l GA NIET NAAR MALLORCA Dejreislust moet ook eens getemperd worden Oirse reisbeschrijvers on toerismereporters lijden in Holland aan dezelfde onhebbelijkheid als de concertbezoe kers : ze applaudisseeren slechts, en het komt nooit in ze op, eens flink do dingen xiit te fluiten die hun minder bevallen. Hun enthousiasme heeft geen achtergrond, het is een vlakke geestdrift, aangepast aan al het andere vlakke, dat kenmerkend is voor de . vaderlandsche degelijkheid. De kritieklooze enthousiasteling is oen aangenaam rnenseh en geniet aan zien. Men luistert gaarne haar hem als hij van allerlei moois vertelt, en zegt: ,,.Te moet daarheen gaan, en ver zuim niet dit of dat te gaan zien, het is de moeite waard." Dan geldt hij als artistiek, bereisd, edel en vatbaar voor schoone indrukken. Wie het omge keerde doet, wordt voor een Nurks versleten. Het ligt zeker aan hem zelf," denken de kregele toehoorders dan onwillekeurig. * ** En toch, hij is het waard, deze "Nurks, dat men eens een lans voor hem breekt, want het is volstrekt onwaar dat hij persoonlijk hot om- ' gekeerde van al de goede eigenschap pen dos hoeren Toe j ui dier moet bezitten, nu hij tot het tegengestelde van diens slotsom komt. Het is niet waar dat hij per sif onartistiek, on toegankelijk, ontevreden, onmogelijk. kortom met allerlei hebbelijkheden die nu-t ..on-" beginnen beh»pt moot zijn. nis hij de conclusie maakt: ..G'a liever niet naar deze of gen" plaats van algemeen erkende schoonheid. want het z'il u bitter tegenvallen". Wat bewijst zijn afwijzing anders.: dan dat zijn droom, zijn private A-erwachting van zulk een plaats mooier en beter was dan «Ie werkelijkheid. Dat hij op zijn manier dus een dichter is. O, gij allert die uw zakken vol blauwe en violette herinti'-riu^en hebt. bekent of h»t ..Blijf thuis " u niet beter mondt dan de vlakke burgermans raad: ..(iaat dat zien ! (laat dut zien!" t'w scherpzinnigheid heeft natuur lijk reeds ontdekt dat dit alles slechts een oratio pro domo is. en ik mij bij voorbaat wil verontschuldigen voor <een averechtsch reisbeiicht. dat cul mineert in de raadgeving: ..Ga niet naar de plaats van erkende repu tatie". En zoo is het ook. Wat de booze wereld er ook van zeggen moge, het is beter af te raden dan aan te prijzen, het is beter een teleurstelling af te weren dan een verrassing moge lijk te maken; het is misschien zelfs beter eenvoudig thuis te blijven dan . op reis te gaan. Dit levert trouwens nog onmiskenbare voordeden aan de . stijfkoppeu die niettegenstaande alle waarschuwingen toch huns weegs gaan en precies doen Wat ze invalt. ?*?? Het ergste is, dat ook onze eigen geestdrift gedempt wordt door ande ren. Het is de kosmische represaille. vervat in het populaire spreekwoord: MWat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niét." Hetgeen men met goed recht mag vervangen door net zoo'n brave spreuk: Wan neer men u iets kwaads aandoet, zoo geeft het door. dat doet' u goed". Kii om nu meteen bij de kern van de zaak te komen: precies zooals men mij op "on blauwe zomerdag h»t geliefde EEN WAARSCHUWING AAN TOERISTEN Albert Heiman Klooster van LI u ch op Mallorca Mallorca h'.'eft tegeugemaakt, precies «po zal ik trachten het u op mijn beurt tegen te maken. Smokkelaffaires en andere speculaties Een twintig jaar geleden schreef de bekende Spaansche dichter en schilder Santiago Rusifiol een lyrisch boek over Mallorca. en noemde het .,La isla de la calma". het eiland der rust. Een paar jaar geleden schreef een andere dichter, Mario Verdaguer. een roman over het eiland, en noemde zijn werk l^a isla de oro". het gouden eiland. Hetgeen bewijst dat men op Mallorca intusschen de rust voor goud heeft ingeruild. Sinds koning Midas nu, weten we, hoe ge vaarlijk het is. iets voor goud in te ruilen, t! oud brengt slechts goud voort, en zoo kan men heden ten. dage %ien. dat alles wat door bepaalde lieden met ezelsoorcn daar aangeraakt ?wordt, terstond in goud verkeert. Een van die lieden is de beroemde en be ruchte Juan March.'die met smokkelaffaires zijn onmetelijk fortuin ver worven heeft. Ily is de bezitter van het halve eiland en houdt J «.