T !N l T In 20 De Groene Amsterdammer van 25 Augustus 1934 N o. 2986 Letterraadsel l ............................... Uit onderstaande lettergrepen moe2 ............................... ten 10 woorden gevormd worden, wier g ............. , ................. 5e en Ie letters een vers van K. v. d. . ....... Woestijne vormen, (ch is n letter). m. ?»?????»»«????«??????????? ? ? 5 8 a-a- aan - ar - ba - bar - ber - ces da-da-de- dier - dri - - e - e - een gaal - ge - grant - heid - is - jak - ka l» - laar - lag - leu - H - ma - man A ............ mi ? nach - ner - non - ra - rend - ro ......... " " * suc - te - tig - tri - twin - uit - val - vee ? ............. * ................. ven - voor - zicht. 11 ............................... 19 ............................... Omschrijving : 13 ............................... 1. lai. i in Europa, 2. boot, 3. inci14 .................... ........... dent, 4. eetwaar, 5. roofvogel, 6. jon- . ......... gensnaam, 7. vertering, 8. bekende vloot uit onze geschiedenis, 9. stad W ............................... in België, 10. gebergte in Palestina, 17 ............................... 11. opwindend, 12. uitgewekene, 13. ? zangvogel, 14. staatsman, 15. harmo1& ....... ............ ............ n«e> JQ lectuur, 17. perspectief, 18. 19 ............................... goed gevolg. 19. getal. Voor de inzenders van de goede oplossing xijn als pi ijs beschikbaar: Boekwerken off Grammofoonplaten Inzendingen, liefst op een briefkaart, vóór Woensdag a.s. 2 uur. Op adreszijde vermelden: Oplossing letterraadsel. OplOMlng I«etterra»dael. Hetgeen ik niet uitgeve En hebbe ik niet in. (Guido Gezelle). 1. nachthemd, 2. Isabella. '3. tractaat, 4. energie, 5. instelling, «V. Neu renberg, 7. kanon. 8. inclinatie. 9. eensklaps. 10. Barend, 11. Blaricum. 12. eenzelvig, '13. Horatius. 14 nachtuil. 15. Egypte, 10. eensgezind, 17. veete. Prijswinnaar werd na loting, D. de Waal, Z. Amstellaan, Amsterdam, die aan het secretariaat van de redactie, doch zonder vermelding Letterraadsel, gelieve op te geven wat verlangd wordt. Charivaria MERKWAARDIGE BERICHTEN ,,De groote middagvergadering zal gehouden worden in de auto van het St. Servatius-gesticht". (N. Ve-nl. C.) ,,Hoog wenkt de Faro de Hercules, de oudste nog in stand gebleven vuur toren van West-Europa".' (Hbl.) ,,De bestuurders zijn gedeeltelijk aan gehouden, gedeeltelijk heeft men hen uit hun huis gehaald". (Tel.) ,,ln de voering van een der misdadigers werden injectienaalden en spuitjes ge vonden". (V.W.) , .Spoedig was het vuur gebluscht, doch de smid werd verdacht van brand stichting". (H.D.) ' ,,Er is veel sensationeels in omloop in woord en geschrift". (X.R.C.) ONVERWACHTE GEVOLGEN ,,Defecten aan de rijtuigen hebben meestal tot gevolg, dat de wagen in dienst kan blijven". (Hbl.) ,,Einer Havas-Meldung aus Washing ton zufolge ist dort der belgische Botschafter May gestorbea". (Morgenblatt. Zagreb) PAINDELUXE-BROOD ,,Het zou niet juist zijn vooraf de maatregelen aan te kondigen, die de regeering zou nemen". (N.R.C,) ,,Dit is ongeoorloofd, indien niet te voren alle voorzorgsmaatregelen zijn genomen". (Tel.) Met voorspellingen omtrent de toe komst dient groote voorzichtigheid be tracht te worden". (Versl. N. Bank) ,,Er zijn ernstige moeilijkheden, welke te voren uit den weg moeten wórden geruimd". (N.R.C.) . Zij zullen eerst de noodige onder vinding en ervaring willen opdoen". (Tel,) ,,Hetgeen hij ons mededeelt is altijd boeiend en nooit vervelend". (N.