Historisch Archief 1877-1940
l"
De Groene Amsterdammer van 15 September 1934
Letterraadsel
l'it onderst aando lottorgropon meu
ten. 15 woorden gevormd worden \vier
" Ie en Ie lotters. do lantsto van beneden
naar boven ge-lozen oon vers van
l'i-ospoi' Jjingondonek vonnm (fh is
t-en lottor).
a- - a - a - bat - bond - do - de
? dracht - o - oon - 011 - for - f lu -ga
ge - p>n - haar - heugd - in - jor - k»
ka - kol - lom - l i - ma. - nacht - of
4 ra - ro - ros - rij - scha - to - to - ton
? t ha - va - ver - za.
Omschrijving:
1. oiulo volksstam. 2. stad in ons
land. 3. bijbolsche figuur, -1. geschut.
12 i>. zwerver. U. deel van Spanje. 7.
nióisjcsivinm. S. ouderwetsch
vorvoormiddel. 5». ziokte. 10. plant.
13
11
15
11.
aanbiedinir. 12. blij. i:?. Harmonie, l-i. toe
spraak. 1."j. eiland in MiddeUaiidsehe
Voor de inzenders van de goede oplossingen '/ijn als prijs beschikbaar:
IJ o e k w e r k e ii o i' C! r u in ni o f o o n p l n t c 11
Inzendingen, liefst op een briefkaart, vt'ór Woensdag a.s. 2 uur. ('p
adreszijde vermelden: Oplossing letterraadsel.
Oplos*!UK Lcttcrraudsel.
Ik ben een blomme
En bloeit-, vooi1 L"we ooyen
((.inidu (ïezollo)
. 1. nare i*. 2. eierk«n>k. "«.glibberig. 4. oester. 5. oueeniglu-id, (\. expres.
7. .winde, S. urgent, i), republiek, 10. 'oksel. 11. omkoopitig. 12. vadetn.
13. eskimo. 11. inboedel,' 15. elite, 1U. onaanzienlijk. 17. lamlbeschrijvinu;.
Prijswinnaar werd na loting. II. van Swmdcivu. Hloeinenda:il. die aan
het secretariaat van.de redactie, doch zonilcr vermelding Letterraadsel,
gelieveop te geven wat verlangd wordt,
Charivaria
r.UKDKLrXK-BROOD
,.L>e vooi uitzichten voor de toekomst
wartMi volgens ileii gt-zant bemoedigend."'
(\.K.t.)
Frankrijk en Kn^eland zoudeti er op
hebbt-u iiangedrongeri \"<m Papen niet
te aanvuurden zonder voorafgaande waar
borgen te hebben gekregen." f Volk)
, ,Men be>chou\vt de cijfors teleurstellend
en niet geheel aan <k' vervvurlUingen be
antwoordend." (Ti'l.)
,,Ken Enge.l.*ch vlieger heeft dezelfde ?
vlucht herhaald," (H.D.)
..Voetgetrappel." (Ons Toon.)
Wij hebben een vaag vermoeden.
dat «Ie Maasbode M.a.r llnrelmn' iiid
op liet ivductioixcflr b'llvau lu-et't
.staan. ..Ik weel niet <>f Harbertj»* im-t
allége\vel<l moet hangrn''. schrijft h»«t
blad, ..maar indien hij hangt, dan is
het met eere."'
,,1-Icn nadert- vaststelling van de spe
cial is nog niet gelukt." (\.If.C.)
..('?eïllu^treerde prospectie.." (Ath-.) ,
OH YKKKADKKUJKK WOOKDKX
,,llij haalt door onnieedoogenlooze
strengheid alles uit zijn mannen." (H. D.)
,.I)e heer Roflot'sen is \veer
verbaliseerd." (H. D.)
,,Zij verklaren dat men nu verder
onmcedoogenloos /al optreilen." (\'.R.C.)
,,De lirague draagt zijn water naar de
dichtbije zee." (dr.)
Kii «Ie Brague is ontsprongen aan
de eenheeleindjeaffe broi>.
ix DH DüXKKkE K.A.M i: K
,;Klk gaatje wordt onzichtbaar gere
pareerd." (E. A". T a pi j t st.)
NOG IvKX HEEL OUÜBAKBEKTJK
,,De vice-voorzitterder vereeniging voor
Nijverheidsonderwijs zei tot de geslaagde :
Wij Nederlanders zijn van een rus, waar
uit een Jan Pietérszopn Cocn is voort
gekomen, die de woorden sprak: Ende
desespereert niet." (H. D.)
ONZE CLASSICI
..Dilettante is ontstaan uit het
Latijnsc.he delectari, hetwelk letterlijk
beteekent: genot verschaffen/' (Ons Toon.)
CORRESPONDENTIE
L. 'te D. I k'las in den laatsten tijd veel
van waterschappen, .havenschappen en
door de radio hoorde ik zelfs over
electriciteitschappen. Nu lees ik in de X". R.C.
,,In de vrachtauto bevonden zich twee
ezclschappen, elk van 4 personen." Wat
zijn dat l Zullen wij spoedig den roep ver
nemen: ,,Ezels van alle landen,
vereenigt u tot ezelschappen ?"
Anlw. Misschien.
Een polls der L
LEVENSVERZEKERING I
Mg. ARNHEM"
schept kapitaal voor moeilijke tijden.
Schilderkunst
Tentoonstelling
vev/.aiueII i«K Kuf/.. I» I J Kleykunip
Over deze verzameling, waarin vele
uitmuntende schilderijen voorkomen
uit bekeiule collecties, wordt door den
heer l'lasschaert niets anders ge
schreven dan «lat /ij slecht gerestau
reerd /jjn. Welke hij daarmee bedoelt
wordt niet nader gepreciseerd, en zoo
wordt' de schijn gewekt dat alle kunst
werken van. deze tentoonstelling
verpoetst zijn. dat zij kaal en schraal zijn
geworden.
Dit toch is geenszins het geval. Kr
zijn A-erschillen.de schilderyen, doch
lang niet alle. schoongemaakt, waarbij
het oude vernis werd verwijderd, mijns
inziens op volkomen juiste wijze,
zonder «lat de verf aangetast werd.
Het stadsgezicht van Van derlleyden
bijv. uit de nalatenschap Six is aan-,
merkelijk klaarder en helderder ge
worden nu de iiivelleerendc vuile
vernislagen verwijderd zijn.
Tegen een dergelijke kleineering
van een werkelijk voortreffelijke col
lectie wenseh ik dan ook te protest
eeren als ook tegen de onedele woord
speling van een kat in den zak te
koopeii. waar het hier een firma' geldt,
die zich in de laatste jaren alle moeite
heeft gegeven om llollamlsche Kunst
uit ben »emde verzamelingen af n. te
koopen en tlie getracht heeft, om deze
v» >or l li illand te bewaren.
(r. D. (iUATAMA.
Jtiwtciir r a n het F run ft
Jlitscum ie Haarlem.
«;. Iliu-tor l» Ij l» n f fa te AMuiu
Wij hervinden hier den Hueter
xooals wij hem kenden; den leerling
kunnen wij zeggen van Jan Veth: deu
nauwkeurigcn. burgerlijken
portrettist. die. in zijn staatsiesehilderijeii
onvoldoend»-, zijn beste werk maakt.
wanneer hij personen schildert uit
xijji nnaste omgeving: van hen dus.
tlie hem verwant waren of zeer eigen.
Daar is Huetcr ongetwijfeld het meest
ti- waardeeren en ik zou het niet
ongepast vinden van het
Amsterilamsch Stedelijk Museum zijn por
tretje aan te koopen van Allebé. die
naast een' te waardeeren schilder, ook
de leermeester is geweest van een
groep schilders. di«- wij gaarne onder
tien naam van Allobén-s vereenigen
(hiertoe behóoren b.v. Jan Veth.
Haverman. enz.) Deze Allebé'-«i1» zijn..
komende na. de Hagenaars, opnieuw de
schilders van de stoffen, een zeer
n«irmaul doen voor mi/e schilders. Naast
dit portretje noemen wij nog het
portret van een 'kindje (van een tijd
geleden) en twee vroege stillevens.
waar op het eene met de vruchten, de
stof. de materie der .schaal waarin een
gedeelte der vruchten ligt, niet vol
doende is Weergegeven. Waar Rueter
meer mondaine portretten wil schil
deren van vrouwen, schiet hij in zijn
huiselijkheid en door zijn huiselijkheid
natuurlijk'.te kort, zie het portret van
mevr. Schm. D.
PLASSOHAERT
Nieuwe uitgaven
Apeldoorn, uitgegeven door de ge
meente Apeldoorn, als aandenken
aan den scheidenden burgemeester,
Mr. W. Roosmale Xepveu. Samenge
steld door. I), (joskor, wethouder van
Sociale Zaken, met medewerking van
Tj. de .Tong. journalist. Typografie
Dagbladdrukkerij Nieuwe
Apeldoornsche Courant.
No. 2989
i'n Mar.rittme. getoetst
aan de staats-itlee. door Ir. W. F.
Staargaard. oud-lid v. d. Volksraad
X.-I. 11. D. Tjet-nk Willink Je Zoon
N.V.. Haarlem.
Jtundom ile muiterij op ../>«' Xeren
7Vor»>i<'iV«". door .1. C. Mollema.
11. D. Tjeenk Willink iV' Zoon X.V.
l laarlem.
De Wintermode
Reeds in ons vorige nummer gaven
wij een modebrief uit Parijs, waarin de
voornaamste nouveauté's van het
komende seizoen besproken werden.
Doch niet alleen bereiken ons de
berichten xiit het beroemde mode
centrum, de modellen zelf komen ook
in ons land. Reeds verschillende
firma's hier ter stede hebben het
naj larsseizoen ingezet met
haarmodeshows. O.m. waren dit Maison de
Vries. Kirsch. Kruysveldt de Mare.
Krause en Vogelzang.
Hier werden de nieuwste creaties
uit de Parijsche haute couture getoond
en bewonderd.
Ook het Citrlion Hotel zal het seizoen
beginnen met een grootsch opgezette
show en wel op Zaterdag '22 September
bij het diner-dansant en Xomliuj 23
September bij de afternoon-tea. Het
Carlton Hotel doet dit in samenwer
king niet de firma Joles en Co.
Willemsparkweg UT. Amsterdam. Ditmaal
zal het een show zijn van het zoo
bekende Parijsche huis Mttijiiy Kont/.
Zij is op het oogenblik een van de
meest prominente figuren en heeft niet
alleen groot e creaties op het gebieil
van sport- en avondkleeding. maar
vooral ook op de tlians z<>o gangbare
..small-lvouse-party" japonnen. Pit
alles zal door l vaar eigen mannequins
getoond worden in «Ie zalen vau het
Carlton Hotel op bovengenoemde
data.
W.
DESAIAMANDER
REEKS VAN DE BESTE
OORSPRONKELIJKE EN
VERTAALDE ROMANS
PRIJS PERDEEL
F1.25
JOH DE MEESTER, cacnnen
HERM HEIJERMANS,JOepS
wonderÏMKe
avonturen.
AM.DEjONG.de martelgang
van kromme
lindert.
ANNA VAM COGH-KAULBACK
op den drempel
vol geheim.
HENRI BARBUSSE,
het vuur.
QEORG HERMANN,
kubinke.
GOEDE BOE KEN
GOEDKOOPE BOEGEN
HANDZAME BOEKEN
ALOM IN OEN BOEKHANDEL VERKRIJGBAAR
UITGAVE
NV EM QUEWDO'S UITG. MIJ. AMSTERDAM
DE GROENE AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
Onder hoofdredactie van A. G* Josephus Jitta
Redacteuren: L. J. Jordaan en M. Kann. Secretaris der redactie: C F. v. Dam
sizersgracht 355, Amsterdam C * Telefoon 37964 * Postgiro 72880 - Oem. Giro O
Opgericht in 1877
No. 2990
Troonrede en millioenennota
EEN SOMBER BEELD EN EEN
NOG SOMBERDER PERSPECTIEF
Zaterdag 22 September 1934
Viooltjes
Het resultaat van onze handelspolitiek is niet ge*
heel bevredigend ; de vooruitzichten zijn eer slechter
dan beter.
Vele bedrijfstakken zijn zeer zwaar getroffen ; de
vrees komt op, dat nog zwaardere druk te verwach
ten is.
Velen hebben geleefd in de hoop, dat de crisis
maar een tijdelijke inzinking zou zijn; thans is het
zeker, dat het toekomstig levensniveau van ons volk
gestabiliseerd zal worden op een aanzienlijk lager vlak.
De publieke huishouding is op te grooten voet
geschoeid ; aanpassing aan de gewijzigde levensom»
standigheden is voor het Nederlandsche volk een
quaestie van zijn of niet zijn.
(Troonrede en millioenennota)
De plechtige openuxg van de zitting der
StatenGeneraal op den derden Dinsdag in September
verschilde dit jaar in enkele opzichten van die van
vorige jaren.
De Koningin ving luiar rede met een /insnede
aan, die een zuiver persoonlijk karakter droeg: een
woord van warmen dank voor de treffende bewijzen
van genegenheid, die zij gedurende de laatste
maanden had ontvangen. In verband met deu
hpfrouw was er minder muziek dan gewoonlijk.
