12 BEGRAFENIS VEREENIGING TE AMSTERDAM N. SAX JR P. C. HoofUtr. 38 -Tal. 2O341-2425O CREMATIE Tjerko Gashaard Nederlandsch Fabrikaat Artistieke uitvoering Soliede constructie Grootst nuttig effect Verkrijgbaar in 12 modellen ; in verschillende uitvoering Op aanvrage franco toe zending van prijscourant G. J. de Koning & Zn. Opgericht 1739 - Keizersgracht 447 - Tel. 32457 - Amsterdam C. l Spaart plaatju voor het album JAVA I Tijd voor Droste, Cacao" zegt het tractatiemannetje. Nu de koude dagen' weer komen,, is een dampende kop van die heerlijke versterkende Droste Verpleegster Cacao dubbel welkom. Zorgt dat U'n bus,in huis hebt! Ook verkrijgbaar in zakken van l kg. met origineele fabriekssluiting (let daar vooral op!). ALTIJD WELKOM! TENTOONSTELLING DE GEDEKTE TPFEL (DERDE EN VIERDE ETAGE) Op circa 50 tafels laten wij U zien, hoe U voor elke gelegenheid, voor iedere familiegebeurtenis, Uw tafel goed en smakelijk kunt dekken en met vaak zeer een voudige middelen. AMSTERDAM HAMBURG-AMERIKA LINIE NAJAARSREIZE van 5 Augustus tot 3 November met da schapen MILWAUKEE" en OCEANA" naar Madeira, Marokko, Portugal, Spanja, enz. K p retro j e v. 22Dec. t. 8 Jin.n. Madeira, Marokko en Portugal. I%CI OII CIO Bm. passagepr. Mooie landuhstapjes; Bet. in Rcism. PASSAGE naar Noord- en Zuid-Amerika (Oost- en Westkust); West-Indie", Centr. Amerika, Mexico, met snelle passagiersschepen; Ned. O.-Indië, O.-AziC, enz. Billijke passageprijzen, Inl. en prosp. bij: WAMBERSIE & ZOON-C.V.o.A. Hoofdpassageaqenttn voor Nederland, Amsterdam, De Ruyterkade 108 en de erkende Reisbureaus. Zesdaagsehè" bezoekers Victoria Hotel - Dam rak V°C. Station - noodigt U uit. Wij verzorgen U in ons hotel tegen matige prijzen. - U zult tevreden zij n t Kamers mét Hol), ontbijt Lunch Diner vanaf f 3.50 f 1.50 en f 2.?f 2.?, f 3.?en f 4. De Directie Gén brandgevaar bij smalfilm! PAO. a DE GROENE Na. 2991 Rotterdam bouwt HET BANKGEBOUW DER FIRMA MEES Ir. j. T i l l e m a Architect Kropholler, een der weinigen die trouw den door Berlage, den meester, ingeslagen weg bleven volgen, maakte zich naam met zijn kerken. En wanneer men dan zeide dat de door hem ge bezigde architectonische uitdrukkingswijze nu juist bij uitstek voor kerken geschikt was en zoo in het geheel niet geschikt voor ander, profaner werk, dan scheen het wel of men vreesde voor het binnendringen van zoo groote geestelijke spanning, tezamen met zooveel natuurlijken eenvoud, in het kader van een maatschappelijk bestel dat juist met volharding streeft naar het tr'omfeeren van de exacte formule, naar het verdringen van het organische door het mechanische. De gelegenheid, die Kropholler bij het bank gebouw Mees werd geboden, bracht eigenaardige moeilijkheden mede, waarvan de geringste zeker niet was het verdeelen der werkzaamheden met twee architecten van geheel andere geaardheid". Toch blijkt dit in de gedeelten, waar hij de vrije hand heeft gehad, van geen invloed te zijn geweest. Wanneer men, na den boogen ge\el te hebben aanschouwd, door de met natuursteen gemar keerde poort is binnengetreden en men ziet rond in de nieuwe bankhal, dan dringt zich sterk het besef op dat hier een kunstenaar heeft gewerkt die, voor alles, de materialen, noodig voor ^de omsluiting rijner ruimten, liefhad en op waardige en fijnzinnige wijze van die liefde heeft kunnen getuigen. Het is Mjna onbegrijpelijk, in onzen tijd van naadlooze vlakken, van celotex en gladde plêisterwanden, hoe zoo met schifom en stille toewijding vorm kon worden gegeven aan de natuursteen en de gebakken steen, aan het ijzer. het brons en het hout, kortom aan die elementen waarmede het menschdom al sinds onheugelijke tijden getracht heeft haar drang tot bouwen te uiten. Het is of door deze trouwhartige en toch zoo wisselende wijze van bewerking de stof zelve bezield werd en van alle samenstellende onderdeelen in deze ruimten gaat een stille bekoring uit die wij reeds lang verloren konder achten. En hoe simpel is dit alles, hoe schijnbaar zonder inspanning en logisch uit de grondgedachte voort gekomen is deze geheele compositie. Zie nogmaals dien gevel aan. Hier niet de vaak geforceerde gebondenheid van een academisch ontwerp en evenmin de bizarre schijn eener ge waande oprechtheid in beton, staal n spiegelglas. De in verband met de daarachter liggende ruimten ? onderling verschillende, maar toch gelijksoortige raamgroepen zijn op dichterlijke wijze in n groot vernand geschikt; waarlijk feilloos is het den bouwmeester opgeirongen motief van de deu ren in de oude Trappenhuis vergaderzaal, die behouden moest blijven, in den vorm eener logg'a in het geheel opgenomen. De meest elementaire bouwkundige middelen een op rechthoekigen grond«lag opgetrokken gebouw, waarboven een eenvoudig zadeldak zijn hier van een' buitengewoon sterk uitdrukkingsvermogen gebleken. . En wanneer de aandachtige bezoeker dan in bet