-R.C.) UIT DE HOOGESCHOOL DER JOUR NALISTIEK ,,Opgehaald bleken de levensgeesten helaas geweken". (Leeuw. C.) ,,De een laat zijn buurmeisje waarmede ' hij verloofd was zitten en vindt, ambitieus dat hij is, in Duitschland werk". (N.R.C.) ,,Er had altijd meer gedaan en beter' gehandeld kunnen worden dan waartoe men in staat was". (Hbl.) ,,Oud-leerling van de kadetten-school, maakte hij den oorlog mee. De burgerkrijg gedaan, trekt hij naar Belgrado". ' . -.. (Tel.) Mag men de Telegraaf gelooven, dan drukt Minister Deckers zich niet altijd even gelukkig uit. Volgens dat blad zeide Z.E. Ons vliegwezen is tegenwoordig niet hét minst onbelang rijke deel van de weermacht". Auto's... en ongelukken In een der Staten van Amerika is men op de goede gedachte gekomen bij gevaarlijke bochten een vijftal zeer opvallende borden te plaatsen met een ouderlingen afstand van ongeveer honderd meter. Op het eerste bord staat met groote letters geschilderd: Hallo! Let op! Hier is een ge vaarlijke bocht!" Op het tweede bord: Als gij soms levensmoe zgt!...." Op het derde: .... Dan moet gy " Op het vierde: , Net zoo hard blijven doorrijden l Maar...." Op het vijfde: Men wordt beleefd verzocht de kosten van zijn eigen begrafenis te dragen!" Naar verluidt is het resultaat ver rassend. De auto's rgden er thans veel minder snel en roekeloos. Nu telt de wereld tegenwoordig genoeg levensmoeden. Gewoonlijk springen ze ergens te water of wel zij gebruiken een eind touw. een revolver, wat veronal of zoo, maar daar blijft het bjj. Voor een nieuwe sensatie zorgde te Senlis in Frankrijk een zekere juffer Lisa Lambert, kermisreizigster eu trapezeweïkster van beroep. Zij was smoorhjk ver liefd op een kleurling, een soldaat van het 4e regiment Spahi's. Hij hield wel van haar, maar achtte zich. helaas, te goed om een huwelijk aan te gaan met een acrobate. Uit pure wanhoop stapte onze moderne Mona Lisa in de auto van haar vader en reed er in een 100 K.M.-vaart mee tegen den kazernemuur te pletter. Jammer genoeg kwanl daarbij ook een onschuldige verkeersagent om, die haar wilde tegenhouden. Nu ook ten onzent de auto-onge lukken (vooral op Zon- en feest dagen !) niet van de lucht zijn. zou, ook met het oog op de nieuwe be palingen der llijwiel- en Motorwet, het volgende plan wellicht dienstig kunnen zijn. Men plaatse borden met de volgende opschriften: ,,Automobilisten en motorrijders ! Zoo gij er op gesteld zijt te sterven. doe het dan zonder een ander te dupeeren !" Rijdt liever geen lantaren-, tele graaf- of telefoonpalen omver l Zij zijn hard en doen danig pijn!" Hebt gij trek in een omelet, over rijdt dan de kippen niet!" Als gij een locomotief op dezen overweg ontmoet, weet dan dat uw wagen altijd de minste is!" Enzoovoort! Of het helpt moet men natuurlijk afwachten, trouwens dat hangt af van de ongelukken die de auto's besturen.... EUPLOTES Lodewijk van Deyssel zeventig jaar Huldiging op Sft S«pt«mber m.». Het huldigmgscomitévoor Lodewijk van Deyssel verspreidt de volgende circulaire: Op 22 September a.s. zal onze groote Nederlandsche prozaschrijver K. J. L. Alberdingk Thym (Lodewijk van Deyssel) zijn zeventigsten ge boortedag vieren. De verdiensten van Lodewijk van Deyssel voor het Neder landsche proza behoeven wij niet uit een te zetten, immers ons allen be zielt nog de onverflauwde bewonde ring voor het werk van dien groot meester. Niet alleen binnen onze vaderlandsche grenzen, doch ook ver daar buiten klinkt zijn naam als groote letterkundige figuur. De P.E.N. Club te Londen verleende hem den titel Honorary member". Eén onder scheiding, die voor zich zelve spreekt. Met het doel om 22 September een onvergetelijken dag in Van Deyssel's leven te doen zijn, titelde zich een huldigingscomitésamen, l waarvan het bestuur uit de navol gende personen bestaat: bescherm heer: mr. H. P. Marchant, minister van Onderwijs, Kunsten en Weten schappen ; eere-voorzitter: C. Maar schalk van Egmond en Binnegom, burgemeester van Haarlem; voor zitter: dr. P. C. Boutens; secretaris: A. M. A. H. van Tetering; penning meester: dr. J. F. M. Sterck; bestuurs leden: mevr. J. van Ammers-Küller, mr. J. Enschedé. Jacob