Historisch Archief 1877-1940
'l
I;
De Groene Amsterdammer van 11 Augustus 1934
N o. 2984
Scheveningen op de
middaghoogte.
Seheveningen bevindt /.i<%h stra
lend en verleidelijk tip de middag
hoogte van zijn seizoen. IV tijdelijke
.Scheveningcrs en de eeuwige Hage
naars hebben reeds geproefd van de
heerlijkheden die men zoo op de mon
daine tafels aan de kusten der wereld
zijn gasten vóór zet.
De Mills-brothers hebben
jazzbandje gespeeld met hun tong. hun
neus en hun dikke lippen. Zij hebben
hout. koper en slagwerk gezongen en
onze verjazzte zielen doen stijgen
naar het zwerk waar de verrukkingen
zijn.
Good Old red hot momma Tueker
heeft ons geconfronteerd niet de
vleeschelijke werkelijkheid onzer meest
versleten gramofoonplateii. Ken levens
lustige matrone met een naaldfijne
intuïtie voor de diepste roerselen op
den boden van ons veranierikaniseerde
hart.
.En Blacanum. een harige griezel, is
in het Circus, waar koninklijke triom
fen gevierd worden, door dezen fakir
(half broeder van Moos ben Ali) en door
andere kunstenaars die in de arena
op paard en trapeze onze genegenheid
vangen in galop en zwierenden
doodendaiis.
Ijouis Davids zet onvermoeid zijn
uitstekeuden arbeid voort. Op zijn
vierde programma prijken de
Kentucky-singers en ITedi Haas, de
petillante niet Sieben-Appeal, charme en
intelligentie. En Oesje Speenhoff,
die overtroffen wordt door haar paps.
Wij hebben een- week vol verras
singen gehad. Een Scheveniiigsche
week met een couponboekje als
passe-partout voor de doos van
Pandorra-met-vele-vakjes: in n «peelde
men piano (Hjirtlett Robei'tson); in
n bromden de stemmen der
Oomediaii-irarini>nist!?: in n ketsten de
ballen van snaar op snaar ,en inén
draafden de paardjes op1 het
C'oncours-hippique. dat lx»halve een spor
tieve en chevaleresque, ó/>k een mon
daine aangelegenheid van d»>' eerste
orde is geworden.
Zoo staat de deksel van l'.imlorra'.s
doos reeds geheel geopend op den
zoelen wind over onze kust.
Lou Semmonds (from the (.'af
. Anglais) en Salvador Pizarro (y su
orquestra argentin) stooten liet
rhythme der frivole vreugden over den glad
den vloer van de bonbonn i ere, die wij
Palais de Danse noemen. Maar Lou
doefc het onvergelijkelijk minder goed
dan onze Nelle het doet.
En zelfs Willy Derby zingt boven
de deining van de luidklotsende zee
zijn lied.
Wat wenscht ge mér, zuster Anna ?
.'.'.' E.
Nieuwe uitgaven
Vernis, humoristische roman door
Nono. Uitgave Andries Blitz,
;Amsterdam.
Legende langs de Noordzee, door
S. Franke. Geïllustreerd door Willem
, Backer. Uitgave W. J. Tbieme & Cie.
. Zufcphen.
Verleden en Heden. Beknopte
ge. «chiedenis van opvoeding en onderwijs"
vooral in Nederland door L. C. T.
Bigot en Gilles van Hees. Met mede
werking van Prof. Dr. Ph.
Kohnstamm. Deel IV van Paedagogiek,
handboek voor opvoedkunde ten
dienste van Kweekscholen. Bij J. B.
Woltere Uïtgevere-Mij. N.V. Gronin
gen, Den Haag, Batavia.
Op verbeurd gebied* door H. M. van
Randwijk. Uitgeversmaatschappij Hol
land, Amsterdam. .
N.V. STANDAARD
HYPOTHEEKBANK
te ROTTERDAM
Directie:
Mr. H. H. C. CASTENDIJK en
L MOSSELMAN
Qepl. Maatich. Kap. Fl.
