Het veertigjarig jubileum van den Amsterdamschen Stadsschouwburg VIERING OP 8 SEPTEMBER A.S. MET DE REVISOR**, EEN TENTOONSTELLING EN^EEN SPECTACLE COUPÉ** Onmiddellijk na den brand in don nacht van 20 Februari ISttO. waardoor de oude schouwburg geheel werd verwoest, kwamen de eerste burgers van onze Stad bijeen om in de eerste plaats de gedupeerde artisten. der Koninklijke Vereeniging liet Nederlandsch Tooneel" te helpen eu ten tweede: te zorgen dat er een nieuwe schouwburg kwam. Er werd toen de X.V. de Stadsschouwburg-maatschap pij opgericht. De mannen, dit* het initiatief hiertoe namen waren o. a. Baron G. A. van-Tindal. Mr. F. W. van Leeuwen. H. J. de Marez Oyens, Mr. Henri Viotta. De namen van het Bestuur staan in een marmeren plaat gebeiteld in de vestibule van het gebouw. De Stadsschouwburg-maatschappij kreeg van de Stad de concessie bij Gemeenteraadsbesluit van 2 October 18UO om op diezelfde plek een nieuwen schouwburg te bouwen. Hiervoor bracht de maatschappij onmiddellijk ? 80.000.?bijeen en schreef een leem'ng uit van / 900.000.?, ren tende 2 'pCt. De gemeente nam deel voor een bedrag van /120.000.?. zijnde heb bedrag der assurantie van den .inventaris van den afgebranden schouwburg. Om de leening binnen ieders bereik te brengen, werd zij uitgegeven in aandeelen, groot ? 50.?, / 100.?. ? 250.?, / 500.?en i 1000. De avond voor den brand had de Koninklijke Vereeniging ,,Het Xederlandsch Tooneel" als f eest voorstelling ..De oude Koloniaal" van A. Maaldriuk gegeven, waarmee de laatste verjaardag van Koning Willem III was gevierd. Aan het slot der voor stelling was een Apotheose, waarin Bengaalsch vuur was gebruikt. Dit werd algemeen als de oorzaak van den brand aangenomen. Destijds hing or in. den ouden schouwburg eeu groot e kroon met 250 gaspitten. Het tooneel en. de verdere omgeving werden nog verlicht door 1200 licht punten, welke zorgvuldig, waren uit gedraaid, volgens de verklaringen." afgelegd bij het gerechtelijk onderzoek door het daartoe gehoorde personeel, dat om l uur 's nachts het geboxiw had verlaten. De brandwacht, die, daarna du ronde had gedaan, had evenmin iets verdachts bespeurd eu om half vijf 's morgens bemerkte een voorbijganger, dat er rook uit het dak boven het tooueel kwam eu de ramp liad een aanvang genomen. Ken persoonlijke herinnering hieraan wil ik u niet onthouden, 's Morgens om 7 ui u* kwam onze bakker, die ik geregeld elk'en morgen hielp en het eerste, wat hij mij toevoegde was: ..De 'groote kast op hot Plein staat in brand". Ik weg! Tot 's middags half n heb ik op het pothuis gezeten. op den hoek van Leidscheplein en J jjnbaansgracht; toen kon ik het niet langer uithouden van den honger. Ik was niet eens naar school gegaan. Mijn thuiskomst was verre van vroolijk! Op Zaterdag 20 Februari 1802 werd het gebouw aanbesteed volgens een ontwerp Van den architect Jan Springer. Eduard Verkade als Hamlet Anna Sablair olies in de Verloren Zoon Theo Mann-Botaomeester in Tosca 'Willem Hunsche De plechtige, overdracht van den Stadsschouwburg aan de Gemeente Amsterdam geschiedde op Zaterdag l September ISil-i 's morgens om elf uur. De vlaggen wapperden van de torens van den schouwburg en van de woningen van Leidscheplein eii lA'idschestraat. Keeds voor elven vulde een talrijke menigte de vesti bule van het gebouw. De leden van het gemeentebestuur werden ontvangen dooik Baron Tindal, die hen naar hun plaatsen geleidde en tien schouwburg officieel aan hen overdroeg. 's Avonds om 8 uur had de openings.voorstelling plaats door de K.V. ..Het Nederlandsch Tooneel". die het volgende programma deed iiitvoeren: 1. Ouverture ..die Weihe des Hauses", van L. r. Beet hoven, door de leden van het Concertgebouworkest onder leidiny van den Heer Willem Kes. 2. In de Directiekamer, drama tische schets in n bedrijf. 