\ "' '? i J-'' "i 14 De Groene Amsterdammer van 18 Augustus 1934 No. 2985 Om deze, zoo uiterst moeilijk te benaderen span ningen, draait in waarheid de dranmt iek van dit film verhaal - en om de superieure oplossing van dit gegeven is ,,l)as blaue Licht" ons lief. Jlet dorp met zijn dogmatische bekronrpeiiheid \\ordt tot een benauwende. prachtige evoeat ie. liet leeft in zijn tegen elkaar gekropen hui/en. zijn nauwe, bochtige straten. het leeft in do strakke als xiit hout gesneden koppen der bewoners - het leeft' in heel die sfeer van middeleeuwse h j.ïeborneerdheid en star bijgeloof. Daarachter en daarboven verrijst het gebergte --.wonderlijke. majestneu/e droom van steen en sneeuw -machtig bel canto van wilde, heidensehe vrijheid. Pit is het conflict van climax en anti-climax dat hier in de schoonheid van onvergelijkelijke camerakunst /ijn oplossing vindt en dat het als poëtische verbeelding onverbiddelijk van de fotografische reproductie tier veilig-gestelde culluurfilm" scheidt. Een overweging, waaraan vrees ik ??nog maar weinig aandacht geschonken /al worden op «Ie Zondagmorgen-bijeenkomsten. . . . L. J. J OH DAAN Deviezen'Clearing tnet Duitschland In I >ecemlicr l',»:"J is tu*s<-hcn Muitsehland «-11 Xedei-land een speciale overeenkomst tot stand Bekomen met betrekking tot het uit tien goederen handel voortvloeiende devic/enverkeer. Deze overeenkonist werd in Juni j.l. verlengd onder aan brenging van enkele wijy.igintion. voornamelijk t.a.v. den traitsitohrtmlel. Ingevolge de/e overeenkomst konden de Ihiit'srhe importeurs, voor xooverre xij niet over de viezen beschikten. Nederlandsche goederen met marken betalen. Pe/e marken werden dan gestort op een speciale rekening (Sonderkonto) bij de Heichsbank, ten name staande van de Nederlandsche Bank. Pe Xederlandsche exporteurs, die goederen aan Puitschland hadden geleverd, kregen aldus een vordering op de Xederlandsche Bank. Pe Xederlandsche Bank verkocht de op haar ..Sonder koiito" gestorte marken (Bankmarken geheet en) aan Xederlandsche importeurs van Duitsche goeGEMEENTE APELDOORN UITGIFTE (onder voorbehoud der goedkeuring van het Raads besluit door de Gedeputeerde Staten van de Provincie Gelderland) VAN ?3.487.000.- 4 pCt. Obligatiën, LEENING 1934, in stukken van f 1OOO.?, aan toonder. V-'J Ondergeteekenden berichten, [dat de inschrijving op bovengenoemde obligatiën, met recht van voorkeur voor houders van obligatiën der af losbaar gestelde A1/2 pCt. leeningen van 1913, 1926 en 1927 zal zijn opengesteld op MAANDAG, 20 AUGUSTUS 1934, van des voormiddags 9 uur tot des namiddags 4 uur, te AMSTERDAM: ten kantore van de 1NCASSC-BANK N.V. . NEDERLANDSCH INDISCHE ? HANDELSBANK, N.V. te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE: ten kantore van de Heeren R. MEES & ZOONEN ,. ?.... ? INCASSO-BANK N.V. B NEDERLANDSCH INDISCHE HANDELSBANK, N.V. te APELDOORN: ten kantore van den GEMEENTE-ONTVANGER tot den koers van 100 */y pCt. op de voorwaarden van het prospectus dd. 14 dezer, waarvan exemplaren, benevens inschrijvingsformulieren, bij bovenvermelde kantoren ver krijgbaar zijn. Incasso-Bank N.V. Nederlandse!) Indische Handelsbank, N.V. R. Mees & Zoonen. AMSTERDAM/ROTTERDAM, 14 Augustus 1934. t i deren, die daarmede hun Duitsche leveranciers konden betalen. In theorie k« n de Nederlandsehe Bank er zeker van '/.ijn, «lat haur speciale markensaldo bij de/ Iteichslmnk wel steeds spoedig geliquideerd y.ou worden, aangezien Nederland veel meer van l Hiitschlnnd importeert dan et-heen exporteert, xoodat de vraag naar ..Ranknwrken" altijd grooter zou kunnen /ijn. dan de storting*'" op het ..Sonder konto". In liet eerste halfjaar 1031 heeft Neder land voor 103 milliocn