6O0.000.waarop gestort . . . ,, 10O.OOO.- J
Pandbr. & Hyp. pi.m. 4.40O.OOO,- '
Re«erve» pi.m. . . . ,, 290.000.-*'
N.V. Bataafsche
Hypotheekbank
. AMSTERDAM
Anno 1 889
Qa.fl uit tof «n beurekoerei
4 % PANDBRIEVEN
In «tukken van
f1OOO,-(f5OO,-en flOO.-.
Coupons Januari en Juli
BEGRAFENIS VEREENIGING
N. V,
G E BR. B RE E N
NIEUWENDIJK No. 172 en 177
HAARLEMMERSTRAAT No. 64
Grootste keuze in Horloges,
Uurwerken, Goud en Zilver
Specialiteit in ELECFRISCHE KLOKKEN
REPARATIE-INRICHTINGEN VOOR
UURWERKEN, GOUD EN ZILVER
Deze koelkast beteekent
besparing!
Pas wanneer U een koelkast bezit,
zult U merken, welk deel van Uw
huishoudgeld verdwijnt door het be
derven van levensmiddelen! En wan
neer U dan gaat rekenen, zult U
zien, dat op den duur de zuinige
H.M.V.-koelkast een besparing be
teekent. In het moderne huishouden
is een koelkast een onmisbaar ele
ment.
Daarom heeft de producente van de
wereldvermaarde His
Master'sVoice" artikelen nu een serie koelkasten
gebouwd, die de technische superiori
teit van alle H.M. V.-producten bezit.
NIEUWE VOORDEELEN
Een H.M.V.-koelkast heeft tallooze
nieuwe voordeden: minimum stroom
verbruik, geruischlooze motor, door
een druk met de elleboog springt de
deur open, waardoor de kast
automatisch verlicht wordt; veel plaats
ruimte, negen verschillende
koeltegraden enz.
'Wij zenden U gaarne ons boekje
met fraaie afbeeldingen en uitvoer
rige inlichtingen. Wij zijn ook steeds
bereid een H.M.V.-koelkast geheel
kosteloos en vrijblijvend bij U te,
demonstreeren.
Verzend nu
nevenstaande coupon;
COUPON t Aan de N.V. Nederland
sche Gramofoon Mij., Amsterdamsche Veer-'
kade 22, Den Haag.
Zend mij s.v.p. Uw brochure Een koelkast van H. M. V."
Op........... schikt mij een vrijblijvende demonstratie.
Naam ......,.;..;.... :... . '. ...........
Adres...?........... , .'.?..'. ...? . .
Stad ... ; ??. . _ .
H* Mv V* K o c Ik as t en
Directeursvacature aan de Rijksacademie
IN AANSLUITING AAN DE ARTIKELEN VAN ALBERT
PLASSCHAERT, OVER DE VOORGESTELDE BENOEMING
VAN EEN DUITSCHER TOT DIRECTEUR DER
RIJKSACADEMIE VOOR BEELDENDE KUNSTEN TE
AMSTERDAM, PLAATSEN WIJ HIERONDER DE DOOR
ONS GEVRAAGDE M EEN ING VAN DE SCHILDERS
JAN SLUYTERS EN HUIB LUNS
Jan $hiyters
In antwoord op uw vraag omtrent do mogelijke
benoeming van een niet-Nederlander tot professor
aan de Kijks-Academie voor de z.g. Monumentaal
Klasse, wil ik in de eerste plaats een andere vraag
beantwoorden on wel deze : hoort een klasse voor
decoratieve schilderkunst, gebrandglas etc., thuis
a»n onze Hijks-Academie voor Beeldende Kunsten?
En dan is mijn opi
nie, dat deze klasse,
waar gedoceerd wordt
in toegepaste"
kunst, niet thuis
behoort in een Aca
demie als de onze.
waar de ..vrije"
schilder- en beeld
houwkunst steeds
onderwezen werd.
