20 De Groene Amsterdammer van 1 September 1934 N o. 2987 Letterraadsel 1. L'it de onderstaande lettergrepen 2 moeten 2") woorden gevormd worden, wier Ie en -Je letters, de laatste van beneden naar boven gelezen, oen vers van Albert Vervvey vormen, (eh is n ........................... letter, sch twee letters.) 3 4 5 , 6 7 8 e - e - e - e - eel - en - en - flex - frat 9. ga - ga - ger - i - i - ie - in - ka - ker - les in lin - log - loog - lü- mak ? mech - miea ? a - ard - bel - ca - chil - clip - de 11. 12. 13. 14. 15. 16. l". 18. 10. mo - na - nak - nar - iie - nen - no - pi re - ring - sa ? son - schuit - ten. - ter tha - ti - tiek - tig - tig -1 ing - to - zei zit. Omschrijving: > _ ........... ^ l . stof. '2. eiland uit lïriek.sehe mythologie, :t. jongensnaam. 4. gri massen. ~>. vervoermiddel. 0. ver' ..... .................... breide ziekte. 7. gelijk, S. wapen, i', kameraad. 10. reus, 11. iuseeteu20 ........ ................ ....... kenner, 12. buiging. IS. waardig. 11. 21. ......... . ...... ...... ..... buiten adem. 15. afzet. 10. figuur uit 00 de Orieksche geschiedenis. 17. schip. j J .................... ..... ._ ..... r 18. stad in Zwitserland. 11). plaats in ........... ............... on- laitd. 2».. kunstenaar. 21. vacci........................ natie. 22. vervolgen. 2M. zoogdier. 23. . O f «.-x. . 25 ...................... ......... 24. zouneweg. i">. renkolie. Voor de inzender» van de goede oplossingen zijn als prijs beschikbaar: Boekwerk t« n o t' i» v u m m w l' o o u p l u t i' n Inzendingen, liefst op oen briefkaart. v< ór Woensdag a. s. 2 uur. Op adreszijde vermelden: Oplossing letterraadsel. Oplossing Letter i-mul se 1. Ik vraag den vrede niet, ik vraag alleen de rust. (K. v. d. Woestijnc). 1. Istrië, 2. ka jak. :>. voorval, 1. rabarber. 3. adelaar, 0. Adriaan, 7. gelag, S. Armada. U. Leuven. 10. Libanon. 11. enerveerend. 12. emigrant, 18. nachte gaal, 14. Daladier. 15. eenheid, 10. roman, 1 7.' uitzicht, IS. succes, 19. twintig. Prijswinnaar, werd na loting. Wilhehnina de Jong. (ieldrop. die aan het secretariaat van de redactie, docli -onder vermelding LcttcrraadsH. gelieve op te geven wat verlangd wordt. Charivaria MERKWAARDIGE BERICHTEN ,.De eischen welke aan een vliegtuig gesteld worden zijn zoo hoog, dat om daaraan te kunnen voldoen, het toestel in alle opzichten die eigenschappen moet bezitten, die tot het bereiken daarvan noodig zijn." (Hbl.) ,,Gedurende den rit door de plaats loeiden van eenige fabrieken de sirenes. Ook in de buitenwijken waren veel menschen." (N. R. C.) ,,Er bestaat geen aanleiding tot over dreven pessimisme, noch echter ook tot overdreven optimisme." (Tel.) , ,Er is een studie verschenen over Kloos van de hand van een vurig klooster bewonderaar." (H. D.) ,,Het zonderlinge museum-pronkstuk dat in Rotterdam den Grooten Schouw burg heet." (Gr.) ,,De realistischen of fantastischen naak ten van Hanrath." (Tel.) Hoe berijdt men yoghurt?". (H. D.) l'AIXDELUXE-BROOD ..Geen staatsman kan van te voren zeggen, wat over 10 of 20 jaren wenschelijk is." (.V. R. C.) ,,Het is nog prematuur dit na te gaan." (Tel.) . ,Zij bleven tien minuten zitten en'ver wijderden zich toen weer." (N. K. C.) ,,Hij is wereldberoemd en zijn naam heeft zoowel in Amerika als in Europa een grootc vermaardheid." (H. D.) DE EN'GELSCHE ZIEKTE ,,Zijn vruchtbaar leven was in het laatst door ziekte gehandicapt." (N. Haarl. C.) ,.Een