Historisch Archief 1877-1940
-Jf
T
m
De toestanden in de Saar
NA DE VERKIEZINGEN
Ed. de Nève
Knox r n de Volkenbond
Een kenmerkend verschijnsel in de
buitenlandKche politiek voor Duitschland is dat deze. ge
drongen door binnenlandsche beweegredenen, haar
aandacht afwisselend naar de eene of naar de ,
andere zijd*1 van haar grenzen wendt.
Reeds bij mijn bezoek aan het Haargebied in
Maart 11. werd door verschillende politici aldaar
mijn aandacht gevestigd op het feit dat de Duitsche
druk op de Saar verminderde, zoodra die op
Oostenrijk toenam. En omgekeerd. Dit alles is
noodig om liet nationale prestige van Duitschland
op te houden in de eerste plaats.
Oostenrijk zou voor Duitschland eon bezit van
enorme waard»- w.trden uit een oeconomiseh
oogpunt. Niot om zijn industrieele beteokonis. die
sinds den oorlog zoo goed als niet meer bestaat.
maar om den Kr/berg. de groote en rijke ertsniïjn,
welke enkele kilometers binnen de Oostenrijksche
grens ligt. on die. wat kapitaal betreft, aan Duit-,
sche ondei'iianc'n behoort. Duitschland /ou niets
liever wensrhen dan het gebied waarin deze mijn
ligt in handen te krijgen, zoodat het derde Rijk
voor jaren en jaren onafhankelijk zou zijn van
ieder ander land wat de levering van ertsen voor
.zijn groot-industrie aangaat.
Het Saai-gebied ik heb dat in vroegere artike
len reeds uiteengezet kan geen andere waarde
voor Duitschland hebben dan een strategische.
Echter gaan deze strategische en industrieele
waarden hand in hand. Het is dus begrijpelijk dat
zij Duitschland's hebzucht opwekken in gelijke
mate.
Ik heb. nadat ik op bovengenoemd feit in het
Saargebied werd opmerkzaam gemaakt, de gebeur
tenissen in beide grenslanden nauwkeurig gevolgd.
Hetgeen mij de verzekering gegeven heeft dat
werkelijk beurtelings het Saargebied en Oostenrijk
methodisch bewerkt en geterroriseerd worden.
Deze terreur heeft voor Oostenrijk zijn culminatie
punt gevonden in-den moord op kanselier Dollfuss.
Toen door de demonstratie van enkele
ItaliaanKRUG REIMS
Uw CHAMPAGNE Indien ge kenner zijtl
mMnt ?
F. Onnes & Zoon - Groningen
sche divisies in den Brennerpas men spreekt
in Italiëvan een honderdduizend man sterke
troep en van bijna de geheele Italiaansche
luchtmach't. Duitschland begrepen heeft dat het.
wat Oostenrijk betreft, op den verkeerden weg was,
is de druk op dat land onmiddellijk opgehouden
en heeft men dien op het Saargebied weer met des
te meer kracht hernomen.
De toestand in dit gebied wordt dan ook hoe
langer hoe moeilijker. Bij de door de
Begeeringscommissie in beslag genomen stukken bevonden
zich zeventien brieven, die maar al te duidelijk
het verbreken door Duitschland van het
AloisiVerdrag vaststelden. Hetgeen mij .ondertusscheii
niet kan verwonderen van een land dat reeds in
1911 eon door zijn handteekening bekrachtigd
document een ..papieren vodje" noemde.
Tusschen deze zeventien stukken bevinden zich
brieven uit Duitschland men spreekt van
officieele brieven waarin tot vorming van een
arbeidersleger wordt aangemaand om er de ko
mende stemming mede te ondersteunen. Anderw
brieven berichten do formatie van dergel ij kt»
troepen aan de. Duitsche grens.
Is het wonder dat de regeeringscommissaris
Knox. die toch de reputatie heeft van een kalm
en bedaard man te zijn, zich verontrust over deze>
schending van het Aloisi-verdrag en zich met
aandrang wendt tot den Volkenbond tot het uit
zenden van internationale politietroepen naar het
Saargebied i1 Indien de Volkenbond niet aan het
verlangen van regeeringscommissaris Knox vol
doet, zal het Saargebied in de eerste tijden bloedige
dagen beleven, die wellicht nóg zwaardere uren
zullen vooraf doen gaan.
Wait de actie tegen de regeeringscommissie
der Saar wordt in en door Duitschland mét alle
macht gevoerd. De eerste speech welke Hitler
hield na de belachelijke vertooning waarbij het
Duitsche volk hem in zijn ambt bevestigde, was
gericht tot een deputatie van leden der Deutsche
Frontpartei en hield de belofte in van een bezoek van
Hitler aan de Saar, en een toezegging van steun
aan de nationaal-socialistische bewoners aldaar.