Ditmaal woonden de socialisten en de com
munisten de plechtigheid bij. De communisten
hebben hun onschendbaarheid misbruikt voor
een demonstratie, die niet te pas kwam.
De socialisten plachten deze plechtige zitting in
de Bidderzaal niet bij te wonen, hoewel er reeds in
1909 in de beide fracties van die partij een meerder
heid bestond, die oordeelde, dat de socialisten om
principieele redenen bij de opening vertegenwoor
digd dienden te zijn. Terecht had deze meerderheid
ingezien, dat deze plechtigheid minder is een hul
diging van het staatshoofd, maar de bevestiging
van een zeer voornaam volksrecht: de medewerking
van de vertegenwoordigers des volks aan het
staatsbestuur.
In. de jaren 1920. 1927. 1928 en 1929 zijn de
socialisten aanwezig geweest. Sindsdien ontbraken
zij. met uitzondering van den heer Schaper, die
verleden jaar de plechtigheid heeft bijgewoond.
Men kan hierin opnieuw een bevestiging zien van
de evolutie der S.U.A.P., die hoe langer hoe meer
?haai*, revolutionnair karakter aflegt.
i
Gezonde publieke financiën. Geen
belastingverhooging. Versobering. Nationale verdediging. ,
Ook de troonrede zelf ondergaat een zekere
evolutie. Hoe langer hoe minder wordt zij de
ontwikkeling va» een regecringsprogramma, de
opsomming van een aantal wetsontwerpen, dat te
verwachten is. Het programma der regeering wordt
in de millioenennota en. in de overige
begrootingsstukken ontwikkeld. De troonrede is geen pro
gramma meer, maar een beeld van deu toestand
van. het land.
Allévan oüds geijkte formules omtrent de ver
standhouding met andere mogendheden zijn ver
vallen. De troonrede handelde slechts over n
onderwerp1: de crisis. En. zij schetst den toestand
des lands als uiterst somber. Die somberheid van
hot lieden wordt echter nog overtroffen door de
verwachtingen omtrent de toekomst. Wie de
citaten, die ik aan het hoofd van dit artikel heb
geplaatst, overziet, zal dit conclusie niet durven.
tegenspreken.
De troonrede en de millioenennota stellen de
waarheid voorop, dat vóór alles de openbare
financiën gezond moeten zijn, dat de uitgaven
moeten kloppen met de inkomsten. Niet omdat
geld het voornaamste goed is, maar omdat iedere
sociale en cultureele politiek gevaar loopt, wanneer
de begrooting op den duur niet sluit.
De rekeningen van de jaren 1925 tot 1930 hebben
te zamen een batig saldo van 328 millioen gulden
opgeleverd. Op deze zes vette jaren zijn echter
verschillende magere jaren gevolgd. De rekeningen
van 1931.1932 en 193H zullen vermoedelijk tezamen
een nadeelig saldo van 180 millioen gulden op
leveren.
* *
*
Verleden jaar bij het indienen der begroot ing
voor 1931 vertoonden de inkomsten tegenover de
uitgaven een nadeelig saldo van 191 millioen gulden.
Daarin zou worden voorzien voor 10(H millioen
door nieuwe middelen en voor 8-4 \ millioen door
besparingen. Dat programma is niet geheel ver
wezenlijkt. De nieuwe middelen Vullen, vermoedelijk
niet veel meer dan 92 millioen opbrengen: de be
sparingen waarschijnlijk niet meer dan 08 millioen.
Het is aannemelijk, dat de rekening over 1934 een
nadeelig saldo van ruim 30 millioen gulden zal
opleveren.
De begrooting' Voor het jaar 1935. die zoo juist is
ingediend, sluit met een tekort van 93 millioen
guldenl
De regeering is stellig overtuigd, dat de bevolking
vermeerdering van den belastingdruk niet kan.
dragen. Is daarmede niet in strijd Ixaar politiek
tegenover de gemeenten, die zij dwingt tot allerlei
ingrijpende maatregelen, die verhooging van de
gemeentelijke opcenten op de gemeentefondsbe
lasting, waar dat nog mogelijk is, onvermijdelijk
maken?
De door de opdracht aan de eoiumis?ie-Idenburg
in uitzicht gestelde aanzienlijke bezuiniging op dt^
uitgaven voor de nationale defensie zullen voor een
belangrijk deel niet in vervulling gaan. Het pers
pectief wordt geopend van een bezuiniging van
5 millioen op de uitgaven voor de 'defensie door
invoering van het capitulantenstelsel en de af
schaffing van het instituut der vooroefening.
