Historisch Archief 1877-1940
V
[ft
Fantastische reis 'door (het
land der zwarte schijven
?P L
NIEUWE PLATEN VAN SOPHIE TUCKER,
GLAIRE WALLDOFF EN DE COMEDIAN
HARMONISTS HIS MASTER'S VOICE,
ODEON EN GLORIA-FABRIKATEN
Een trieste dag in de vacantie. In
pypenstralen valt de zomcrechu regen
?op het spiegelgladdc asfalt van de
Kalverstraat. De hoofdstedelingen
vluchten.Gejaagd spoeden zij zich voort
onder het glimmende dak der
parapluies. Sommigen zoeken een veilige
schuilplaats in de portieken, waar zij
gemelijk den jachtenden
menschenstroom aan zich laten voorbijgaan.
Dit is een beeld zoo grauw, in-grauw,
dat het verlangen in ons opkomt, ons
aan deze trieste werkelijkheid te
onttrekken door de vlucht te nemen
naar het mysterieuse rijk der zwarte
schijven.
Een «ogenblik later staan we reeds
voor de grummotheèk van de firma
Van Knibden. I'rojsuïscher beeld kan
men zich niet denken. In grootc
bakken verzameld staan de duizenden
records, terwijl op kleine kaartjes
honderden bekende namen lokken.
Ken paar vlugge grepen hier en
daar i-u we kunnen ons in do veilige
beslot utiheid van een der kleine
gehoorzaaltjis terugtrekken, waar we
onze reportage in volkomen rust
kunnen samenstellen.
Langzaam draait de zwarte schijf
on .voor.'ons ? geestesoog doemt het
Berlijn \iit den inflatietijd op. Een
periode va u onbegrensden chaos op
ieder gebied. Kon tijdperk vol ont
vettende sociale tegenstellingen. In de
arbeiderswijken hecrscht de'grootste'
ellende, in de wereld, wujir.meii zich
doorgaans vorveelt zoekt men naar
verstrooiing.
In de wijk van vermaak, in
d«Friedrichstadt. is het grootste vertier.
In het ,.(iro.«/L' Schau.spielliant " gaat
sedert maanden, avond aan avond
voor een u; t verkocht huis. do operette
..Madame de Poinpatlour" van Leo
Fall.
Schel stralende lichtreclames ver
kondigen het publiek, dat Mux
Pullenberg' en Fritzi Massary de hoofdrollen
vervullen.
Slechts hoogst enkelen in ons land
zullen, den onlangs op zoo tragische
wijze om het leven' gekomen komiek,
in deze operette gezien hebben. Niet
temin was de rol van Calicot, die hij
hierin vervulde, een zijner beste
creaties.
Op Ilis Master's Voice E.W. 35
kunnen we het duet Josef, ach Josef,
tussehen Massary en Pallenberg nog
maals beluisteren, liet is daarom zulk
een unieke disque, omdat het een der
weinige zangplaten is, die van
Pallenberg bestaan. Maar dit niet alleen
verleent haar een zeldzaam karakter.
De opname op zichzelf is prachtig.
(.! eraf fineert! van intonatie is de
zeggingskimst der beide groote ai t
isten. Bij alle gewaagde pikanterie
brengen zij dezen S'chlager ioch uiterst
decent. . ,
Maar bij het luisteren woixlen wij
ons toch van een groote leemte in de
grammofoon-literatuur bewust: het
ontbroken van opnamen van
Pallenberg in een zijner grooto
karakterrollen. 'Vooral het locomotic-f-verhaal
van den braven Schweik was waard
geweest op een. zwarte schijf to
worden vastgelegd. Eerst dan was
een zuiver beeld van zijn groot
kunnen mogelijk geweest.
Een grammofoon-report n gi' m.ijikt
??en groot on sprong in den tijd mogelijk.
We ontvlieden het Berlijn vuu de
inflatie, van do piimpeds-genumt-eerde
operettes en revues om in een soberder
sfeer 11 alt te, maken: de
KaminerH'vue en bet literaire cabaret.
Voor llitjir's komst ftond ov klein
kunst in dt-n omtiek vu n «Ie
Kurfuerstcndumm op een peil. 'dut wel
licht nooit meer Vvreikt zal worden.
Ook de Kuinmorrevuo. de kleine
muzikale show met sketchet als
..Einlugo" telde Fritzi Massary onder
haar corVpheeën.
Om daarvan bewust te .worden.
behoeft men slechts naar Ilis Master's
Voice E.G. 2<iO-l te luisteren. Massary
creëert hier: ..Das Lied dor Xinon"
op waarlijk onnavolgbare wijze. Hoe
wel alle engelen in den 'hemel bij de/e
les in de Fransehe geschiedenis zullen
blozen, vergeten wij zulks te doen,
. omdat Massaiy dit scandaleuse chan
son brengt 7óó ragfijn van dictie, /óó
De Comedian Hamonists, die thaniin het Kvrhaus in Scheveningen oDtreden
sober van intonatie, dat het zeer
zeker in een goed-verzorgde disco
theek een plaatsje moet yinden.