In Koblenz heeft Hitler Zondag 20 Augustus
voor de» op kosten van Duitschland, daarheen
gestroomde Deutsche Frontleden gesproken in een
niet al te gedwee taaltje. Zijn toehoorders zijn naar
hun haardsteden teruggekeerd, vaster dan ooit
besloten hun regiem van terreur voort te zetten.
Indien déregeeringscommissie werkelijk de
De door Hitler georganiseerde Saar-demomtratie
op den Ehrenbreitstein
komst van Hitler in het Saargebied zou toestaan.
zijn de gevolgen niet te over/Jen. De
nationaalsocialisten zullen deze gelegenheid aangrijpen
iedereen, die niet vóór Hitler is op de hun eigen
manier van zijn superioriteit te overtuigen. Waarop
de anderen, dat valt te verwachten, op identieke
manier zullen reageeren. Men ziet wat er uit zoo'n
botsing voortkomen kan. Daarom is het beslist
noodzakelijk dat de roep van
regeeringscommissaris Knox worde gehoord en begrepen door den
Volkenbond. Het zou crimineel zijn hem aanzijn
lot over te laten en hem een verantwoordelijkheid
op te leggen, die hij niet kan aaunemon.
Lezingen
Van 13 September af geeft Mevr. Eliza
IlesaBinger (M.O. Engelscb) in de Nederlandsen»)
Vrouwenclub. Keizersgracht 580, een serie
wekelijksche voorlezingen van Engelsche en
Amerikaatische gedichten (voornamelijk uit de XXe eeuw)
«m van haar Nederlandsche vertalingen daarvan
in gelijken dichtvorm.
Doordat de Xederlandsche tekst eerst ten
g«?hoore "wordt gebracht, is men onmiddellijk ver
trouwd met het EngeJsche vers.
Gedurende de pauze zal een wekelijks wisselende
tentoonstelling van aquarellen (caricaturen en
zedeprenten) van Jantje van ,.De Groene Amster
dammer" te bezichtigen zijn.
Aanvang der lezingen 8.15 uur.
ADVERTEERT
? | IN DE GROENE
Dat is een zin dien ge dikwijls leest.
WAAROM?
Omdat DE GROENE in het geheele
land gelezen wordt door het beste
publiek door het publiek dat iets
te besteden heeft. De adverteerder
behoeft niet te betalen voor een
verspreiding, waarmee hij honderd
duizenden bereikt, die juist niet tot
het koopkrachtige publiek
behopren, maar het betaalt hem om
In dit blad te adverteeren, dat hem
direct in contact brengt met
het publiek dat hij zoekt.
No. 2987
De Groene Amsterdammer van 1 September 1934
Wetenschappelijke varia
Parelzorg
r. P. van Olst
. 'J Kunstmatige parels
Een der dingen, die mij benauwt in pessimistische
oogenblikken is de vraag of de parel ter grootte
van een duivonei, die ik als dasspeld draag, een
kwartje of een kwart millioen waard is. De parel is
niet doorboord, dus ik heb geen onderzoek-methode
dan de ecnige afdoende: n.l. de parel met schei
kundige middelen behandelen, zoodat de kalk er uit
oplost en dan het weeke overblijfsel in f ijne schijf
jes te snijden voor onderzoek onder het microscoop.
Maar dat onderzoek is zoo afdoend dat ik mijn
kwartje kwijt ben en tegelijk mijn illusie, óf dat ik
mijn verkregen echtheids-trots betaal met het
verloren kwart-inillioen. Een zeer moeilijk dilemma!
Er begint echter eenig licht in te komen, doordat
men langs fotografischen weg een onderscheid van
kunstparelen en natuurlijke parelen meent gevon
den te hebben, gezien een mededeeling in de
,.Photographische Korrcspondenz" van Januari 1034.
Met kunstparelen bedoelt men dan niet do erg
kunstmatige parelen, die uit een dunwandig glas
bolletje bestaan, waarin een kleinigheid parel
essence gedaan wordt, vervaardigd uit de schubben
van een klein witvischjc. Is liet glasbolletje op deze
wijze 0011 de binnenzijde bekleed, dan wordt hot
bolletje opgevuld met Avas en er is een
imitatieparel ontstaan die erg veel lijkt op een echte parel.
tenminste voor leeken, zooals wij. Met dergelijke
f raudesh ouden we ons hier niet op. Met kunstpare
len bedoelt men eenparelsooit, waarbij de
pareloestor actief meehelpt om de menschheid te bedriegen.
Schema van parel-doorsnede.