Mees, Fr. Mijnssen en jhr. dr. Nico van Suchtelen. Uit buitenlandöche schrijvers werd een eere-comitégevormd. Bewijzen van instemming ontvingen wij reeds o.m. van Emmanuel de Bom, M. H. Székely-Lulofs. F. V. Toussaint van Boelaere e.a. Alle landen der wereld zullen in dit eere-comitédoor hun letterkundigen worden vertegenwoor digd". Nieuwe uitgaven Vogels bij onze woningen, door G. vari der Meer. Met 67 gekleurde afbeel dingen van 50 vogelsoorten naar origineelen van I. Frederiksen. N.V. G. J. A. Buys' Uitgevers-Mij. Zutphen. Ons leven en samenleven, door H. Bakker. Wéten en gelooven voor en na Christus. Baarn. HollandiaDrukkerij. N.V. ? am a Roman, TransJations from the Latin by Jack Lindsay, Londen, Elkin Mathews & Marrót Ltd. 44 Essexstreet, Strand, W.C. 2. JOURNALISTIEKE MICROSCOPIE De tariefwet .d.L". (Hbl.) ,,Zij nemen ieder woord o.d.l-, alleen ter wille van hun particulier belang". (N.R.C.) Daze vraagstukken komen o.d.l." ; (u. D.) ,.Het blijkt noodzakelijk dit onderdeel eens nader o. d. 1. te nemen". (Ons Toon,) ,,De geweldige en wonderbaarlijke genezingen die door dr. Bernheim werden gewrocht, kwamen o- d. I." (N. Haarl. C.) SCHRILLE TEGENSTELLINGEN , .Dieren en vogels bezwijken op straat". (Tel.) ,,Dit zou zeker waarschijnlijk anders geweest zijn". (N.R.C.) Zij bezingt de zelfkant der samen leving waar de lagere driften hoogtij vieren". (Maasb ) SPEURZIN De politie te Weenen is er na een langdurig onderzoek in geslaagd, een geheim, betonnen en modern aangelegd riool te ontdekken. De politie was door voorbijgangers, die het riool toevallig ontdekt hadden, op het bestaan ervan opmerkzaam gemaakt". (N.R.C.) V AG ANTI E Abonnés van de Groene Amsterdammer", die het weekblad aan hun vacantieadres wenschen te ontvangen gelieve daarvan tijdig mededeeling te doen aan de administratie, Keizersgracht 355, Amsterdam, met opgave van het tijdelijke en blijvende adres en duur van het vacantieverblijf. ? DE GROENE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland Onder hoofdredactie van A. G. Josephus Jitta Redacteuren: L. J. Jordaan en M. Kann. Secretaris der redactie: C F. v. Dam tizersgracht 355, Amsterdam G. - Telefoon 37964 - Postgiro 72880 - Gem. Giro G. 1000 Opgericht in 1877 No. 2987 Kleine partijen in het parlement In principe zou er geen bezwaar bestaan tegen het aanbrengen van eenig correctief op ons stelsel van evenredige vertegenwoordiging, zelfs al zou dat tengevolge hebben, dat de kleinere partijen uit ons parlement worden geweerd. Maar dat dit correctief thans nood zakelijk en doelmatig is, is niet gebleken. Kort na het reces heeft de Regeering bij de Tweede Kamer een wetsontwerp tot-wijziging van de Kieswet aanhangig gemaakt, hetwelk beoogt den toegang tot liet parlement vóór de kleine partijen te bemoeilijken. Tevens zijn in dat wetsontwerp de reeds lang aangekondigde bepalingen opgenomen, die ten gevolge zullen hebben, dat de zoogenaamde vrij gestelden van de organisaties van overheidsper soneel niet langer in de gemeenteraden en de pro vinciale staten zitting zullen kunnen nemen. Alleen omdat voor gelijksoortige bepalingen ten aanzien van het lidmaatschap van de beide Kamers der Staten-Generaal een gi ondwet herziening noodig was. beperkt het wetsontwerp zich tot de genoemde vertegenwoordigende colleges. Ik heb indertijd hier ter plaatse (12 Mei) betoogd. dat een dergelijk voorsclirift logisch was. Wanneer men de ambtenaren in dienst van gemeente of provincie weert, is het a fortiori onvermijdelijk, dat men de vrijgestelden van de organisaties Van het overheidspersoneel, wier voornaamste taak is, hét behartigen van de belangen van dat personeel. evenmin in die colleges toelaat, omdat zij anders in een dubbelzinnige positie' worden geplaatst. Zij zijn als het ware ambtenaren in het kwadraat. Heel wat belangrijker zijn de bepalingen van hetzelfde wetsontwerp, die tengevolge zullen hebben, dat de kleine partijen uit de Tweede Ka mer zullen worden geweerd. Dat doel zal worden bereikt door voor elke lijst, die wordt ingediend, een waarborgsom te eischen van 250 "gulden,. welke som vervalt, wanneer die partij niet ten minste .