l Letterraadsel l Uit onderstaande lettergrepen moe2 ten 18 woorden gevormd worden, weer 4e en Ie letters, de laatste vaa 3 beneden naar boven gelezen, een vers 4 van K. v. d. Woest g ne vormen, (sch twee letters). o 6 Cier - cu - de - der - dig - du - e - e - 1 ?«'"? - 4'x ? ft - found- ga - ge - gen - heidi - in-lan-lan-Ie-loop-maar-na-na8 ? na ? net - new - no - o - of - on - op - ra ? 9 ren -,richt - ris - scha - sleep - tal - tee ten -1 o - ve - vou - we - we - wijs - zee 'zee. 10 11 12 13 14 15 ? Omschrijving: 1. land in Zuid-Afrika. 2. (en uitvoer leggen, 3. properheid. 4. inlichting, 5. bloem. tl. rang bij de marine, 7. opwelling, 8. averij, 9. gevolg, 10. mal, 11. hondenras, 12. sober, 16 13. meisjesnaam, 14. volksverzame,- ling. 15. jongensnaam. 10. talent, 17. bescheiden. 18. vrouw die haar 18 man verloren heeft. Voor de inzenders van de goede oplossingen zijn als prijs beschikbaar: Boekwerken of <? rn m 111 o f o u n p l a t c u Inzendingen, liefst op een briefkaart, vi.ór Woensdag a.s. 2 uur. Op adreszijde vernielden: Oplossing letterraadsel. Oplossing Letterraadsel. ..liern wijn heeft ooit de mensch onteerd, die hem naar waarde heeft geëerd.'' 1. geldstuk. 2. eendvogel. 3 Elgin. 4. Xereus. 5. wijnhnndel. «5. IJsselmeer, 7. Xormaiidié, 8. hennin. U. Erdaï. 10. ervaren, 11. Faluvuheit. 12. tra want. 13. ontaarding. 14. Odoacer. 15. indrukwekkend. 10. tandrad, 17. Deventer. IS. Enghien. 19. miserabel. 20. Kluviibreitsteiii. 21. Xorfolk. 22. schafttijd. 23. ooggetuige, 21. nagelolie. 25. Teheran. 20. Ellecom. 1'7. eversharp. 28.lïhodesia. Prijswinnaar werd na loting, M. v. d. C'hijs. l'urkweg 21. lU-n Haag, die aan het secretariaat van de redactie, doch zonder vermelding Letter raadsel, gelieve op te geven wat verlangd wordt. In het Lettei-raadsel van de;.\-origo week staat Ie en 3e. in plaats van Ie en 4e. Ch a r i v a r i a De Kampioen vertelt veel goeds van den heer Edo Hc.rgsma. maar het blad had nu niet moeten eindigen met de opmerking ..dat zijn werkkracht omgekeerd evenredig is aan zijn be scheidenheid". Wij hebben nllen.onze zwakheden. DAT LASCHTIGE HOLLANDS ..Aanvankelijk \v;is het ' bcxock XOG MEER OXVltlKNDKLJJKK OPMERK INGEX ,,De werkeloosheid, is thans zelfs iets geringer dan in 1933. Moge het zoo blij ven." (H. D.) Het dageHjksch bestuur d»>r .stichting is verdeeld, in twee afdeelingen. de afdeeling varkens en de afdeelingrundvee." (TubaHtia) ,,Vóór Hindenburg had het Duitsdie , volk nog slechts twee groote mannen van staat: de oude Frits en de ijzeren Kanselier. Het nationaal-socialistischc Duitschland zal in stilte nog een vierden naam noemen." (Hbl.) ? Inderdaad hebben wij dien naam daar wel eens hooren fluisteren. .«.Trot.-ch miskenning werkte hij voort." (\.R.C.j ..De man, die den dood vergeten scheen te hebben, 'is nu oveileden." (H. D,.) ,,'ilet conflict is na bespreking hijgegekgen." //..mf»v. C.) ..Hij' heeft? daar bij verschillende ge zelschappen opgetreden." (H. D.) ,.Het is oen verdiende nederlaag, al had zij dan' niet gekomen met een beteren doel verdediger." (\.It.C.) Alle vermakelijkheden sfljn afgelascht. De natioiiaal-sociulisten liadden zich versclumscht". schrijft (H*D.) Het blad torschéden lascht niet lan ger en zoeke zijn heul bij Marchant. De Haagsche Courant is wijs en volgt de nieuwe spelling: De kroonprinses Marie Joséheeft het leven geschonken aan .een mensje, dat Maria J'ia zal worden genoemd." Ten onrechte schrijft de N.R.C. dat dr. Colijn. in de Tweede Kamer gezegd heeft: It is not good to cry óver spilt milk". Z.E. bestudeert da: gelijks Trenité's onlangs verschenen Phrases and Catchwords inDialogues and Playlets". Z.E. is al op' blz. 15. Daar staat: ,,It is no use crying over spilt milk". CORRESPONDENTIE , G. ie. .