* 'i * ? i, Hij moet het hondje geregeld op het sloependek uitlaten De heer Kranenburg niet gelijktijdig naar de maau zouden ritten te kijken eu dat voor mij in Amsterdam de kansen om naar de maan te kijken even gering zijn als zij het voor een sergeant-majoor titulair zijn om commandant van bet veldleger te worden. Indiën Neder land verdeelen dezelfde maan in een soort van nacht- eu dagploegsysteem. Toen spraken wij nog langen tijd over het onbegrepene in den mensch dat was een punt waar ik welsprekend over kan worden, want welke man kan twintig jaar getrouwd zijn en tegelijkertijd begrepen, liet was al laat toen wij van het sloependek af daalden en wij kwamen juist de van Hilsten tegen en mijn vrouw, die befc bridgeclubje opgebroken hadden. Van Hilst keek donker en toen hij de tranen zag in de oogen van juffrouw Greta, beet hij mij toe: het zijn mannen als jij die alle beroerdigheid in het leven brengen.... * * * Het is iederon dag een'heel diver tissement met het bad. mijn vrouw is er riet van weg te slaan cii zij duikt om de tien minuten in die groot formaat badkuip die voor de meesten slechts eea voorwendsel is om zich onder aangeklecde menschen te vertoonen, zooals je dat in Zand voort uiet wagen zou. Zij is n keer boven up mevrouw van Hilst terecht ge komen en 's avonds heb ik het met van Hilst in de bar af gedronken. Het leven aan boord heeft oixs weer samen gebracht -?je bent met enkele honderden nienschen opgesloten maar het lijken er wel tien duizend omdat je ze iederendag tien keer tegenkomt. Zij heeft een hond van het kluwensajet-formaat, met twee ingeprikte valscbe oogen, dien ze Diedums noemen 'den hond dan en alle hofmeesters haten het ding als de zwarte pest, want het bijt om zich heen als een humeurige gorilla en als ze met die geladen batterij onder haar arm over het dek wandelt, zou je in de ver zoeking komen het ganse hègeval over boord te zwiepen. Soms heb ik een gevoel dat van Hilst je met trouwe oogen dankbaar zou aankijken hij moet Diedums geregeld op het sloependek uitlaten en daar is nog wel wat anders te doen dan met die gil-met-tanden rorid te wandelen, in de hoop dat Diedums in den snelsten tijd zal doen wat alle Diedums nu eenmaal moeten doen, Als het donker wordt zie je allerlei menschen onder allerlei voorwend selen verdwijnen de een heeft zijn sigarettenkóker vergeten en de ander gaat een luchtje scheppen en de derde gaat naar zijn hut en als je in de gangen, loopt, kom je geen mensch tegen. Die vind je dan op bet sloependek, waar ze fluisterend converseereix en in het donker tegen elkander aanbbtsen.' Ze hebben het over de sterren en de maan, een onderwerp dat in den loop der eeuwen wel uitgeput zou moeten zijn, doch het is wonderlijk wat een mensch daar nog over zeggen, kan, zooals ik ondervond, toen ik met juffrouw Greta, die met de kinderen van mijnheer Potharst naar Indi reist en dus verder gaat met de boot, toevallig die richting ik bedoel van het sloependek uitwandelde. Mijn vrouw zat in een bridgeclubje en dan ga ik liever de lucht in, want elk bridgeclubje waarin mijn vrouw ?it, ontaardt na een half uur in een tot de tanden gewapende ontwapening^ commissie. Juffrouw Greta is vier en' dertig en bet is een wonder dat zij met al haar diploma's het niet verder ziet de wereld Teekeningon J. F. Doeve gebracht heeft dan met kinderen naar Indië, maar zij is. zuoals zij mij ver teld»», bijzonder moeilijk voor xieh.zelf. want hoewel zij van het leven weinig verlangt als je haar over mijn rustige leven van post ambtenaar hoort spreken, ontdekt zij ev dingen aan. die ik nooit ontdekt heb zou heeft zij toch nooit de juiste banen gevonden. Wij kwamen den' rsten officier tegen toen wij op weg waren naar het sloependek en hij gaf mij een knipoog zoo luid alsof alle water dichte schotten tegelijk dichtgeslagen werdeu. Ik was razend, want 'hij is goede vrienden met den dokter en de dokter zit bij ons aan tafel en dus vreesde ik complicaties. Doch het is een wonder hoe ruim juffrouw Greta over al die dingen denkt zij gaf mij een .geruststellend kneepje in mijn arm toen wij eindelijk in de schaduw van een tier sloepen samen neerzaten «?n zij zei. dat het er niet op aan komt wat de menschen denken, vermits wij zelf weten