H. ; i' .1 i 8 De Groene Amsterdammer van 21 Juli 1934 No. 2981 HEERENKLEEDING VOOR VADER EN ZOON TOT REDELIJKE PRUZEN ADRIAAN SCHAKEL HEILIGEWEC -TELEFOON 37273 Toen Vader zoonlief had bewogen Ook naar SCHAKEL" toe te gaan Kwam zijn naam bij vaste klanten" Op den HEILIBEWEB" te etaan. BEGRAFENIS VEREENIGING TE AMSTERDAM . SAX JR P. C. HoofUtr. 38 -Tel. 20341-24250 CREMATIE £W. H. POLMAN TUIN VERTOOMS26 - Telefoon 82660 Bgrafenissea ? Transporten - Crematies MEUBELEN [BRANDKASTEN! ABONNEERT U OP DE GROENE AMSTERDAMMER Hier staat de naam! Aan de achterzijde van elke Dros te-bonbon. Als U daar maar op let, bent U et altijd van vetzekerd, dat U de echte Droste kwaliteit-bonbons ontvangt voor den door U betaalden prys. Alleen aldus gesigneerde bonbons waarborgen.U de bekende, nimmer afwijkende Droste-kwaliteit. ALTIJD WELKOM! Spaart plaatjes voor het album Bali' TANDEN ACHTER FILM? Tanden behooren te glanzen" zeggen tandartsen. Doffe, onfrissche tanden zijn het gevolg van tandfllm. die zich voort durend vormt en waardoor het glazuur verkleurt. Film herbergt kiemen, die tandbederf veroor* zaken. Daarom moet zij ver wijderd worden. Maar tandfllm hecht zich zoo vast. dat de gewone wijze van borstelen niet voldoende is. Pepsodent Crootc tibt l OM DiMwUtub. II.tandpasta, met haar geheel nieuw polijstend materiaal tweemaal . zoo zacht ab de stoffen die gewoonlijk gebruikt worden * verwijdert tandfllm grondig . . . onmiddellijk. Zij polijst tezelfdertijd de tanden blinkend wit. Koopt vandaag nog een tube Pepsodent en let op. hoe Uw tanden verhelderen naarmate de tandfilm verdwijnt. VAGANTIE Abonnés van de Groene Amsterdammer", .die het weekblad aan hun vacantieadres wenschen te ontvangen gelieve daarvan tijdig mededeeling te doen aan de administratie, Keizersgracht 355, Amsterdam, met opgave van het tijdelijke en blijvende adres en duur Van het vacant ie ver blijf. In het voetspoor van Cavalcade" THE WORLD CHANGES" IN THEATER TUSCHINSKI Bioscopy L. J. Jordaan Een film van Mcrvyn I^e Hoy Hebben we dan toch Cavalcade" nog te weinig geëerd? Bijna een jaar geleden trok Frank Lloyd's magnifieke ruifcerstoet over het Nederlandsche projecfciedoek en nog altijd wachten wij met ongeduld op het Amerikaansche pendant, dat «enigermate in de schaduw zal kunnen staan van dit Britsche epos. Voor eenige weken bracht ,,Conquerors" (?Opmarsen der wereld") een imi tatie, zoo zwak en inferieur, dat ons de schrik om let hart sloeg. Geen wonder dat iedere nieuwe poging om een tweede Cavalcade te fourneeren met eenige terughouding en wantrouwen wordt tegemoetgezien. The world changes" geeft vrij onomwonden te kennen zulk een poging te willen zijn. En het dient gezegd, dat Hollywood met deze film zijn zwaarste .geschut in het veld bröngt: niemand minder dan Mervyn Le Boy, de metteur-en-scène van het onvergetelijke I am a fugitive" voert de regie terwijl Paul Muni en Alice Mac Mahon de hoofd rollen bezetten. Inderdaad is het resultaat dan ook aanzienlijk beter dan Conquerors" noch de regisseur Wellmann, noch de hoofdrolspeler Dhc bleken portuur voor deze beide cracks". Maar het niveau van Cavalcade" werd niettemin op geen stukken na bereikt en men is geneigd te vragen of hieraan behalve dan de scenarist de Amerikaansche geschiedenis zelve geen schuld heeft! Nietwaar het scheen zoo buiten gewoon aantrekkelijk: de verfilming van Amerika's historie, de geschiedenis van het heftigst bewogen «n meest dynamische ras der moderne tijden. Wat wij er aanvankelijk (een jaar of acht geleden) van te zien kregen, beloofde immers gouden bergen. Wij zagen in The covered wagon", in Grass" en vele dergelijke films de eerste pioniers west waarts trekken wy aanschouwden in films als The iron horse" de koene ontwikkeling van Lincoln's civilisatie: het stichten van steden, aan leggen van spoorwegen en heel dien strijd van Jack London's inevitable White Man" tegen een ondergaande wereld. Het was alles stoer, gezond en volksch" in den besten zin en wij zeiden ongeduldig tegen elkander: Aha! Let op als het vervolg