-r een eigen. bank op nn. tot beheer van deze be zittingen. Toen hij kortgeleden dooi de regeerin-jj gevangen gehouden werd. ontsnapte hij met medeneming van gevangenisdirecteur n cipiers., De paar dichters en schilders die Mallorca tien jaar geleden . kenden. kwamen en gingen onopgemerkt. Zoo lang de familie Midas voor dat Mal lorca voortreffelijke dienst deed als smokkelbasis. was het beter dat zoo min mogelijk aandacht op het eiland gevestigd werd. Maar dat veranderde. tóén op zekeren dag March en con sorten daar genoeg van kregen, en op het lumineuze denkbeeld kwamen. dat grond- en hotel-speculaties een aangename afwisseling zouden kunnen brengen in hun métier. Bovendien wenschten zij ..achtergrond" voor hun opgestapelde rijkdommen, en dit relief, door wie zou het beter gegeven kunnen worden dan door de gaande en ko mende toerist, die er geen been in ziet ook bij betrekkelijke insolventie als een grootvorst te leven, ergens waar niemand hem nader kent. En wat Midas wilde, geschiedde inderdaad. Toerisme Niets werd nagelaten om het eiland aantrekkelijk . te maken voor Span jaarden en vreemdelingen. Er kwamen uitmuntende verbindingen met het vasteland, tegelijk met het .categolische verbod uan vissdiers- en vracht booten om nog passagiers mee te nemen.' Er., kwamen spoorlijnen en regelmat igeaut obus- verbindingen naar de verstafgelegen uithoeken. Er'ver rezen voorbeeldige hotels, reisbureaux, winkels waar men u in elke Europeesche taal te woord kan staan. De vreemdelingen werden er met wel daden overladen, en ze lieten zich niet onbetuigd. Velen kregen het eiland lief en vestigden zich daar metter woon om een mondain-idyllisch leven te leiden, waartoe men vanzelf komt, in zulk een klimaat, in zulk een milieu. Zes jaar gelden was er nog moge lijkheid Mallorca te exploreeren. Twee jaar geleden, toen een deel van de voor malige Rivièra-bezoekers MajorkijnBclv.' habitué's geworden waren, kon men reeds overal op het eiland even veel Fransch en Engelsch hooren apreken als Spaansch. De inboorlingen" echter bleven hun onschoon dialect ? trouw, de ouderen schudden het hoofd over het dwaze en onzedelijke" gedoe van de vreemdelingen, het jongere ge slacht meende zich kuituur" te ver overen door op allerlei wijzen het gedrag der buitenlanders te imiteeren. Daardoor ontstond het gewone con flict tusschen conservatieven, en vooruitstrevenden. Kort geleden dook echter in de toeristen-pers voor -het eerst de be wering «p. dat het niet meer du ton" is naar Mallorca te gaan, dat dit oord ..cheap and nasty" is, en ken ners voorspelden, dat de tanende glorie der Rivièra weldra voor een betere conjunctuur zou plaats maken. Deze profetie ging v«ioraf aan een paar zonderlinge gebeurtenissen. Moedwillige tegenwerking Nadat immers op Mallorca eeu groot e hoeveelheid kapitaal door aller lei buitenstaanders" in Het vreemde lingen-bedrijf en in villa-bouw ge nvesteerd was. kwam men ineens tot de ontdekking dat heb eiland een be langrijk strategisch punt vormt. De spaansclv* kranten lanceerden het bericht, dat de toenemende belang stelling voor Mallorca onder de vreemdelingen een politieke oorzaak moest hebben. Er werd gespionneerd" op Mallorca, en er waren ondergrondsehe machinaties gaande, om Spanje dit bolwerk tusschen Frank rijk en Italiëafhandig te maker. Men wist niet zeker wie de eigenlijke pre tendent was, Frankrijk, Italiëof Albion. maar zeker" was het, dat er op de schnkkelijkste wijze gespionneerd" werd. Wat er te spionneeren viel wist weliswaar niemand aan te geven, daar niet Mallorca maar Mcnorca een Spaansche vlootbasis is, en de Majorkijnsche fortificaties alle eeuwenoud en onbruikbaar zijn. en iedere duim breed gronds volkomen af gegraasd. Maar hoe dan ook, er kwam een soort paniekstemming, hypotheken op nabij de kust gelegen panden werden op gezegd, de verkoop