l 12 Wetenschappelijke varia OUD BROOD Dr. P. van Olst Huishoudelijke onderzoekingen Een troostrijke gedachte voor de vermoorden (aannemende dat zij na afloop nog denken) en een remmende factor voor de vermoordende personen is en blijft altijd de van-ledden-hul se' bosiaansche speurneus d,er recherche, die uit minimale gegevens de waarheid uitsnuffelt. Minder troostrijk is hat te denken dat vele duizende jaren nadat wij de melk hebben laten over koken nog wetenschappelijke onder zoekers onze onachtzaamheid aan de kaak stellen. Is het niet gebeurd dat een Duitsch onderzoeker de scherven te onderzoeken kreeg, afkomstig uit een steenen-ty d vak-vestiging uit Beieren; deze scherven vertoonden aan den buitenkant zwarte, verkoolde strepen. Hij rustte niet voor hy met kaliloog, kaliumchloraat en salpeterzuur het materiaal van zoo'n streep behandeld en onder een microscoop bekeken had, waarbij bleek dat er houtskoolsplintertjes van dennenhout in voorkwa men en stukjes kaf van een, tarwesoort. Hij kon hieruit concludeeren dat de be handelende huisvrouw uit het steensntijdperk voor 5000 jaar haar tarwebrei op een dennenhoutvuur had laten overkoken l Nog n stap verder, en hij had kxxnnen concludeeren wat haar hongerige echtgenoot, van de jacht terugkeerend, gezegd heeft toen hij de katastrofe rook. Men begint zich hoe langer hoe meer bezig te houden met deze ongetwijfeld interessante huishoudelijke onderzoe kingen. In ,,Kosmos" vond ik er on langs eenige aardige gegevens over. waarvan er een speciaal mij trof. In den herfst van 1933 werd bij Stuttgart een vrouwelijk skelet ge vonden; bij het hoofd stonden twee vaten van gebakken klei. Deze vaten kwamen niet gaaf te voorschijn, maai de inhoud der vaten kon als een stevige kluit gaaf meegenomen worden voor nader onderzoek. Dit onderzoek wees uit dat men de doode een brei had meegegeven van gepelde en oliehou dende zaden en noten vermengd met stukjes brood. 1 Azijn Aaltjes Het opmerkelijkste bestanddeel van deze brei is ongetwijfeld het brood. Het fragment dat men vond bij het lastige onderzoek was inderdaad niet groot; het was slechts een paar vier kante millimeter groot. Het bestond echter duidelijk uit opgezwollen en Stukgegane zetmeelkorrels (te her kennen, aan de blauwkleuring met jodïum, zooals men weet) met eenige soorten gistcellen. Het gebakken deeg leek wel wat op beschuit. Behalve dit toch al niet groote brood-overblijfsel kon nog een tweede brood-restant opgevischt worden dat nog kleiner was en dat behalve verschillende gistsoorten'nog de huid van een azijn aaltje bevatte. Azijnaaltjes moeten iemand niet dooi hun naam in 't idee brengen dat zij iets te maken hebben met alen of palingen. Het zyn veel lager ontXvikkelde diertjes, die niets met visschen te maken hebben en die van veel kleiner, eigenlijk microscopisch for maatzijn. Deze?aalt jes "-sporten Ie ven 'ten deele als vrije dieren in den grond en in het water, ten deele'als para sieten in dieren en planten. Hun lengte is niet meer dan een of een paar millimeter, en zij zijn net even met het bloote oog zichtbaar. Dit neemt niet weg dat zij economisch van veel belang zyn door de ontzaglijke schade, die zij aanrichten door de hoogst besmettelijke ziekten die zij op hun geweten hebben bij allerlei cultuurplanten. De bollenkweekers kunnen meepraten van de jarenlange beroerdigheid, van ,,ringsnot", van zwart snot" en al dergelijke kern achtige hollandsche ziektenamen, die de bollenoogsten bedreigden en gewel dige schade aanrichtten. Tot deze .,aalt jes" behoort ook het vermelde1 azijnaaltje dat in restanten azijn ge makkelijk bij microscopisch onderzoek te vinden is en er wel een onsmakelijke indruk aan geeft maar dat verder toch onschadelijk is. De azijn mag niet al te sterk zijn, anders houden de diertjes het niet uit; meer dan zes percent mag de azijn-sterkte niet zijn. Zy leven van de bacteriën, die in de azijn voorko