C'. A. J. van Dishceck te Bussum. ABONNEMENTSPRIJS VAN DE GROENE" per jaar: Nederland. ........ ? 10. ,, Indië(Zeepost) ,, 10.?i .i (mail) . . ., 13.50 Argentini Belgi Duitschland ??u Frankrijk Griekenland Oostenrijk ? c Spanje -| Tsjecho Slowakije ?'?* Zuid-Afrika -^ ? 11.50 Denemarken Italië, Noorwegen Zweden Engeland Zwitserland Amerika Australi Azi l u f 13.50 \