l De Groene Amsterdammer van 22 September 1934 N o. 2990 Wapen fabrikanten DE WAARHEID ONTHULT MEN NIET Een slager levert vleesch en een wapenfabrikant wapenen Het memchdom wil bedrogen zijn. De goden van don Olympus wisten het reeds en hulden zich in den mantel der deugd om de ondeugd en familie te betrachten. Zoo goden, zoo menschen. Stervelingen die zich aan het deugdzame beeld der gtxlen spie gelen, dwalen slechts van hot rechte pad af om. tot meerdere glorie van het goden'lom. tot inkeer te komen. En wat is mensclv^lijker dan h'jt ver heven-? te belijden, wijl zonde aan h»t geweten knaagt? Zoo dien-Ie men reeds in de oudheid het Hoede, om dat men het Kwade bedreef." (Joden en volken zijn gekomen en gegaan. maar de meiiseh is gebleven en met hem h»t zelfbedrog dat h'j Geluk ii'>emt. Een kind volgt in extase de kleu rige zeepbel, waarin zijn fantasie tot realiteit wordt, en dk- paar seconden van echte lucht kast eelen zijn voldoende om zijn geloof in lucht en zeepsop, als elementen voor duurzame idealen, in zijn zi-,4 te etsen. Het heeft het Geluk toch met eigen oogen aanschouwd en wat is prettiger dun het ieder oogenblik. zonder veel inspanning, weer te voorschijn te kumu-n roepen:' Eens. ja ns ??zijn wij niet verzot op die sprookjesformule ..Kr was een-J...." zullen de zeepbellen houden en zoolang ze uit elkaar spatten zullen wij het kinderlijk ge loof tn.de geluksfa-ctoreti. lii'.'ht en ? zeepsop bewaren. Verstoorde illusie Zoo hadden kinderen van een modernen, tijd in den aanvan-i van deze eeuw een kleurrijken bel ge blazen, die ..Europeesch evenwicht" hoette. Het zwevend Geluk weerstem'l . den boozen druk van rukwind en verradclijk renious 'm de bezweringsfor mule ..wie den vrede wil. bereide 7ich ten oorlog" en daarom bliezen zekere vredes vrienden zooveel ontplofbare gassen in hot teere weefsel van den bol; dat het ding in l'Jll met een katastrofalen knal sprong:. Uit het ziedende sop blies een nieuwe gene ratie, in erfelijke belasting, weer een Europeesche illusie, die in haar bonte kleurenpracht het geluk der menschh'.'id zou consolideeren. Men doopte haar ..Volkenbond" en zwoer bij den Olympus van alle nationale vredesgodinnen het woord ..oorlog" af. De lieve maagden beantwoordden deze attentie met een platonisch gebaar, door het loslaten van engel-blanke vredesduiven. en menschenoogen vul den zich met tranen bij ide aan schouwing van zooveel symboliek der reinheid. Maar terwijl goddelijke meisjes duiven der onschuld lieten vliegen om te flirten met nazaten van Mars en Doiiar die langs geheime paden tot den Olympus waren toegelaten lieten vrede lievende meiisclum evenoens vrij spel aan de lieden, die het kattekwaad van 1011 hadden gebrouwen. En juist t>p het moment- dat de flirt op den modernen Olympus, in geveinsde ver ontwaardiging, tot een zér persoon lijk feit aanleiding gaf. brak in de menschenwereld een. kabaal los over met name genoemde feiten, waar over men niet behoort te spreken, omdat niemand ze ontkent, zonder ze daarom te willen erkennen. Ge tuigt het dan niet van fijn-im-nschelijk hmeht over den. oorlog die immers afgezworen is te /.wijgen, door bij maagden en duiven den vrede te be zweren?, En waarom moet het fan tastisch spel van zeepsop en lucht zoo ontaetiscli worden gestoord? Wat mag... ..Er was eens" een tachtigjarige oorlog, waarin de eeii" partij de andere voor goed llollanelsch geld van wapens en munitie voorzag. zonder'dat onze onafhankelijkheid er een cent minder om waard is. Is mc-n bijna vier eeuwen later dan nog zóó