-L Wat dunkt u van de brokmode, die vooral door onze tooneelre^ censenten gevolgd wordt (bv. Henrik Scholte)? Ken brok tragiek, een brck leven, een brok van een roman wekken bij mij altijd gedachfcr.-.associaties aan nougat nf'zure melk* Antw. Bij mij ook. AMERIKAANSCHE POLITIEMETHODEN De jan Kee's In den tijd. waarin het Yankee Doodle een der voornaamste deuntjes was van de schorre grammofoon in het clubhuis van de voetbalclub, waar ik de eerste beginselen van voetballen leerde, logeerde ik wel in Den Haag bij een tante, die ons geen grooter vermaak kon bieden dan een middag voorstelling bij' Pat héof heette het niet Albert Frères? Levendig herinner ik mij van daar een film, waarin een wat men toen noemde Am« ikaansch duel voor kwam, tusschen een keurig gekleeden Engelse-liman en een breedbroekigen. overmatig breedgesc-houderden Ame rikaan. Dat duel bestond in het samen een boseh ingaan en dan van achter boomen eindeloos veel revolverschoten op elkander lossen met romantisch AVegduiken achter en snelle sprints naar andere boomen en wat dies meer zij. Maar niet zoozeer om het duel genoten wij jongens immers van deze film: neen. vooral om den explicateur (was het niet de groote Mullens zelve?) lachten wij tot wij er slap van werden. * * . Want telkens als een of andere boveiuuenschelijke sprong of uiterst snelle sprint den Amerikaan buiten. bereik van 's lords revolver bracht ging de stcntorstem van den explica teur op in het duister van de zaal met een machtig: de, Jan Kee. de Jan Kee. Wat niij deed denken aan een of ander onbehouwen, maar snel en gevaarlijk dier. Amerikaansche folteringen En als ik nu in de kranten lees van de wijze van .ondervraging van een zekeren Ilauptmann (die al dan niet een groote schurk eji roofmoordenaar kan zijn) en daar de onmenschelijke kwellingen, fotografisch geënsceneerd 7,ie. waaraan men dien verdachte doet blootstaan, op wien zooals ik gelezen heb men niet de ..third degree" toe past (wat al onmenschelijk genoeg zou zijn) doch van die verfyndef;1) foltering nog een vuor het Ameriknanselv publiek misschien prettig aandoende ver veel vuldiging. dan moet ik aldoor denken aan die film met dal breedbroekige. gevaarlijke mens'ehdier. dat allerkomieks rond springt en tenslotte onschadelijk wordt gemaakt door den keurigen ICngelsrhman. de hand der voorzienig heid in ..eveiiing dress". En dan moet ik tevens overpeinzen. hoe in de 20 jaren ongeveer, die liggen tusschen die film en die, welke nu wordt opgevoerd in het politie bureau Greenwich Xew York. de moraliteit van de Jan Kee's er niet op is vooruitgegaan. Hoe die waarschynlijker maakt de apodictische uitspraak, die ik eens hoorde van een geestigen Czech. dat waar toch een volk ook geestelijk wordt bepaald door zijn bodem en klimaat de huidige Amerikanen, als we maar geduld hebben, wel weer Indianen zullen worden. En dan zou ik bijna moeten hopen dat die ..involutie" heel spoedig \vordt voltrokken, want de zonen van Winnetou zijn verre te verkiezen boven de ..dienaren der gerechtig heid" die dien Ilauptmann dag in dag uit, urenlang op een podium zetten, blootgesteld aan een schijn werper, om staande op dat podium. met den rug tegen een maatstok aan (den martelpaal blijkbaar) van alle kanten te worden ..angeschuauzt" door sigarenkauwende Jan Kee's. opdat men hem. zooals in de kranten staat, zijn zelfbeheersching kunne doen verliezen en om hem tot een bekentenis, altlians tot onvoorzichtige uitlatingen te bewegen. Het ..oude" spoor Het is niet onmogelijk, dat deze heele zaak is geënsceneerd om de onderzoekingsinstanties in de V.S.. die nogal eens een misdaad niet thuis weten te brengen, voor de geheele wereld te rehabiliteeren. Hoe men