aardig snapshot tijdens den feestdag." (Fotoreport.) ,,Hij heeft onder de arcaden een paar tafeltjes en stoelen gezet, that is all." (N.R.C.) ,,Hij is vergeten en de afspraken zijn gecanceld." (Hbl.) ,,De indoor-training van het Neder landsen elftal." (Zn-. CJ ,,Het testen van kinderen." (N.R.C.) . .American Stoom-strijkinrichting Utrecht." DE VOLLE HONDERD PROCENT 100 % De President acht het 100 % zeker, dat geweld succes zou hebbert gehad." (An.) ,,Onzc verwachting is voor honderd procent uitgekomen." (Tel.) , .Meiigelberg was weer zijn honderd procent." (\: Arnii. C.) ,,De deskundige komt tot de conclusie dat, zooal niet voor <le volle honderd procent, toch voor een belangrijk per centage opzettelijke brandstichting moet worden aangenomen." (Volk) ,,Liefde en geduld zijn concentratie van kracht. Jezus voerde die op tot schier 100%, ja, misschien wel tot de volte joo %."' (Spreefizaal (ir.) TAALVERRIJKING ,,Het welslagen van ccn of andere gebeurtelijkheicl." (X. Haarl. C.) ,,Het brengt hem in gevaar van zijn ras en zijn volksdom te vervreemden." (Tel.) Hij beschouwt liet koningdom als een taak die hem door de voorzienigheid op de schouders is gelegd." (X. Haarl. C.) Nu heeft de arme zich gezelfmoortl." (H. P.) De ditjarige productie." ('Soer. Hbl.) BEHOORT TOT EEN Het behoort tot een der zcklzaamheden dat men daarvan hoort." (A*. Haarl. C.) ,,Tot een zijner beste doeken behoort het bloemstuk met de Oost-Indische kers." ("Gr,; DE NIEUWE SPELLING ,,Nu was den. geheelcn veerdienst ge stremd." (HU.) Zij gaf blijk van ccn onlogenbaar talent.", f.V. R. C.) AANEENLIJMSELS ,,Hitler-gecstdrift te Berlijn."'(Maasb.) ,,Waterlooplein-avonturen." (Tel.) De Einstein-naturalisatie." (Maasb.). De Morgan-fannlie." (Tel.) Goebel's Rome-reis." (Maas!'.) De bekende Van Loon-illustratie." (Slot van pag. 19) Even dacht hij Areer. dat hij toch droomde en aan 't auscultecreri' was. .Maar neen. het was een. lied, een van die flarnenco's die hij zoo haatte. sinds hij tijdens een medisch congres bij de nafuiven moderne muziek had gehoord. Dat gekerm ! Was het een beschonkerte die een serenade .kwam brengen en zich in het huis had vergist r Xeen, daarvoor was het toch weer te zacht en het genre was,andere. En plotseling rilde de dokter of hij koorts had, dronk een groot glas Jerez en persto het hoofd in de kussens. Toen sprong- hij op greep een zak lantaarn en begon een jacht om het huis. Hij hoopte iemand te zien, te kunnen grijpen, te kunnen .slaan en tegelijk om den hals te vallen, dank en vloeken te stamelen en te beloonen omdat hij bestond I Maar hij zag niemand. En zacht en onweerstaanbaar welde de melodie uit het donker nu hoog llan laag. nergens en overal als rn.-uinlichl achter d<- wolken, als krckelgesjh-p. 11 ij zocht niet rneer met hc-t licht, hij sloeg er naar met een stok. struikelde over «>en steen on .plotseling hield het op. Met moeite kr-oop'hij in huis jerutr. als men hem vond zou men denken dat hij dronken, bij den pa-stocr wegge gaan was. Ander** was hij maar liefst blijven liggen. Den volgendon nacht liet hij zijn huis bewaken zeggend dat beschonkenen misbaar bij hem hadden gemaakt. Xiemand geloofde er erg aan, want wie dronk uu in het dorp. Zelfs wijn konden de meesten niet betalen. En er werd. al spoedig gemompeld dat de dokter niet. meer goed bij 't hoofd was. Hij deed ook zoo vreemd ! Wie liet nu zijn huis bewaken ! En even goed liep