wereldgroen. dat men aanstoot neemt aan particuliere wapenleveranties in vollen en zoo voortreffelijk georga niseerden vredestijd? De Amerikaansche .Senaat is de tolk van een nog jonge en onervaren kuituur en ,,Onze Vloot" miskent een historische tra ditie door de overzeesche onthul lingen au séricujr te nemen. Zaken zijn"[zaken en. oorlog is oorlog, on zij zullen elkaar altijd vinden zoolang de mensch lucht bellen blaast, in plaats van ketenen te smeden. Als ook deze Volkenbonds illusie springt, is er nog n. recept: ..wie den oorlog verfoeit, propageere het monopolie van Mars", Wat mag. verliest in de menschelijke nat ui r en ook op den Olympus zijn bekoring en de paria's des vrede» zullen n van nuchteren zin een monopolie breken, dat bij gebrek aan concurrentie toch ten doode is opgeschreven. En de sprookjes over duizend jaar zullen beginnen met ,.Er was eens een prins die oorlog voerde...." DIOGKXE8 Schilderkunst Bij Mensing & Co. te Amsterdam De verzameling, nu te zien bij Mensing (k ('o. te Amsterdam, is er een naar mijn hart. Niet alleen de schil derijen-daar hebben dat voorkomen. dat een liefhebber van sch i Uierkunst goed doet. Ge hebt het gevoel van een ver zameling kostbare dingen stoffen, voor werpen en schilderijen en kost baarheid is toch een der indrukken. die ge ontvangt bij het kunstwerk. dut gedurende eeuwen zijn werkelijk heid bewees. Daarom behoeven de schilderijen niet alle meesterwerken te zijn; de eisch is alleen dat er geen gevonden worden beneden een bepaalden ll'trin: dat er ook. geen enkel voorwerp, tusschen is. dat banaal blijkt te zijn of s j of el. Dut is hier niet. De stoffen treffen niet alleen door hun rijkdom maar ook door hun grootte van formaat. Maar ook de schilderijen zijn goed. en kunnen aanleiding geven tot leer zame bespiegelingen. J n twee Titiuaii's treft, wat ik zou willen noemen de toornende mannelijkheid van dezen schilder. Titiaan is bij uitstek een schilder van mannen, van mannelijke persoonlijkheden, af z( >nderlijkheden dus, waaraan zijn tijd ongetwijfeld rijk was. En dat beteekent toch geen eentonigheid in zijn werken; hij houdt ze groot, maar zij kunnen even goed daarbij sluw en hartstochtelijk zijn. eigenschappen, die hij evenzeer als grootschheid in zichzelf en in zijn tijd vond. Daarnaast vinden wij den be kenden liémbrandt van den Heer DESAIAMANDER REEKS VAN DE BESTE OORSPRONKELIJKE EN VERTAALDE ROMANS PRIJS PER DEEL £125 JOH DE MEESTER, carmen HERM HEIJERMAN5, JpepS wonaerTiiKe avonturea AM.DEJONG, de martelgang vankromme lindert. ANNA VANJ COCH-KAULBACH. op den drempel vol geheim. HENRI BARBUSSt, het vuur. GEORG HERMANN kubinKe. GOEDE BOEKEN GOEDKOOPE BOEKEN HANDZAME BOEKEN ALOM IN DEN BOEKHANDEL VERKRIJGEN* UITGAVE N.V. EM QUERIOO'5 UI TC. M IJ. AMSTERDAM Mensinjr. waarin Itombrandt zeker niet op 7.iju meest tragische wijs zich vertoon*, muur '/.Mi doet zie-n als een volstrekt schilder. Alleen reeelb ? nu hetprachtige wit van het kraagje oni den huls van den man. is dit werk een geni 't ing. en wanneer ge dan nog daarnaast liet schadtiwiger wit ziet van de mouwen bij de zeer gcdetailleerd-geschilelerele lumelen. weet ge welk een kennis der schilderkunst de-n schilder eigen was. Treft in de werken van.Titiaan ,en'He-inbrandt de afzonderlijke grootheid der -schilders.' in een portret als dat van Moretto da Brescia (aan hem toegesclircvenY erkent ge een minder feilen psychologischen staat dan in de twee besprokenen. Ik herhaal, dat de voor naamheid dezer verzameling een ge voel geeft van tot wat weelde de