van zoogenaamde militaire" kaarten die men overal voor een paar pesetas kon krijgen, werd verboden, en het ergste van alles: bezoek en verblijf van vreemdelingen werden ten zeerste bemoeilijkt. Met'een half dozijn aangename be zoeken aan het eiland achter de rug. heb ik do gruwel-verhalen niet willen gelooven. De'ondervinding heeft mij ochter wijzer gemaakt. Een bezoek deze zomer leerde, dat do autoriteiten inderdaad alles in het werk stellen cm' vreemdelingen een visite aan Mallorca te bemoeilijken en onaangenaam to maken. Uit het kladschrift van Jantje Croquante croquetjes Alida Zevenboom Als ik wat te zeggen had en als ik dertig jaar jonger was, dan riep ik alle vrouwen bij elkaar om eens en voor goe«i orde op de zaken te stellen die de heeren-mannen zoo netjes in de lap hebben laten hangen en zou ik er voor zijn een partij op te richten die maar n ding wou: de Eerste en Tweede Kamer en het Kabinet bestaan alleen uit dominc's. Ik weet niet hoe het in andere landen is, maar ik vind dat wij veel te weinig dominé's in de p«jlitiék hebben. Wie is er beter op de hoogte van de ziel en de zaligheid van den kiezer dan de dominé? Wie kan hem beter op zijn gemoed werken als hij belasting ontduikt dan de dominé? En de dominéheeft het in den regel zelf niet breed en hij kan dus weten wat er alzoo in een huisgezin met kinderen, en dominé's hebben meestal veel kinderen, komt kijken. Indertijd was er maar n dominéin de heele Kamer en dat was nog een erg liberale die Lieftinck heette en eerder een oude zeerob dan de verkondiger van het Heilige Woord leek. en nu zijn er een stuk of zes, zegt meneer Stiefstra, en ik vind vier en negentig te wei nig en ik ben daarin gesterkt sinds ik van de week dominéSlotemaker de , Bruïne hoorde door mijn luidsprekertje. Dat was een mooi, gevoelig woord en ik had gewild dat onze minister Oud ook zoo'dierbaar gesproken had over zijn millioenen als dominéhet deed over zijn honderdduizenden zijn werkloozen, bedoel ik. Maar wat ik in de preek van dominégemist heb, is elke verwijzing naar het woord: in het zweet uws aanschijns zult gij uw brood eten". Als u mij vraagt, geloof ik. dat er op de wereld veel te weinig gezweet wordt en dat hem daar de kneep in zit van een heele boel van onze ellende. DE ZILVER VOS Ceintuurbaan 137 AMSTERDAM Z. Telefoon 22246 HET VERTROUWDE ADRES VOOR BONTWERKEN Er wordt alleen nog maar ge zweet bij de sport, geloof ik, en als ik kijk naar de plaatjes waarop onze hardloopsters loopend zijn afgebeeld. dan zie je de zweetdioppcls op hun voorhoofden. Zweet er nog een mensch onder het werk? Ze drukken tegen woordig maar op een knop en het werk wordt voor je gedaan. Neem nu maar eens.mijn eigen werk. waarin ik groot ben gebracht. Bij mevrouw zaliger moest ik twaalf petroleumlampen schoon houden en. als er feest was geweest, een heele kroon met waskaarsen want dan werd de kaar senkroon aangestoken. Nu draai je maar aan een knopje en je huis straalt van het licht. Bij mevrouw zaliger stond op zolder de mangel en wij heb ben er wat aan getrokken en geduwd ! Als ik nu nog zoo sterk in mijn boven armen ben, dan is dat daaraan te danken, zegt dokter Vos. Nu mange len ze electrisch. Het was vroeger een heele kunst om een fornuis goed en zuinig aan te leggen en spaarzaam met de brandstof om te gaan. Nu is het ' allemaal gas of electra. Potten en pannen schuren ho maar. Alles alu minium en gechroomd en ze spuiten het af, net ajs wij vroeger de spiegel ruiten in de Bocht. Ook al uit, dat glazen spuiten, wat een liefhebberij van me Was. Dan bond ik mijn rok hoog 'op dat mijn witte kousen goed te zien waren en dan maar spuiten en ik heb eens een wethouder ik zal zijn naam maar niet noemen, want zijn kinderen leven nog nat gespoten, omdat hij wat tegen me zei dat me niet beviel. Nu komt de glazenwasscher en wat heb ik een zweetjes gela ten op het witte planken vloertje inde keuken waar onze tafel en stoelen op stonden. Dat moest kraak-helder zijn en wij stelden er een' eer