6 De Groene Amsterdammer van 11 Augustus 1934 Een stukje boulevard Henrik Scholte ...» Mlllloen Losprijs" bij het Centraal Tooneel. liet is in de laatste jaren een ontmoedigend gezicht geworden, 's avonds laat een schouwburg te zien uitgaan. Het begint meestal voor het einde, met een klein voorproefje van de gelukkigen, die zich eerder dan anderen de amnestie hebben toegekend, door alvast boven op hun jas en hoed te gaan zitten. Dan komt de groot e hoop als het er een is en men. zou denken, dat een aan deelhoudersvergadering naar huis gestuurd werd nadat besloten was om geen dividend uit te keeren, of dat de kerk xiitging na de preek van dien Engelschen dominee, die zoo lang duurde, dat de ouderlingen'eindelijk opstonden en dominee versochten, de rest maar op hun kosten te laten ?drukken. Zulk een zeldzaamheid is het, menschen uit een schouwburg te zien komen met een innig geamuseerd en tegelijk geïnteresseerd gezicht, zoo'n kermisgezicht van ik heb het lekker gezien en jij niet", dat dit alleen al de moeite waard is om het te vermelden. Want het gebeurde, en ik heb het zelf gezien, bij het blijspel dat thans in het Centraal Theater gespeeld wordt: een stukje, waarvan men eigenlijk niet veel anders kan zeggen dan dat bet met een glimlach boeide en dat pittige, tintelende genot gaf, dat tooneelzou kunnen zijn. indien men in het juiste seizoen beslag weet te leggen op het juiste blijspel, dat door een gelukkig toeval nog niet ontdekt was. opdat men niet van de vreugde beroofd zal worden, het zelf eenmaal te kunnen ontdekken. Het is een boulevardstuk van Louis Verneuil. niet een goede tic vaudeville er doorheen. De grootst mogelijke onwaarschijnlijkheid viert er hoogtij, maar het komt over het voetlicht met een onweerstaanbare charme, die ons tenslotte . alles doet gelooven. zelfs dat oen onrustige dame gckidnapped wordt dooreon ..would-be" geneesheer. alias hoofd van een gangster-bende, een soort llobin l lood. die in een verdedigingslinie in het tweede bedrijf een pracht van een kans krijgt om ? te betoogen. dat het een weldaad is. van de rijken der aarde ? te stelen on romantische vrouwen dat te geven. wat hun niet toekomt. Ken Fransch boulevardstuk moraliseert niot. mattr liet ver heldert, het stelt aan de kaak. noemt de dingen concies en ondeugend bij hun naam en trapt en passant een paar heilige ? huisjos in. zoodat men. desgewensc'ht ? er thuis een boom over kan op zetten?-wat dan.por s»'niet in do bedoeling van den schrijver gelogen, hooft, en in hot bizo'mlor niet van 'Verneuil, oen 7.00 habieloh vakman, dat hij zich veroorloven kan. don smaad dor opper vlakkigheid met een glimlach t o verduren. Verneuil heeft slechts mét do scherpzinnigheid van den geboren levens-expert hier on daar wat elementen uit het dagelijkse!! leven on zijn roor. selen van vlak onder do oppervlakte genomen: hij en zijn medewerker (ieorges Berr zal hem wel een beetje geholpen hebben al staat hij niet . op het programma kont tenslotte zijn wereldje, weet wat bioscoop-romantiek is, leest krantenen bestudeert vrouwenharten. En zoo schreef hij in een gewoon blijspelletje uit zijn fabriek een vrouwen karakter bij elkaar, dat in geen drama van grootere allure misstaan zou hebben. Om deze .,,femme , ravie", die men tijdens het lezen van een stuivers roman zoodanig ontvoert, dat zij tenslotte haar terugkeer, haar man, de losprijs en zijn marchandeeren daarover haat, om dit rijk en ironisch bespiede karakter fs het heele stuk heen geschreven, terwijl men haar een minnestreelenden gangster .?heefttoegevoegd, die zijn duister beroep kon glorifieeren met den onnoozelen heiligenkrans van een Domino of een Petrus. En rondom haar groepeert Verneuil een klein muziekje van lieve burgers en aandoenlijke boeven, elk zoo scherp gefixeerd in zijn onbenulligeri eigenaard, zijn charmant vergroote alledaagschhcid, dat men tenslotte in het zoet bedrog gelooft en als een kind in