komt!" Nu is het vervolg gekomen keer op keer, in vrij talrijke herhalingen, wanneer men films als Silver dollar" en Only yesterday" meerekent. Maar merkwaardig genoeg bleef de climax die wij ons voorspelden, hardnekkig uit. J3r bleek wel erg weinig variatie te zitten in die elkaar opvolgende generaties van big businessxnen",. die de laatste kwart-eeuw der Ameri kaansche geschiedenis heeten téverpersoonlijken. Met de cowboy-lasso en de pioniers-revolver schenen niet slechts de laatste resten van een primitief barbarisme verdwenen, doch tevens de getuigen eener boeiende romantiek. Al deze latere heeren met de sigaren en de onvermijdelijke telefoonapparaten, waardoor zij big orders" schreeuwen, Ijjken te veel op elkaar om onze aan dacht blijvend te boeien. Natuurlijk wij houden ons telkens voor, dat zij met ieder telefoongesprek Amerika en de wereld een stap dichter naar den ?afgrond schreeuwden, maar deze overwegingen «ijn toch niet voldoende om een film als zoodanig Aanvaardbaar te maken. Zelfs symbolische hulp middelen als de rjjzende en slinkende geldstapels in Conquerprs", helpen ons niet over de monotonie van het al-maar zakendoende Amerika heen, dat van boom" naar boom" van crisis naar crisis schijnt te leven. * . * Hetzelfde euvel vertoont The worïd changes". Béeerste helft der film boeit en imponeert als «en waarachtig epos". De episode der trekkers, die met een zwaar beladen, lompe huifkar door de «enzame vlakten van North-Dakota trekken, heeft met een minimum aan middelen een prachtige sfeer bereikt. Hier herkent men de meegterhand van een voortreffelijk regisseur hier voelt men inderdaad dat een universeel stuk historie door het universeele medium: de film, wordt opge bouwd. Het is de film zelve, die creëert niet de een of andere domineerende speler. In de wijde eenzaamheid plaatst zij den ondernemenden mensch en geeft in simpele beelden zyn hardnekkigen strijd weer tegen een vijandige natuur. De eerste ruwe blokhutten, het patriarchale leven der bewoners, de hardheid van hun bestaan.... het is alles opgenomen in een groot historisch . panorama, waarin Amerika zichzelf terugvindt. Dan komt de stijging: het koortsachtige bouwen de eerste embryo's van een toekomstigen handel en een groeiende nijverheid de machtige, oud testamentische volksverhuizingen met hun on afzienbare trekkende kudden.... en wij voelen iets van die ruwe kracht, van dat stoere volks geloof in ons herleven. Tot zoover doet The world changes" doet voor de beste exempels van een Cimarron", een Covered Wagon" en een Grass" niet onder. Dan echter verandert het principe: de filmspeler Paul Muni is ondertusschen meerder jarig geworden en van nu af aan bestaat slechts hij voor de camera. Ik weet wel dat men over dit in bescherming nemen van de film tegen den beroemden acteur" niet uitgepraat raakt. Ik weet dat er altijd lieden zullen overblijven, die verbaasd en verontwaardigd zullen vragen: Maar wat wiït u? Muni speelt toch immers prachtig.... waarom zou hij dan niet het middelpunt der film mogen zijn?" En het zal niet helpen of men voor dezulken nog honderd maal herhaalt wat wij reeds honderdmaal herhaalden. Goed dan! Paul Muni speelt prachtig wij zullen er niet over twisten en voor de liefhebbers begint het ware genot waarschijnlijk daar, waar ik eerlijk moet bekennen dat mijn belangstelling slinkt. Want om een tooneplspeler het uiterlijk te zien aannemen van een steeds ouder wordenden man hem met inderdaad bewonderenswaardige virtuositeit den grijsaard te zien mimeeren.... daarvoor meen ik de film niét noodig te hebben. Men zal er in bepaalde gevaren niet buiten kun nen, evenmin als in Calvalcade" trouwens maar het moet een noodzakelijk kwaad blijven.... niet een ijdel virtuosenvertoon. Hoe dan ook: Muni doet het werk verbluffend en ik voel iets van de geest drift terug, waarmee ik vroeger den snel-grimeur (?Carl Maria von Weber'M Fürst Bismarck" !!.... Thomas Al va Edison" !!!) in het variété-programma toejuichte. Maar de film zelf begint hier hoewel in geringere mate dezelfde inzinking