12 IV i v< l 16 De Qroene Amsterdammer van 22 September 1934 N o. 299O Muziek Constant van Wessem Concertgebouw: Kor Kuiler Op het Zondagavond-concert was de roningsche dirigent Kor Kuiler gast, daarginds een plaatselijke beroemdheid. Dirigenten, die zich aan het hoofd van ons Concertgebouworkest laten hooren, onderwerpen zich altijd min of meer aan een vuurproef. De hoofdstad heeft een verwend publiek, er worden hier normen aangelegd, die afhankelijk zijn ge worden van de prestaties van het beste wat er te hooren is. Onze veeleischendheid tevat ook een gevaar: onbillijk te worden tegen een ander soort prestatie dan de beste. Maar. wat wil men? Kor Kuiler is voor onze hoofdstedelijken smaak een te ..ouderwet sch" dirigent, zijn manier van dirigeeren lijkt ons uit de oude school evenals zijn opvatting van de muziek, die hij dirigeert. Hij is ongetwijfeld een dirigent van verdienste. Maar wij zijn er aan gewend geraakt, dat gast dirigent en ons een individualiteit komen brengen, die verrast, die ons door verrassingen, hetzij door zijn wijze van dirigeeren. hetzij door zijn opvatting van de muziek, die hij te vertolken krijgt, boeit. Een dirigent, die ons voor verrassingen stelt, is Kor Kuiler zeker niet. Hij musiceert degelijk en accuraat-, wat stijf, wat precies, wat te veel uit de noten, te weinig uit de fantasie. Zijn piogramirakeuze werkte ook niet mee: hij gaf zichzelf al heel weinig gelegenheid iets anders te toonen dan hij ons getoond h eft en waaruit wij tot de boven genoemde vaststellingen moesten, coixcludeeren: Cherubini's Anacreon-ouvertuie (een der glansmimmers van Mengelberg !) de Kroïca van Beet hoven (ook in tallooze schitterende directies van anderen ons bekend) en ilaartusscho'nin het zeer roinant ischi' pianoconcert van Schiimann. Wut dit laatste betreft: wt-1 <>eii ongeschikte keuze, waar dirigent en. soliste zulke tegt?ngestelde numkale opvattingen bleken te hebben.. Caroline Lankhout was de soliste, zij spoelde haar partij met veel romantischen zwier, probeerde dit althans, maar Kuiler bleef stijf vasthouden aan een. streng t-n bijna flegmatisch tempo, dat de pianist*- hoorbaar belemmerde en zelfs onzeker maakte. Wij kregen aanvankelijk een zeer lau\ven indruk van dit samen spel. Kerst in de finale wist de pianiste zich los t«i maken en de dirigent tot volgen te brengen, dn finale werd dan ook het. beste gedeelte in deze vertolking. Zooals reeds gezegd, do orkestvertolkingen brachten, ook weinig verrassingen. Degelijk, kundig werk gaf Kuiler ons. duidelijk van structuur, accu raat, maar een bezieling was niet aanwezig, altlians werd niet op ons overgedragen. De dirigent wist bij het publiek, dat hem blijkbaar vriendelijk gezind was, toch wel sympathie te wekken, er was liartelijk applaus, er waren bloemen voor hem en voor de soliste, de avond luid in dat opzicht een bevre digend verloop. Het Co n wcr vator! u in Dezer dagen heeft het Amsterdamsch Conser vatorium het feit van zijn 50-jarig bestaan herdacht. Xa zoovele jaren gevestigd te zijn geweest in ..Het huis met de hoofden" een legendarisch ge worden vestiging, aan welker einde het Conser vatorium verhuisde eerst eenige jaren geleden in het nieuwe gebouw aan de Bachstraat ^?men be-' paald moest wennen, heeft een nieuwe koers tevens een vernieuwing van inrichting en omgeving ge vraagd en het is waarlijk wel de geest van zijn tegenwoordigen directeur Sem Dresden, die deze vernieuwing verpersoonlijkt. Het Conservatorium werd in 1884 gesticht op initiatief van Daniël de Lange, Frans ('oenen. Messchaert, .Röntgen, de Pauw, Joseph 'Cramêr en Henri Bosmans, allemaal eerste namen óp mu ziekgebied toenmaals. Frans Coenen nam de leiding op zich. Daniël de l^ange volgde hem op. daarna stond Röntgen lange jaren aan het hoofd van de nstclling, om ten slotte plaats te maken voor CLARENS-MONTREUX ,HRATB!AU het biste familie hotel goede ligging, modern comfort, billijke prijzen Sein Dresden.. Met de benoeming van Dresden luid na jaren van een dreinende crisis het bestuur zich definitief vuor een door den tijd geëischte vernieuwing uitgesproken en Uresden lieeft deze taak gewetensvol op zich genomen en uitgevoerd. Onder de leerkrachten vinden wij de beroemdste namen van binnen- en buitenlanders. Doch de oude school moest wijken voor een nieuwe en met de leerkrachten, die Dresden tijdens zijn. directie aanstelde, bewees hij wel radicaal te werk te willen gaan: het Conservatorium mag in dat opzicht zeker geacht worden op de hoogte ran 7ijn tijd te staan. ?liet Conservatorium jubileert thans, viert zijn gouden feest. Daaraan verbond het ook een feestcoucert. Zaterdagavond in het gebouw in de BachH t raat. Men. kent deze feestconeerten, zij hebben een eenigszins officieel en wat ceremonieus karakter er zijn veel autoriteiten en er is een reunie van oud leeraren en oud-leerlingen. liet is niet onze gewoonte over de uitvoeringen van Conservatoriumleerlingen critiek te schrijven. Zij staan officieel niet voor het voetlicht" en zulke uitvoeringen hebben altijd iets nerveus, dat men bij een beoordeeling zou moeten laten gelden. Daarom is het ons een ge noegen ditmaal van onze gewoonte af te wijken en de gelegenheid te baat te nemen en te zeggen, dat over de uitvoeringen op het f eestconcert niets dan goeds valt te vermelden en dat wij met veel be1 langstelling een werk voor piano en orkest van e.en der veelbelovende leerlingen, Cor de Groot, hebben aangehoord. Al is zijn muziek meer virtuoos dan oorspronkelijk en zeker niet ,, modern", het is werk. dat .,ras" verraadt en het is te hopen, dat Cor de (jii-oot liever aangename reminiscenties zal schrij ven dan gewild-modern d.w.z. ongenietbaar te worden. Hij is nog jong. wellicht vindt hij zich zelf geheel, buiten de mode van het .,im>llectueele" om. Kr zit in ieder geval een muzikant in hem. Toegepaste kunst op de Jaarbeurs Inzond lnj;o n van <!«? V.A.X.K. op «Ie L'trtelitwrhe «ItiarlicurH Ook in deze Utivchtsche najaarsbeurs stond de Y.A.X.K, (Vereeniging voor Ambachts- en Xijvcrheidskunst) weer gereed om de duizenden bezoe kers in contact te brengen met den arbeid van haar sierkunstenaren. Natuurlijk moeten wij ons niet voorstellen, dat in haar afdeeling ontelbare boeren en burgers» elkander verdrongen, om toch maar een tipje te mogen zien van het edele werk op dit. aan de kunst gewijde stukje beurs. Integendeel, als altijd was er meer sympathie van het publiek voor eenigszins hinderlijke snufjes. zooals een speelgoedtreintje, dat op een voor den look geheimzinnige wijze werd voortgedreven of een kraam, waarin alle dingen door een soort .St. Vitusdans waren bezeten, van den kok met de lachende wenkbrau wen en de knikkebóllcnde koe tot de melkzuchtige tweeling bij de onuitputtelijke zuigflesch. Aan zulke kermisachtige rariteiten waagt het meerendeel der beursgangers nog gaarne zijn eksteroogen, maar de afdeeling van de V.A.N.K. kan elkeen bekijken zonder door drommen nieuwsgierigen gehinderd te worden. En daaruit blijkt niet voor den eersten keer, dat de kunst nog immer de kameraad is, van een kleiner en fijner besnaard