Historisch Archief 1877-1940
«f
1',
!|
A
l i'
i
14
De Groene Amsterdammer van 21 Juli 1934
No. 2981
Het aantal concerten en repetities
bedraagt per jaar niut minder dan
250. De belangrijkste uitvoeringen
z\jn die, welke gedurende het seizoen
(October tot en niet Juli) nmaal
per week in de groot e zaal van het
Paleis der tichoone Kunsten gegeven
"voixlen op voor ons zeer ongewone
tijdstippen; in het warme.jaargetijde:
Donderdags-avonds om tien, in het
koelere: Zondagsmorgens om elf uur.
Daarbij komen dan nog de
schoolconcerten en de concerten op openbare
pleinen, vooral ook die
indeproletariergwijken. .1 lic concerten zijn zonder
uitzondering voor iedereen gratis toe
gankelijk, en alle zijn steeds tot op de
laatste plaats met aandachtig luisteren
den, bezet. Deze aandacht hoe
moeilijk valt den levendige» Spanjaar
den elders het stilzitten en zwijgen is
het beste bewijs voor het aanzien en
het vertrouwen dat, de Banda geniet,
n waarin haar dirigent ten volle deelt.
Er worden voor een prijs gelijk-.
staande met li Hollandsche centen
geïllustreerde, zorgvuldig geredigeerde
programma's uitgegeven, die be
halve de informaties over de te spelen
werken en hun auteurs ook zuiver
muziek-theor. t ischo beschouwingen
bevatten, welke door hun envoudigen
stijl en klare bewoordingen uitmunten.
Bizonder moeilijk was het voor
Lamote, het repertoire-probleem op
te lossen. Weinig werken toch zijn
oorspronkelijk voor blaasorkest ge
schreven en de bestaande arrange
menten van syinphonische muziek
die in hun opzet zoowel voor een
uitvoering met 15 als een met 100
instrumentalisten geschikt preten-.
deeren te zijn bleken een serieüzeu
artistieken toets niet te kunnen door
staan. Laniote begon van 'meet af
aan met den opbouw van een speciaal
repertoire, waarvan de bewerkingen
voor het grootste gedeelte van zijn
hand afkomstig zijn. Ook hierin bleek
hij een ongeëvenaard meester. Zijn
bewerkingen die hij niet meer,
zooals het voordien gebruikelijk was,
.,'arrangementen" of .,transcripties"
noemde, maar waaraan hij, in het
bewustzijn van de waarde dezer
herscheppingen, den naam van
..traducties" gaf zijn meesterlijk voor
liet apparaat geschreven, en ieder der
91 musici is voor het realiseeren ,
daarvan onontbeerlijk, ledere stem
in zijn partituren is obligaat. Als
traducteurs" staan hem nog eenige
jongere musici terzijde. Eenige be
werkingen werden door Laniote over
genomen van Par es, de yroegeren, en
van Düpont, den tegenwoordigen leider
van de Garde Républicaine te Parijs.
Het repertoire der Band a omvat
thans in de eerste plaats werken van
DE GROENE
AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
kost slechtst 2.70 per
kwartaal (f 0.20 voor in
cassokosten) of f 10.- per
f aar bij vooruitbetaling.
klassieke en moderne Spanjaarden ;
vele Catalaansche volksdansen,
Sardanas genaamd ; daarnaast alle gang
bare, door de symphonieconcerten
bekend-gemaakto symphonioën, ou
vertures en concerten in traducties"
voor blaasorkest. Ook voor
moderneren als Debussy, Kavel, Richard
Strauss en Itespighi wordt de aan
dacht gevraagd en in 't bizonüe.r
natuurlijk voor de werken welke
direct voor blaasorkest geschreven
werden door Mozart, Berlioz, Florent
Scshmitt, Strawinski, Hindemith en
anderen.
