'f \l De Groene Amsterdammer van 8 September 1934 N o. 2988 N.V. Meubelmagazijn Eden1 Molsteeg ~~ Amsterdam BUREAUX N.V. v H GEBR. BREEN NIEUWENDIJK No. 172 en 177 HAARLEMMERSTRAAT No. 64 Grootste keuze In Horloges, Uurwerken, Goud en Zilver Specialiteit in ELECTRISCHE KLOKKEN REPARATIE-INRICHTINGEN VOOR UURWERKEN, GOUD EN ZILVER BEGRAFENIS VEREENIBIN8 W. H. POLMAN TUIN-i OVERTOOM 526 - Telefoon 82660 l Begrafenissen ? Transporten - Crematies l ^^???^????????????IMM^^BBBMBHilMl ZIE DEN BON OP PAGINA 4 VAN HET OMSLAG Mooi» alk» doeleinden DirKSctinabe? Amjttartfam. Spreekzaal . Malvlschkttken op Vlieland In een van de laatste nummers van de CJroene Amsterdammer komt i-en artikel vuur van de hand van Dr. T. van Olst over walvischkaken. Op 't eiland Vlieland vond de schrijver jaren geleden nog een groot aantal kaakhelften op 't kerkhof als graf zerken. Dien toestand heb ik ook gekend. Omdat ik voorzag, dat binnen at'zionbaren tijd alle verdwenen zouden zijn, meende ik goed te doen. wat er restte eens wat nauwkeuriger te bekijken. Kr stonden toen (1915) nog 7. (met nog een stomp) waarvan ?i nog in. vrij goeden toestand verkeer den. In slechts i geval stond de kaakhelft met zekerheid op 't graf vau een wahischvaarder; 't grafselu-ift luidt: Ken teekeii (liarpuenpurit? met B) Hier leit begraven Cornelis t'. Boef: (ïrpotschipper: oud: 81 ja'-mm 3 maendén: alsmede Jehnert Elke.s Hoef, oud 2 jaeren en 7 maendén. . Van vier andere is 't niet uit te maken, ze vermelden eenvoudig dé. voorletters der namen, met uitzon dering van n. In ,,Genealogische en Heraldische (i edenkwaardigheden in en uit de Kerken der Provincie Xoord-Hol land.", wordt over deze zaak gezegd: Voorts eenige walvischkaken, als graf paal gebruikt, waarvan de op schriften zeer zijn uitgesleten." * * * Door de ijverige bemoeiingen van den Heer A. B. van Deinse, leeraar aan het Erasmiaansch Gymnasium, te K otterdan i hebben deze graf palen sinds April 1920 een plaatsje ge vonden in de kerk, behalve de laatst genoemde kaakhelft, die naar 't RijksMuseum van Natuurlijke Historie te loeiden is verhuisd. Alkmaar. A. LIST JAVA Droste heeft 'n nieuw prachtwerk voor Uw boekenkast! Na?Bali" ...het album Java l" Een nieuw, heel mooi geïllustreerd album, waarvoor U weer de plaatjes verzamelen kunt. Het is l Septem ber verschenen. Wan neer U slechts 90 et. stort op postgirorekening No, 6850 met vermelding album Java l", ontvangt U het prachtige werk franco thuis. Plaatjes van vorige albums zijn inwisselbaar voor plaatjes Java 1" en omgekeerd. Op verzoek wordt U gaarne een handleiding toege zonden met alle gegevens over het verzamelen der plaatjes voor dit en de vorige Droste-albums. Nooit was er mooier Drotti-album dan Java l" Spaart plaatjes voor album Java l"l Het moeilijke begin DE GRONDVESTEN DER NEDERLANDSGHE FILM-INDUSTRIE Bioscopy L. J. Jordaan Oawald vu Benno: Bleeke Bet" Cinema Royal Het valt niet te ontkennen: met de grond vesting eener Nederlandsche filmindustrie zijn wij verzeild geraakt, nolens volens, in het vaarwater eener speciale, liefdevolle critiek eener critiek-voor eigen-gebruik. Wij hebben zoo ons oordeel tegen over de buitenlandsche film een hard en zeer veeleischend oordeel, dat een voortreffelijke film als Mamma loves Pappa" eenvoudig uit de rou latie wegfluit en doodsbenauwd is tegenover de Garbo's en Dietrich's niet nuchter genoeg te staan. Daarnaast bezitten wij thans den teederen en bezorgden blik voor het eigen product en niemand xal willen of durven ontkennen dat ,,De Jantjes" van deze gezindheid in ruime mate profiteerde. Het is geen plezierige of bij uitstek zuivere stand van zaken, maar wie een anderen uitweg ziet mag het zeggen.Iritusschèn is n ding noodig: dat wij ons van dit dualistische oordeel duidelijk bewust zijn'! Het is geen schande, wanneer de Nederlandsche critiek de eerste nationale pro ducten met bijzondere welwillendheid tegemoet komt maar het zou een gevaar zijn, dit niet eerlijk te erkennen. De beoordeeling der film in