gezelschap dan het groots publiek. Deze kunstzinnige bezoekers zullen met genoegen dénieuwe werken hebben bekeken van onze meubelmakers, wevers, metaalbewerkers, glasblazers, pottenbakkers en ontwerpers van af fiches en drukwerken, en fraaie interieur» Voor hen, die 'zich een modern en fraai interieur wenschen te scheppen was er heel wat te zien. Zij zullen met de stalen meubels van A. Verbeek, uit gevoerd door D3 te 1-lotterdam of met de meubels van Jansen uit Overschie, die eveneens van staal zijn, hun kamer een frisch karakter kunnen geven. Het handige en eenvoudige electrische kacheltje dat Ari Verbeek voor ..Inventum" te Bilthoven ontworpen heeft en dat. voor zoover het ons heugt. zijn voorgangers in de schaduw stelt, zal zich vol komen thuis gevoelen bij die stalen meubelp. Het is goed, dat de V.A.X.K. ons voortdurend met zulke gebruiksvoorwerpen in kernis brengt, want ook in dit genre is lang niet alles- staal wat er blinkt. Bovendien geeft dit kacheltje de vereeniging een apart succes t<: boeken, omdat zij gedurende een O1S \Vritte Cura9ao Se<J 'Cnerry Brandy M-entnc Glaciale C_,urac;ao Drand' Koopt Nedcrl. fabrikaat! vorige jaarbeurs ontwerper en uitvoerder tot elkander gebracht heeft. Ook zij. die de houten meubels nog niet wenscheu te missen, kunnen». ondanks de tegenwoordige bescheiden middelen. bezitters worden van een degelijk en keurig ameu blement als zij met goede ontwerpei-s als Bas van Pelt of J. C. Jansen in zee gaan. Wcefwerk Het weefwerk was uitnemend vertegenwooixligd. Van mej. van der Mijll Dekker herinneren, wij ontJ eenige mooie vloerkleeden, waarvan vooral het tapijt in blanke schakeeringen en een in. fijne tonen gehouden weefsel van cellophaan een blijvenden indruk achterlieten. Van goeden .smaak getuigden eveneens Betty Boet's weefsels en het weefvverk van Moser met zijn sterke en sprekende kleuren. Ook de arbeid van de Amsterdamsche weefiurichting verdient een vermelding. Een der vitrines bevatte het glasxverk van Bei-lage, die ook op dit gebied baanbrekend werk verricht hoeft. Het is een sympathieke gedachte geweest den meester op deze wijze te eeren. Van het nieuwe glaswerk door Copier ontworpen en bij de Lt-erdamsche glasfabriek uitgevoerd, troffen ons vooral eenige simpel. maar krachtig gevormde vazen voor bloemen. In het kort noemen wij het aardewerk vun L. J. Muller t-n een eetservies naar ontwerp van Bellet roit bij ..de Sphinx" vervaardigd. W. de Vries was dit keer veel minder gelukkig met zijn inzending dair gedurende de vorige najaarsbews en. wij hopen dan ook dat hij spoedig revanche neemt. Du Koo's duidelijke en pittig beletterde bordjes, die voor ,de loketten van de postkantoren bestemd zijn, zullen stellig aan hun doel beantwoorden. Een aardige inzending was die van het kinderspeelgoed. waarvan Verzun de schepper is en dat bij Ado1' werd uitgevoerd. De kleurige auto's, vrachtwagens en hun garages in miniatuur, zullen, de kleinen interesseeren, omdat het bekenden uit het gewone leven zijn, waarmede zij zich verre reizen kunnen fantaseeren. Affiches Van de affiches boeide vooral het door Sjollema voor de Wagner-vereeniging vervaardigde biljet. waarop Mozart's Entführung aus dein Serail" is» aangekondigd. De sierlijke letters en het droomerige tafereel met zijn beschaafde kleuren, vormen een combinatie, waarin poëzie en muzikaliteit schuilen. Tot slot noemen wij het zilverwérk van Chr. Ehrlich, Begeer en Hofman en zoo hebben wij dan de voornaamste inzendingen van de V.A.X.K. in deze beschouwing gememoreerd. Dat de