Barcelona, onder de grootere
steden van ons werelddeel een der
vooruitstrevendste, interessantste en
mooiste, mag trotsuh op haar
Bamla zijn. Dit orkest heeft in den
loop, van de jaren onder jong en. oud
een groot e schare van trouwe aan
hangers verworven; het steunt der
halve op een breedo mureele, en
daardoor indirect natuurlijk ook weer
finam-ieele , basis van echte vrien
den en muziekliefhebbers. De Banda
en haar eminente leider verwierven
ook op talrijke concertreizen in het
binnen- en buitenland allerwege be
wondering en enthousiasme. Enorm
was het succes van haar tournee naar
Frankfurt (Internationale
MuziekTentoonstelling), Genève en Lyon
in 1927, waardoor de
wereldvermaardheid der Banda tot een voldongen
feit gemaakt werd.
lederen dag werkt Lamote aan de
perfectionneering van het orkest, aan
de verfijning van het repertoire en'
hij entameert met nadruk het schep
pen van direct voor zijn apparaat
geconcipieerde werken. Het stads
bestuur brengt, trots moeilijke tijds
omstandigheden. de voor instand
houding en uitbreiding van het ensem
ble benoodigde groote finaneieele
offers gaarne, in het bewustzijn dat
de Banda voor de muziekcultuur van
Barctjlona, ja. A-oor die van geheel
Cataloriië. onmisbaar geworden is;
en ook, omdat het beseft, in de Banda
een ensemble van internationaal pres
tige te bezitten.
KABEL MEXGELBKHG
Nieuwe uitgaven
De Zevenslager, door Antoon Thiry .
Bandontwerp van Greta Stein. Uit
gegeven door de Xederlandsche
Boekenclub 't Gildeboek", te
's-Gravenhage, in het jaar 1934. i
Natuurlijke Spelling, door Dr. S.
van Lis. Uitgave S. W. Melchior,
Amersfoort.
Das Leben der Millionare, door
Heinz Liepmann. Edition La Zone,
Paris, 7. Rue Monsieur 19.
DéNieuwe Economische $taai. Stu
die-reeks van Mr. J. W. L. de Booy,
Dr. Ir. M. D. Dijt en Prof. Dr. J. L.
Pierson Jr* L' -De economische volken*
bond, II. Crisisbestrijding door
inter> nationale samenwerking. III. Korte
theorie van décorporatieve Staats
inrichting. Uitgevers Mij. De
Amsterdamsche Keurkamer.
Vernieuwing van Staatsbestel, essay
over de revolutie van rechts en d
Katholieke staatsleer, door Gerard
Knuvelder. N. V. Paul Brand's
Uitg.Bedrjjf, Hilversum. /
De Gletscher, door Maurits TJyldert.
N.V. Em. Querido's Uitg.-Mij., Am
sterdam.
Een honderdtal examenopgaven
Duitsch-Néderlandsch, voor gymnasia,
H. B. scholen, kweekscholen, en
candidaten voor de akte Duitsch L. O.
verzameld door Dr. J. M. Ramaekers.
Uitgave J. B. Wolters, Groningen,
Den, Haag, Batavia.
LEVENSVERZEKERING
MM. ARNHEM"
de basis voor een zorgenvrij bestaan.
GEMEENTE DEVENTER
UITGIFTE VAN f 4.760.000
4 pCt. Obligatiën
LEENING 1934
In stukken van f 1.000.-, aan toonder.
Ondergeteekende bericht, dat de inschrijving op bovengenoemde
obligatiën, met recht van voorkeur voor de houders van niet
uitgelote obligatiën der atlosbaar gestelde 4'/; pCt. leeningen
van 1917, 1926, 1928 en 1929, zal zijn opengesteld op
DINSDAG 24 JUL11934
van des voormiddag» 9 uur tot des namiddags 4 uur,
Cot den koers van 100 pCt.
ten kantore van de NEDERLANDSCHE MIDDENSFANDSBANK N.V.,
te AMSTERDAM, ROTTERDAM, 's-GRAVENHAGE en DEVENTER,
op de voorwaarden van het prospectus d. d. 19 Juli 1934, waarvan
exemplaren, benevens inschrijvingsformulieren, bij bovenvermelde
kantoren verkrijgbaar zijn.
NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK N. V.