na ongeveer twee jaar een spoor vindt. hoe men dat volgt en hoe flink men toch eigenlijk wel blijkt te zijn. blind voorliet feit,dat het een psychologisch monstrum genoemd mag worden, dat de moordenaar onvoorzichtig genoeg zou zijn om met den kring van zijn slachtoffer contact te zoeken t-n Dr. (Vmdon op te lichten voor het losgeld. Voor mij en waarschijnlijk voor vele anderen zijn het de breedbroekige Jan Kee's van de film, die hun hersens in hun zitvlak schijnen te hebben, die een tragikomische rolprent op voeren van de ergste soort. En moeten nu per se foto's en beschrijvingen daarvan in onze kranten' komen? Hebben wij Hollanders dergelijke sensaties noodig als specerij om ons leven te kruiden? Ik hoop te mogen aannemen van niet. VOLKERS' l N H O U D * .-)'.: i. Mr. G. C. J..D. Kropman, Df AmstirdamSclic.-loonsvcrlagingcn en het tijk. ;±. Mr. M. Kann,'Donderslag loven Marseille. 3. L. J. Jordaan, Koning Alexatider en liarthou 'vermoord. j. Mr. J. H. Hendriks, Spanje's langdurige revolutie. i 5. Melis Stoke, Heldenvereering. B. van Vlijmen., In de Spaanschc arena. o. Presto, Hei legende schaakspel.?Mr. Frans Coenen, Tauchnit: opge houden te bestaan. , ' 7. Otto van Tussenbroek, De; grafische tentoonstelling. Ik zeg Gom stant van Wessèm, Concertgebouw. ? 9. Ir. J. F. Tillema, Wij bouwen te Rotterdam. C. v. W. Boekbespreking. ' o?u. A. Plasschaert, In memoriam Isaüc Israëls. L. J. Jordaan, Bioscop\. 12. J. Debrieux, Assissiniste» en suicidisten. 13. Mr. Henrfk Scholte, De lach der vrouw. 14. Dr. P. van Olst, Oud brood. ? . 15. C. A. Klaasse. Goud en zilver, 16. Mr. F. M. Goudsmit, Met veertig begint het leven. Emmy van Lokhorst, Twee stijlen. 17. Ellen Karin. Koninklijke liefde. iS. Hendrik \Villem van Loon, Wij. varen om de wereld. 19. Cit het kladschrift va» Jantje.?Alida Zevenboora, Croqnante croqitetjes, Letterraadsel. ? Charivaria. ? Volker, Amerikaansche politiemethoden. 20. Omslag: Spelproblemen. Tentoonstellingen. 20 DE GROENE Ne. 2193 DE GROENE AMSTERDAMMER 'Weekblad voor Nederland Onder hoofdredactie van A. C. Josephus Jitta Redacteuren: L. J. Jordaan en M. Kann. Secretaris der redactie: C. F. v. Dam Keizersgracht 355, Amsterdam C. - Telefoon 37964 * Postgiro 72880 - Gem. Giro G. 1000 Opgericht in 1877 No. 2994 Zaterdag 20 October 1934 GEDWONGEN KARTELVORMING Prof. Mr. A. C. Josephus Jitta De strekking van het wetsontwerp: dwang tot vorming en tot ontbinding van kartels Sinds enkele maanden is bij de Tweede Kamer een wetsontwerp aanhangig, waarover reeds een voorloopig verslag is uitgebracht en dat vermoe delijk binnenkort in openbare .behandeling zal worden genomen, hetwelk aan den Minister van Economische Zaken de verreikende bevoegdheden zal geven, kartelafspraken tusschen ondernemers ook verbindend te verklaren voor diegenen, die niet tot het kartel zijn toegetreden, en aan den anderen kant, om een kartelafspraak, die schade lijk is voor het algemeen belang, onverbindend te verklaren. Dat is dus aan elkaar gekoppeld: een middel tot gedwongen bedrijfsorganisatie en een antitrustwet. Sinds enkele tientallen jaren, schrijft de regee ring in de memorie van toelichting, openbaart zich. onder invloed van moderne productie- en distributiemethoden, in verschillende bedrijfs takken een toenemend streven om door samen werking op economisch gebied zekere doeleinden te verwezenlijken, die langs den weg van indivi dueel handelen niet of onvoldoende bereikbaar zijn. Somtijds is dat streven nuttig niet alleen voor de bedrijfsgenooten maar voor het geheele volk, omdat het een eind maakt aan moordende concur rentie, anderzijds ontaardt een dergelijke mono polievorming somtijds in misbruiken, waarvan niet alleen de enkele ondernemers, die zich