adviezen van de V.A.X.K. vaak gunstige resultaten opleveren heeft de stand bewezen, waarin het publiek omtrent sociale verzekeringen van het Rijk zijn licht kon opsteken, benevens de stands van het departement van economische zaken. De. eerste, waarin groote wandkaarten ont worpen door Sandberg prijkten, was ingericht door Kees Kuiler uit Utrecht en de laatsten waren toe vertrouwd aan J. Rosendaal, die eveneens de paneelen met graphische voorstellingen heeft ge maakt. Ook deze met smaak verzorgde stand* hebben aangetoond, dat het streven van de V.A.N.K. recht heeft op onze waardeering. JAX D. VOSKCIL ROME - Hotel Victoria eerste klas familiehotcl tegenover stadspark (Villn Borghese) voortreffelijke keuken en wijnkelder matige prijzen hotelgarage Tooneelfeest te Moscou Mr. Joh. Huijts Weinig modern Russisch tooneel Als men het programma nagaat, dat op het tooneelfeest te Moskou, dit jaar voor de tweede maal gevierd, afgewerkt is, dan büjkt het vooral een feest van de kunst van het tooneel«peJ geweest, veel meer dan de kunst der sowjettooneelac/injrers. De drie moderne Russische stukken, welke op het programma gebleven zijn, behandelden alle episodes uit den burgeroorlog, waardoor het terrein van de sojvjetdramaturgie, dat wij werkelijk heb ben kunnen verkennen, nog meer beperkt werd. Onderling boden de drie stukken daarom nog ver schilpunten genoeg en door de manier van vertoonen werd de verscheidenheid nog geaccentueerd. Maar men kon toch niet aan den indruk ontkomen, dat ook na dit tooneelfeest nog heele domeinen van het sowjettooneel aan onze oogen onttrokken gebleven z^'n en dit geldt ; niet alleen voor den inhoud van de stukken, maar ook voor de schouwburgen, waar zij vertoond worden. * * * Echte revolutieschouwburgen zijn wij eigenlijk niet binnen geweest: de Revolutieschouwburg, de MOSPS-schouwburg van de vakvereenigingen, de TRAM-schouwburg van de arbeidersjeugd, de Schouwburg van het Roode Leger, het Krasnaja Presnja theater, zij alle en nog vele meer bleven voor ons gesloten. De sowjetmaatschappij verkeert nu eenmaal in een periode, waarin zij haar belang stelling in hooge mate op ,,de nalatenschap van het verleden" gericht heeft en de gelegenheid, dat een paar honderd buitenlandere, allen toch voldoende belangstellend in cultureele aangelegenheden, bijeen waren, was te schoon, om hun niet dezen eerbied weer en nog eens weer te bewijzen, als een haast nog hooger goed van de jonge sowjetbeschaving. dan de werken, welke zij zelve wrocht. Er zit iets para, doxaals in, en misschien ook niet. in dit land, waar een volkscommissaris, nog slechts enkele dagen na de Revolutie, zijn ontslag nam. omdat hij geen verantwoordelijkheid wilde dragen voor de be schieting van de kathedraal op het Roode Plein, dat de openingsvoorstelling van dit Tweede Moskousche tooneelfeest gegeven werd in den Grooten .Schouwburg, bolwerk van de traditie, een traditie, welke men door strenge historische kritiek nog heeft trachten te zuiveren en welke, omdat zij hier toch niet meer door een levenden inhoud telkens weer kan worden vernieuwd, ondanks alle moeite en inspanning als een vergeefsche conserveering van het verleden aandoet. Een ontzaglijk technisch en artistiek kunnen wordt er hier besteed, om een opera als Borodin's Knjazj Igorj (Prins Igor), een ballet als LebedinojéOzero als een historisch meesterwerk te reproduceeren. Als men dan toch den invloed van tegenwoordige opvattingen oefenen wil, gaat men niet verder, dan dat men in Knjazj Igorj de koren versterkt, om daardoor de rol