Een goed geschiedschrijver zal, na
den roman van Speyer Charlott
etwas vciTückt" gelezen te hebben
en de keerzijde van deze plaat ge
hoord Warum soll eine Frau kein
Verhaltnis haben", zich een goed
beeld van de vrouw uit de bezittende
klasse van het Tweede Rijk kunnen
vormen. Ook dit chanson wordt
wederom op grandioze wij/e door
Frit/i Massary gebracht.
We hebben dezen vorm van klein
kunst gememoreerd, omdat het op
treden van Massary baanbrekend is
geweest. Zonder dit zou dat van
Ililde Hildebrandt, Margot Liou, Eva
Busch e.a. niet mogelijk zijn geweest.
Massary heeft hier een rij van navolg
sters den weg gewezen; zij heeft zoo
doende een apart genre kleinkunst,
Fritzi Massary
de literaire revue, mogelijk gemaakt.
Hudolf Xelson, de/elfde man. die
eertijds Mass ary hielp aan haar groote
successen in de groote show-revues,
heeft een Ililde Hildebrandt den weg
geëffend in de Kiimmerrevue.
Op His Maeter's Voice. E.G. 2(5öO
kan men do. resultaten van deze
collaboratie, coiistatoorcn. Zij brengt,
zooals slechts een Ililde Hildebrandt
dit vermag, het chanson uit do
Xelson . Itevue ,,Es bat goklingelt",
'?Die. Dame aus dor alten Schule".
Reeds de eerste 'maten van dit
chanson zijn subliem. Freed en Xelson
intonecren hier op twoe vleugels de
juiste sfeer, door in enkele acccorden
het spel van de Potsdamer
Garnisonkircbe te imiteeren.
Teekenend voor de verhoudingen
in het Derde Rijk is, dat deze plaat
in Duitschland niet meer gefabriceerd
mag worden. Het is ook zeer begrij
pelijk, want alle feudalen zullen zich
tegen deze kostelijke persiflage ver
zetten. Ondertusschen zal hun di6
niets belpen, want de zwarte schijf is
in Engeland geregenereerd.
Uit de samenwerking tusschen
Tucholsky en Nelson ontstond het
chanson,, Der Mutter Heinde ", dat ont
roerend 5s door zijn strakken eenvoud.
Een der grootste diseuses van dezen
tijd, Claire Walldoff, creëert het op
Gloria G.A. 10647 a. .
Het is jammer, dat deze trouwe
vriendin van Heinrich Zille, hier in
Holland zoo weinig bekend is. Want
welk groot kunstenares zij is, hewjjst
Sophie Tucker
Een nog niet geplubliceerd portret van
Sophie Tucker, speciaal voor De Groene
ter reproductie afgestaan
zij op de koerzijde der plaat in
..Kinmal geht jeder Sturm vorbei".
Met haar heesche, rauwe stem brengt
zij dit chanson als een nieuwe
Carmagnole en daarom is het nog steeds
actueel. Het is een l'od, dat /oo stam*"
uit de trieste arbeiderskroegen van
Berlin-Xorden, opzwepend van
rythme en groot in het verlangen
naar een betere toekomst, die eens
als de storm van dezen tijd voorbij ij,
zeker komen zal.
Tevens uit deze omgeving, hoewel
mijlen ver staand van. de kunst der
groote Duitscbe diseuses, stamt een
nieuwe, hoewel niet hooger-staand
genre: dat dor Comedian Ilarmoijists.
Hun bijnaam, de Duitsche
Revellors. bewijst reeds, dat bier
Yankeeinvloeden niet vreemd zijn. Maar
niettemin hebben zij in den loop
deitijden een eigen accent 'weten ti*
vinden. Hun nieuwste record Ilis
Master's Voiee E.G. rtOJfcJ:1'..Kannst
Du pfeifen Johanna", behoort tot het
beste, wat wij sinds langen tijd van
hen hoorden. Xoolang zij blijven,
xooals in dezen ScMager, op het gebied
van geestige parodieën, zijn zij steeds
op hun best. Worden zij echter sen
timenteel, zooals op de keerzijde van
.deze zwarte schijf, dan vergaat het
hun zooals op E.G. 03S: .,Mein Hera
ruft immer nach dir"; alles druipb
van een fondant-zoote
liederentafelromantiek,
Comedian Harmonïsth. vecht tegen
den ,,Geist der Schwere". Xietzsche
zal er jullie in zijn graf dankbaar
om zijn. ...