het algemeen, is reeds gecompliceerd genoeg dank zij de eigenaardige voorwaarden waaronder zij ontstaat. Wij weten: wie niet over een vast geloof en een groot e liefde ten aanzien van de toekomst der film beschikt, doet beter haar geheel den rug toe te keeren het is maar hoogst zelden een film als zoodanig, die ons als eenheid vreugde geeft. Het is meestal de film wier gestadigen groei wij xxit de verschillende items afleiden. Dit alles vereischt reeds zooveel omzichtigheid en bezonnen heid van oordeel, dat wij waarachtig geen behoefte hebben aan nog meer complicaties. Wanneer wij dus films als ,,De Jantjes" en ..Bleeke Bet" loven, waar wij dit met schik kunnen doen, dan dienen wij ons bewust te zijn van de betrekkelijkheid dezer critiek. Doen'wij dit niet dan scheppen wij een hopelooze oordeelsverwarring, die zich later moeilijk laat herstellen en waarvan met name Frankrijk reeds de bittere gevolgen ondervindt. Tevens dienen wij ons terdege de vraag te stellen hoe lang wij in deze houding mogen volharden hoe groot, om zoo te zeggen, het voorschot aan welwillendheid j s dat wij der nationale productie kunnen ver strekken. Persoonlijk meen ik, dat men niet in redelijkheid mag verwachten van een /oo volkomen nieuwe organisatie als die der Nederlandsche film industrie, om na welgeteld drie proeven den toets eener internationale" critiek te weerstaan. Zij heeft, dunkt mij, recht op een ,,fair chance" en er is niets tegen haar die ten volle toe te meten. Mits wij op een gestadigen vooruitgang hoe gering ook kunnen wijzen. ? ? *** : . . :?? Is dit laatste nu het geval met Bleeke Bet"? Menig geestdriftig pers-oordeel heeft deze vraag bevestigend beantwoord. Heb spijt mij van harte deze opinie niet te kunnen dèelen. Ik stel hierbij gaarne voorop, dat individueele smaak hier als zoo dikwijls een belangrijke rol speelt. Persoonlijk is mij het genre uitermate antipathiek het betreft hier een soort valsche en verouderde volksromantiek waaraan wij waarachtig geen behoefte meer hebben. Maar ik neem op gezag van de mannen der practijk aan, dat het in de gegeven omstandigheden de zoo noodzakelijke introductie beteekent bij het groote publiek" de wreede godheid die ook in Nederland over zijn of niet zijn der film beschikt. Dan blijft in de eerste plaats de vraag: Wanneer dit voor De Jantjes" mocht gelden geldt het dan ook nog voor deze film? Was het inderdaad noodzake lijk ... neen wae het verstandig met een herhaling van -dezelfde materie op de proppen te komen? Veel zal er van afhangen hoe de publieke belang stelling op deze nieuwe editie van Justus van Maurik's Jordaanromantiek reageert. Hoe dan ook de mannen in Duivendrecht, die hun financieele hachje bij de zaak riskeerden hebben gemeend veiligheidshalve De Jantjes" door ,,Bleeke Bet" te moeten doen volgen en wij hebben, zoo goed als zij, het resultaat af te wachten. In het vooruitzicht daarvan mogen dan enkele kantteekeningen bij de film een plaats vinden. Over opzet en handeling valt uiteraard niet veel nieuws te zeggen ? dezelfde stof wordt erin ver werkt met nagenoeg dezelfde technische vaardig heid. Alleen is de inlasch der onvermijdelijke liedjes minder excusabel dan in ,,De Jantjes'k je schrikt even op, wanneer Jopie Koopman op klaarlichten dag en midden in de doening van een volksbuurt plotseling de aria der witte en roode radijs aanheft. Het is een onverwacht en ongemoti veerd ov^rsehakelen^naar da operette, dat geestiger_ en plausibeler te verantwoorden ware. * * Hetzelfde geldt voor Heesters' Westertorenlied en voor vrijwel alle andere Einlagen". Bovendien zijn deze chansons te lang het is werkelijk te bar, om herhaalde malen de'heele handeling stop te zetten en ons met uitvoerige liederen op te houden. Er valt uiteraard bij een dergelijke ver filming van een populair tooneelstuk van film standpunt niet zoo hél veel eer te behalen.. . . maar hier was nu eens een dankbare gelegenheid om wat geest en pit in het geval te brengen, die niet uit de Plantageschouwburg