3. Jtilanthe, tf/risch drama van Hendrik Hertz, metrisch ver taald uit het fJuitsch door L. J. Wertheim, met de daarvoor yecotnponeerde mu ziek van Mej. C. van Oostersee. ?i. Slutticvne' van Cyabreyht van A instel, van Joost van den Vondel, met de daarvóór ijecotn poneerde inusiek van Bcrnnfd Zicci-rs. Zóó had Amsterdam dus weer zijn' Stadsschouwburg. Tegenover de dankbaarheid eu b}ijdschap met het nieuwe gebouw, * stond een evengroote oppositie. Vooral de menschen, die gesteld waren op* muziek en consumptie in de zaai, waren teleurgesteld. Maar langzamerhand begon de Am sterdammer zich toch te gewennen. aan de nieuwe stadsschouwburgzaal ,,zonder muziek" eu het bezoek AAM de voorstellingen der K.V.X.T. werd gaandeweg drukker, wat zeker toe te schrijven was aan de geperfectiouneerde vertooningen met onze grootste artisten, als: Louis Bouwmeester,. Mevr. Mann-Bouwmeester. Scnoonhoven, Jacqiies de Boer, Cor Schulxe, Mevr. Pauwels-van Biene, Mevr. de Vries. Mevr. Holtrop-van Gelder, Henri de Vries, Willem Hovaardig,. Louis van Westerhoven, Mevr. Korlaar, Tourniaire, Jau C. de Vos, en van de jongeren: Anna Klaasften. Bi ka Hopper, e. a. Nieuwe Duitsche boeken Egon ErunnKisch, Eintritt ver boten" Editions du Carrefour, Parin. Walter Kolbenhoff, Unteraienschen". Roman. Trobris-Verlag, Ko penhagen. F. C. Weiskopf Die Starkeren"'. Episoden aus einem unterirdischeii Krieg. Faust Verlag, Prag. Leo Weisnutntel, ..Das unheilige Haus". Roman. Sebaldus-Verlag. Nürnberg. Aljred Neumann, ..Neuer ?Cat«niï'> Roman. Verlag Allert de Lange, Am sterdam. Bothv Laserstein, ..Justizmord aiu Catilina". Vorbilder f r Hitlers Htuiz. Verlag: Nouvelles Editions Latine»v Paris. IK VERZORG VOOR HET HAAR CREMONA S H AM POOI N G GEVOELIGE HUID STEEDS M ET CREMONA Eerst massage met het zijdezachte, reinigen de en voedende schuim van cremona schoonheidszeep, vervolgens luchtigjes inwrijven met cremona schoonheidscrême, ideale onderlaag voorde zeer fijne Cremona poeder.... en dan de nieuwe Society parfum CREMONA. NAAM ADRES : Voor proef parfum en zeep oroniona (naturen met 1O cent postzegel» aan C R CM ON A VERKOOPCENTRALE PRINSENGRACHT 178 - AMSTERDAM No. 2987 De Groene Amsterdammer van 1 September 1934 Radio en Grammofoon Nieuwe Philips Apparaten Raie da Costa herdacht Mchaal niet namen van cie zendtütutlon» liet laatste jaar heeft de radio in het nationale en internationale poli tieke leven bewezen welk een be langrijke taak zij kan vervullen eii hoe haar berichtgeving veel sneller en uitvoeriger kan zijn dan die door middel van de pers. De mensch van. heden, die niet de beschikking over een radio-toestel heeft, ligt inderdaad veel bij zijn fortuinlijker medemensen ten achter en het is dan ook geen wonder dat jaarlijks meer radio-appa raten worden omgezet en het nuttige instituut der radio-centrales zich uit breidt. In Amerika wordt de radio dan ook terecht the greatest public utility" genoemd en daar wordt in derdaad de radio-omroep gelijk ge steld met de diensten van electriciteits- en gasvoorziening. Een fabriek van radioapparaten zal dus telkens weer nieuwe wegen die van vol maaktere doch tevens goedkoopere toestellen moeten zoeken om in dezen leiding te kunnen blijven geven. De resultaten van experimenten en ontdekkingen worden ons dan ook aan het begin van ieder radio-seizoen getoond, en zoo waren wij nu weder in de gelegenheid te ervaren hoe dili gent de firma Philips is. Wat in de eerste plaats opviel, waren de lage prijzen. In het vorige seizoen moest voor een 2 krings super-inductie ont vanger nog / 154.?worden neerge teld; thans wordt voor ?145.?een 3 krings ontvanger met automatische volumeregeling en andere belangrijke verbeteringen geleverd. Het toestel, dat te vorigen jare nog ruim ? 