van de massa sterker in het oog te laten springen, zonder dat m'en daardoor iets aan de lijdelijkheid van deze rol verandert. Hoewel men in de entre-actes toe lichtende redevoeringen houdt, om de ijdele vlucht voor de werkelijkheid van Tsjajkowski in zijn ballet te brandmerken, tracht men nochtans in de ver tooning zijn illusie toch te herscheppen, met het gevolg, dat bij alle uiterlijke hoofschheid het ballet toch de innerlijke verfijning, het raffinement blijft missen, dat er nu eenmaal bij behoort. Werk van Stanislawaki Ons kon de voorstelling van Tsarskaja Xewesta door de Staatsopera-Stanislawski dan ook heel wat beter voldoen, waarin men niet den dialectischen weg van traditie en kritiek bewandelde, maar de opera nemend, zooals zij is, in de manier van vertoonen de wijzigingen-gebracht heeft, die voort vloeien uit de ideeën van haar schepper, Stanislawski. Inderdaad is hier de zanger tooneelspeler geworden, het koor ontwikkelt zich tot een drama tisch ensemble, uit de opera komt scherp geteekend de handeling naar voren, die'in haar historische getrouwheid de opera, van Rimski Korsakof een inhoud geeft, welke een psychologisch zuivere weergave tenvolle verdient. Decor voor de Opera Prins Igor, dat wel getuigt van een grootsche opvatting en een beeld geeft van artistiek inzicht en technisch kunnen Ook in de vertooning van De Bruiloft van Figaro door de dramatische afdeeling van den Eersten Moskouschen Kunstenaarsschouwburg, die sedert den zestigsten verjaardag van Gorki zijn naam aangenomen heeft, was het het meesterschap van de spelers, dat het blijspel van Beaumarchais nieuw leven gaf. Het was hier, dat Stanislawski zelf ten tooneele verscheen, om een onstuimige hulde van het publiek, zijn publiek voor het grootste gedeelte, want de groep van bui.tenlandsche gasten vormde toch altijd een kleine minderheid, in ontvangst te nemen. Shakespeare's Twolfth Xight en I^a Dame aux Camélias heeft men echter voor de vertooning op het so\v jet tooneel aanmerkelijk gewijzigd. Overeen komstig de algemeene leerstelling van Meyerhold. dat de kunstenaar achter het uiterlijke- omhulsel van de verschijnselen de iunerlijke wetten Vien moet. die de handelingen van den held en zijn lot bepalen, heeft hij ook door de sentimenteel» ge schiedenis van Marguérite Ciautier heen willen kijken, tot op een socialen grond, waarin hij den waren schuldige aan haar ondergang wil zion. Hij heeft daartoe heel wat in den tekst veranderd, er zelfs elementen uit het werk van anderen (de Balzac) in gebracht, zonder erin te slagen de aandacht van den gevoelsinhoud naar een dieper sociaal begrip af te leiden. .\ls eenig resultaat, lijkt het wel, heeft hij den inhoud psychologisch ver diept. . cenisch behoorden beide voorstellingen tot het beste, dat het tooneelfeest te zien gegeven heeft. Sowjetsehrijver** En dan tenslotte de drie stukken van sowjetschrijvers: Interwentsija, in den Wachtangofschouwburg, waar men psychologie en expressivi teit tot tegenpolen maakt. Ljoebowj Jarowaja. van Trenef, in den Kleinen Schouwburg, van oudsher realistisch ingesteld, en de Optimistitsjeskaja' Tragedija (De Optimistische Tragedie) van Wysjnewski in de synthetische tooneelopvatting van Tairof. Ook al hadden wij dan ook graag iets gezien van het tooneel, dat de problemen van den tegenwoordigen tijd, van vijfjaarsplan en socialistischen opbouw, behandelt, de reacties van alle drie deze stukken getuigden onmiskenbaar, dat ook deze volledig actueel voor den sowjettoeschouwer zijn. Het medeleven in de zaal uitte zich