de handen klapt. Nu komt het innig genoegen, dat ik in de zomersene blijmoedigheid waarop dit stuk zoo handig speculeert, gehad heb, ook voor een groot deel op het conto van de opvoering. Cees Laseur heeft zich langzamerhand intelligent en deugdelijk bekwaamd in de heldere en lichte kunst van het latijnsche repertoire en hij kan met zijn troepje een zoo sopraan gesproken dialoog ten volle aan. Zelfs wanneer er nieuwelingen in dit troepje zijn, gelijk ditmaal voor de bezetting van de vrouwe lijke hoofdrol Tilly Perin-Bouwmeester. Haar rol is er een, die men makkelijk kan vermoorden, hoe rijk die ook schijnt te zijn. Want het is tenslotte geen dankbare rol, er is een massa stekelige ironie in en er zijn ve'e facetten, die men licht te zwaar aanzet. Haar groote routine bracht zij echter mee en Laseur's regie verfijnde en verfraaide het détail. zoodat men al voorzag, dat weinige avonden na de première de rol een zeer harmonisch onderdeel van het ensemble zou worden. Dit ensemble was overigens volmaakt in orde. met een ? warm en eenvoudig gespeelde rol van Laseur als de pseudodokter (het stuk heeft, hoewel het toch grootendeels een ,.drame policière" is, geen enkele werkelijke verrassing, maar het houdt van het begin tot het eind de aandacht zoo gespannen als wist men de afloop niet vooruit, dank zij de tournure van don dialoog), en voorts een aantal kostelijke typeerin gen, van Joan Kemmelts vooral als een klein manneke met heel veel drukte en een sputterende bonhomie, die. meesterlijk geplaatst was; van Chris Baay die met elke rol meer de subtiliteit van zijn Palamedes-figuren tot uiting weet te brengen en thans een togen wil en dank tot boef gepromoveerde ex-lceraar in do scheikunde was: on van Frits van Dongen en Dirk Verbeek als 'twee figuren uit een soort togen hoogoron koers uitgegeven .Drie Sutivers Opera. Ik weet nog steeds niet of con voorstelling on een stuk als dit nu eigenlijk kunst is of alleen maar amusement. Maar het' was toonccl van de bovenste ' plank on men kan er zijn hart aan ophalen, vooral omdat hot net stout genoeg is om op do oiide vraag of Constance gelijk had, te kunnon antwoorden. dat zulks heelemaal van Constance afhangt on zij het zelf maar moeten weten. Heilige Liefde Michclangelo. Wel kan de hoop met mijne vurige beden zich soms verheffen en waarachtig sljn! bestond er voor de schepping,-al» elk rei n rjevoel mishaagde, nog een andere reden? U heb ik lief om roem aan de eeuwige rredf te brengen, die de goddelijke schijn verspreidt; daardoor voelt zich toch vroom e n.klei n een edel hart en leeft met ieder mede. Zwak is de hoop der liefde, die sich hecht aan ijdele schoonheid van een mooi gezicht; want deze ia van 't oogenblik afhankelijk. ? ,' ' ?', ? . ', * Sterk is alleen de liefde, die geen knecht . is van het uiterlijk, maar 't eeuwig licht zich reeds verwerft op aarde, onverffanklijk. N o. 2984 CASINO dagelijks THE LENNARTZ BAND Thédansant Apéritif musical Soiree dansante in de bar speciale dansavonden Donderdag & Zaterdag Soirees dansantes, attractions Soupers dansants HUIS TER DUIN dagelijks THE MELODY SERENADERS Afternoon tea sur la terrasse fleurie SOLARIUM dansavonden Woensdag. Zaterdag, Zondag vol ledig pension f 6-9 p. d. week-end f 16-20. (vertaling va n Dn P. A. v. d. Laan) Kurhausconcerten Het pianistenpaar Bartlett en Robertsen en het wonderkind Dalfcy Ciuth Ethel Bartlett en Rae Robertsen zijn reeds bekende gasten in ons land en we zouden ze noode missen wanneer zij eens niet op de zomer- r,f winter programma's voorkwamen. We weten ook. dat hun spel nooit teleurstelt en met een verheugendo spanning ging ik dus naar het pianoconcert in Es gr. t. (K.V. 305) luisteren dat zij met het Residentieorkest onder leiding van Schuricht zouden spelen. Uitermate verfijnd was hierin hun spel en juist in dit concert kan men weer de volkomen harmonie voelen, die zij in hun samenspel weten te bereiken. Toch