Amsterdam, 19 Juli 1934
VERWEEG EN & KOK
AMSTERDAM
Kal verstraat 86?90
DEN H A> G
Noordeinde.* 64c
LEDERWAREN REISARTIKELEN
VARKENSLEEREN
S U l T C A S E S
PRIJZEN VAN F 32.50 AF
IN LENGTEN
VAN 65-80 cM
WEL BETER - NIET DUURDER
HUUROVERNAME BUSSUM
In het mooiste gedeelte van BUSSUM nabij den Rijksweg, achter
de Gooische Boer" halve villa te huur aangeboden. Vijf kamers;
hal, keuken, badkamer, groote zolder en schuur. F 50. per
maand. Huurovérname tot l Mei 1935.
Br. fr. letter D. C., bureau De* Groene Amsterdammer,1 A'dam
N o. 2981
De Groene Amsterdammer van 21 Juli 1934
Vermeende chicanes van
Duitschland's crediteuren
HET MES DER EXECUTIE
G. A. Klaasse
Schacht werd boos
Hoewel er overal en door iedereen stevig is
gemopperd en gescholden op Duitschland in ver
band niet de afkondiging van een eerst gedeeltelijk
en daarna volledig transfermoratorium moest men
toch zich onderwerpen. Van verweer kon alleen
daar sprake zijn waar de handelsbalans met
Duitschland een voldoende overschot opleverde
om een grooton mond bij de onderhandelingen te
kunnen opzetten, en te dreigen met eigenrichting
door invoering van gedwongen clearing. De landen,
dio 'zich niet in zulk een machtspositie bevonden,
konden mopperen en ontevreden zijn en Duitsch-'
land van kwade trouw beschuldigen, maar bij die
platonische uitingen van ontevredenheid moesten
zij het laten. Tenminste men meende machteloos
to staan. Totdat plotseling de trustees van de
DaWes-leening tot de conclusie kwamen dat men
geenszins lydclijk behoefde af te wachten wat de
Duitsche regeer ing zou decreteeren, en dat in elk
geval zoolang niet stipt aan alle verplichtingen
w«>rd voldaan men de gestelde zekerheden kon
blokkeeren. Zij hebben het er niet bij gelaten de
tanden te toonen, doch toen op 15 Juli ji. voor het
eerst de Duitsche regeoring in gebreke bleef om den
verschuldigd en maandelijksohen termijn voor den.
leoningsdienst te transfereeren hebben de trustees
.geweigerd de overeenkomstig de
leomngsvoorwaardon door het Rijk bij de Reichsbank gestorte be
dragen uit de verpande inkomsten (tarieven,
tabaks-, bier-, en suikeraccijns) vrij te geven, zooals
dat voorheen geschiedde zoodra de maandelijksche
tormijn getransfereerd was.
Schacht is daarop echt boos geworden en heeft
den trustees voorde voeten geworpen dat hun op
treden.. ..chicaneus was. Een volkomen gemoti
veerd verwijt intusschen, want la propriétéc'est
Ie' vol. Is het niet een schandaal dat de crediteur
gelijk een Shylock steeds maar zijn gold blijft
fcerugeischen, en is het niet nog gröoter schandaal,
wanneer hij bij onmacht of onwil van den debiteur
tot executie van zijn zekerheden overgaat? Het
fxecutierecht van den schuldeischer is n van
de meest barbaarscho overblijfselen uit vroegere
tijden met andere rechtsopvattingen dan de onze.
Maar neen, op die voor den schuldenaar mild'er
geworden opvattingen beroept Schacht zich niet
etuis. Ware net dat wij niet aan onze verplichtingen
voldoden, aldus roept hij uit, dan zou ik de eerste
zijn te erkennen dat gij het recht zoudt hebben
?ons het mes vari de executie van uw pandrecht op
de keel te zetten. Maar wij zijn geen wanbetalers,
wij storten alles wnt u toekomt op ('en rekening,
helaas nopen ons echter do omstandigheden u
ton strengste te verbieden over die rekening to
elisponeoren. Maar onze bedoeling is goed, dat blijtt
to<;h uit de betaling op die rekening, al blijft die dan
nuk voor u volkomen geblokkeerd. Wij betalen
u dus, al moet gij met uw vingers van het geld
afblijven. Kn onder die omstandigheden, alleen
vanwege do f utiliteit dat wij niet kunnen trans.-.
fiM-eemn. gebruik te maken van uw pandrecht is
wn infame chicane. Ziedaar hoe de rond« inboist
van den Duitschen debiteur in spontaan verzet
komt tegen het machtsmisbruik van do crediteuren,
die niet eens genoegen willen nemen met geblok
keerde marken, waarvoor zelfs de Reichsbank met
«poffering van haar laatste korrels goud nog 40
pOt. biedt.