te vertodnen als haar voor gangster. Het eene telefoongesprek haalt het andere de eene zaken-intrigue volgt de andere tweemaal vervalt de historie in hetzelfde beurs drama en de groote, kleurrijke kaleidoscoop der filmhistorie begint te verzwakken en te verdoffen. Er is al de kracht van een Mervyn Le Boy voor noodig, om dit deel op peiïte houden en hét schijnt welhaast onvermijdelijk, .dat hij hierbij zijn toevlucht neemt tot de scène-a-faire met Paul Muni. r De krachs en de booms",'.waaruit ook volgens dit scénario Amerika's historie der laatste 25 jaar bestaat, vormen niet jvoldoende film-stuff en het lot der natie wordt vervangen door dat van den interessanten eenling. Het is jammer want nog eens: Nagemaakte oude heeren kunnen wy op ieder tooneel aanschouwen?maar waar vinden wy het indrukwekkende historische pano rama weer, dat zich in een Cavalcade" ontrolde ? ! Noblesse oblige! Zonder de fatale schaduw van Cavalcade" en zonder de groote taak welke de film zich hier ge&teld heeft, zouden waarschijnlijk al deze bedenkingen niet gelden. Want The world changes" is ontegenzeggelijk een belangrijke en hoogst verdienstelijke film, van voortreffelijke tech nische qualiteiten. Behalve het reeds geciteerde su perieure eerste deel uit den trekkerstyd. valt de bezetting ook in het verdere verloop der film slechts te roemen. Alle rollen zyn uitstekend bezet en in Paul Munft grimierkuntt: aan hst bsgin van de film (boven) en aan het einde (rechts onder) het bijzonder Alire Mac Mahon, verdient een afzonderlijke vermelding. Ik aarzel niet haar in deze film boven Muni te stellen: zij toont minstens dezelfde capaciteiten voor de camera en is daarbij volkomen vrij van tooneel-allures. Een superieur oogenblik beleeft men in het eind, wanneer Orin Nordholm (Muni), door een beroerte getroffen, ter aarde stort en in razende snelheid zijn leven aan hem schijnt voorbij te trekken. Ongetwijfeld het is een oude truc, dit o verblenden van vroegere beelden.... maar die, op het juiste moment toegepast, nimmer haar uitwerking mist. Bovendien ondergaat men hier in deze paar seconden wat de film in haar geheel niet vermocht op te roepen: de grandiose visie op de geschiedenis van een volk gedurende een menschenleeftüd! Zoo treedt ook deze film in de voetsporen van Cavalcade" en met oneindig beter resultaat dan Conquerors". Een voortreffelijk kunstenaar als Le Roy maakt er allen opmerkingen ten spijt een belangwekkend en boeiend geheel van. Maar ik vraag mij af, bladerende in dat sublieme stukje Amerikaansche historie Only yesterday" van Frederick Lewis Allen, of er nog niet eens een scenarist zal opstaan, die ons de geschiedenis van de Vereenigde Staten der laatste kwart-eeuw anders zal doen zien dan als een reeks telefoongesprekken, booms" en bank-catastrofen. Nieuwe uitgaven Het denken van het doofstomme kind, door Dr. A. Nanninga-Boon II. van Didaktische Monographieëu onder redactie van Ph. Kohnstamm en G. van Veen. Bij J. B. Wolters, Groningen, Den Haag, Batavia. v Zelfs in tijden als deze., ... door Sigrid Boo. Uit het Noorsch vertaald door M. J. Molan sStamperus. Amsterdam, L. J. Veen's Uitgevers Mij. N.V. De Kerk aan het tcerk, Practische aanwijzingen voor het kerkelijke leven door Ds. O. Noordmans, Ds. K. A. Beversluis, Prof. Dr. C. G. Wagenaar, Dr. J. Spijkerboer, Dr. J. H. Adriani, Ds. W. A. Hoek, R. E. Wierenga, Dra.C. A.Elink Schuurman en Ds. Mr. C. J. Bartels, met een voorwoord van Ds. O. Noordmans. Voor de Vereeniging Kerkopbouw" uitgegeven door Van Gorcuni & Comp. N.V. Uitgevers, Assen. Grondbeginselen van de hedendaagsche Natuur kunde, door Dr. J. A. Prins, J. B. Wolters, Gro ningen, Den Haag, Batavia. Overzicht van de Geschiedenis der Beeldende Kunst. In zes tabellen, door Dr. Ir. J. H. Planteuga. H. J. Paris, Amsterdam. De Japansche Houtsnede. De Japansche kleuren druk en de karakteristiek van de Japanschefprent, door Dr. N. G. van Huffel. Met 27 illustraties, waaronder een analyse van een kleurenhoutsnede van Harunobu in 10 bladen. Firma L. J. C. Boucher, den Haag. \