hij een paar keer per nacht naar builen, terwijl niemand iets hoorde of zag. En toen werd het nog erger. Er kwam ook zang bij. Niemand had ooit (hij had het na een paar nachten niet meer kunnen uithouden tit gevraagd of niemand anders dan wat hoorde,!) het guitaarspel kunnen waarnemen. Maar er waren wel sommigen di beweerden dat zij ook de flamenco hoorden. En sommigen zelfs 'meenden de woorden te verstaan. Dat was wel heel onwaarschijnlijk want diéhoort men bijna nooit. Maar deze lieden hoorden ze \vel en /ij zongen zomoe, 'Of bedachten zij nu zelf cle tlamenco's K Het moest haast wel. Ze laten je de kwalen En nemen je alles af Cielnkkig is er vergelding Aan gene zijde van 't graf. En nog mooiere. Bijna verlangde Fuentes terug naar de eerste nachten dab hij alleen nog maar de guitaar hoorde en nog in het onzekere was. Zoo kan men gekweld den tijd van mindere kwelling nog als een geluksperiode achten. Er kwam een jonge dokter in'het dorp. een die er wel 'B nachts uitkwam, die de kinderen met tering zelf in de zon zotte.' toestellen maakte tot "be handeling'.vnn zieke gewrichten en nog 'meer modernismen. En Fuentes met zijn rooden kop had het niet druk meer. En nu hoorde hij in zijn slapelooze nachten alleen weer de guit aar. maar die dan ook trouw. Hij gaf zijn landhuis op en ver huisde naar een van de weinige tweede verdiepingen en liet de .muren behangeii met dikke kleeden.'Maar de appartementen onder en boven kwa men leeg te staan. En hij hoorde het nu eens onder dan eens boven. Hij noodigde nog wel gasten uit; maar 't was altijd om te A-ragen: hoor jy het niet? En op 't laatst bleef iedereen weg. . Ook de pastoor; en eindelijk had hij niets meer dan het guitaarspel. Hij ging op 't laatst ook dood en werd begraven in een vierdubbele kist zoo had hij zelf bepaald. 3Iaar misschien hoort hij toch nog wel daarbinnen het guitaarspel. Dat kan niemand zeggen. J. SLAÜERHOFF DE GROENE AMSTERDAMMER Onder hoofdredactie van A. C. Joscphus Jitta : L. J. Jordaan en M. Kann. Secretaris der redactie: C. F. v. Dam Keizersgracht 355, Amsterdam G. - Telefoon 37964 * Postgiro 72880 * Gem. Giro G. 1000 Opgericht in 1877 No. 2988 Zaterdag 8 September 1934 Amerika in de crisis HET VOLK HEEFT ZIJN HELD GEVONDEN Günther Stein Indrukken van een recente reis dwars door Amerika Amerika heeft zijn held gevonden. Dat is de sterkste indruk, dien men krijgt, wanneer men voor den eersten keer sedert het hoogtepunt van de periode van voorspoed weer door de Vercenigde Staten reist. George Washington en de andere grooten uit den bevrijdingstijd waren meer of minder posthume helden. Wilson, op het punt de held van de natie te worden, werd tegelijkertijd haar bitterste teleurstelling. Sedertdien werd de dollar aanbeden, en toen hij ineenstortte, stond het Amerikaansche volk zonder geloot', zonder een enkel voorwerp ter vereering. Edison en Ford, Charlie Chaplin en Cireta (ïarbo, boksmeesters en voetbalkampioenen, sektarissen 'en Wild-Westgrootheden konden dit wel is wa,ar kinderlijke en realistische, maar toch van aanbidding houdende en romantische volk niet schadeloos stellen voor een werkelijk ideaal. De moeilijke economische crisis, die Amerika des te meer trof, toen het volk den Vooruitgang tot steeds grooteren welstand voor onhoudbaar hield, de ineenstorting van zijn materieele illusies bracht hem het ideaal in den reddenden held Franklin D. Koosevelt. Een man, die