Het aantal Jagen is voor hit gemak beperkt; in
uerkelijkheid is dit veel groour.
De pareloester (om ons tot deze pareltleverende
diersoort te beperken), heeft om zijn lichaam heen de
beschermende kalkschaal, die gemaakt is door den
buitenkant van den mantel", een huidplooi, die het
tfehoele oesterlichaam omhult. Deze schaal bestaat
uit drie lagen, van buiten eerst een dunne laag, die
het periostracum heet en die uit organische stof
bestaat (conchyoline), die bij oudere schelpen
afslijt en voor een'deel verloren gaat. Daaronder
ligt een veel dikker laag van prismatische
kalkkristallen (de prisma-laag), die loodrecht op de
schaal-oppervlakte gerangschikt zijn. En daar
binnen eindelijk komt de derde, weer veel minder
dikke laag van parelmoer". Deze laatste laag1
bostaat eveneens uit kalk, maar nu in platte laagjes.
schilfers, die evenicijdiy aan het schaaloppervlak
loopen en die door hun eigenaardige structuur het
licht zoo terugkaatsen dat de typische
parelmoerglans Ontstaat.
Tusschen den lichaamsmantel en déerbuiten
tegenaan liggende parelmóerlaag ontstaan nu d<v
parels. De aanleiding tot het vormen van een parel
kan verschillend zijn. Vroeger meende men dat
ingedrongen vreemde voorwerpen, zandkorrels,
parasieten e.d. den prikkel zouden leveren voor het
optreden van de parel als een soort ziekteverschijn
sel. Later vond men dat hierbij echter in misschien
de meeste gevallen de kern der latere parel te zoe
ken is in uiterst kleine korreltjes, die vermoedelijk
als reservestof fen voor de schaal-vorming op te
vatten zijn en in het mantehveefsel liggen. Hoe het
ook zij, om deze kern heen, die (het zij nadrukkelijk
gezegd) zeer klein is, vormen zich dunne loagjos,
afgescheiden door het mantelweefsel. Deze con
centrische laagjes zijn om beurten prismaloagjes.
periostracumlaagjes en paarlmoerlaagjes. (Zie de
parel-doorsnede in de figuur). De volgorde is n H-t
aan vaste wetten gebonden, soms vindt men
parels, dio vrijwel uitsluitend uit prismalagen
bestaan, dan weer parels die bijna alleen uit parel
moerlagun zijn opgebouwd, zonder periostracum
en ten slotte vindt men ook parels uit periostracum.
alleen. Uiterlijk voorkomen en waarde der parels
varieeren daardoor in sterke mate. Do mooiste en
duurste parels hebben aan hun oppervlakte dunne
parelmoerlagen van een geschikt aantal, dikte,
ligging en bepaalde structuur.
** *
Nu kan men kunstmatig kleine voorwerpen
tusschen mantel en schaal brengen, dus door een
soort operatie", en zoo den mantel er toe brengen
om deze ingebrachte voorwerpen als kern een
parel te maken, die men kunstmatig noemt, alhoe
wel het dier toch onmisbaar is bij de productie
dezer parels. Afgezien van de kern is deze parel
toch ook eigenlijk een natuurlijke parel. Het onna
tuurlijke er aan is de kern, en deze kern, die bij de
echte parels klein is, is bij de kunstmatige parels
veel yrooter. Dit is eigenlijk het kenmerkend ver
schil en men zal inzien dat dit verschil moeilijk te
constateeren is, als men de parel geheel gaaf laat.
Doorboort men de parel, zooals voor snoeren noodig
is, dan heeft men gelegenheid om via dit kanaaltje
met zeer f ijno instrumenten het inwendige van de
parel te bestudeeren,en, zooals ik vroeger beschreven
heb, kan men dit inderdaad doen. Eigenlijk echter
constateert men met deze onderzcek-methode
alleen de concentrisch-laagsgewijze bouw, en zooals
ik zeide, komt deze bij beide parelsoorten voor.
De uitgebreidheid der eigenlijke kern is zelfs met
het bedoelde toestel moeilijk met zekerheid vast
te stellen.
Vandaar dat men naar andere
onderzoek-methoden grijpt. En een dezer bestaat in het
fotografceren der parels bij doorvallend licht. Men ge
bruikt als licht dan de bijzondere stralen, die vol
gens ons oog eigenlijk niet tot lichtstralen gerekend
mogen worden, daar wij ze niet zien kunnen, n.l. de
stralen, die in het spectrum liggen aan de donkere
zijde van het roode deel (infra-roode stralen) of
aan de donkere zijde van het paarse deel (ultra
violette stralen). De natuurlijke parels zijn lang
zaam gegroeid en de gevormde lamellen zijn bij
dezen rustigen groei dikker dan bij de kunstmatige
parels, die door de sterk geprikkelde klieren vlug
ger gevormd en kleiner zijn. Men zon dit kun
nen vergelijken met de vorming van kleine
kriotalletjos uit verzadigde oplossingen, als men haast
maakt, en de vorming van proote kristallen als
men de krV "llisatie zeer langzaam en rustig laat
verloopen. De dikkero lamellen laten de ultra-vio
lette stralen beter door dan de dunnere lamellen.