niet slechts, wanneer de overwinning yoor de zooveelste maal aan de bolsjewistische strijders kwam, ook wanneer in den dialoog bij v.,, de anarchisten van repliek gediend werden, ontketende dat een soms onbcdaarlijk applaus. Als in Interwentsija de schrijver (Slawin) zich niet steeds van charges heeft weten te onthouden, die te karikaturaal aan doen, om overtuigend te zijn, dan, moet echter tegelijkerlijd gezegd worden, dat ook het streven, om van den politiekeii tegenstander een menschelijke voorstelling te geven, aanwezig is. Van AVysnewski kan men nog zeggen, dat hij den 't.wiMj van krijgsgevangenschap naar huis zwervenden tsaristische n officieren daarom zulke niensehelijko trekken verleent, om de anarchisten, die in het stuk de eigenlijke tegenstanders'zijn, des te tneer t<» kunnen hekelen; in Ljoebowj Jarowaja echt er. dut geheel op het gezinsconflict,, man on vrouw, dii; door verschil in politieke opvatting gescheiden worden, geboxiwd is, zijn beide, Ljoebowj Jarowaja en haar man, luitenant Jarowoj. sympathiek door ernst en eerlijkheid van overtuiging. Hoewel er dan ook in deze stukken dikwijls nog te weinig afstand tot de gebeurtenissen is, om ze reeds tenvolle dramatisch te kunnen ontwikkelen, kan een wer kelijke kunstwaarde hun geenszins worden ontzegd. Van Ljoebowj Jarowaja zal men zich het tra gische spel van Pasjennaja in de titelrol blijven herinneren: van Interwentsija een tooncelbeeld als dat van het café-chantani. aan het strand van de Zwarte Zee. met dien diepen inkijk in den sterrennacht, van Tairof's vertooning'het meester lijke hanteeren van de massa in het door het decor excentrisch verdeelde tooneel. Want slechts niet vluchtige aanduidingen kunnen we hier volstaan van het zoo veelzijdige tafereel, dat dit toonwlféest zijn be/oekers geboden heeft. Spreekzaal Iteelamc tot In de wolken Met veel belangstelling las ik het artikel van dr. P. van Olst over Hemelhoog? Lichtreclame. Ik miste er echter een woord in van afkeuring van deze exploitatie voor reclamedoeleinden niet alleen van weiden en wegzoomen. huizen en straten maar nu ook al Van hemel en wolken. De hierdoor be werkte schennis van natuur, landschap en stads beeld neemt den laatsten tijd weer op ontstellende wijze toe. .Vooral enkele verzekeringsmaatscliappijen. benzine-ondernemingen en koffie- en theezaken maken zich schuldig aan deze funeste ontsieringen die tot in de meest afgelegen oorden van ons land doordringen en waarin zich een ongestuite concurrentiezucht openbaart. De vrije hemel en de wijde wolkenlucht was tot voor kort nog veilig voor dit vandalisme. ,tot Persil met de primeur van ?vliegtuigetxreelame en nu van lichtende letters in de wolken is gekomen. Wat zal, nu de eerste stappen op dezen weg gezet zijn. hiervan de voortgang en, het einde wezen? Ik hoop dat een van de vele deskundige mede werkers van de Groene ons hierover eens zal voor lichten en een vlammend protest zal geven tegen deze steeds verder om zich heen grijpende ont sieringen van stad en land, heme.l en wolken. Hailingen Dr. M. BROER Wij hebben in ons artikel slechts de aandacht willen vragc-n voor een zeer ingeiiieuse. moderne machine, waarvan de beschrijving ongetwijfeld de belangstelling van de lezers- heeft gehad. Inzenders bezwaren tegen ontsierende reclame kunnen wij ongetwijfeld doelen. O.i. vult wolken en, luchtreclame echter geenszins daaronder. Red. MILAAN * HOTEL DU NORD EERSTE KLAS FAMILIE-HOTEL BIJ HET STATION RUSTIGE LIGGING . MATIGE PRIJZEN . GARAGE i gr r fl> ?\ ; i i '. 1 t'; !: f* i. Ji.