hooren wij hen uiteraard liever zonder orkest; zij kunnon zich dan geheel op elkaar coiicentroeren n de kleinste nuances zijn dan merkbaar. Xa het overweldigende succes mot Mozart's concert gaven zij twee toegiften: Bach on Hemelt." Men zegt dat zij absoluut van gelijko muzikaliteit on technisch kunnen zijn, voor mij blijft Kt hel Bartlett toch in muzikaal opzicht on vaak technisch, de leidende factor in de combinatie. Bij 'een zeer fijne uitvoering van Mendelssolm's muziek bij den Zomernai-htsdroom. stond oen rondo van den Hongaar Kugen Zador op het program, een eerste uitvoering. lAat ik het on gunstigste gedeelte van de karakteriseering van dit werk vooropstellen: het volledige gemis aan oorspronkelijkheid, maar dan, ook zoo, dat het van alle mogelijke jonge en oude Fransche en Duitsche componisten zou kunnen zijn alleen niet van Zador. liet stuk is echter krachtig, maar eenvoudig van constructie en evenwichtig en zeer weloverwogen, met een uiterst fijne instrumentatie: het i's Zador blijkbaar uitsluitend te doen om lijn en kleur, waaruit zich echter in hot midden een perspectief ontwikkelt. En dan het wonderkind Daisy Guth. De namen van wonderkinderen moeten we liever fluisteren. Er ligt. altijd iets vaags in hun prestaties en met een vraagteeken voor de toekomst. Van de 11-jarigo Daisy heb ik het pianoconcert in Es gr .t. van Liszt gehoord. Gelukkig niet Mozart, waarin dergelijke kinderen, die technisch meestal buitengewoon zijn, vaak uitblinken. Maar bij Daisy is reeds een goed ontwikkelde muzikaliteit merkbaar en hovendien een temperament, een vuur en zeggingskracht die voer die van de ouderen niet onder doet. Haar spel was buitengewoon, dichterlijk, vol charme en brillant. Na een overweldigend applaus speelde zij nog de Rigoletto-lantasie van Liszt en de minutenwals van Chopin waarop voor haar vele geschenken en bloemen volgden. E1. S. De prijs van de melk van .' QUD-BUSSEM is verlaagd tot 20 et. er Va Li ter-f lesch. Een nieuw boek over de duinen Boekbespreking Dr. Jac. P. Thijsse Dr. J. W. van Dieren: Organogeno DUnenbiltlnng. Martinus M j holt Dit boek zal voor vele jaren den onmisbaron grondslag vormen voor elke studie van het wonder lijke duinlandschap, het levende duin. Wij wisten al lang. dat plantengroei een onmisbare voor waarde is voor' de vorming van eonigszins besten dige duinen. De lof van Biestarwegras, Helm on Zandhavor is al dikwijls gezongen. Maar bij het doorwerken van Van Dieren's boek gaan wij bogrijpeu, dat er heel wat meer bij te pas komt, dan we tot nog toe meenden en leeraarden. De duinen komen uit de zee. Ze zoudon nooit kunnen ontstaan, wanneer er geen zandige zee bodem was, geen zandbanken. Hottum en do Xoord west plaat zijn niet anders dan de hoogste plekken van reusachtige zandbanken, waar hot droge zand her en der beweegt totdat het onder don invloed van plantengroei gestabi lisoord wordt tot duinen, wier voortbestaan weer geheel on al afhankelijk 'is van plantengroei. Van Dieren heeft in zijn boek het verloop van. dat proces uitvoerig geschetst en zijn betoog vooral toegelicht door wat er op Terscholling door hom in don loop van vele tientallen van jaren is waar genomen. door wat geschiedenis en overlevering hem hebben geleerd en door hetgeen hij 'in de laatste drie jaren door nauwgezette metingen van allerlei aard op een en hetzelfde streng begrens de kleine duingebied heeft kunnen vaststellen. Daardoor is dit werk op een veel hooger plan komen te staan, dan eenig boek over duinen, dat ooit en ergens is verschenen en daarom is het ook goed dat het in' een der wereldtalen is verschenen met een samenvatting in het Hollandsen. Bovendien krijgt Terschelling internationale beteekenis als doorwrocht paradigma van duinvorming eh duin-avontuur. Het is een echt duinenmuseum. ' De duinen worden dikwijls gehouden voor on vruchtbaar en op maar al te veel plaatsen maken zij ook dien indijk, maar dat is hun