van het kartel afzijdig houden, maar vooral ook het pu bliek de dupe worden. Uit die constellatie vloeit logisch de conclusie voort, dat er behoefte bestaat aan de bevoegdheid. om de toetreding ,tot bepaalde kartels dwingend ?voor te schrijven en in andere gevallen aan'de bevoegdheid een schadelijk kartel te verbreken. Het wetsontwerp bepaalt zich tot de onderne mers in de industrie en in den handel. Op het gebied van landbouw, tuinbouw en veeteelt heeft de regeering dergelijke bevoegdheden reeds krach tens de crisiswetgeving.' De verbindendverklaring moet worden uitge sproken voor een bepaalde periode; zij kan geheel of gedeeltelijk zijn en zij kan zich dus beperken tot enkele bepalingen uit een kartelovereenkomst; zij kan al of niet onder bepaalde voorwaarden worden afgekondigd; en zij kan inhouden,,dat voor enkele ondernemers afwijkende bepalingen worden vast gesteld. Voor verbindendverklaring komen blijkbaar in aanmerking: de Nederlandsche textielconventie, de Algemeene Vereeniging van Xederlandsehe Ijzergieterijen, de overeenkomst in de strookartonindustrie, regelingen in het scheepvaartbedrijf en de zoogenaamde corporatie in de lederindustrie. De bepalingen, die voor verbindendverklaring in aanmerking komen, kunnen betreffen: eenige uniformiteit in de verkoopsvoorwaardén. het voor schrijven van minimum kwaliteiten, het invoeren van een zekere arbeidsverdeeiing in productie en distributie, het tegengaan van prijsbederf en van overmatige inyestaties. De inhoudsopgave staat op pag. 20 Bezwaren Tegen de strekking van het wetsontwerp en de gevolgen, die het in het leven zou kunnen, roepen. bestaan een aantal voor de hand liggende zeer ernstige bezwaren. Het gevaar bestaat, dat het bedrijfsleven onder den invloed van een van overheidswege gesanctionneerd net van kartels zal verstarren. Dat het op komen van nieuwe ondernemingen onmogelijk zal worden gemaakt. Dat men als maatstaf voor de minimumvoorwaarden de slechtst geoutilleerde ondernemingen zal nemen, zoodat deze tot schade aan het algemeen belang in het leven zullen blij ven en dat de best geoutilleerde ondernemingen met behulp van de overheid overdreven winsten zullen maken. Het wetsontwerp belast de overheid, den Minis ter van Economische Zaken en de ambtenaren van zijn departement, met een zeer zwaren last. De Minister neemt door van deze bevoegdheden ge bruik te maken een verantwoordelijkheid op zich. die hij in verschillende «evallen nauwelijks zal kunnen dragen. Zullen niet de consumenten en de crediteuren van de ondernemers de dupe worden van de ge dwongen kartel leering? -En loopen de kartelgenooten niet het risico, dat zij peen crediet meer zullen kunnen krijgen, omdat de bankiers geen vertrou wen zullen stellen in een ondernemer, die niet meer de geheele aansprakelijkheid zal kunnen dragen voor zijn zaak? » * . ' De vraag is gesteld, of er niet eenig verband zou moeten worden gelegd tusschen dit wetsontwerp en de Bedrijfsraden wet. Die laatste wet beoogt immers het instellen van bedrijfsraden in die takken van industrie, handel en landbouw, die daarvoor rijp zijn. Een dergelijke bedrijfsraad krijgt o.a. de bevoegdheid aan regeeringsorganen. advies te geven over de belangen van het bedrijf. Men zou inderdaad kunnen bepalen, dat. indien de Minister van Economische Zaken overweegt in een bedrijf, waarin een bedrijfsraad is gevestigd, een kartelovereenkomst bindend of onverbindend te verklaren, de bedrijfsraad over dat voornemen moet worden gehoord. Maar van veel beteekenis zou een dergelijk voorschrift niet zijn. Een bedrijfs raad zou immers reeds uit eigen initiatief zich in een dergelijk geval tot den Minister kunnen wenden -en dat een dergelijk voornemen, om een kartelovereenkomst