*, *
Maar ironie terzijde: dat de trustees der
Dawesleening in het volste recht staan spreekt vanzelf.
De verplichting van de leeningsovereenkomst luidt
nu eenmaal dat periodiek een evenredig deel van
het voor den leeningsdienst benoodigde bedrag
móet worden overgemaakt, dat wil zeggen getrans
fereerd. De loening luidt immers in ponden, zooals
ook de Youngleening in .verschillende
buitonlandsche valuta's luidt. Aan de verplichtingen van het
leeningscontract is pas voldaan wanneer die de-,
vlezen betaald zyn, storting in marken op geblok
keerde rekening is daarmee geenszins gelijkwaar
dig. Zoodat wel degelijk Duitschland te dezen
aanzien in gebreke is. En zoodra een schuldenaar
in gebreke is. pleegt men de gestelde zekerheden
aan te spreken.
Nu is er echter in dit verband n bijzonderheid
te vermelden: vast staat dat executie van het
pandrecht zonder medewerking van Duitsche zijde
in geen geval tot voldoening van de schuld kan
leiden. In zooverre is n.l. hetgeen door Schacht is
tegengeworpen van beteekenis: Duitschland be
taalt inderdaad de tegenwaarde der verschuldigde
rente, zij het dan in Duitschland op geblokkeerde
rekening bij de Konversionskasse. Van den meest
simpelen vorm van wanbetaling is dan ook geen
sprake; in dat geval zou het pandrecht natuurlijk
de crediteuren, verder brengen. Maar waarom het
hier gaat is: middelen voor transfereer ing te vinden.
Het staat vast dat men die geenszins vindt door
executie van het pandrecht, Kant de verpande
inkomsten zijn ook alle binnen Duitschland in de
andsvaluta ingekomen en bij de Ifeit-hsbank gestort.
Beslag daarop of executie daarvan brengt het trans
ferprobleem niets nader tot de oplossing. En dat is
het natuurlijk wat Schacht bedoelde met chicane t
Gij weet dat uw machtsvertoon geen tastbare
resultaten kan hebben, de bedoeling is alleen ons
in ongelegenheid te brengen door inkomsten te
blokkeeren die ongeveer het twintigvoudige uit
maken van hetgeen voor dezen leeningsdienst
noodig is, en ons daarmee te forceeren int andere
bronn'en dan de verpande de noodige deviezen voor het
transfer te verstrekken. Het kan niet ontkend
wovden dat inderdaad de bedoeling voorzit die pressie
uit .te oefenen.
* *
Ware het dat men overtuigd was dat Duitsch
land volkomen buiten schuld niet tot transfer
i n staat wa&. zou men dus aan de goede trouw, in
de heele transferkwestie niet twijfelen, on even
eens van meening zijn dat de middelen ontbraken
om in de situatie verbetering to brongen, dan waru
inderdaad de uitoefening van hot pandrecht moei
lijk te verantwoorden. Immers oon actie waarvan
men zeker weet dat zij geen stap nader brengt tot
het beoogde doel. doch dio alloou maar wordt
ondernomen om don debiteur dwars to zitten is
tegenover een debiteur-te-gooder-tromv nauwe
lijks te motivcereü. Ku is echter de situatie aldus.
dat men geens/ins algemeen van do goede trouw
inzake.de transferkwestio'overtuigd is. terwijl men
met name van mtvning is dat Ihütschlaud best
door inkrimping van den invoer vaii ..oorlogst
uobereidselon" m den ruimston xiu dos woords vol
doende deviezen zou kunnen, sparen om de intrest
op de Dawcs- en Yoniigleenmg te voldoen,. Kn,
onder die omstandigheden kan do door do trustees
genomen maat regel .zijn nut'hebben, mot als middel
om zichzelf door executie de nóodigc middelen te
verschaffen voor de voldoening der verplichtfngen
??want dat kan op deze wijze in geen geval 'doch
om door de machtspositie en retentie pressie uit te
oefenen.