Het gevolg is dat de echte parel slechts een zwakke
schaduw op de gevoelige plaat werpt waar het door
gelaten licht nog de plaat flink aantast dus (na ont
wikkeling) zwart maakt, terwijl de kunstmatige
parel, onder dezelfde condities opgenomen, het licht
tegenhoudt, dus in een veel minder sterke de gevoe
lige plaat zwart maakt. Op het negatief zullen de
echte parels dus zwart worden, de kunstmatige ech
ter lichtgrijs. Vooral de kern dei' kunstmatige
parels heeft weiniy doorlatend vermogen voor ultra
violet licht. Daar do handelaren, om de kunstma
tige parel zoo spoedig mogelijk gereed te krijgen,
een zoo groot mogelijke kern gebruiken waar slecht s
enkele laagjes omheen gevormd behoeven te wor
den, zal men wel inzien dat deze kunstmatige
parels in sterke mate het ultra-violet tegenhou
den. Voor infrarood licht geldt ongeveer hetzelfde.
Een en ander klopt met de uitspraak van
parelkenners, die gewoonlijk beweren dat zij niet beet
te nemen zijn, want dat de echte parels, altijd door
schijnender zijn dan de kunstmatige parels.
Heel eenvoudig is het fotografisch onderzoek
niet, want zoowel bij overbelichting als bij onder
belichting lijken alle parels >op de foto preciesgolijk;
en daar dit reeds gobourt bij betrekkelijk geringe
belichtingsduur-afwijkingon van den precies
noodzakelijken belichtingstijd, ziet men wel in dat men
niet zoo h«!«l gemakko] ij k zekerheid krijgt.
HABANOLA
DE SIGAAR VAN STANDING
Fabrikaat; VAN DER PUTT & DE VLAM - EINDHOVEN
Tentoonstellingen
Kunsthandel Santee Landweer, Amsterdam.
Verluchte manuscripten in samenwerking met
Xederlandsche schrijvers en schilders.
Jloutsneden van Valentin Ie Campion.
Arti et Amicitiae, Amsterdam, Tentoonstelling
Italiaansche school.
Museum Willet Holthuysen, Amsterdam. Pastels.
Museum Fodor, Amsterdam. Schilderijen en
teekeningen 18e eeuwsch Amsterdam.
Kunsthandel J. Vermeulen, Keizersgracht 520,
Amsterdam, 17e eeuwsche Kollandsche en
Vlaamsche meesters.
Studio '32, Rotterdam. Botterdamsche schilders
en beeldhouwers.
Kunstzaal Kleykamp, Den Haag. 17e eeuwsche
schilderijen, Vlaamsche, Italiaansche en Spaansche
school.
X. V. Kunsthandel P. de Boer, Heerengracht 474.
Amsterdam. Zo mertentoonstelling van nieuwe
aanwinsten. Tot 29 September.
Pander en Zonen, Den Haag. Tentoonstelling
Modelflat.
R.A.I.gebouw. Amsterdam. ..Almitento".
Algemeene
MiddenstandstentoonstellinKKunstkelder 't Center. Den Haag. Schilderwerk
door l .eo Breuer er beeldhouwwerk van Marianne
Jory. Tot 11 September.
Kunsthandel Aalderink. Jacob v. Lennepkade
55. Amsterdam. Foto's van II. Berssenbrngge.
Tot 15 September.
Huize Statenlaan 71. Den Haag. Xieuw werk van
Jhr. M. B. W. Dittlinger. Tut 22 September.
Nieuwe uitgaven
Ter herdenking van Herman Heyeiman's tienden
sterfdag op 22 Xovember a.s. zal bij de X.V. Em.
Querido's rit gevers Maatschappij te- Amsterdam
het licht zien:
Herman Heyermans. ..Keur uit de beste ver
tellingen van Samuel Falkland". samengezocht en
van een voorwoord voorzien door HemïDekking
en Frans Mynssen.
EXPOSITIE
HOOFDMAGAZIJN
WAGENSTRAAT
DEN HA AG
MODELFLAT
MEUBELEN EN
STOFFEERING
COMPLEET VOOR
1550.TOEGANG VRIJ
'
i: