N. 3 i h 18 De Groene Amsterdammer van 15 September 1934 N o. 2989 Radio en Grammofoon Maracat C/orw Bong' Wat is de rumba? VAN EEN CUBAANSCH TOT EEN WERELDSUCCES Don Barreto en. Thomas et 8*8 Merry boys op Uecca. Cao op Brunawick Er zijn gevallen, waarin de zwarte schijven onschatbare diensten kunnen bewijzen. Om oen voorbeeld te noe men uit de velen: indien het er om gaat. het karakter en in het bijzonder het rhythme van een exotischen dans te leeren kennen. Zooals in dit geval: bij de rumba. Wat is eigenlijk een rumba ? Vraagt men het aan sommige leiders van jazzbands, zoo krijgt men doorgaans te hooren: een soort Cubaansch'e tango. Dit is niet juist. Weliswaar lijkt het rhythme op dat van de habanera tango, maar wat daar de oor zaak van is zal weldra blijken., Het is een onbegonnen werk naar den oorsprong van dezen Cubaaoschen volksdans te speuren. Daarvoor is de vermenging met andere, vreemde, elementen te groot, waardoor het oer-karakter totaal verloren is gegaan. Algemeen wordt aangenomen, dat de oorspronkelijke bewoners van Cuba een nationalen dans hadden. De Span jaarden veroverden het eiland en de bewoners ontleenden aan den Spaanschen zang en dans diverse elementen, waarna het oorspronkelijk karakter van hun dans verloren ging. Later ontleenden zij bovendien aan de dan sen van de Centraal-Afrikaansche negerslaven het basis-rhythme en dit kleurig geheel leverde een volksdans op, zooals die heden ten dage -?hoewel aanmerkelijk verbasterd nog in de danszalen van Cuba, Porto Riep, Christobal-Panama wordt beoefend. De'werkelijke geboorteplaats van de rumba, zooals wij die thans in Europa leeren kennen, de gestyleërde volksdans pasklaar gemaakt voor tooneel en balzaal is het Gran Casino te Havana. In deze verzamel plaats van 'de upper ten van het suikerparadijs creëerde Don Azpiazu en zijn Cubaansch orkest de rumba en hielp hem aan zijn weneldsucces. '?'*'' ' . .'?;.? * i ' . Het karakteristieke van dezen dans is zijn fascineerend gebroken" neger rhythme. Indien men nauwkeurig naar een record luistert, wordt het duidelijk, dat zulks niét met de gewone instru- \ menten van den jazzband bereikt kan worden. Om de rumba exact te spelen moet men drie instrumenten van de pri mitieve Cubaansche orkesten benutten en wel: de claves, de maracas en de bongo. Daarenboven zijn de or kesten, die de gestyleërde rumba brengen, klein van bezetting. Een trompet, een fluit, een guitaar, een of twee saxophones en een piano, plus de bovengenoemde instrumenten* zijn voldoende om de meest verrassende effecten te bereiken. Maar voor alles: hoofdzaak is het rhythme. Dit zuiver Cubaansche rhyth me wordt in hoofdzaak verkregen door een goed gebruik van de maracas of shakers tezamen met claves en de dubbel-drum: de bongo. De meeste rumba's zijn in 2/4 maat geschreven, enkele ook in 4/4, terwijl het tempo over het algemeen sleepend is. De rumba in Europa In Europa werd de rumba eerst populair door het tournee van ver schillende Cubaansche bands. De mare van het bijzondere, exotische Was reeds tot de Ville Lumière doorgedrongen, maar toen Don Azpiazu verscheen en M ariana de- oorspronkelijke rumba danste, gaven alle snobs zich dadelijk gewonnen. Na Azpiazu verschenen Lecuna, Eico en Barreto en verdreven de Argentijnsche tango-orkesten uit de dancings aan de Place Pigalle. Thans is de rumba een rage, die nog steeds voortduurt. Door radio en grammofoon werd het nieuwste wereldwonder ook verder in Europa bekend. Op Decca bestaan enkele sublieme opnamen van de rumba gespeeld door het Cubaansche orkest, van Don Barteto. Wie dezen dans wil hooren in de juiste sfeer, neme Decca F. 3582. Vooral het Mujer Sonadore" valt niet alleen op door het sterk naar voren brengen van het negro-basis-rhythme, maar ook door het goed betoonen van het Spaansch karakter. Dit wordt vooral bereikt door de begeleiding van fluit, guitaar en maracas, terwijl Baireto voorts met zijn klein orkest wonderen ver richt in het juist treffen van de Centraal-Amerikaansche atmosfeer. Ook het tempo wordt hier.niet te snel ge nomen, de Europeesche orkestleiders daarentegen verliezen maar al te vaak uit het oog, dat deze dans, zoowel in de exclusieve Jockey Club te Havana, als in de zeemanskroegen bij een tropische temperatuur moet worden gedanst. Eveneens een zeer bijzondere plaat is Decca F. 3041: Las Perlas do tu Boca en Lagrimas Negras. Ook hier valt wederom op, dat het orkest van Barreto een fluitspeler rijk moet, zijn, die tot zeer bijzondere dingen in staat is. Temidden van den zondvloed der foxtrotts zijn dit een paar prachtige dansplaten, die ver van het geijkte genre staan. Van Don Barreto en zijn Cubaansch orkest bestaat eveneens een zeer goede opname op Columbia D.F. 878 en wel do rumba Marta". Wat bijzonder opvalt is: de instrumenten, die het werkelijk karakter van dezen dans bepalen, de claves, maracas en bongo. Deze band beschikt over een virtuoson drummer, dit blijkt duidelijk, indien uien dit record opmerkzaam be luistert. Zooals steeds bij alle opnamen op Columbia komt de piano-begelei ding bijzonder goed tot haar recht. Columbia D. F. 1030 brengt twee rumba's uit de revue van het Casino de Paris, gespeeld door het orkest Castellanos de la Cabane Cubaine: Green Eyes en Invitacion a la Itumba. Men moet echter niet uit het oog verliezen, dat dit orkest op o'e sfeer van de music-hall is ingesteld. De effecten zijn zoodoende grtller dan bij ue meer op een intiemere sfeer berekende uitvoering van dezen gestyleerden t^ubaanschon volksdans door Don Baireto. Men kan dit laatste nog duidelijker constateeren, indien men de rumba Green Eyes zich op His Master's Voice B. 4923 door Don Azpiazu en zijn Havana Casino Orch. laat voorspelen. Ook Cab Calloway heeft pogingen ondernomen de rumba te creëc ren. Het is bjj pogingen gebleven. Het geheel is foxtrott gebleven met maracas-begeleiding. Op Brunswick A. 9036 kan men de resultaten beluisteren en ver volgens vergelijkingen trekken. Al dadelijk valt op, dat het geheele eigenaardige Cubaansche karakter van de rumba verloren is gegaan. Hoewel Cab met zijn band het bekende ,,Doin' the rumba" virtuoos spoelt prach tig is het effect der gestolpte trompet ten is en rhythme en tempo absoluut verkeei-d. Karakteristiek is slechts: het basisrhythme der negerslaven, het welk Cab natuurlijk tot bijzondere daden inspireerde.... Wie nog meer vergelijkingen wil maken, raden wij eens naar do rumba's op Docca F. 47032 te luisteren. Op deze plaat speelt Thomas et ses Merry boys du Palais de la Mediterranée te Nice een tweetal rumba's: Madalenna en Capullito de Aleli. Laten we maar dadelijk verklaren, dat de opvatting te Europeesch en in het bijzonder te Fransch is. Het tempo is iets te snel, de sfeer iets te zoetelijk-zwoel en daarenboven is ook het orkest te groot, om de oorspron kelijke atmosfeer der primitieve orkestjes, die de arbeiders der suikeren tabak-plantages ten dans opriep te benaderen. Maar deze band vervalt tenminste niet in de fouten van Cab en de zynen: zij vermoorden het oorspronkelijk karakter niet geheel, zij trachten ten slotte slechts dezen dans pasklaar te maken voor de Europeesche balzaal. Tenslotte, om terug te keeren tot het uitgangspunt: de zwarte schijven kunnen de Europeesche' bandleiders onschatbare diensten bewijzen om hen te leeren, wat de rumba eigenlijk is. Dit zou een weldaad zijn, want