men. Men weet zeker wel dat de azijn haar ontstaan te danken heeft aan de werking van bacteriën, die de zuurstof der lucht overbrengen op de verdunde alcohol, waaruit de azijn ontstaan moet. Het azijnaaltje is dus niet de veroorzaker der azijn maar toch een bewoner wiens aanwezigheid wijst op hst aanwezig zijn of aanwezig geweest zijn van azijn. Versche kadetjes-ruzie In het tweede brood-restant vond de onderzoeker, zooals gezegd, de huid van n azijnaaltje. Zoo'n azijnaaltje is anderhalve millimeter lang, en zeker op zijn dikste deel nog dertig maal dunner, dus vijf honderdste milli meter dik. De inhoud van n aaltje is dus naar mijn schatting niet veel meer dan een duizendste kubieke mil limeter en h.2t diertje zal dus, daar het soortelijk gewicht niet noemenswaard verschilt van dat van water, ook niet meer wegen dan een duizendste milli gram. Daar zoO'n waterbewoner, door zichtig als glas, voor zeker wel 09 percent uit water bestaat, kan men zich wel voorstellen dat het uitge droogde dier geen opvallend gewicht heeft, zoo iets als een honderdduizend ste milligram. En van dat gedroogde dier is de huid nog een schijntje. Toch is deze huid, de vondst in het broodrëstant, een bewijs dat er een azijnaaltje in geleefd heeft, en waar een azijnaaltje leefde was ook azijn, en azijn kan alleen ontstaan zijn door de vermelde bacterie-werking aan de open lucht uit alcohol. En de alcohol kan alleen door gisting ontstaan zijn, b.v., bij de gisting zooals veroorzaakt wordt door zuurdeesem", het gistmiddel dat nu nog gebruikt wordt vóór zuur roggebrood. De aanwezig heid van het aalhuidje wijst er dus op dat de menschen, die in het steentydperk brood' prepareerden, dat in deze graf-vondsten is gevonden, dit brood bakten uit deeg dat eerst aan de lucht zuur was geworden. Dit feit nu is het eerste van dien aard, zoodat de aanwezigheid van het niet meer te wegen dus werkelijk imponderabiele azijnaaltje-restant het belangrijke be wijs levert dat in het steentijdperk brood uit aangezuurd deeg werd be reid, wat tot nu toe nog op geen vind plaats aan te topnon was. ? Dit onweegbare aalt jes-huidje is om zoo te zeggen de eerste aanduiding N.V. Bankierskantoor van LISSA & KANN LANGE VIJVERBERG 3 - DEN HAAG Aan- en verkoop en administratie van effecten Loketten ter berging van waarden N.V. TRUST- EN SAFE MAATSCHAPPIJ LANGE VIJVERBERG 3 - 0EN HAAG Bewind voering ten behoeve van derden (X) LEVENSVERZEKERING Mij. ARNHEM" de basis voor een zorgenvrij bestaan. FA F. SINEMUS Leldschestraat 20-22 AMSTERDA M-C. UITGEBR. COLLECTIE ULSTERS VANAF Fl. 57.50 N.V. STANDAARD HYPOTHEEKBANK te ROTTERDAM Directie: Mr. H. H. C. C AST END IJK tn L MOSSELMAN Oepl. Maatsch. Kap. Fl. 600.000.* waarop gestort ... 100.OOO.. Pandbr. & Hyp. pi.m.' 4.4OO.OOO,Reterve» pi.m , 29O.OOO.STALEN SLAAPKAMERS compleet mat VERCHROOMDE BUIZEN «. 385" GELAKTE BUIZEN fl. KDLDEWEYeCORBIERE LEIDSCHESTR.30 AMSTERDAM OUD-BUSSEM BEREIDT VOEDSELS VOOR LIJDERS AAN SUIKERZIEKTE the rent of the house is not paid, sir and yet you are going to state fair"! the landlord may walt. this night i go straight to de uitkijk", for i think it's great there! van" de eerste stappen die de oermensch deed in de verkeerde richting door het voedsel in, een lic htverteerbaarder vorm te brengen die vanzelf meebracht het minder noodzakelijke van goed kauwen en vermoedelijk ook de; geleidelijke achteruit gang van ons menschelijk gebit. Wat e< n bouwwerk van versche-kadetjes-ruzies. huiselij ke onaangenaamheden over hooge tandartsrekeningen, lichamelijke en geestelijke verwarringen uit holle kie zen geboren, vbordeelgevende ..tand technische bedrijven" enz. enz. is ten slotte ontstaan op dat óne steontijdperkelijke azljnaalt jo ! .PAO. 14 DE 6ROZNE No. 2993 Theorie en practijk GOUD EN ZILVER C. A. Klaasse Bestaat de gouden standaard nog ? * Dut er tussdien de/,»1 beide vaak oen wijde kloof bestaat, is zelfs