Toegepaste kunst is
natuurlijk niets min
der belangrijk dan de
vrije kunst, dat is
de nieoning van alle
schilders, naar ik
veronderstel. liet
schijnt echter, dat de
vorige Directeur Prof.
Koland Holst, in zijn hart de vrije schilderkunst
<waarover hij zich wel is waar laatdunkend uitliet*
toch als van een voornamer orde beschouwde
dan de toegepaste kunst, zoodat hij de
frescoschildering en mozaïkon etc., liever in gezelschap
zag van de peinture de chevalet. dan te samen met
déandere decoratieve kunsten als pottenbakkers
kunst, menbelmakcrskunst, edelsmeedwerk e.a.
.'Vandaar ook. dat Prof. K. H. een misleidende
naam gaf aan zijn klasse voor decoratieve kunst
n.l. de naam van Monumentale schilderkunst.
Het 'monumentale in een kunstwerk heeft niets
te maken met het feit of het kunstwerk niet olieverf
op doek geschilderd is, dan wel niet tempera op den
muur. Het monumentale is een aanduiding van
de geestesgesteldheid van het kunstwerk en het
lijkt me nogal riskant om les te geven in hoogere
geestesgesteldheid.
Een tweede vraag zou kunnen zijn: is het tóch
niet gewenscht een klasse voor decoratieve kunst
aan de Academie te hebben? Wanneer we in een
tijd van grooten welstand leefden, zou daar zeker
veel voor te zeggen zijn, maar nu er overal grobte
,nood heerscht en van alle kanten bezuinigd moet
worden vind ik het handhaven van deze dure
decoratief klasse beslist af te keuren, want deze
klasse kan het rst gemist worden, ze is aller
minst noodzakelijk. Er is zoo weinig vraag in ons
land naar glas-in-lood, naar fresco's en mozaïken.
dat de weinige kunstenaars, die zich in deze richting
gespecialiseerd hebben al het werk best af kunnen
en er mogelijk zelfs nog niet eens een voldoend
bestaan uit kunnen halen.
Wat de vrije schilderkunst betreft moet ik
helaas opmerken, dat de bereikte resultaten der
laatste jaren weinig hoopvol stemmen. Ik zag nog
.kort geleden het werk van leerlingen, die afgestu
deerd hadden. Werkêiyk dat was droevig, droevig
vooral omdat het zoo zonder eenige durf was,
zonder de minste poging om iets zelfstandigs te
2\jn, maar het was stellig voldoende, want 't werk
was zonder storende proportiefouten on dociel en
braaf, zeer braaf!....
Het lijkt mij voor de Academie hoog noodig,
dat 'er weer eens wat enthousiasme ingebracht
wordt, dat er lust tot werken komt, dat men
begrijpen gaat; dat de kunst niet gedijen kan op
keurige reglementen en bepalingen en Staats
courant verouderingen, maar dat er gewerkt moefc
worden en vooral, dat de leiding het werk zóó
moet laten doen, dat de leerlingen ? het werken
een feest gaan vinden ! (en dan betere modellen.
niet altijd die oude mannetjes met zwembroekjes
aan}.
Uw eigenlijke vraag, hoe ik denk over het
btnoetnen van een niet-Nederlander tot Professor
aan onze Academie? Daar zul zeker hevig tegen
geprotesteerd worden en alle kunstenaai-s zullen
zich beleedigd voelen over den smaad, dat de
Nederlandsche Kunstenaars als onbevoegd ter
zijde gezet worden, maar ik vrees, dat onze Ke
geering zich daar weinig van zal aantrekken,
immers toen een half jaar geleden de Kegeering
de ..geestelijke" waarde van het kunstwerk
entkende, \vaardoor de Beeldende Kunstenaars wette
lijk faorikanten" werden, toen hebben wij ook
alles geprobeerd om de Itegeering tot inzicht te
brengen. Wat- heelt het gegeven?