schuld niet. Dat is namelijk alleen het geval, waar de mensen , en zijn trawanten ondoordacht hebben huis gehou den. Van Dieren betoogt uitvoerig-dat de duinen een heel bevredigende mate van vruchtbaarheid kunnen bezitten. Het zand is niet alleen kiezolzand, maar bevat veel andere mineralen, die waardevolle verweeringsprodücten kunnen geven. Kalk wordt op veel plaatsen overvloedig geleverd door Schelpen en schaaldieren en niet alleen door den wind, maar ook in allerlei vorm door vogels getransporteerd. Het aanspoelsel op het strand (het vloedmerk) bestaat grootendeels uit organische stoffen, die stikstof en phosphor kunnen verschaffen en menigmaal raakt dit vloedmerk in zijn hoogste plaatsen snel en welig begroeid met zeeraket en melde en andere eenjarige stikstofminnaars, die ,wcer humus kunnen opleveren. Geen wonder dan ook dat juist de zeeloopcr een dichte en forsche begroeiing kan hebben en dat daardoor het groeiend duin in zijn binnenste verrijkt .wordt met planten resten van allerlei aard en dat hot op gunstige hollingen dicht aan zee al zells tot woudvorming kan komen mot do ontwikkeling van een dikke humuslaag. Maar meestal gaat het anders. Het plantendek kan verbroken worden, niet alleen door mensch on dier, maar ook door dwergcycloontjes (oen dor vele aardige vondsten van Van Dieren). Dan kan de wind die kale plekken uitblazen tot windkuilen en dan gaat het duin onder velerlei vervor ming wandelen, soms kilometers ver. een broodo baan achter zich latend on tolkons weet- door plantengroei geremd'. Die plantengroei is zelf weer afhankelijk van regen en dauw 011 zonneschijn, van uitersten van temperatuur en zoo gebeurt hot dan dat die wandeling nu eens haast tot staan komt, dan weev mot ongewonen spoed wordt voortgezet. Dat is allemaal zoo boeiend on belangwekkend. dat we het haast gaan botrouron. waimocr do mensch zoo'n wandoltuin gaal vastleiriron. Van Dieren toont heel vermakelijk aan. dat die vastleggerij dikwijls misloopt, doordat men daarbij niot voldoende, lot op do eischen van den planten groei on zegt: ..Die _\rt und Weise. in dor wir oin Dünongobiot vorwalten mussen, ist koin Problom dor Wasserbaukunde. sondorn dor aiigewandton. Biologie". * . * Van 'Dieren is geen beperkt bioloog, maar heeft ook zin in historie on zin voor historisch onderzoek. Op menige plaats in zijn' book komt die eigenschap zeer aangenaam te voorschijn, en wel het aardigst in zijn verhaal over de beroemde Lepeltjeheide van Terschelling, de Vaccinium inacrocarpon. Sedert Holkema in 1808 die plant op Terschelling ontdekte en beschreef als schoone nieuwelingt in de Europeesche Flora" heeft men zich af gevraagd, hoe deze plant daar kwam. Men kwam tot allerlei veronderstellingen, zelfs de meest gewaagde en een beroemd Duitsch professor sprak zelfs een oogenblik mee over de mogelijkheid van relict uit het Tertiair" wat wel heel bijzonder zou geweest zijn. Van Dieren heeft uit den mond van ouden van dagen de waarheid vernomen. Een paar strandjutters hadden een vat op 't strand gevonden en smokkelden het huiswaarts. Onderweg wilden ze toch eventjes onderzoeken wat er in was en vonden toen een partij bessen, voor hen van geen waarde. Ze lieten het boeltje liggen waar het was en daar zijn toen sommige van die bessen ontkiemd. Dat gebeurde in 184C en een van die jutters heette Pieter Sipkes Cupido, leder die de Noordzeê-eilanden kent, .weet dat daar nog Cupido's bij de vleet te vinden wijn. Dergelijke aardige trekjes geven aan het overi gens geleerde werk een bijzondere bekoring. Maar het voornaamste is toch wel, dat dit boek een nieuw tijdperk inluidt voor de studie der duinen, een studie, die nog lang niet is voltooid. Kn daarom is het van zoo groot belang, dat uitgebreide duinlandschappen in ons land ongemoeid worden gelaten. Dat is gelukkig reeds op eenige plaatsen het geval. De plassen bij Loosdrecht en Kortenhoef Ken klein inutieum P" Indion vroeger