150. geprijsd was, is thans verlaagd tot ? 08. . De onderdeelen zijn belangrijk kleiner geworden, en toch technisch beter, doch zij vragen minder materi aal. Bij den luidsprekerbouw kon bijvoorbeeld een eenvoudiger construc tie van den magneet worden benut. terwyl toch de voortreffelijke eigen schappen zijn behouden. Ken verrassende nieuwigheid is de ingebouwde antenne, waarmede een begin is gemaakt tot het doen ver dwijnen van de buiten-antenne. De nieuwe toestellen IWKA en 4üA zijn hiermede uitgerust. Zelfs is het niet noodzakelijk dat een aaitlverbinding wordt aangebracht, zoodat het toe stel op elke willekeurige plek in de nabijheid van een stroom-aansluiting kan worden gebruikt. Een andere opvallende verandering aan de nieuwe Philipsapparaten is de namenschaal. wat wil zeggen, dat men op de namen der stations kan afstem men en men zich niet alleen maar met cijfers behoeft tevreden te stellen. waardoor de bediening nog eenvou diger is geworden. Onder den naam Octode-super brengt Philips voor het' eerst een superheterodyne ontvanger uit. Zij doet dit, ofschoon haar super-induct iepolitiek onverminderd van kracht blijft. Zij is nog steeds van nieening, dat de super-inductie apparaten het beste bieden, dat bij den. huidigen stand van de techniek mogelijk is en dat er geen reden zou bestaan, om super-heterod yne apparaten te maken, indien niet in het buitenland een vraag was ontstaan naar apparaten in de goedkoope prijsklasse, die over een buitengewoon hóoge selectiviteit moesten beschikken.ten gevolge van de zenders van zeer groot vermogen. die in of bij rnillioenensteden zijn opgericht. Het was niet mogelijk, om binnen de gestelde prijslimieten een su per-inductie appa raat te bouwen, dat aan deze eisenen voldeed. Een Phi lips' nieuwigheid. de oc t ode me H g. lamp, maakte het echter mogelijk.' een superheterodyne te bouwen. waar bij de klassieke nadeden van de super tot zoo gering mogelijke afmetingen zijn teruggebracht. Deze K-rooster' lamp. de octode. oefent de functies uit waarvan tot voor kort nog ui afzonderlijke lampc-n nood ig waren en maakt zoodoende tevens eeii zeer vereenvoudigde' constructie mogelijk. Teneinde de nieuwe Philips superheterod yne te onderscheiden van de normale supers. 'wordt deze in den handel gebracht onder den naam van Octode- Super. Het is niet zonder meer te .zeggen, of in ons land b.v. de 522 (Octodc-Super) Ie verkiezen is boven 'den 3-kringM super-induct ie ontvanger ~:WA. die beide tegen denzelt'ilen prijs verkocht zullen worden. Ifetgaat erom waar men het accent, legt. Aan de zijde van'«Ie '7M»J kan men in de schaal werpen, dat het toestel uitmunt door buitengewoon rustige werking en afwezigheid van fluittonen. die bij een super steeds kunnen voor komen. Ken argument ten gunste Nieuwe combinatie grammofoon en radiotoestel Raie da Costa van de 522 is weer, dat de select iviteit in de onmiddellijke .nabijheid van een zeer krachtigen zender gi-ooter is. In ons land, waar deze uiterste selecti viteit niet noodig is. zal de rimtigu werking van het super-inductie appa raat ongetwijfeld den doorslag geven. De bovengenoemde namenschaal. die Philips thans brengt, bezit niet de nadeelen. die tot dusverre hieraan bijna onafscheidelijk verbonden waren. Dit is o.a. bereikt door de eigenlijke stationsplaat op eenvoudige wijze uit wisselbaar te maken. Zoodoende kan niet alleen, in geval van golflengte verandering der zenders terstond, een nieuwe schaal worden ingezet, maar bovendien wol-den bij elk toestel 2 verschillende schalen geleverd: een. internationale schaal, waarop vrijwel alle Europeeschu zendei's