door ongelooflijke energie de liaast volkomen verlamming van zijn lichaam f»verwonnen heeft, die thans nog dag aan dag de moeilijkheden van zijn gedeeltelijke verlamming met ijzeren wil on lachende charme bestrijdt, is reeds door deze feiten tot de rol van Amerikaanschen held voor bestemd. Zoo hij den strijd tegen den nood deimassa, voor de nieuwe verdeeling van den volkswelstand, tegen de cynische uitwassen van de particuliere rijkdommen en particuliere macht tot zijn parool maakt, en hij de kunst verstaat, zijn doel pakkend propagandistisch uiteen te zetten, dan heeft hij de grootste meerderheid van het volk voor zich gewonnen.'En. het vertrouwen. dat het volk zijn held schenkt, duurt niet .slechts een of twee jaar: wordt niet bij de eerste mis lukkingen geschokt. ,.ln ieder geval doet hij wat, hij meent het eerlijk, en hij is de man, dir het tot stand kan brengen',, indien er iets tot stand te brengen is." Dat zeggen ook nu nog acht of negen van de tien menschen. met wie men spreekt: niet-critische lieden en diegenen, die veel aan te merken hebben, menschen, die Hoosevelt's be slissend succes voor absoluut zeker houden en diegenen, die er slechts een kleine kans in zien, dat het huidige economische systeem in Amerika kan worden gered, dat het tenslotte' niet door een fascistische of communistische revolutie zal worden uit. den weg geruimd. De meest verschillende typen van menschen en geïnteresseerden geven Koosevelt een ruime, voorloopig nog geheel onbe grensde kans. En allen, die vroeger, slechts aan eigen kracht en bekwaamheid geloofden-, voor wie de slaat alleen maar een noodwendig kwaad was, FRANKLIN D. ROOSEYELT . ' , ' ' ' ; . ".' ' t- ' ' ? . zetten Koosevelt en zijn staatsmachine steeds aan tot meer initiatieven, tot nieer verantwoorde lijkheid. Ondanks vele klaarblijkelijke mislukkingen en toekomstgevareu. * * Amerika's problemen zijn niet alleen moeilijker en talrijker geworden, zooals ze zelfs den critischen beschouwer in 192S toeschenen, maar ze zijn op een bepaald beangstigende wijze onoverzichtelijk, onmeetbaar. Het is alsof een zware nevel over dit land ligt, dat vroeger zoo overzichtelijk in zijn economische en politieke structum1, met zijn rijkdom aan statistische fakten, met zijn gebrek aan overgeërfde complicaties scheen. Dat is de tweede sterke indruk, dien men, in het geloof, het land een beetje te kennen, bij den terugkeer na acht jaren krijgt. Thans ontmoet men nauwelijks een ernstigen beschouwer, die zou toegeven, een preciesen totaal-aanblik van den huidigen toestand en zijn ontwikkelingsperspectieven te hebben. De problemen der industrie en der landbouwkunde, van het oosten, van het westen en van het zuiden, van het proletariaat en van den middenstand, van de staat «financiën en van het bankwezen, van de consumptie en van den handel zijn nu zoo ver uit elkaar geschoven, dat er steeds slechts van kleine gedeelten gesproken wordt, dat steeds de achtergrond, die het totaalbeeld doet ontstaan, in het onzekere vervaagt. Het statistische apparaat tot beliandelen van de economische gebeurtenissen, waarop Amerika zoo trotsch was, heeft getoond een eenzijdig instrument van een zekeren tijd te zijn, dat geheel en al op voortdurenden, ononder broken bloei, op de onmogelijkheid van ernstige terugulagen of zelfs crises ingesteld was. Do, fundamenteele vraag naar de .grootte en ontwikkeling van de werkloozen-cijfers