-n kiesdeeler haalt. Dat is nauwelijks een bezwaar voor de groote- partijen, die hun inzet stellig terug zullen ontvangen, maar het zal een zeer ernstige belemmering beteekenen. voor de kleinere partijen, die alle kans loopen dezen inzet te verbeuren. Een nog heel wat ingrijpender middel, dat het wetsontwerp bevat, is het voorschrift, dat een partij, die niet ten minste drie kiesdeelers verwerft, geen enkelen vertegenwoordiger krijgt in de Tweede Kamer. Verdienen deze nieuwe voorschriften aanbeve ling? * * Bij de jongste verkiezingen voor du Tweede' Kanier drongen 53 verschillende partijen en groepen. om den gunst van den kiezer. Dat maakte voor het publiek het overzicht van den strijd en van het stembiljet uiterst moeilijk. Van deze partijen en groepen zijn er thans l-i in de Tweede Kamer vertegenwoordigd, waarvan O slechts door n lid. Wordt het thans aanhangige wetsontwerp wet, dan zullen naar men aanneemt de 6 eenlingen ver dwijnen en zullen er vermoedelijk 7 of 8 partijen in de Tweede Kamer overblijven. De motieven voor de wetswijziging zijn in de eerste plaats den politieken strijd meer overzichelijk te maken en bovendien ??en dat is het voornaamste motief door de beperking van het aantal partijen de kans te vergrooten, dat er een meerderheid kan worden gevormd, die de basis zal moeten leveren voor een parlementair kabinet. Is dat laatste argument deugdelijk? Ik moet het betwisten. Schakelt men de <> eenlingen uit en tevens de communistische partij, omdat zij zelve niet de regeeringsverantwoordelijkheid wenscht te dragen en geen enkele andere politieke partij haar als een ge wenscht e bondgenoot in een regeeringscombinatie zal begeeren en bovendien de StaatkundigGereformeerde partij van Ds. Kersten, die niet gemakkelijk in een of andere combinatie zal worden opgenomen, dan blijven C grootere poli tieke partijen over (3 van rechts n 3 van links. die niet nader behoeven te worden aangeduid), diu te zamen S" zetels bezetten in de Tweede Kamer. Is dat niet voldoende om daaruit een meerder heid te halen, die in staat is de verantwoordelijk heid voor een bepaald parlementair kabinet te dragen? * * Zelfs al zou men de 22 socialisten niet mee laten tellen, omdat zij waarschijnlijk niet gaarne de verantwoordelijkheid voor de vorming van een kabinet zullen dragen, zeker niet in de huidige. moeilijke omstandigheden, die óp alle gebied tot bezuiniging dringen, of wel omdat x'tj uitsluitend mede .de. verantwoordelijkheid zullen willen dragen onder voorwaarden, die voor de anderen te groote bezwaren opleveren, dan blijven er nog altijd 5 partijen voor de parlementaire meerderheid over de 5 partijen, die in het zittende kabinet-C'olijn vertegenwoordigd, zijn die te zamen beschikken over 'i.j zetels in het' parlement. Wanneer .het niet mogelijk is uit deze partijen een parlementaire meerderheid, te vormen, ligt dat dan aan de zes groepen, die minder dan :t zet els bezetten en die men zich tluin** voorstelt uit het parlementte weren, of aan de onderlinge ruzies der 5 groote partijen? liet. antwoord kan dunkt'mij geen ander zijn. dmv dat,het niet lint aan de kleine. maar aan de groote'partijen. Zoo ja. wat verwacht men dan van dit wetsontwerp ter bevordering van de vorming van een parlementair kabinet? Het stelsel van evenredige vertegenwoordiging is 'niet een dogma, niet een. beginsel, zelfs geen heilig huisje. Het is een werkmethode, welke beoogt de beginselen der burgerij zoo goed mogelijk in de