met ons zelve in het reine te zijn. Doch vertel dat eens aan mijn vrouw. Het was afnemende maan en het ging niet snel genoeg er viel juist een nuance'tje te veel op het sloependek om zich comfortabel te voelen maar juffrouw Greta sprak van de maan als van iemand met wien zij op goeden voet was en jarenlang gekend had. TCD slotte school er veel wat»i's in. ,,Het is verkwikkend te denken, sprak zij, dat ik straks in Palembang tegen dezelfde maan aan zie als u in .Amsterdam". Ik wilde niet uitstippen dat wij in ieder geval In Palembang dezelfde maan als in Amsterdam Toen kon ik aan iiiijn vrouw uit leggen dat de wandeling met juffrouw Greta een volkomen gedesiuteresseerd karakter had gedragen.... Vertel dat aan het sloependek, zei ze. Als ik je niet zag zooals je daar nu staat, een klein ikbuikig mannetje met zijn schedel door zijn haven en, kippige oogen, zou ik iets anders gelooven dan wat ik nu geloot". En wat geloul' je dan, liefste? kon ik er nog uitbrengen. ... Dat jullie zucht om je te rebabiliteeren je alleen maar belachelijk maakt. Jullie zijn net allemaal acro baten var negen en zeventig, die nog: eens een salto mortale willen maken. En die flapmadam lacht j t- uit.... Ik had eveneens de tranen in de oogen van juffrouw Greta gezien, maar wat gaf het daarover te spreken? Op den plattegrond iu het reis bureau zien de eèrsteklashutten er uit alsof een geagiteerd man, nadat hij zijn levende en onlevende have geplaatst heeft, ruimte genoeg over houdt voor verontwaardigde gebaren. Doch ik had de ruimte en de positie van een beklaagde mijn vrouw hield het requisitoir en ik moest ten slotte toegeven dat personen als juffrouw Greta aan boord van schepen, zich slechts bevinden om de meest vertrouwde en oudste banden door te knagen. Van Hilst had ik de zaak kunnen uit leggen en hij liet den twijfel te mijnen. gunste doorslaan. Me vrouw negeerde me en haar Diedums siste mij op de morgenwandeling aan. Aan het ont bijt hield de dokter een. verhandeling: over de avondlucht eu den invloed van de hemellichamen, op het menschelijk gestel.... Vooral op een zwak hart, liet hij er op volgen. Mevrouw van Hilst snifte en mij a vrouw keek me doordringend aan. Zoo kwamen wij in Algiers. Nieuwe uitgaven Berichten uit Zwitserland. Zwitsersche Verkeerscentrale, Joh. Verhulststraat 147, Amsterdam. Z. ? Belangrijke reducties op de treinen. in het Bern'er Oberland tot en met 14 October, alleen op Zondag; eveneens op de Pilatusbaan. Goedkoope retourbiljetten. vanaf l September op de Zwitsersche vlieg velden naar Parijs, Londen, Milaan, Lyon, Cannes, evenals via Parijs naar Amsterdam, Rot.terdam en Brussel, die 15 dagen geldig zijn. ** de L't. * W \ U De zigeuners en hun kunst FLAMENCOS" Karel Mengelberg Afkomnt der zigeuner* In het mengelmoes van rassen en volkeren die te zamen de Iberische bevolking vormen, vindt men vrij veel Zigeuners. De geleerden zijn het er niet over eens, Wanneer deze Zigeuners in .Spanje gekomen zijn. en van waar. Men neemt echter' aan, dat ze afkomstig zijn of uit Indiëof uit Egypte. Voor de juistheid van de laatste veronderstel ling spreekt het Spaansche spraak gebruik; in het Spaansch namelijk heet Zigeuner gitano, hetwelk als een. verbastering opgevat kan worden van crjiptano, Egyptenaar. De Zigeuners, die eeuwen geleden naar Spanje kwamen, hebben zich tijdens hun verblijf in dit land in in mindere mate met de overige bevolking vermengd dan andere rassen, ilie het land binnendrongen; Daardoor konden zij hun oor spronkelijke zeden en gewoonten, hun cultuur en muziek tot op heden tamelijk zuiver handhaven. eerder in d<» salons van Parijs en Amsterdam dan ouder rasechte gitanos thuis. De houding van de Spanjaarden tegenover do Zigeuners wordt gekarak teriseerd door de Spaansche uitdruk king voor het niusiceeren en dansen. ja in het algemeen voor alle uitingen der gitanos: jlatnenco. De letterlijke vertaling van dit woord is: A*Iamip.g. Vlaamseh. gitaarspeler, die begeleidt en tusschenspelen fantaseert. Da» komt het optreden der anderen. Allen zitten in 1) oef ijzer vorm op het podium of in liet midden der localiteit en. werken om de beurt. Eerst de vrouwen': de goede danseressen in den aanvang, vervolgens de betere, dan de beste, per slot allen