stamden. In ,,De Jantjes" werd dit b.v. bewezen door de aardige episode der straatzangers en de cameragrappen. waarmee ons de regisseur onder het gezang den tijd kortte. Het camerawerk van Willy Goldberger en Henk Alsem mag correct heeten en het oude Amsterdam heeft als welwillende medewerker zich een dank baar sujet betoond. Het decor-straatje, dat even een herinnering aan de Driehoekstraat en omgeving opriep, voldeed uitstekend, alleen heeft liet mij verwonderd waarom het zoo dikwijls vanuit denzelfden hoek werd opgenomen. Als er iets is, wat het decor verraadt, dan is het deze angst om de camera in de gestelde bouwsels vrij te laten. De regie heeft er zich toe bepaald een tooneel stuk voor de camera te brengen en zij heeft dit vaardig en op deskundige wijze gedaan. Onder de spelenden miste ik zeer noode de oude mevouw van Westerhoven, die in De Jantjes" zulk een gave en natuurlijke creatie te zien gaf. Wat nu het filmspel als zoodanig betreft tja.... daar zouden vele dingen over te zeggen wezen. In het algemeen viel er voor mijn gevoel een gebrek aan soberheid en onbevangenheid te constateeren, dat de film moeilijk verdraagt. De quaestie van het spelen" is een ingewikkeld probleem, waarover het laatste woord nog niet gesproken is en de in drukken van een outsider worden dan ook gegeven voor hetgeen ze waard zijn, Maar het wil mij voor komen dat n leidraad nog steeds het meest proefhoudend blijkt: het vergeten, van den toeschou wer t De personages in een film moeten zich eraan ge wennen de handeling te dragen zónder aan een publiek te denken zij spelen in een aan alle zijden afgesloten of naar alle kan ten open ruimte.... in ieder geval niet op een tooneel, waarvan een der 0 wanden wegvalt opdat de acteurs hun beate zijde Fientje de la Mar en Jopie Koopman in Bleeke Bet' naar liet publiek kunnen keeren. Het ,,No acting!" der Amerikaansche studio's mag wel eens extra omlijst in de Nederlandsche ateliers worden opgehangen. Overigens kan met genoegen geconstateerd worden, dat in onze spelers uitstekend materiaal steekt, wanneer de regisseur^ ge vonden wordt, die erin slaagt ze alles af te leeren, wat iedere acteur die voor de camera komt nu eenmaal af te leoren héft. Natuurlijk kan het weinig autonome optreden der regie veel hebben bijgedragen tot de nog altijd hinderlijke tooneelmatigheid der actie: uit zichzelf komt de tooneelspeler, die kersversch achter het voetlicht vandaan is gehaald, daartoe zelden. Opmerkelijk was intusschen dat Jopie Koopman, als ik het wel heb een der minst geroutineerde tooneelmenschen. accenten vond van een ongekunsteldheid die ons waarlijk in de sfeer dei- film verplaatsten. Fientje de la Mar is een groot en opmerkelijk talent men constateert het zelfs in de film, waarvan zij overigens nog zoo weinig het wezen aanvoelt. Zij speelt een kort scènetje voor het portret van Ko Monjé, dat. hoewel nog niet sober genoeg. niettemin verrassende en ontroerende momenten geeft. Het is dit eene korte fragment, dat mij op Fientje als filmspeelster heeft doen wedden.... de chansons zal ik met vreugde zien terugkeeren naar de plaats waar zij hooren. De overige spelers trachten zich met prijzenswaardigen ijver zooveel mogelijk bij de wetten der film aan te passen. Het is echter voor beroepsacteurs een lange en moeilijke weg om de camera te voldoen. . Een bijzondere verrassing is ..Bleeke Bet" al met-al niet geworden. De liefhebbers krijgen de waar voor hun geld, die in redelijkheid te verlangen valt. En zij die minder geestdriftig voor het genre voelen, wenschen het van harte een zoodanig succes toe, dat de Nederlandsche film in staat moge zijn haar vleugels spoedig breeder uit te slaan en deze etappe achter zich te laten. Nog een Welwillende opmerking tot elot: Men wachte er niet te lang mee ! Het publiek is een wonderlijk element, dat men zoowel onder- als orer-schatten kan. Op een goedgezinde critiek valt desnoods nog te rekenen.... op een goedgezind publiek nimmer! Een straatbeeld uit )9Bleeke Bet" tl