het zou ons bevrijden uit den ban van de alles- en allen-overheerschende fox trott. J. SUIKERMAN OPENING WINTERSEIZOEN ZATERDAG, 22 SEPTEMBER A.S. GRAND-DINER-DANSANT (AANVANG 8 UUR) ZON DAG, 23 SEPTEMBER A.S. A FT E R N O ON-TE A (AANVANG 4 UUR) M O D ES H O W MAISON MAGGY ROUFF CHAMPS ELYSÉES, PARIS OP UITNOODIGING VAN DE FIRMA JOLES & Ce. , WILLEMSPARKWEG 97, AMSTERDAM, EN HET CARLTON HOTEL. ZAL MAISON ROUFF DOOR HAAR EIGEN MANNEQUINS DE NIEUWSTE HERFST- EN WINTERCREATIES DOEN TOONEN UITREIKING VAN FRAAIE CADEAUX ORKEST VAN DINTEREN DINER-DANSANT: ...... f4.. en f 5.AFTERNOON-TEA; - - - - - - .... f 1.50 RESERVEERINGEN. OOK VOOR DE AFTERNOON-TEA, TELEFOON Nr. 34000 (INTERLOCAAL RO2I2) OF AAN HET RESERVEERINGSBUREAU. CARLTON-HOTEL ? CARLTON HOTEL AMSTERDAM No.t.2989 De Groene Amsterdammer van 15 September 1934 19 Uit het kladschrift van Jantje p#? De directie van de Gemeentetram ,,merkt op", dat het plaatsen van een wachthuisje op het Scheldeplein tot ongewenschte consequenties zou leiden. Croquante croquetjes Alida Zevenbootn Wat, kan het lot van een meiisch toch aan. een zijden draadje hangen. Dat dacht ik verleden week Zaterdag avond toen ik in mijn, bruine moiréetje in den Stadsschouwburg b/»t veertigjarig jubilexim hielp mee vieren want ik herinner het mij nog als de dag van vandaag dat ik nog geen zeventien jaar M'as en bij mevrouw zaliger schellemeisje. wat je toen nog in de groot e huizen aan de Bocht noodig had want het was bij ons een heele wandeling van de keuken naai de voordeur en later ben ik ook voor de keuken geweest omdat mevr.ouw zaliger dadelijk aan'.me zag dat ik aanleg voor koken had en wijlen meneer zei dikwijls dat ik hem nog den dood aandeed met mijn flensjes, zoo kon. hij er in eten. maar dat hij er toch ingebleven is, is niet mijn schuld, dat is zijn eigen schuld geweest want als je leeft als die man geleefd hebt.... nou !.... ja, maar nu weet ik niet meer waar ik gebleven was.... o, ja, ik was dan zeventien jaar en nog al flink uit dékluiten gewasschen en, al zeg ik het zelf, een frissche, jonge deern en toen ik een boodschap voor mevrouw zaliger in de Leidschestraat moest doen, werd ik door een aardigen meneer aangesproken maar mijn moeder had me altijd gewaarschuwd voor aardige heeren op straat. Toen ik op mijn gemak al mijn boodschappen gedaan had, stond hij nog te. wachten en het was een tooneelspeler en hij maakte me wijs dat ik alleen al door mijn loopen, want ik heb altijd mijn voeten goed neergezet, dat moet ik zeggen, en dat had hij direct opgemerkt, dat ik alleen al door mijn loopen en staan als voor het tooneel geboren was en dat hij kans zag mij een plaats op het Lcidscheplein te bezorgen want. hij kende meneer (iompertsz. die er toen alles tv zeggen. had, zooals ik bij mevrouw zaliger wel eens hoor.de vertellen als -/.ij 'het aan tafel over het tooneel luidden. heel goed en hij zou me d«« kunst heelemoal leeren en dun moest ik maar eens bij hem komen, inde Kerkstraat. waar hij woonde, muur ik ben niet gegaan en achteraf heb ik er wel eens spijt van gehad en als ik dun zoo op mijn vrij kaart j i- in de parterre zat. en de dames zag spelen, dan dacht ik wel eens: 7.00 luid ik het ook gekund en is iedere vrouw van huis uit niet eigenlijk een comediante en dwingen de mannen je er niet toe tooneel te pelen? Ik zat erg hoog en naast me zat een oude meneer die de vorige schouwburg, die van voor den brand, nog gekend had. en hij zei dat daarin, heel boven, achter de-allerhoogste, rij, nog een rij was waar je Voor -een. dubbeltje zitten kon en er was een richel waar de dubbelt jesgasten tegen aan leunden en vandaar, zei die meneer die erg spraakzaam was. de uitdruk