JAN SLUIJÏEHS
Wautv ik sinds mijn benoeming tot
hoofdleeraar aan de Jiotterdanische A^a-leinie. »>u
Welhaast 2öjaar. in het kunstonderwijs werkzaam
bleef, kan ik mij voorstellen dat T,* mijn oordeel
vraagt in/.ake de Hijks Academie v.
Beeldend»Kunsten.
't Bericht dat een vreemdeling zou worden
benoemd tot hoogleeraar in de decoratieve klasse
lijkt zou zonderling dat hot eigenlijk de Mi<-<>ite
niet loont er bij stil te staan. Zeker. er. w«-rd
vroeger een vreemdeling aun de K. A. «-n t-eu
drietal leeraren, »lie Oostenrijkeis waren, nnn
de Kijksschuul voor
kunstnijverheid,
b.noemd. De benoem
den hebben daar
zeker nog minder
vreugde aan beleefd
dan d
Nederlundsehe kunst, afgezien
van het feit «lat ei
onder die vier heen-n
bekwame kunste
naars waren. Maar.
dat nu aan een be
roep op
buitenlandsche leerkrachten
zou kunnen worden
gedacht, is vooral
zoo ongerijmd, daar
het ook al weer tot
het verleden behoort
dat Nederlandsche leerkrachten naar
Duitschland en Zwitserland werden geroepen. En al hebben
wij ook dezen zien terugkeeren, er bleek uit dien
roep van uit den vreemde om Nederlandsche
decoraoieve kunst- en kunstnijverheidleeraren over
duidelijk dat wy eiken achterstand op dit gebied
hadden ingehaald. En nu laten wij het nationale
gevoel, dat sindsdien ook in ons land sterk is
gegroeid, maar binten beschouwing.
Maar in Uw schrijven verbindt U het
directoriaatder'Bijks Academie met de kwestie van het
bezetten van den leerstoel in decoratieve kunst.
Daarvan heb ik echter nergens iets gehoord of
gelezen, dat ware werkelijk nóg wonderlijker,
Laat ik U direct mijn meening geven: niemand
die de Bijks Academie zooals zij nu reilt en zeilt
of liever niet reilt en zeilt, kent, zal bereid gevonden
worden haar te leiden, en dat niettegenstaande
er geen twijfel is aan de grpote bekwaamheid
en algeheele toewijding van het corps van
hoogieeraren en lectoren.
Elk serieus kenner van ons kunstonderwijs
weet, dat als er ooit sprake is van ?onderricht'
dat in de lucht hangt, dit het hoögerkunstonderwijs
is zooals het na Allebé's dood is blijven hangen,
zonder basis, zonder attaches aan ander onderwijs,
zonder werkelijken steun in het Nederlandsche
Prof. Huib Luns
kunstleven y.ooals het in den loop der tijden con
stant bleef.
't I.-* niet mogelijk om dit in een kort woord
voor ondeskundigen aan te tounen. Maar alleen
reeds het feit. dat te. Amsterdam door het Hijk
drie inrichtingen van kun.st ond«-i wijs worden
bekostigd, en dut de/.e zonder zelfs een begin
van verband werken, y.ou den leek tot nadenken
kunnen bvengrn. Indien de Hijks Academie op
IJsland, het Instituut voor Kunstnijverheids
onderwijs in Spanje «-n het liijks Instituut voor
teekenleeraren in Rusland gevestigd waren, dan
?/ouden y.ij niet verder en met minder contact
kunnen leven dan d»? drie onderwijsinrichtingen
die, op ,.b jogscheutsafstand" in de hoofdstad
zijn ondergebracht.
Het Kunstonderwijs aan twee dezer scholen
wordt geheel en <»p n voor 7a pt't.. door dat
zelfde U ij k bekostigd.