uit Duitsehland ingevoerd en voor slechts K7 millioen naar dat land uitgevoerd. Desondanks begon hot markensaldo van do Nederlandsche Bank bij de Reu-hsbank de laatste/ maanden bedenkelijk op te loopeii. Pit was med« te wijten aan het feit, dat de deviezen-overeenkomst van IÜ32 den laat sten tijd van Duitsche zijde min of meer gesaboteerd werd. De Duitsche exporteurs begonnen namelijk in toenemende mate in guldens te faetureeren, zoodat hun Nederland sehe afnemers niet in marken konden betalen, met het gevolg, dat de Nederlandsche Bank met haai' ..Bankmarken" bleef zitten. Ken andere grootefactor, welke dit in de hand werkte, is gelegen in* het systeem der zgn. ../usatzliche Exporten", die met opgekochte Duitsche obligaties eri sperrmarken betaald worden. Een. overigens gewoonlijk intelligent, blad als. de Frankfurter Zeitung begaat de onnoozelheid, deze ontwikkeling van zaken aan de houding deiNederlandsche importeurs toe 'te schrijven, die volgens haar, er blijkbaar de voorkeur aan gaven in guldens te betalen, inplaats van in de (nog iets goedkoopere) bankmarken. Intusschen was nu de toestand ontstaan, dat Duitschland zijn export naar Nederland betaald kreeg, terwijl Nederland voor een belangrijk per centage van zijn toch al veel kleineren export naar Duitschland moeilijk te liquideeren markensaldi ontving. Tevergeefs heeft de Nederlandsehe regeering getracht door onderhandelingen aan dezen on- . houdbaren toestand een einde te. maken. Toen bleek, dat de desbetreffende besprekingen on vruchtbaar bleven, is de Nederlandsehe regeerin^c er plotseling toe overgegaan, een gedwongen deviezen-clearing af te kondigen. Ingevolge deze deviezen-clearing zullen de Nederlandsehe impor teurs alle goederen, die van 15 Augustus af uit Duitschland zijn ingevoerd, nog slechts mogen betalen door storting in guldens bij de Nederlandsche Bank. Onze Centrale Bank komt aldus in de gelegenheid, haai' markensaldo bij de Reichsbank te liquideeren. De deviezen-clearing moet beschouwd worden als een tijdelijke noodmaatregel, die op de allereerste plaats bedoeld is, om de Nederlandsehe Bank van haar bedenkelijk opgeloopen ..Sonderkonto" af te helpen. Voorts heeft de deviezen-clearing ongetwij feld ook ten doel, speciale omstandigheden en ver houdingen te scheppen, welke tot een nieuwe overeenkomst met Duitschland kunnen leiden, waarbij op zijn minst gewaarborgd wordt, dat onze matige export naar Duitschland althans betaald wordt. Een dusdanige overeenkomst zou beli chaamd kunnen worden in een in overleg met Duitschland in te stellen vrijwillige clearing, zooals die ook tusschen Duitschland en Zwitserland tot stand is gekomen. Ofschoon de thans cenzijd;g af gekondigde gedwongen clearing slechts betrekking heeft op het goederenverkeer en niet op de rente en. aflossing van Duitsche schuldvorderingen, is het toch niet ondenkbaar, dat daarvan et n gunstigeinvloed uitgaat, t.a/v. de positie der Nederlandsche crediteuren. Zooals bekend, is er nog altijd geen overeenstemming tusschen Den Haag en Berlijn over het rentepercentage, dat voor transfer zal worden vrijgegeven. Den Haag eischt minstens 4.5 pCt., doch Berlijn wil slechts 4 pCt. betalen. De energieke houding van de Nederlandsehe regeering is in Duitschland met verbazing ont vangen en op het moment, dat' deze regels geschre ven worden, schijnt het Rijksministerie van Eco nomische zaken nog maar half te gelooven, dat het ernst is met de Nèderlandsche clearing-maatregelen. Men mag echter aannemen, dat de Duit sche regeering binnen enkele dagen wel in dit geloof bevestigd zal worden. Het is hier in ieder geval wel zooveel ernst, dat ontduiking der clearingbepalingen a!s een misdrijf zal worden