king tuig van de richel" en als hij het mis heeft, lieg ik in commissie en ik kon van mijn plaats net kijken in de loge waar vroeger de Raad van Beheer zat en wat zijn de tijden tóch anders geworden. Wijlen meneer was er lid van en hij zei altijd dat het hem heel wat geld kostte en waarom doe je het dan, man, hoor ik mevrouw zaliger nog vragen en dan draaide hij met zijn oogen en zei dat je voor de Kunst wat moest over hebben maar ik heb hem eens in liet Vondelpark gezien met een jong actricetje en ik ducht zoo bij me'zelf het mijne t-r van en wat zat er niet een deftigheid toen in die loge ! De halve Bocht, Later Wt-rd het''t Willemspark toen in <le Bocht de klad al was en. al die mooie huizen omgebmiAvd Werden, tot leelijke kantoren en die oude meneer naast me. die zoo aardig sprak, vroeg me. of ik ..de zoete Xero" er wel eens had zien zitten en ik wist niet wie hij be doelde en hij zei dut d»- acteurs z,oo meneer van Loghein noemden die er toen de lakens uitdeelde en Ixij had het over Louis .Bouwmeester die in, zijn kleedkamer'een. reelam»' van Moukey-' brand ophing toen meneer (iompertsz hem'niet.nog eens een voorschot wou geven en er toen wat onder schreef waardoor hij meteen zijn ontslag kreeg of inoest nemen en t oen is hij juin het zwerven begonnen tot zijn dood toe en hij had Burgemeester den Tex er nog zien zitten die door Sophie de Vries, de moeder van Fietje de Vries, als ik het, zoo zeggen mag. de zuster van meneer Henri van. ..de Jonge Jan", nog toegesproken is toen zij Pietemei was en na hem zat «>p Xieuwsjaarsavond Burgemeester van Tienhoven er en toen was mevrouw Chrisje Poolman, de grootmoeder van den jongen meneer Jan C. déVos. Pieternel en meneer Prits Sóhulze was Thomasvaer n na Burgemeester van Tienhovcn kwam Burgemeester Vening Méinesz die nog minder lachte dan Buster Keaton op de film en toen was mevrouw Poolman nog altijd Pieternel want je wordt oud op het tooneel, ouder dan als Burgemeester, geloof ik, en met wethouders is het net zoo en dokter Vos mag wel een beetje oppassen met zijn gezondheid want ik vind dat hij er niet goed uitziet een beetje weggetrokken en toen hadden wij Burgemeester van Leeu wen op het presenteerblaadje en er kwamen andere Pieternellen en al die Burgemeesters. werden bejubeld en bedicht en waren de Nieuwjaarsgroeten van meneer Keydiiur niet beroemd die toentertijd de hoofd dichter zoo'ii beetje was en toen de Schouwburg aan de gemeente kwam, zat de deftigheid'er niet meer en dan zat aan den overkant van de loge van tien Burgemeester on. van. de wethou ders, de Kunst-commissie met de hooftlambtenareii en dat was o«»k een mooi uitziehr.dat je dan, van boven had en die aardige, spraakzame meneer miast me. vlak bij waar vroeger het tuig van do richel /.ut. vertelde me ook nog dat er eens een wethouder voor de'Kunst was die erg grtiag achter op het tooneel neusde, vooral uls er jonge actiieetjes stonden »1* engeltjes ge kleed met niet veel om of aan en dat op 'een avond meneer AVilk-m 1{< «yaards die hem niet van aimzieix kende, hem tusschen de coulissen vond en. brulde: meiieerrr. meneerrr ! Wat doet u lüerrrr? Derrrr uit ! Derrrr uit ! ! '." en dat die wethouder voor de Kunst het hem nooit vergeven heeft. En toen ging het scherm t»p en. toen zrtg ik een stuk dat ik vijf en twintig jaar geleden ook gezien heb. ik geloof met meneer 3reunter en'.mevrouw van Korlaar en al die anderen, een echt jubileumstuk, dat moét ik zeggen ! En meneer Boissevain hield een redevoering en weer dokter Vos niet. Wat beteekent dat toch? Ik maak ine werkelijk ongerust!...'.' DE ZILVER VOS Ceintuurbaan 137 AMSTERDAM Z. Telefoon 22246 HET VERTROUWDE ADRES VOOR BONTWERKEN . 11