volksvertegenwoordiging tot hun recht te doen kennen. ' ? ' . Zou de toepassing van deze methode tengevolge hebben, dat weliswaar alle .stroomingen onder de kiezers naar evenredigheid uit de samenstelling van het parlement zouden blijken..maar op y.ulk een wijze, dat het aldus verkozen parlement, niet in staat zou zijn te werken, bijvoorbeeld doordat elk lid voor een verschillende groep zitting zou hebben en niet tot samenwerking mét andere leden bereid zou zijn, dan zou men onmiddellijk dat stelsel van evenredige vertegenwoordiging over boord moeten werpen, omdat het in theorin misschien volmaakt zou zijn, maar in >de practijk onuitvoerbaar. En men zou een op 7.ich zelf gebrekkige vertegenwoordiging vari de denkbeel den der burgerij moeten verkiezen, wanneer deze beter in staat zou zijn de taak van een parlement te vérvullen. ? ? Zaterdag l September 1934 INHOUD: I. Prof. Mr. A. C. Josephus Jitta, Kleine partijen in het parlement. 2. Mr. M. Kann, Boekbespreking. 3. L. J. Jordaan, Rusland en Genive. 4. Frans Hulleman, Postzegelverzamelaars. 5. Melis Stokc, Verkeersrommel, teekenineen Harmsen van Beek. B. van Vlijmen, De Dieseltreinen. 6. Ed. de Nève, Saar. 7. Dr. P. van Olst, Parelzorg. 8. L. J. Jordaan, Stekende broodkruimels. Constant van Wessem, Concertgebouwvrienden. 10-11. M. L. J. Rosman, Sport- en Zweefvliegen. fSTA. Plasschaert, Schilderkunst. 13. Hans Schnabel. Middtnstandsinkoopvereeniging. 15. C. A. Klaasse, Actualiteiten. 16. W. Hunsche, 40 jaar Stadsschouwburg. 17. Nieuwe Philips apparaten J. Suikerman, in memoriam Raie da Costa. 18. Uit het kladschri]t van Jantje. Alida Zevenboomj Croquante croquetjes. 19. J. Slauerhoff, Naklonken, teekeningen J. F. Doeve. 20. Letterraadsel. Charivaria. Otnslag: Spelprobleme'n. Viooltjes Voortreffelijk* chocolade in dei» vorm van viooltjes. Een jpecialireir. RINGERS Let op den naam t In principe heb ik geen enkel bezwaar tegen eeuig correctief op een stelsel van evenredige vertegenwoordiging, mits dat correctief het stelsel in de practijk, zij het dan uit een oogpunt van wis kunde minder volmaakt, maar in andere opzichten doelmatiger, meer aangewezen voor het doel. waarvoor het bestemd is. zou maken. Maai- de noodzakelijkheid van dat correctief moet dan ook zijn gebleken. Kn dat is hier niet het geval. -Men heeft gezegd, dat het thans aanhangige wetsontwerp in strijd is met' het bepaalde in artikel ^2 van de grondwet, dat voorschrijft, dat de leden van. tle Tweede Kamer zullen worden gekozen op den grondslag van evenredige vertegen woordiging. Dut argument lijkt mij uiterst zwak. Hetzelfde artikel van d« grondwet bepaalt immers, dat alles wat de wijze van verkiezing betreft, \vordt geregeld'door.,de- kieswet. De wetgever is dus stellig bevoegd het stelsel van evenredige vertegenwoordiging te wijzigen en te corrigeeren, wanneer het. in de practijk niet voldoet. Maar men moet aantoonen, dat die correctie noodzakelijk is en dat zij. eenmaal aangebracht, een verbetering zal opleveren. Jk vraag mij af. of de Minister van Binnenlandsche zaken, die, voor dit wetsontwerp in de eerste plaats de verantwoordelijkheid draagt-, zich niet misschien onbewust heeft laten leiden door de overweging, dat, wanneer de groepen van Ds. Kersten en Ds. Lingbeek uit het parlement .'zulle'il'xijn. verdwenen, het voor de Antirevolutionnain- en de Christelijk-Historische partijen gemakkelijk zal zijn een bondgenootschap met de Koomtich-Katholieken aan te gaan. Zulk een mot iet' ware zeker hoogst bedenkelijk en niet voldoende om dit voorstel te motiveeren. Mijn conclusie luidt, dat er voor hefc stellen van den eisch, dat slechts die partijen in de Tweede Kamer zitting zullen nemen, die ten minste drie kiesdeelers hebben verworven, niet voldoende gronden ssijn te vinden. A. C. JOSEPHUS JITTA \ f * r. j: 11 i lii' i! v J