gebouw de wisselende en rhythmische tegenstelEEN STANDAARDWERK OVER SWEELINGK Constant van Wessem Behalve enkele korte levensschetsen, m de vorige eeuw, bestond er geen boek over den Hollandschen componist en organist Jan Pieters Sweelinck en het is ongetwijfeld een zeer groote verdienste van B. van den Sigtenhorst Meyèr, dat hij deze leemte, die onrecht doet aan de beteekenis en de Verdienste van een van. onze-grootste eigen «.omponisten, met een waarlijk monumentaal geopzet en uitgevoerd werk, dat Sweelinck en zijn instrumentale muziek behandelt l) een tweede deel zal aan diens vocale muziek gewijd worden heeft aangevuld. De heer van den Sigtenhorst Meyer heeft zijn vereering voor Sweelinck's kunst waarlijk niet bemanteld, het is zelfs mogelijk dat hij de belang rijkheid van Sweelinck als componist iets te groot ziet, maar zijn liefde voor zijn onderwerp heeft hem een speurzin en een onderzoekingslust ingegeven bij het exploreeren van een vrijwel onbetreedbaar terrein, n.l. dat wat Sweelinck's leven en daden en zijn verhouding tot de muzikale kunst van zijn tijd betreft, waaraan wij belangrijke resultaten danken. Zoo weerlegt de heer Meyer het tot nog toe in alle biographische opgaven over Sweelinck ver.melde: dat Sweelinck te Venetiëleerling van Zarlino geweest zou zijn. Men vindt, deze bewering bij Riemann, bij v. Milligen?Dresden, bij Ilöweler (met de voorzichtige toevoeging .,hoogst waar schijnlijk") e.a. De bron. waaruit dit komt is Mattheson, en zonder x*eel moeite toont de heer Meyer aan, dat Mattheson een alleszins onbetrouw baar berichtgever was, aan wiens mededelingen ?zeker niet zonder meer geloof valt te hechten. Kr bestaat geen enkel authentiek bewijs, dat Sweelinck zelfs vóór z'j n loden jaar te Vetu'tiëzon aijn gtPAO.VDE GROENE NO. 2993 lingen opmerkt tusschen de schaduw rijke hoeken en doorgangen en de helder-ver1 ichte dienstruimten, waar echter het licht nooit overdadig binnenplast maar altijd aan het glan zende graniet, aan de witte baksteen verfijnde accenten geeft, dan zou liet ganst-h niet onmogelijk zijn dat lang zaam het besef in hem opkwam hoe leeg. gekunsteld en verward beel veel is van wat als bouwkunst van dezen tijd pleegt te worden geprezen. Een storend element in het inwen dige kan niet aan Kropholler worden geweten. De eerder genoemde samen werking met andere architecten bracht mede dat men vanaf de groote hall thans het gezicht heeft op kantoor lokalen die met dit fraaie werk volkomen in tegenstrijd zijn. Het zal verwondering blijven wekken dat de opdrachtgevers juist daar de scheidingslijn trokken waar deze zich zoo onbarm hartig aan het publiek opdringt. Toch dienen zij. die het wel meenen met de ontwikkeling der Xederlandsche bouwkunst, de firma Mees dankbaar te zijn dat door haar deze bouwmeester in staat werd gesteld te toorien dat hij ook naar aanleiding van de zoo zakelijke opgave als een bankgebouw een dergelijk uit nemend kunstwerk wist tot stand te brengen. weest (want het zou dan voor zijn loden jaar hebben moeten plaats gehad: want Sweelinck werd in 1502 geboren en stierf in 1021. hij was toen 44 jaar ononderbroken als organist werkzaam geweest). Wel is zeker, dat hij in zijn jeugd leerling was van den Haarlemschen organist Jan Willemsz, volgens een notarieel opgemaakte ver* klaring. Ten slotte. en dit gaf bij sommigen den doorslag om een Venetiaanschen leertijd van Sweelinck aan te nemen: de Venetiaansche invloe den in zijn vocale muziek, die ongetwijfeld aan wezig zijn. Maar Zarlino's beroemde ..Instituzioni harmoniche" was reeds in 1558 gedrukt en in 1562 en 1573 reeds in twee herdrukken -verspreid en gezien het drukke verkeer, dat in die tijden tus schen Venetiëen Amsterdam plaats vond, is er niets verwonderlijks in, dat Sweelinck dit werk gekend heeft. Bovendien: in Sweelinck's instru mentale muziek overheerschen de invloeden der Engelsche virginalisten, niemand heeft dit echter op het denkbeeld gebracht een studietijd van Sweelinck in Engeland te gaan veronderstellen. Déheer Meyer heeft verder het weinige wat over Sweelinck bekend gemaakt is en aan dat weinige bleek helaas door het ontbreken van officieele gegevens niet veel belangrijks meer toe te voegen zelf aan de bescheiden en de stukken in archieven getoetst, hij heeft niemand klakkeloos nageschreven n zelfs gelegenheid gahad te reetificeeren wat anderen foutief of slordig aanhaalden. Ook in dat opzicht is het boek van den heer Meyer een stan daardwerk geworden. Dirk Sweelinck was aanvankelijk beroemder dan zijn vader, kwam in den Muiderkring en werd door Vondel bezongen. Eerst via .het buitenland, dat Sweelinck meer heeft vereerd dan zijn eigen landgenooten het deden, drong het besef van Sweelinck's beteekenis en roem tot ons nage slacht door. J) li. v. d. Siytcnhorst Meijer, Jan P. Siceelinck z'ijn inslruin?nt"l<> »m:iek. Xennre. den Haag Hlï-t i!: l ! l* '