gestraft. Thans ia het woord aan Schacht. . H. T. N o. 2985 De Groene Amsterdammer van 18 Augustus 1934 Zilver-inflatie PRESIDENT ROOSEVELT'S MAATREGELEN ZIJN ALLERMINST EEN NOVUM KUNSTZAAL VAN LIER ROKIN 126 AMSTERDAM DOORLOOPEND T E NTOONOE8TELD KUNSTWERKEN VAN U O N O E HOULANDSCHE EN BUITENL. MEESTERS C. A. Klaasse Eigenaardig, dat Itoosevelt toch telkens weer terugkeei't tot maatregelen van. monetaire», aard. en telkens na felle oppositie. Toen hij verleden jaar aan het bewind kwam, was er geen warmer voor stander vooreen stabielen dollar dan hij, en ongeveer cm maind daarna was hij als een blad aan e en boom omgekeerd en stootte hij de munt van het gouden voetstuk. Ten aanzien van den omvang der gewenschte depreciatie is hij ook nog al wankelmocdig geweest, eerst noemde hij 15% als voldoende, daarna werd het telkens meer; in Augustus lan ceerde hij de opinie dat. nu de N.R. A.-campagne ha w intrede had gedaan, men den dollar verder bui ten de manipulatie kon houden, en ruim een maand later veranderde hij weer van meening. Ten aanzien van de zilverpolitiek is het al net «oo gegaan. Het bekende en machtige zilverblok heeft van den aanvang af getracht hem in zijn netten te vangen. Roosevelt bleef afkeerig van af doend ingrijpen, hoewel hij toch telkens concessies deed van weinig verstrekkende" aard, die intus schen telkens een stap verder voerden. Een heele kleine concessie was al vervat in den oorsprong van de monetaire machinaties, t.w. in het z.g. Thomas inflatie-amendement van de Farm Relief BUI. Daarin was o.m. een bepaling vervat, dat de regee ring voor $ 100 millioen zilver mocht accepteeren van oorlogsschulden-debiteuren en daartegen zil vercertificaten uitgeven. Daarna kwam in Decem ber, mede als uitvloeisel van de toetreding der V.S. tot het Londensche zilver-agreement. de bepaling dat de regeering het in het land zelve geproduceerde zilver mocht opkoopen voor 041/2 dollarcent per ?ounce, hetgeen ongeveer 50% boven de markt waarde was. En tenslotte volgde in Mei een maat regel van veel verder gaande strekking: een zilverwet, waarbij de regeering gemachtigd werd goud aan. te koopen tegen een prijs van 50 $-cts. en dat zilver op te nemen in de metaaldekking van de circulatie, met dien verstande dat zilver een kwart igedeclte van de heele dekking zou mogen uitmaken. * * W Maar ook daar bleek alweer de wankelmoedig heid. De wet werd voorgesteld en aangenomen, maar Roosevelt maakte geen gebruik van de daar bij verstrekte machtiging, althans slechts in zeer geringen omvang. Met name oefende hij .niet het in die wet voorziene recht uit om de in de V.S. aanwezige zilvervoorraden op te eischen. en tegen genoemden prijs te koopen. l>aat staan dan. dat men zoover ging om een vierde deel van den metaal voorraad in zilver aan te schaffen. Tntusschen bleven de zilvervoorstanders ageeren. l ia t id in hand met de voorstanders van een verdere inflatie, die het weer inzakkende prijsniveau en de industrieele bedrijvigheid op die wijze wilden «teunèn. Tijdens Roosevelt's vacantie werden de "berichten uit het bedrijfsleven al minder opgewekt. Ook de boeren riepen weer meer dan tevoren om hulp. .Ken -uitstekende voedingsbodem dus voor de ideeën van het zilverblok. Hun papieren stegen, en reeds eenigen tijd was de zilverprijs stijgende in afwachting van een ingrijpen door den president. Door de recente prijsstijging was trouwens de ?stemming van Roosevelt gunstiger dan ooit, omdat hij met zijn ingekankerde haat tegen speculanten er heel moeilijk toe te brengen zou zijn geweest om. door een hoogeren prijs dan de marktwaarde te be talen, juist de speculatieve bezitters van zilver in ?de kaart te spelen. Immers de industrie