werd bereid» met een schouderophalen beantwoord. Een statistiek over de werkloo/,en bestaat nog altijd niet, en de, scliattingen .schommelen om enorme cijfei-s. Terwijl op de. noodzakelijkheid van een werkelijk metho dische economie in de meest uiteeidoopende kringen met gelijke overtuiging de nadruk wordt gelégd, heerscht er onwetendheid over de meest elemen taire, in getallen uitgedrukte, grondslagen, van elk denkbaar ontwerp. En steeds talrijker doen zich de complicaties van de Anierikoansche econo mische structuur 'voor, die den Europeaan vroeger steeds als zoo benijdejiswaardig'eenvoudig, scl>ematisch en regelmatig werd afgeschilderd. De jarenlange rationaliseering, die ook titans, in de crisis, op grond van concurrentie, nog steeds geliandliaafd wordt, heeft in het nieuwe land vele oude, niet meer levensvatbare gebieden doen ontstaan; in de industrie zoowel als in den landEen foto uit oude dagen: bij een Amerikaansche vlootrevue PRESIDENT WILSON "?. . t . : Mr*. WILSON t Amerika in de crisis Amerika staat thans meer dan ooit in hef middelpunt der belangstelling. Op Franklin D. Roosevelt is alle hoof! <jere#tiyd om tic trials te helpen overwinnen. De deze u-ffk uitgebroken staking may niet als een teeken icortien beschot!mi, dat Roosei-eWa itoginyen sullen mislukken, want het gaal in dezen niet uitsluitend orer loonen, doch de staking heeft in de eerste plaats tot doel: erkenning ra n de rakrereeniginysrrljheid. voor welke erkenning de reyeerlny een open ooy heeit. doch die op tegenstand stuit bij de icerkgere'rH. ItooNcvelt stelt thans pogingen in het icerk om het conflwt bij te leggen. Onse medewerker Gïinther Stein heeft zoo juist een reis door de Vereenigdc Staten be indigd. Van "ijn bevindingen geeft hij in een tweetal artikelen verslag. Viooltjes Voortreffelijke chocolade in den vorm van viooltjes. Een specialiteit. RINGER5 Let op den naam / bouw. wier nifnschen ver weg in andere deelen van het land moeten Worden verplaatst, wanneer s«' niet. steeds meer en steeds hopeloozer zullen vervallen. De verdeeling van de bevolking tussehen. stad en land. die vroeger als gezond en normaal werd geprezen. Wordt thans met dezelfde vanzelf-. sprekendheid als ongezond en onhoudbaar ge kwalificeerd. De terugkeer naar het land. die vanzelf in'tamelijk.groot e mate is begonnen, moet .van- regeeringswege geeischt worden. 'En van de steden zelf. die vroeger als voorbeeld golden van systeem, wordt nu gezegd, dat ze chao tisch aangelegd zijn. ze zullen grootscheeps ge decentraliseerd worden. Amerika heeft zich in zijn economische en sociale problematiek in de jaren van de crisis op verbazingwekkende wijze ..ver-europeescht",. Alsof ai de geweldige voordeeleii, die Amerika in zijn politieke en econo mische jeugd, in zijn rijkdom en'in zijn onbegrensde grootte op «Ie EiU'opeesche iiulustiïeele staten voor heeft, niet voorhanden waren, lijdt het tlians niet minder dan zij doen. Ja. meer zelfs, want zijn .bevolking, zijn politici, zijn economen en ge leerden waren tot voor kort onbekend met alle problemen van het door zorgen gekwelde kapitalis me, terwijl Europa ze. tnaar al te goed kent. Dat hun nationale held Uoosevelt in dit onover zichtelijk geworden land orde AVÜbrengen, is de groote en vrome wensch van Amerika. Vergeleken bij deze verwachting is het anderlialve jaar van House velt.'s tot nu' toe diirende bewind niet veel. i /H 1 ? ? ii . i '.4