Geen f-nkel contact, en tóch wordt aan het eene
Instituut de kunstnijverheid en de decoratieve
kunst onderwezen, waarop de klasse aan de.ltijks
Academie op behoorde voort te buuwen. En
tóch wordt aan het andere Rijksinstituut een onder
wijs gegeven dat eon honger karakter behoort tf
hebWn dan middelbaar. Want 't is overduidelijk
dat op een middelbare school geen middelbare
leeraren kunnen worden opgeleid.
Indien na rijp onderzoek mocht blijken, dat de
decoratieve leerstoel iets meer en iets anders
was dan eon persoonlijke zetel van den vorigen
directeur, en dit onderwijs inderdaad steun vond
in het karakter van onze Hollandsche kunst, dan
zou nog ec-rst voordat van eenige benoeming
sprake zou kunnen zijn een bodem voor die leer
stoel gevonden moeten worden, in hotxelfde op
lager pJan gegeven kunstonderwijs, dat. wij merkten
het reeds op. eveneens vanwege het Kijk gegeven
wordt.
Indien het hooger kunstonderwijs te Amsterdam
gefundeerd zou behooren te worden, dan zou de
Academie /<4f natuurlijk zit1 h meer naar werke
lijk»- hoogeronderwijsorganisatie moeten richten.
F.en allereerste eisch ware dan zeker dat de
gezamenlijke 'inzichten en bemoeienissen der
Tloo^leemven zich zouden moeten kunnen uiten.
equivalent aan de wijze waarop Academische
S'iiateii dat bij de andere itoogosrholen doen.
Htt zich-Kelf-aanvullen van het professoraat , is
in het hooier onderwijs iets van zelfspivkends.
Wij duidden hiermede slechte enkele prealabele
k\Ve«ties aan ....
Nu /.fgye men niet dat dit alles ingewikkeld is.
1 dat liet ing.'jïfVfii wordt dooreten echt Hollandsche
iv»m:anisatiélu'!';'.»>. dat het Uing y.ou moeten
duren'.... (.4een sprake van. een werkelijk 'des
kundige ontwerpt dit in n dag. En geld i* te
vinden. want h-1 allereerste resultaat van ecnit:
v «n-band tussehen d»« genoemde rijksinrichtingen
van kunst ondei wijs. zou een /eer aanzienlijke
geldbesparing z'jii.
?Men vergete niet. dat n het Hijks Instituut
voor teekenleeraren n het Instituut vóór
Kunstnijverheiilsondenvijs beide, spoodig ook nieuwe
diivetiffs mooti.'n hebben. Het oogeiiblik voor het
zoeken naar verband kan dus wel bijzonder
gelukkig genoemd worden.
Ik hoop waarde Redactie, dat ik hiermede reeds
het een en ander noemde dat m.i. gebeuren moest
voor dat van zoeken 'naar een huogleeraar in
decoratieve kunst en van een directeur aange
nomen dat aan deze beiden behoefte zou blijken
te bestaan gedacht zou mogen worden.
Voor alles is noodig en dat heeft helaas .in
ons- land weinig kans dat alles aanvankelijk
los van namen en personen zou moeten worden
opgezet, bekwame metischen zullen er dan blijken
te over ie zijn, in geen geval zou dit alles mogen
aangevat worden?i.par Ie petit cóté".
* HUIB LUNS
Prof. Buser's Meisjes-Instituut
TPI l PPM boven 8t- Gallen, Zwit». v
^ l tUrC.IN in het SAntiigebied.
Verblijf In de Alpen zonder schoolverzuim.
Volledig» eursu* tot eindexamen. HindeUdlploma.
Inten«ieve talenstudie. Volledige Hulahoudaoheol. Afzonderlijk
KINDERTEHUIS ultatekend Ingericht. Qroote «peel* en
«portterreinen. Zomer- en wintereport. Wandelen.
Schoolbegin in September.
ZUSTER- niirUnnm boven Vevey bij het meer van
INSTITUUT
CHEXBRES
Qenève met FRANSCN alt hoofdtaai
l