geest kan komen, en dat de stoffen hier uit Brussa enz. ons doen zien hoe ver vroegeren daarin reikten. A. PhASSCHAERT UITBREIDING 1934 DE FABRIEK VAN MAGGI'S VOEDINGSMIDDELEN TE AMSTERDAM Waar de van ouds beproefde Maggi's Producten worden vervaardigd X,." lif-v LI HET komt ons voor. dat het goed gezien is. de inilienst.stel ling van <l<nieuwe Gcmccntclijke Centrale Markt in «Ie .hoofdstad des lands met een 'I,and- en Tuinbotnvt entoonstelling in te wijden. Daar mede toch wordt de aandacht zoo wel van stad- als landgenoot .van tuinlandbouw en van den handel .op deze ruime «?n doelmatig ingerichte nieuwe markt gevestigd, wat niet anders dan de be langstelling voor deze takken van bodemcultuur. en voor Amsterdam als consument, kan bevorderen. De groot-e hal van het hoofdgebouw en de aangrenzende lokalen zijn thans. bij wijze van feesttooi. geheel gevuldmet, cultmu-producten en daarvan gemaakte artikelen, die er later, in regelmatig tocstroomendc .hoeveel heden zullen verhandeld worden: terwijl op het omgevende terrein, en in de daarop staande paviljoens pluimvee, konijnen e.d. alsmede land en tuinbouwwerk tuigen zijn ondergebracht en opgesteld. De land- en tuinbouw De-grootste aantrekkingskracht heeft, welhaast vanzelfsprekend, de grootc hal van het hoofdge bouw, waarin de bloemen en planten, het fruit «,-n de groenten' zijn ondergebracht. Toch kan niet ontkend worden, dat de nazomer voor een eenigszins langdurige bloemen- en plantententoonstelling verschillende moeilijkheden kan meebrengen, als, gelijk nu, de zomerwarmte lang aanhoudt. Vooral afgesneden bloemen en versche groenten lijden daar spoedig van en maken het npodig, dat deze telkens ververscht worden. Voor de in potten gekweekte planten is dit bezwaar minder groot, hoewel de bloei bij vele bloemgewassen ook sneller verloopt. , Een ander bezwaar ia, dat de producten van de vollegrondsculturcs voor, een deel uitgeschakeld /ijn, zooals boomen en heesters (loofgewassen); allén kegeldragers (coniferen) en altijd groene (bladhoudende) houtgewassen kunnen, zonder scha de in den zomer opgenomen,-en-overgebracht wor den. De boomteelt is dan ook maar matig verte genwoordigd en heeft zich bepaald to^ enkele inzendingen van ,,evergreens" en van vrucht boompjes, terwijl er slechts een inzending van coniferen uit 'Boskoop is op het buitenterrein. . De bloemisterij Bloemen en bloeiende planten zijn er volop, evenals .bladsierplanten en andere siergewassen. En van dat alles, \vat er thans 700 groeit en bloeit. geurt, kleurt en schittert op de Xederlandscho Boven .? £cn interieur-kijk op de A M AT O; cfdetling bloemen en planttn. Onder: Landbouwwerktuigen lijktBier. Aan varens van de" fa de overzijde expostM-rt Thim 'zijn Venussi-ho.-ntjt s (l'aphiopf dilumsi. ('Httleya's. Odonto-ylossums «lx andere mvhideei:n Uissch<.-n brolüelia'-. va i (.n.** npaluu-n. DE A.M.A.T.O. A. J. van Laren 'Hortulanus van den Hortus Botanicus te Amsterdam bkiemkweekerijeil. heeft de tentoonstellingskidiug een weelderigen bloementuin geschapen. Tegenover de ruim 27 M. hooge hnl maakt hot geheel echter een ietwat lagen, vlakken indruk. welke met. een 24-tal sparre- en denncnboomc'n' van 10 tot 1'5 M hoogte had gebroken kunnen worden. Nu domineert al te zeer de lial. Waarin het planten- en bloemejikleed t'e'diep verzinkt. Even wel, wanneer men eenmaal tusschen de planten en. bloemen wandelt, dan verdwijnt die indruk allengs. en ziet men slechts de fraaie bol- en knolgewassen. de kostbare orchideeën, de plechtige, stille varens. de .grillige