Daarentegen is op de begrooting van het Departe
ment van Koloniën een post van 12 millioen gulden
gebracht als bijdrage aan Ned. Indië, in het bijzon
der bestemd voor de vloot. ,
Het is te wenschen, dat de Vrijzinnig-Democra
tische leden van de beide Kamers der
Staten(jeneraal hun stem niet aan de begrooting van het
departement van defensie zullen onthouden, nu
hun verwachtingen betreffende de bezuiniging niet
geheel in vervulling zijn, gegaan. Zij moeten zich
schikken in het onvermijdelijke, zooals hun beide
ministers het blijkbaar hebben gedaan.
Economische politiek. Export en afzet in het bin
nenland voor Nederland en voor Ned. Indië.
Gouverner c'est prévoir. Dte waarheid geldt op
geen enkel gebied in zoo sterke mate als ten aanzien
Voortreffelijk
chocolade in den
vorm van viooltjes.
Een specialiteit.
RINGERS
ie f op den naam f
van de crisispolitiek en op geen enkel gebied is
vooruitzien juist zoo moeilijk.
De regeering heeft vooropgesteld, dat het levens
niveau moet worden verlaagd, maar daartoe is het
onvermijdelijk, dat de prijzen dalen. De politiek
van steun tegenover landbouw, tuinbouw en
veeteelt, de contingenteeringspolitiek tot steun
aan de industrie en de thans in uitzicht gestelde
steunmaatregelen ten behoeve van de scheepvaart,
hebben onvermijdelijk ten gevolge dat de prijzen
niet dalen maar stijgen. Dat moge voor een tijd van
overgang onvermijdelijk zijn. op den duur kan
men zoo niet voortgaan.
Dat de regeering zich van de juistheid van deze
stellingen ter dege bewust if. volgt uit haar ver
klaringen, dat de crisisregelingen ??de geldende,
zoowel als de toekomstige tot het strictnood
zakelijke zullen worden beperkt, niet langer dan
.onvermijdelijk noodig is zullen worden gehand
haafd en dat de aandacht van de regeering op ver
laging van deze heffingen onophoudelijk is gevest igd.
Men kan er een zekere inconsequentie in zien.
dat de regeering, hoewel zij moet erkennen, dat d»;
resultaten van de nieuwe handelspolitiek, waarvan
de nieuwe Minister van Economische Zaken een
krachtig aanhanger is, niet geheel bevredigend zijn,
desniettemin van plan schijnt op den ingeslagen
weg voort te gaan.
Ik ben geneigd eveneens een zekere tegenstrijdig
heid te y.ien. tusschen het beleid op het gebied dor
liandelspolitiek. dat de regeeiing aanprijst voor
Nederlandsen- Indiëen voor Nederland. Voor
Nederland wordt blijkbaar een verruiming van den
afzet in het binnenland meer dan behoud .en
ver' ruiming van den export op den voorgrond gesteld.
Voor Neclerlandsch-Indiëwordt uitsluitend van be
vordering van den uitvoer en van. aanpassing van
de productie bij de mogelijkheden van den afzet
gesproken.
Vindt dat verschil alleen zijn oorsprong in den
inderdaad verschillenden toestand van Europeesch
en van Aziatisch Nederland in dit opzicht, of ook in
een verschil van'inzicht van de bewindslieden van
Economische Zaken en Koloniën? De antecedenten
van beide ministers maken dat niet onwaarschijn
lijk. Zoo ja, dan is te hopen, dat de laatste bewinds
man deu strijd in den ministerraad moge winnen.
In troonrede zoowel als in millioenennota wordt
een dringend beroep gedaan op de medewerking
der burgerij, opdat ons volk vastberaden stand
houde te midden der beproevingen. In de gevallen,
Waarin die medewerking. mocht ontbreken, en
waarin men zich zou toeleggen op het zaaien van
wantrouwen en verdenking en op het ondermijnen
van het gezag der overheid, zegt de regeering toe,
dat zij die aanvallen met beslistheid zal wederstaan.
Moge aan dien oproep tot medewerking in zoo
vuime mate gevolg gegeven worden, dat de maat
regelen tot afweer nagenoeg overbodig zullen
worden.
Ciaat die wenseh in vervulling, dan blijft de
toestand somber, doch dan is hij geenszins wan
hopig. A. 'C. 'JOSEPHL'S JITTA
<?*:
i!