Daarbij komt nog dit: Duitschland zegt nu wel
dat het zich niet aan wanbetaling schuldig maakt,
omdat immers de tegenwaarde van de verschuldig
de betaling in marken wordt voldaan. Maar daarbij
wordt de. mark aangenomen op de pariteit, een
koers die toch foor geblokkeerde marken, waarvoor
de Reichsbank immers zelf 40 pCt'. biedt, veel te hoog
ligt. De trustee zou. indien hij al meende dat Duitsch
land volkomen te goeder trouw tot transfereeren
ohmachtig was, toch in elk ge val moeten verlangen.
Dr. Ir. C, F. Stork
De yederlandsche groot-industrie verliest in Dr.
C'. F. Stork een rrm haar bekwaamste leden. Xaast
zijn werkzaamheden in de fabrieken te Hengelo vond
hij nog, gelegenheid belangrijke studiereizen te maken
naar .Verf. Indic, China en Amerika. Z>r. Stork
bezat een helder inzirht in de economische verhoudin
gen, icaarva n hij blijk r/af in tal van artikelen en
praeudrieze-n in de Ver. van Xederl. werki/ci-crs en
in de Ver. voor Staathuishoudkunde en Statistiek.
De Technische ffoogeschool te Delft benoemde hem
in Maart l'.fï'.i tot ccre-ilodor.
dat binnon Duitschland een bedrag in marken be
taald word dat in waarde werkelijk overeenkomt mev
de verschuldigde deviezenbedragen. Dat is nu niet
geschied, zoodat uitoefening van het pandrecht
?in elk geval op zijn plaats is.
Indien dus Duitschland uitvoering geeft aan het
aangekondigde plan om ..maatregelen te nemen
tegen" do chicanes der trustees, hetgeen alleen zou
kunnen geschieden door de verpande inkomsten
aan hun greep te onttrokken, dan zou dit dus neer
komen op fprmeele contractbreuk, wijl het Kijk als
debiteur wel degelijk in gebreke is.
Wil men zijn recht uitoefenen, fiat. maar uit
oefening betoekent executie. En'juist dio execu
tie zal wel wat hoofdbrekens kosten. Want tot
welk bedrag zal men b.v. moeten gaan oiu zich
bevredigd te voelen, hoevoel geblokkeerde.marken
zijn voldoende voor hot benoodigdo bedrag aati
deviezen i* Kn vervolgens: luu- moot men het sal
do van oen rekening bij de Roichsbank executeeren.
Ki'ii eenvoudig is dit geval juridisch inderdaad
niet.'Ku tooh i* het voor do schatkist der Duitsvhe
regeer in g noodzakelijk "om zuo spoedig mogelijk
.oen. beslissiujr te hebben, wsmt men kan deze
onivaiurrijke 'inkomsten niet missen, al \\aro.hot theo
retisch' mogelijk uit do .impasse to geraken,
wnu1 neer de Koiehsbatik aan de schatkist een
vor.rschot gaf tor hoogte van het .saldo dor
oiiderpands.rekeuiug. Af to wachten is uu t,f de Duitscho legoo
ring div contractbreuk zal aandurven, dan wol nf
de pressie inderdaad succes zal hebben. Voor
de Duitsche regeering is deze kwestie van
buitengewoon voel gewicht omdat het niet alleen
om deze beide leeningen gaat, doch om alle schul
den waarvoor zekerheid is gesteld. Zou men voor
deze leeningen toegeven.dan zouden de trustees van
hypothecair verzekerde leeningen aan Duiische on
dernemingen welhaast gedtcóngen teorden oofc stappen
tot executie te doen. Er zit dus aan dit geval voor
het heele Duitsche economisch leven bijzonder
veel vast, zoodat de Duitsche regeering voor een
niet eenvoudig dilemma zit.
RAPPORT INZAKE HET TRUSTWEZEN"
samengesteld door de V E R E E N l G l N G VAN FONDSEN HOU DE RS.
Verkrijgbaar a 25 cent bij de Beursdrukkerij, Warmoesstraat 117, Amsterdam
\
?
?!
r
'?il