in dat het Zaterdagsavonds zoo wit was als krijt. Nu zittx?n de dames op cocos en de vlekken er op zie je niet. Vatemvasschen gaat ook al met een machine, hoor ik. en als tegen woordig het meisje-voor-dag-en-nacht haar jongen moet laten staan, tele foneert zij hem netjes af en wij.... wij lieten hem blauwbekken tot dat hij een ons zout woog, want hoe konden wij hem waarschuwen en ik heb eens een heel goed huwelijk misgeloopen. omdat ik in eens moest thuis blijven. omdat er onverwachts gasten kwamen en hij op den hoek van de Vijzelstraat en de Heerengracht, besteld was om acht uur en er misschien nog staat en wat een aardige man met een mooie vaste positie. Neen, er wordt lang niet genoeg gezweet en dokter VoS zegt ook dat hoe meer een mensch zweet hoe minder last van kwade sappen hij heeft en daarom-werkt hij ook zoo hard. denk ik. in de politiek. Werd er vroeger gehoord van werkloosheid toen de mensch nog zweette? Meneer Stiefstra is stijf van de rheumatiek en waardoor? Omdat hij niet genoeg ge zweet heeft van zijn leven en nu wil hij naar het Zuiden om op te knappen om den winter hier mis te loopen maar die slang van een dochter van hem wil hem niet laten gaan want ik begrijp het wel?zij is bang dat hij daar in het Zuiden aan de een of andere vrouw blijft hangen en getrouwd terug komt en hij- is er toe in staat want onverant woordelijk als de mannen zijn. Vooral als zij ouder Worden! En wat is zij tekeer gegaan tegen haar bloedeigen vader, omdat hij me meegenomen had naar Malle Gevallen" wat ik een erge mooie film vind, maar waarom er niet toch nog een paar kleine Jordaandingetjes ingelascht? Dat had best gekund n de film zou nog mooier geworden zijn en ik denk wel eens: wat een pech dat een mensch een /est i g jaar geleden geboren is en niet veertig jaar later, dan zou ik nu ook een kans wagen bij de heeren in Duivendrecht om voor de film te spelen, want zij zeiden vroeger altijd dat ik zulke sprekende oogen had en een mond... meneer Pierre... nee, dio zei niets.... maar wat wisten wij van een film ! Wij hadden op de voorjaarskermis tenten waar je diorama's" kon bekijken d«>or een kijkgaatje en dat was ook erg mooi en zij waren prachtig gekleurd, dat je zweren zou ze echt waren maar daar kwam nooit een mensch aan te pas en nu lees je dat zoo'n Greta Garbo zestig duizend pond verdient alleen aan n film en ik heb eens een heer achter me aan gehad die met een honden- en apentheater reisde en vond dat ik aanleg had om bij hem op te treden en wat bood hij me: drie rijksdaalders in de week en de kost ! Wat ze nu sexappeal noemen, heette toen anders maar dat ik het voor zestig duizend pond had.... rekent u maar van jes ! Tenminste dat zeiden.... maar dat komt er ook niet op aan. Maar mooi heeft dominéSlotemaker gesproken, daar' blijt ik bij ! Nieuwe uitgaven Viileton'a Absent ielijnt roor <le hu/ere School en Valeton's KlttH&eboek roor , tic Ltiijere School, bewerkt door P. Ja ger, hoofd ener school te Assen. Uit gave Van Goreuin «S: Comp. N.V. Assen. Kort? Oimiellfn órcr Ge»ice»tcwht en (icinecntfbcle'ul, door Prof. Mr. G. A. van Poelje. Tw?ede bundel 1923-1932. Uitgave: X. Samsom N.V.. Alphen aan den Rijn. .(irenitrrayen van Economieën Ethiek. Rode. uitgesproken op Maandag 17 September 1934 bij de overdracht van het'Rectoraat van de Rijksuniver siteit te Groningen door Mr. Dr. H. W. C. Bordewijk. Bij J. B. Wolters, Groningen-Den Haag-Batavia. fitieler. (irand Atlas de Géonraphie moderne. 114 feuilles comprenant 203 c art es gravées sur cuivre. 10e dition. Publiépar Ie Professeur. Dr. Hermann Haack. Ie livraison: 34. Scandinavië: nord-90. Mexico del Norte. Gotha: Justus Perthes. Voor Nederland en Nederlandsen Oost- en West-Indi Martinus Nijhoff. Uitgever Den Haag. Kalenders 1935: 'Elf Prorinciên en Xecrland'ui. Uitg. I^a Rivière & Voor hoeve, Zwolle. De oogen van Amsterdam kij ken door een bril van SchmiJt J. M. SCHMIDT, opticien. RoUin 72 PAQ. II DE GROENE NO, 1992 PAB. 18 DE GROENE Ho. 2992