iemand con rustig, afgelegen plekje in bosch, duin of plas ontdekte, dan zorgde hij ervoor dat hij dit zoolang mogelijk geheim hield, waarmodo hij on hot plekje waren gebaat. Do iiatuurvriondoii van dozen tijd geven van hun ontdekking zoo spoedig on nauwkeurig mogelijk kennis aan hun tijdschriften of kampeer- on levcndo-natuurrubriokcn dor bladen. Ken stroom van huisjesbouwers, cafóhouders, wegonaanloggers en touringcar-ondernemers is dan dra ter plaatse om de streek verder te ontdekken, zegge ontginnen. Zoo is het ook met de Plassen bij Locsdrecht en Kortenhoef gesteld. .De burgemeester van Loosdrecht, en Gedeputeerde Staten van Utrecht zijn thans gelukkig tot het inzicht gekomen, dat men moet verhinderen dat de Plassen met weekend huisjes (die niot opvouwbaar zijn, dus ook alle andere dagon des j aars blijven staan) worden gedempt en zij treden streng op tegen de menschen, die zonder vergunning een huisje neerzetten. Zij zijn karig mot de vergunningen en er is aan be kwame handen opdracht gegeven om een uit breidingsplan voor de Plassen vast te stellen. De Plassen van Kortenhoef grenzen aan die van Loosdrecht; de hoop der ontginners is thans op hen gevestigd, liijk on Provincie hebben hot voorbeeld gegeven. Er is oen kanaal ontworpen en voor anderhalf millioen aanbesteed dat Hilversum mot de Vecht moot verbinden, recht ? vooral recht door do stille Zuwe Plas en de heerlijke' weilanden van 's-Graveland. Dit kanaal is dringend noodig om Hilversum van levensmidde len en bouwsteenen te voorziet. Het is tien jaar geleden ontworpen on men hooft toon nog niet kunnen voorspellen, dat de vrachtauto sneller zou gaan dan een beurt schip. * * Do v.-"';eni.ngonieurs hebben do kanaalingenieurs verleden jaar hierop opmerkzaam'gemaakt'en men ' heeft toen do broederlijke oplossing gevonden dat de oorstou oen broeden weg voor hot toenemend autovorkoor langs hot kanaal van de laatsten .mogen' aanleggen. De schilders van Kuitonhuot' hebben togon don aanlog van biugwoi-koiv in hun land- on waterschap ? geprotesteerd, maar zij hebben van de Provinciale autoriteiten hot 'afdoende antwoord gekregen» dat bij een kanaal bruggen behooren. IV nat\iurvriondon te Kortenhoef. die nog zachtmoediger zijn dan schilders hobbon niot geprotesteerd;, zij hebbon oen genootschap opgericht ..Ciirtevenne", dat voor 'het behoud van hot landschapsschoon aan do strook zal ..waken". Er zijn voorloopig twee molens in veiligheid gebracht: zij worden als pension en jeugdhorborg geëxploiteerd, mocht dit niot de kosten van instandhouding opleveren, dan zullen zij op den duur moet on worden gesloopt. Befaamde schildersdoeken zullen do herinnering aan hen on ander landschapsschoon levendig houden. Vele van deze schilderijen hangen hope lijk niet als somber voorteeken aan de wanden van een onbewoonbaar verklaarde boerenwoning te Kortenhoef. Een dergelijke woning blijkt nog zeer bewocnbaar voor de. opgezette vogels, zeld zame planten en bijzondere steenen welke de ver zameling vormen van de gebroeders Spaan. Deze Kortenhoevers. opgegroeid tusschen ruigt en riet, ; hebben de flora en fauna van de Plassen met toewijding bespied en zij hebben thans juist bijtijds hun verzameling van vogels, nesten, eieren, ? planten en bloemen die in en op en rond de plassen leven en bloeien', voor het publiek geordend. Er is in de witte woning tegenover de oude Herv. Kerk te Kortenhoef veel te zien voor de natuurliefhebbers. Uit de opbrengst van lage entreegelden kan de kas van de Stichting Curtevenne worden gevuld; en dan zal dit museum niet . de laatste rustplaats van de laatste vogels en planten dezer Plassen worden, doch een bezoek daaraan een theoretische les voor hen die zich aan de (nog te behouden) schoonheid der Plassen, te goed zullen doen. ? H. MIXKEXHÖF AAN INZENDERS VAN M AN USCRIPTEN wordt verzocht bij hun bijdragen een gefrankeerd briefomslag met adres van den afzender in te, sluiten. r.