voorkomen en een nationale schaal, waarop de in ons land meest beluisterde stations in zeer duidelijke letters zijn aan gegeven, terwijl de Nederlandsche stations in roode letters zijn gedrukt. Kenmerk voor de micro-index-schaal is ook. dat een zeer nauwkeurige eu zeer duidelijke ijking in meters golf lengten is aangebracht, een belangrijk detail, dat bij vrijwel alle andere nanienschalen ontbreekt. D. In memoriam Kale da Costa. Hit» Mastc-r's Voiee- en Decca-platen. Indien, eertijds een herscheppend kunstenaar overleed, bleef ons niets dan de herinnering aan zijn of haar creatie. In dit tijdperk van de disco theken is zulks geheel anders. Men be hoeft slechts enkele zwarte schijven te laten weerklinken en dra kan men zich een beeld vor men van de macht van het herschep pende v e rui ogen. welke hem of haar eigen was. die de eeuwige stilte is in gegaan. Zoo is het momenteel bij den dood van Miss Kaie da Costa, die Zondag jl. op acht entwintig jarige n leeftijd te Hove in Sussex. aan de ge volgen van een blin dedarm-o pe rat i e gestorven is. Van haar werk t»estaat zulk een uit gebreid granmio foon-platen-repeftoire. dat legende-vorming na het ver scheiden van deze star van de B.13.1'. ten eenenmale uitgesloten is. Alvorens we tot' bespreking van haar records, zullen overgaan, kunnen we de volgende biografische bijzonderIn-d en memoreeren. Miss .Kaie da Costa was te Kaap stad geboren en opgevoed. Keeds op zeel- jeugdigen Ipoftjjd. i» een inter view werd vermeld, op driejarigen leeftijd speelde zij piano. Zij onderbrak plotseling haar studie om danseres' te worden. Ken nood lottig ongeval echter maakte een einde aan haar carrière. Zij zette vervolgens haar piano-studies weer voort en -wierp zich in het bijzonder op liet gesyncopeerde genre. .Hoewel zij ook wel klassieke muziek speelde, kennen de luisteraars en de 'grammofoon-platen-liefhebbers haar vooral als vermaard jazz-pianiste. I Taai- spel. op welke record men ook neemt, zij het «m der laatste, de ff.M.V.-plaat H. «2ü<« ..Just by your example'' of een oudere «»pDe verwisselbare namenschaal name. zooals B. 4190 A Bedtime Sto ry, munt uit door een voortreffelijke techniek, een brillant toucher, haar pittige rhythmiek, de eigen vondsten in de parafraseering. Voegt men hierbij nog haar zeldzaam micro-genisch talent, dan heeft men zoo ongeveer al haar vele kwali teiten, in het gesyncopeerde muziek genre opgesomd. Hetgeen haar echter vermaard heeft gemaakt, is de geheel e'igeu visie, die zij zeer zeker op de uit te voeren werken, bezat. Den recordverzamelaar, die een doorsnee van haar werk wil bezitten, kunnen we raden de volgende H.M.V.-platen aan te schaffen: B. 8066. Thanks en op de keerzijde l've got you in my mimi, B. 814S de Four Aces-suite (met orkestbegeleiding), B. 8111. Mr. Whittington-Medh-y en B. S18:$. True, een. buitengewoon goede opname van Hay Nobl.e and lus band. waarbij Kaie da Costa dit orkest op volmaakte wijze begeleidt. *' * Hoe is nu echter haar groot succes in Engeland in het bijzonder te ver klaren? De wijze, waarop Kaie da. Costa de gesyncopeerde muziek bracht. stemde volmaakt overeen niet de echt-Albionsche opvatting van ballroom-dancing op jaz'/-muziek, de gei-eserveerdheid van het Engelschekarakter vindt men er ruimschoots in.terug. Ook al kan men de volmaakte techniek en den beschaafden geest zeer waardeeren, ten slottc ontkomt een .opmerkelijk toehoorder niet aan het gevoel, dat Uit alles te veel gepolijst en in een keurslijf gedrongen is. Dit alles echter doet niet in het minst af aan de veelal-Voóitivffelijk^ prestaties van de overleden jazzpianiste, die ondanks dit alles steeds een opmerkelijke figuur in de, wereld der gesyncopeerde muziek zal blijven. J. SUIKEKMAX