(Sopliic Tucker
Alvorens deze reis door het land
der zwarte schijven te beëindigen,
moeten we nog even, wijzen, op een
verbeterde plaat van lied Hot Mom.
ma" Sophie Tucker.
Op Odeon O.R. 3413 zingt zij
There's a cradle in Caroüna'' en
Blue River". Vooral dit laatste lied
brengt zij, in tegenstelling tot haar
vroegere songs, op zulk een verstilde
wijze, dat ze hiermede een nieuwe
aera in haar loopbaan ontsluit.
Door de fameuze orkestbegeleiding
ontstaan er stemmingen van zulk een
diep menschelijke teederheid, die men
vroeger bij de baanbreekster van de
hot-song onmogelijk hield.
J. SUIKÉRMAN
Nieuwe uitgaven
In memoriam Herman Poort, door
Johan van der Woude, Hendrik de
Vries, H. J. Scheltema, J. C.
Noordstar, Halbo C. Kool, Jan Wiegers,
Bert Nuver, Jan Altink, A. W. Kort,
W. Valk. Uitgave W. de Haan,
Utrecht.
N o. 2983
De Groene Amsterdammer van 4 Augustus 1934
19
Uit het kladschrift van Jantje
Croquante croquetjes
Alida Zevenboom
U kent mij nu Wel genoeg om te
weten dat ik de mannen, wat je noemt
..door" heb en als ik dus zeg, dat
ik altijd sympathie gehad heb voor
kleine mannen dan zal u daar geen
kwaad achter zoeken. Ik kan het niet
helpen maar ik vind ze aardiger dan
die groote sla-doods, en die lange
slungels of van dat soort reuzen die
er net uitzien dat zij je zullen kraken
als zij erg verliefd zijn. Xeen. een
kleine man heeft bij mij altijd een
streepje voor en u denkt natuurlijk
direct aan dokter Vos die niet erg
groot is. maar ik heb ook een zwak, als
ik het zóó zeggen mag, voor meneer
Monne de Miranda die, geloof ik, nog
kleiner is dan de dokter die ook maar
een paar turven hoog is. Er is iets liefs
in den kleinen man en hij doet zoo
eenvoudig en dan moet ik wel eens
denken aan sommige van onze
menschen die als zij gewichtig zijn, zoo dik
doen dat je er raar van wordt.
Overheidspersoon te zijn in dézen
tijd is niet alles en je begrijpt
niet goed dat er nog maar altijd man
nen gevonden worden om de leeg
geschoten plaatsen in ténemen, maar
wat heelemaal geen koopje is, dat is de
vrouw te zijn van zoo'n man. Ik geloof
dat ik geen leven zou hebben als mijn
man ik heb er gelukkig geen, want
een man te hebben, overheidspersoon
of niet, is al een temptatie, zou ik zoo
zeggen in de regeering zat. Ik zou
hem geen minuut alleen durven laten,
zoo bang zou ik zijn dat hem wat
overkwam. Mevrouw zaliger liet wylen
meneer ook zoo min mogelijk alleen
maar dat had een andere oorzaak?'?
die was alleen niet te vertrouwen wat
andere dames betrof en ik heb wel
gehoord dat er zoo meer mannen zijn
die thuis de trouw zelf zijn en met hun
gemeene oogen draaien maar geef ze
de ruimte en je ziet ze in geen velden
of wegen en als zij thuis komen, ruiken
zij erg lekker naar een of ander goedje
en dan heet het altijd dat ze zoo van
den kapper komen. Maar ik heb echt
meelij met die arme vrouwen van al
die mannen die tegenwoordig in
Europa regeeren. Wat leven wij
hier in Nederland dan toch maar
gelukkig, al heb ik dokter Vos Wel eens
gewaarschuwd als hij in den Raad of
in de Kamer of op een kiezersvergade
ring de rooden weer zoo te lijf was
gegaan dat er niets van hen heel bleef.
Dokter." zei ik dan. ..je mag wel
oppassen, avond of morgen wachten
ze je op en tuigen je of drogen je af".
zooals dat zoo lief tegenwoordig heet
eri dan had ik er, eigenlijk gezegd,
spjjt van dat ik het gezegd had want
dan begonnen zijn oogen te schitteren.
het eenige wat hij zei was: ..Mevrouw
Zevenboom. ik sta mijn mannetje",
Heb ik te veel gezegd dat je met kleine
mannen moet oppassen ?