was, voorzoover het hieuw geproduceerde zilver betreft. reeds veel eerder gesteund en tegen een hoogeren prijs ! Nu de marktprijs bijna tot aan de bij opgemelde vastgestelde noteering was opgeloopen; ver viel dit argument (hoewel natuurlijk niet ontkend kan worden dat deze marktprijs alleen gehaald kon worden omdat men op de ,.nationalisatie" anti cipeerde) en kon men zelfs de stelling verdedigen dat de verplichte afgifte van zilver aan de regeering verdere speculatieve-winsten yóor de zilverbezitters, kon voorkomen. Een samenstel van sophistueii overigens, maar daarvoor schrikt men overthere niet zoo gauw terug. * * * Zoo is de jongste maatregel dus tenslotte aller minst een novum. en feitelijk niets anders dan een nog maar zeer slap aftreksel van hetgeen de regee ring zou kunnen doen op grond van de al weer meer dan twee maanden oude zilverwet. Zoo is het trouwens herhaaldelijk gegaan. De in het Thomas amendement van de Farm Relief Bill vervatte mogelijkheid om den dollar met 50% te depretieeren. is in den aanvang in de verste verte niet benut. steeds bij sprongen, en tenslotte is er nu nog steeds een ..veiligheidsmarge" van 10% die nog niet be nut werd. Zoo is het ook met de ,.effectieve" inflatiemogelijkheden. Hetzelfde amendement gaf de machtiging om niet minder dan 3 milliard greenbacks uit te geven. Daarvan heeft men nog voor geen fractie gebruik durven maken. Uit dit alles krijgt men, natuurlijk heel sterk den indruk, dat al deze wetten en besluiten voor een zeer belangrijk deel gebaseerd zijn op de zoo typische Amerikaansche ..bluff". Alle machinaties met den dollar waren gebaseerd op het psycholo gisch effect, dat men daarvan verwachtte. Men hoopte dat alleen reeds de mogelijkheid van inflatie, die de gemaakte wetten boden, haar invloed op de prijzen zou doen gelden, zonder dat het noodig was van de gegeven machtigingen gebruik te maken. En zoo was het ook weer bij de zilverwetgeving. Men liet het Congres dingen goedkeuren.^ die men in de verste verte niet ten uitvoer wilde leggen. De omvang der zilveraankoopen op grond van die wet bleef buitengewoon beperkt. Uitgaande van een mogelijke zilverdekking van 25% had destijds de regeering *? rekening houdend met het feit dat zij reeds 400 millioen ounces zilver bezat rond 1000 millioen ounces kunnen bijkoopen. Men heeft in het buitenland intusschen hoogstens 100 millioen ounces aangekocht, terwijl de zilvervoorraad, die nu onder de nationalisatie zal vallen, op rond 200 millioen ounces wordt geschat. Ook hier gaat men dus inderdaad telkens een stapje verder, maar steeds schoorvoetend en nadat een krachtige innerlijke weerstand is overwonnen. Onverwacht komt de ge^tie in zooverre niet. dat men op grond van de vorengenoemde wet haar al 1 een paar maanden eerder had tegemoet gezien'on dan nog in heel wat drastischer vorm. ? "* * Wat de invloed van den maatregel zal zijn is al even moeilijk te voorzien als bij alle vorige soort gelijke stappen. Natuurlijk is de tendens inflationistisch. Tot op xekere hoogte kan men den aankoop van zilver tot een muntwaarde van een paar hon derd millioen dollar gelijk stellen niet de ongedekte uitgifte van zulk een. bedrag aan bankpapier. Trivmers de zilverdekking is in het geheel geen dekking. omdat metaal als dekking slechts iets. bet eekent wanneer het internationaal gangbaar is. Dat is bij zilver niet het geval, zoodat de manipulatie gelijk staat met een zuivere papierinflatie. Intusschen is het effect daarvan op de prijzen niet gemakkelijk te voorzien. De houders'der zilver voorraden be zaten die grootemleels op speculatie, in elk geval als belegging van kapitaal. Voor zoover nu de nationalisatie winst beteekent. zal deze