samen.. Dit dansen waartoe n. vierkante meter genoeg ruimte biedt wordt door het spel van n of meer gitaristen. door het zingen, handen-geklap, voeteng» «trappel en door de aanvurende uitroepen van liet quadro zoowel als van het publiek begeleid. Tenslotte komt de danser aan de beurt, ..klassiek" gekleed met de hooge en nauwsluitende broek en de chaquetüla, het korte, vóór openstaande jasje. Hij werkt steeds zeer serieus, het bovenlyf kaarsrecht. Het voor naamste van zijn dansen is zijn zapateado, de voettechniek: aimbewegingen, vingerknippen castagnetten gebruiken de echte gitanos weinig en parterre-acrobatiek" vormen met het zapateado een boeiend en uiterst bezienswaardig geheel. Deze zelfde volgorde van optreden wordt dan tot laat in den avond herhaald. De Zigeuner-troepen, meestal be staande uit een aantal echtparen, trekken met kinderen en huisraad van uit Sevilla of vanuit het Sacromonte. de zigeunerwijk te Granada, door den lande. Menige troep vestigt zich voor langeren tijd in, de een of andere groote stad. Men huist dan met elkaar in een kleine en armelijke achterbuurt-wo ning -?want gouden bergen worden er niet verdiend of men woont buiten de stad in een woonwagen kamp met lot- en rasgeuooten samen. De practljk Is de leermeester Vele Spaansche componisten ge bruikten, in hun werken elementen deiflamenco-muziek: op de Spaansche officieele conservatoires wordt deze mu ziek echter niet onderwezen. De afdeeling A-oor cymbalo- eixtarc.cratóspel aan de Budapester muziekschool en het conservatorium A-oor ?Zigeupermuziek in de Sowjet-Unie A-onden in Spanje tot nu toe nog geen navolging. De groote leermeester dor flamencomusici is de praktijk: zij worden mees ters in het A-ak door het overnemen der traditie, het hooren en. imiteeren A-an de prestaties der ouderen, door eigen oefening. Noten-lézen is A'oor den flamenco-zanger oA'erbodig. daar hij toch ..de muziek in zich heeft". En deze muziek heeft waarlijk leA'enskracht genoeg. Zij is zeer ATÏJ A*an stijl: kent niet zulke sterke metrische en tonale vooroordeelen gelijk onzegangbare toonkunst bezit. De 'zanger * * Zij zijn dan ook anders" dan de gezeten burgers van het land, zij hebben andere ruimere op vattingen omtrent de dingen die het leven leefbaar maken. Zij onder scheiden zich door hun trotsche ver achting voor bourgeois-idealen, hun tegenzin en verzet wanneer er getracht wordt hun het gareel van geregeld" .«.?n eentonig werk aan te leggen of hun ondergeschiktheid op te dringen; door hun begaafdheid in artistieke en verstandelijke zaken» hun voorliefde voor, den roes en bereidwilligheid zich door muziek en dans - of wat.het ook zij te laten bedwelmen. Zij zijn levendig en fier, waarbeidslievend «?n eenvoudig, goedmoedig en trouw. Hun vrouwen toonen dan ook minder overeenstemming van karakter met de volleerde coquette uit Bizet's chef d'oeuvre Carmen'', dan wij gewend /ijn aan te nemen. Deze immers hoort Voor den n nu. geïndigneerd door 's Zigeuners vrijmoedigheid en or.geremdheid, beteekent flamenco: grof en ongeciA'iliseerd -?eigenschappen. welke de Spanjaarden ons. Vlamingen en Hollanders, voor drie eemven als voornaamste nationale hebbelijkheden toeschreven. Voor den ander, aangetrokken door gitano-eigenschappen wier ontbreken in zijn eigen karakter en habitus bij onbewust betreurt, beteekent het woord flamenco: een mengeling van oorspronkelijkheid, opgewekt.heid.'z *lfbewustzijn, onafhankelijkheid. M be gaafdheid, echt sentiment, humaniteit levenslust.en natuurlijke gratie. Maar werkelijk geacht Avordt do gitano in Spanje niet. En als gelijke behandelt men hem natuurlijk n >g minder. Het republikeinsch.e re giem, dat met de opruiming van zon menig vooroordeel begon, laat op dit gebied nog geen enkele A-erandering constateeren. In het HpaanMche café-ehantant Men kan in Spanje de cnndrrta jlamencos, de Zigeuner-groepen iederen avond in de tallooze, door vreemde lingen weinig gefrequenteerde, kleine café-chantants der A-olksbuurten in actie zien. Daar wordt meestal de Aroorstelling door een flamenco-zanger begonnen. Deze zingt arittend zijn liederen, een voudig vertellend, improviseerend, zonder gesticulatie. Naast hem zit de De guitaarspeler begeleidt den flamenco-zanger - BB" W' l