goed te keuren of te verbreken, aan den bedrijfsraad zou ontgaan, is niet waarschijnlijk. Vermoedelijk zullen het ook veelal niet dezelfde bedrijven zijn, waarvoor beide wetten toepassing zullen vinden. En de bedrijfsraden zijn in de eerste plaats bestemd om zich op sociaal terrein te bewegen. Het is de vraag, of zij reeds aanstonds geschikt zouden zijn, ook deze nieuwe, uiterst zware taak op zich te nemen.' Het wetsontwerp bedreigt degenen, die zich niet houden aan de uitspraken van den Minister van ' Economische Zaken, met een actie tot schadevergoeding,, doordat die nalatigheid als oen onrecht matige daad wordt gekwalificeerd, Men heeft gevraagd, of het niet weiischelijk ware. ook een strafrechtelijke sanctie in het leven te roepen. Het komt mij-voor, dat de regeering verstandig heeft gedaan met een civielrechtelijke sanctie te beginnen. PAG. l DE GROENE No. 2994 In oen tijdperk van expansie, als wij hebben doorgemaakt, bestond aan een wet als deze geen behoefte. Anders is het. nu tal van takken van industrie en handel gedwongen zijn zich in te krimpen en zich in een zeer zwaren strijd moeten verweren tegen buitenlandsche concurrenten. Wan neer zij zich in dien strijd niet krachtig organiseeren en daarbij den steun ontvangen van de overheid. loopen zij gevaar onder den voet geloopen te worden. De hier boven geopperde bezwaren miskennen, dat de bepalingen zoo goed als zeker niet up groote 'schaal en'allerminst automatisch zullen worden toegepast, dat de verbindendverklaring slechts voor een beperkte periode zal gelden en dat daartoe. zooals voor de hand ligt, slechts zal worden over gegaan, nadat de belanghebbenden zijn gehoord. waaronder niet alleen de kartelgenooten moeten worden verstaan, maar <>ok de ondernemers, die afzijdig zijn gebleven, en die zeker niet zullen nalaten, de nadeelen van het kartel in het volle licht te stellen. : De aantrekkelijkheid van het wetsontwerp schuilt voor mij in belangrijke mate in de mogelijk heid, die het biedt, om bepalingen uit kartelafspra ken, die schadelijk zijn vóór de bedrijfsgemtoten, te vernietigen, .in de zoogenaamde, ontbindendverklaring. De groote beteekenis van dit gedeelte blijkt duidelijk, wanneer men dit wetsontwerp vergelijkt met het indertijd door Minister Aalberse opgestelde, doch nimmer bij de Tweede Kamer aanhangig gemaakte wetsontwerp tot verbindend verklaring van collectieve arbeidsovereenkomsten. .Stel, dat men in dat laatste wetsontwerp niet alleen de bevoegdheid zou laten staan om bepalin gen uit collectieve arbeidsovereenkomsten toepas selijk te verklaren ook voor degenen, die geen lid zijn van de organist ies, die het collectieve contract gesloten hebben, maar tevens aan den Minister van Sociale Zaken de bevoegdheid zou geven om bepalingen uit dergelijke contracten, die scliadelijk zijn voor het algemeen belang, onverbindend te verklaren. Wanneer de regeering toezegt, dat zij van de bevoegdheden in het aanhangige gemaakte wets ontwerp slechts een spaarzaam.gebruik zal maken en slechts gedurende de crisis en wanneer tevens wordt voorgeschreven, dat de belanghebbenden waaronder niet alleen de kartelgenooten, maar vooral ook de afzijdig gebleven ondernemers en. niet in de laatste plaats de consumenten begrepen moeten worden?in ruime mate de gelegenheid zullen krijgen hun bezwaren tegen een verbindend verklaring en een ontbindend verklaring inliet licht te stellen, dan lijken de voordeelen Val* het wets ontwerp mij de nadeelen te overtreffen, omdat ik vermoed, dat de verbindend verklaring hoogst zelden en dan nog slechts voor een korte periode toepassing zal vinden. es Voortreffelijke chocolade in den vorm van viooltjes. Een specialiteit. RINGERS Let op e/en naam f ; i l l