Weet u wat me van de week erg
heeft aangegrepen ? 'Dat de Koningin
van België, toen ze op Schiphol was
aangekomen, net als een vrouw uit het
volk. met haar zuigeling apart ging
zitten en het schaap de borst gaf. Ik
ben een flesschenkind, want mijn ,
moeder had niet genoeg de dokter
zei omdat haar vader te doorloopend
téveel had gehad ^ en volgens de
wetenschap heb ik dat mijn leven lang
moeten merken en neef uit de
Commelinstraat maakt er wel eens een grapje
over en zegt dat ik altijd wat voor de
f lesch heb gevoeld als er rum of cognac
in zit maar -dat is op advies van
dokter Vos, want anders bezondig ik
me niet en nu ging Koningin Astrid
zoo maar met haar kindje by de vïouw
van den koffiehuishouder op Schiphol
zitten en voedde haar lieveling. Dat
heeft me werkelijk goed gedaan want
meestal denk je bij koningskinderen
aan minnen en flesschen en wat een
mooi voorbeeld geeft deze Koningin
niet aan een leger Van vrouwen die
geen tijd hebben om, zooals het heet,
haar eigen kind te voeden en die van
al de last en de moeite niets moeten
hebben, de dames, en liever
cigaretjes rooken en dat vieze goedje
drinken met jevëner en rommel er
door heen gemengd wat meneer Stief*
stra mij eens heeft laten drinken en ik
ben er. ongelogen, drie dagen niet
lekker van geweest en nu heb ik van
meneer Stiefstra een aanzicht ergens
uit Zwitserland gekregen en ik heb
het ding verscheurd want hij staat er
op in een zwempak en naast hem
ligt' een juffrouw die zich schamen
moest zich zoo te laten kieken en zij
lacht ook nog en hij doet zoo jeugdig
en als hij terug is, wie moet dan met
warme flanellen doeken loopen en voor
warm-water-kruiken zorgen want dan
heeft de jeugdige meneer overal kramp
en ik ben het eens met de heeren van
..De Maasbode" die pas in hun blad
zoo te keer zijn gegaan over de dames
in Amsterdam-Zuid die zoo maar in
haar badpak en in hun strand
-onder. broek over straat loopen.
Chari varia
VERRASSENDE MEDEDEELIXGEX
,,Het is de bekende vicieuze cirkel dus,
maar dan in goeden zin".
(Huis aan Huis)
,.De vluchtelingen waren in het bezit
van legitimatiepieren". (X.R.Ct.)
,,Ons Haarlemsen orgel is een van de
grootste. Het heeft 8000 orgels." (H.D.)
DE NIEUWE SPELLING
,,Dc bezwaren van de ouders nog hét
geplaag van den broer konden hem er af
brengen." (Volk)
,.Spr. heeft het over de vinanzieel
toestand." (Gooi en EemL)
,, Zij geef t blijkvanonlogenbaar talent."
(X.R.C.)
,.Den meest geslaagden avond uit
kunstzinnig oogpunt was het niet."
? (Limb. Koer.)
een
PAINDELUXE-BROOD
,.De onderhandelingen hebben
anderen keer genomen." (S.R.C.)
,,Het doel is vast te stellen, welke de
levensduur in het praktisch gebruik is."
f.\'.R.C.)
,,Een desbetreffend wetsontwerp is
weer ingetrokken." (X.R.C.j
DER GEIST DER STETS VERNEINT
,,De rechtbank is van oordeel, dat de
vordering tot ontbinding van een niet
bestaand huwelijk niet ontvankelijk zou
zijn, ware het niet., dat de eisch moet
worden afgewezen omdat die steunt op
een niet bestaand feit." (Hbl.)
,,Het kan niet zonder onredelijkheid
ontkend worden". (X.R.C.)
,,Noch de scheidsrechter, noch de
spelers wisten van de spelregels nihil."
?fl'.D.)
DE ALDANNIETERS
Hét vraagstuk of de beklaagde al dan
niet iets tot zich genomen had". (X.R.C.)
,, Ik bedoel de al dan niet of niet vol
doende betaling van regisseur."
(Ons Toon.)
,,De Minister heeft overwogen het al
dan niet afschaffen van den opkomst
plicht." (X.R.C.)
De vorderingen hangen af van de al
of niet goedgezindheid der regisseurs."
(Ons Toon.)
DE NOMINATIEF-DATIEF CON
STRUCTIE
Daaruit kun je opmaken dat P. noch
een ongeluk is overkomen, noch eenige
schuld heeft aan den aanslag. Ook zij die
vaak dezen weg passeeren zal het welkom
zijn, dat er verbetering komt." (H.D.)
,,The right man on the right place."
(Hbl.)
The wrong word in the right place.
UIT HET VOLLE LEVEN
gemaakt. Geen enkele camera is zóó geschikt
voor snelle, onbemerkte opnamen.
De Leica is ook voor U déCamera!
Geïllustreerd prospectus gratis bij alle goede foto-handelaars» of bij:
CAPI'S ENGROS BEDRIJF
(LEITZ' HOOFDVERTEGENWOORDIGERS)
N IJ M E G E N
\
r