succulenten en prachtige tropische sier planten \ De zeldzame en ongewone vormen valk n al dadelijk op, en die willen we hier niét een enkel woord naar voren brengen. ' De geheele linker hoek bij den ingang is met rozen en ch.rysaqten uit Aalsmeer gevuld, en daar tegenover deint een Weelde Van begonia's in ver schillende kleuren, en cyclamen. En dan schouwen we in de wisselende kleurenpracht van zwaardlelies (Glasioli) met groote bloemen in schier alle kleuren-!'' ,,Moerheim", ..Terra Nova", ..Singeiskamp" exposeeren vaste planten en heidcstruikjes, als mede dwergheestertjes met kk-urigc bessen en. schijnvruchtjes getooid. Fel groeien daartegenover de vuurpijlen, waarin naast de vlammende, rood-, gele vormen, ook tinten van i ust iger werking komen.. coraalrood, geel en geelwit. In het midden van de Ixal ligt cm vijver metfontein en goudvisscht-n. We vinden daarbij kt ui-ige kasplanten, zooals Aphelandra Leopoldii, wier matgroene bladen met zilveren neivcn als opge legd zijn. Daar staan in die groep (van faLemkos) ook andere tropisch*; planten o.tt. Fieus pandtirata met groote violinevormige bladtn. En aanschouw ?nu eens aandachtig dk« rijke inzending van voistptrt-ft 'mej\ Tropische planten Wondere tropische plan ten in weeldevormen vooral aan in ele uitnemend ircsdfteeiele 'nzending van Smitskamp. Hij kweekt uitnemende ('i«>tons (Coeliaexims) vol klt-ur en gloed, maar ook ('aladiums met blade'ii als van n schilelerspalet vul nerven: dan kan mei», er hekel-planten ? (Xt-pentlu-si 'bewonderen, vol hangende kan netjes. waarin insecten en andere kleine dieren kunnen verschalkt en verteerd worden. Daar zijn ook Alocacia's. verwanten der aionskelkcn'. maar niet bladen, als uit grijs metaal gegoten, of gesmet d in wonderen vorm. Daar is voorts het Javaaiische boschorchideetje Macodes IVtola. met blaaüjes van smaragd e-u gouden elwarsa eiertjes. Er is van alles. tot olifantoor en goudvaren teie. De inzending succult-ntt-n van de» fa Mantel is be'laïigrijk ojn ha;: r verscheide-nheid en belangrijk heid van soort t-nmateriaal. Daar staan prachtige cactussen en zeldzame andere ve-tplante-n in. Let nu, vot»r we verder gaan. nog op de reusachtige cre>tons van de fa Bier. op Ixora Shawifmet granaatrose, it;nd.e bloemscherme-n. op de re>e>eit> ein bonte CardylJne's.t-n-'-op de wonderlijke Strelitziabloemen,die in Xatal dooi' honingvogeltjes bestove-n worden. Orchideée-n ! Kvmst wonderen der natuur ! Ze zijn er xiit Aalsmeer en Looseïrccht. Wat sortiment be^ treft is de inzending van C"ebr. Bart-ndse-n onge twijfeld de belangrijkste. Men vindt haar links van den ingang, terwijl rechts daarvan de orchidee ninzending van Gebr. Fec-nstra is opgesteld. Eerst genoemde inzending geeft een goed denkbeeld van de orchideetncultuur in Aalsmeer, Naast prachtige CattU-ya's en Laelia-Cattleya's e.d. met bloemen van supeibe kleur en vorm bevat deze inzending ook zelelzamer species, zooals Zyge»petahmi Makayi nie-t lilapaais gekaderde lip. In de kleinere 'm aar mooie collecties . van Gebr, Pet-nstra verdiene-n de aanüacht elegant- bloeiende Dcndiobium Thalae -nopsis, prachtige I'aphiopedilum Cnrfsii'met fe-root schoentje (labeUiim), Dendrcbium fcimosum niet .grootc, melkwitte bloemen en ee-ri Lae'lio-Cattkya met gele bloemdekbladen en grocte, purpel-en lip met goude-n adoring. i In dó-grci-p bolgewassen VB n fa. v&n Tubergen, vind<-n we o.a. e<n frweii gMïiberaclitige' plant, die te. bloeien staat n u-t za( htgl&nzt nele. matgele tooits<-n. He-t zijn p'antt-n. van ? Cuminia ivscoeana* i! i«l