wellicht worden uitgegeven en het gecreëerde geld in circu latie komen als effectieve koopkracht. Maar voorzoover betreft de geïnvesteerde kapitaalswaarde. zal van uitgeven en ..aan het rollen", brengen geen sprake zijn. Voor zoover den prijs aangaat, die aan de houders wordt betaald, zal dus het inflationistische effect slechts uiterst gering kunnen zijn. Maar veel belangrijker is 'in dit verband het ver schil tusschen don prijs, die de houders krijgen, t.w. 50 S-cts. en de muntwaarde van het zilver, t.w. 1.29 per ounce. De winst wordt door de ..munten1' van de V.S. ingehouden als ,,muntloon". Dat wil dus zeggen, winst voor de regeering, want een muntl'onds zooals bij ons, kennen de V.S. niet. Is mis schien dat zoete winstje van rond 00% van de muntwaarde van het genationaliseerde zilver n van de nevenbedoelingen van dezen maatregel? Of is het voor Roosevelt en zijn berooide schatkist misschien belangrijker dan de hoofdzaak voor de züverbelangen en de inflationisten? Van de beste ding dezer gelden zal het afhangen of er van noe menswaardige inflatie, uit hoofde van het zilver. sprake zal zijn. Gebruikt men dit muntloon voor het gewone budget.dan beteekent dat ten volle: aanwending van deze som als koopkracht. En of dat nu gebeurt met zilvercertificaten of met reservenotes, waartoe de z.ilverwet van Mei machtigt, dat doet al heel weinig ter zake. Maar zelfs als er een paar honderd millioen koop kracht mee gecreëerd wordt, dan nog is het effect twijfelachtig. Of de prijzen onder zulk een zwakke injectie zullen oploopen lijkt kwestieus, althans , wanneer de eerste psychologische actie is uitge werkt en door reactie wordt gevolgd. De maat regel op zichzelf behoeft voor den dollarkoers dan ook nog niets te beteekenen. Behalve dan, wanneer blijkt dat Roosevelt zich op monetair terrein telkens ver der begeeft, zoodat hij allerminst zou terugschrik ken voor een weloverwogen verdere depreciatie. Verder strekt de beteekenis van dezen stap niet, maar die indirecte aanwijzing kan dan ook duide lijk genoeg zijn ! Tentoonstellingen Sted. Museum, Amsterdam, Oud-Italiaanscho Kunst in Nederlandsch bezit. Kunstzalen Unger& van Mens, Eendrachtsweg 27, Rotterdam. Werken der Fransche en Hollandsche schilderkunst. Kunsthandel Santee l^andweer, Amsterdam. Verluchte manuscripten in samenwerking met Nederlandsche schrijvers en schilders. Houtsneden van Valentin Ie Campion. Art t et Amicitiae. Amsterdam, Teiitoonstelling Italiaanscue school. Museum Willet Holthuysen, Amst erdam. Past els. Museum Fodor. Amsterdam. Schilderijen en teekeningen 18e eeuwsch Amsterdam. Kunsthandel J. Vermeulen, Keizersgracht 320, Amsterdam, 17e eeuwsche llollandsche en Vlaanische meesters. Studio '32, Rotterdam. Rotterdamsche .schilders en beeldhouwers. Kunstzaal Kleykamp. Den Haag. 17e eeuwsche schilderijen, Vlaamsche. Italiaansche en Spaansche school. J. H. de, Bois' Kunsthandel en Antiquariaat. Kruisweg (IS, Haarlem. Daumier-Expositie. 100 ? origineele lithographieën. Tot 31 Augustus. Kunsthandel Van Lier. Amsterdam. ,,Naakt en bloemen". Tot 31 Augustus. Stedelijk Museum, Amsterdam. Werken van W. O. J. Nieuwenkamp. Tot 31 Augustus. Kunsthandel E. J. Wisselingh .v C'o. Rokin 78-.SO, Amsterdam. Zdmer-tentoonstelling. EJrausche schilderkunst der XlXe en XXe eeuw. (iekleurde prenten naar schilderijen van de Parijsche school. Tot l September. N. V. Kunsthandel P. de Boer, Heerengracht 474, Amsterdam. Zomertentoonstelling van nieuwe aanwinsten. Tot 29 September. Parkhotel, Amsterdam. Uc groepententoonstelling van het Ned. Kunstenaars Centrum. Tot 30 September. CLARENS-MONTREUX M"^,, het beste familie hotel goede ligging, modern comfort, billijke prijzen \ i -i ? \