spreekwoordelijk geworden. Het geen hoogstens bewijst dat de theorie vaak fout is: wanneer de practijk «iet haar in strijd is. beteekent zulks alleen, dat de vooropgezette theorie niet met alle ? factoren die van. invloed zijn heeft rekening gi-hemden. Maar er zijn nu eenmaal foute theorieën in overvloed en vele daarvan 74ijn zelfs zeer verbreid; nog meer zijn dat overigens de half juiste-halMouto. Denk nu b.v. eens aan den gouden standaard. In de landen van het goudbloc kan men aannemen, dat een meerderheid het trouw blijven aan den gouden standaard de voorkeur geeft boven monetaire experimenten. Maar kijk nu eens <le practijk in die landen. Waar bestaat de gouden standaard nog? Naar uiterlijke omstandigheden te oordeelen nog in de meeste van de goudblocnaties. Maar wanneer men wat dieper doordringt, komt men tot heel andere conclusies. Wat is de reëele bet eekenis \&n den gouden standaard? Niet dat men voor zijn geld goud kan krijgen dat kan trouwens maar in enkele der betrokken landen, bij ons b.v. niet want aan dat goud hecht nie mand. Wat dezen standaard zijn beteekenis geeft. is de band van de nationale munt met andere munteenheden. Ook daarin in de vaste wissel koersen dus ligt echter niet de diepste waarde van den standaard, maar wel in het l'eit, dat via die vaste wisselkoersen de nationale munt een vast quantum ..internationale koopkracht" vertegen woordigt. Daar ligt het wezen van den gouden standaard. Voor den gulden zal ik altijd evenveel kunnen koopen als voor 10 francs, voor zooveel ponden enz. In dit stelsel is al .een diepe bres ge slagen toen een groot aantal zeer belangrijke landen successievelijk don gouden standaard ver lieten. Maar veel belangrijker is het in dit verband dat door allerlei maatregelen en zelfs bij weder zijdse h? handhaving van den standaard niets terecht. 7,ou zijn gekomen van de onveranderde verhouding tussihon nationale en internationale koopkracht van de munt. Om die verhouding onaangetast te laten ware het een eerste vereischbe. dat hot internationale goederenverkeer on belemmerd kan plaats vindon. Wanneer d»- gouden standaard ervoor zorgt, dat l gulden altijd 10 fmncs blijft, dan ontleent de Nedorlandsche guldensbezitter daaraan niot den minsten waarborg. wanneer hij niet zijn guldens in francs mag .om zetten en goedoren uit Frankrijk mag importeeren. wanneer dit; daar goedkooper zijn, Wanneer daarop h«>ogo inkomende rechten g» h-ven worden «>f door cont ingenteering de import onmogelijk wordt gv'moakt. dan kan de .koopkracht van den «uiden in verhouding tot die van 10 francs gehal veerd of getti'reeerd worden zonder dat een cor rectie mogelijk is. * * De praetijk is nu ind»;rdaad zoo. dat internatio nale goederenbeweging aan alle zijden belemmerd wordt on dat door protectie, contingenteering, rnonopoliopolitick, en andere steunmaatregelen het nationale prijsverloop vaak zeer sterk afwijkt van het internationale. Weliswaar is die toestand als tijdelijk bedoeld maar dat noemt niet weg, dat zoolang hij bestaat, do gouden standaard de eenige Werkelijke beteekenis, die hij heeft, niet naar behooren kan vervullen. Eerst wanneer de goud?CHAMPAGNE' l l\r\U(jl REIMS ? Oualitéincomporable landen de dt-flatio y.oovor hebbon doorgevoerd dat hun prijsniveau ook voor de kosten van levensonderhoud woor op n lijn stunt met dat dor andere landen is in de practijk de gouden standaard daar hersteld, terwijl ze nu slechts in theorie nog be staat. Wat. intusschon allerminst zegt. dat deze fictieve gouden standaard niet houdbaar is. In de eerste plaats kan geleidelijk tle deflatie voort schrijden hoewel dan het probleem van geld schulden *en vaste lasten wol heel moeilijk wprdt en bovendien is lv>t mogelijk, blijvend het prijsniveauverschil te handhaven zonder de standaard in gevaar te brengen, mits maar de export en dienstvcrleening aan het buitenland, voldoende wordt gesubsidieerd hetgeen weer mogelijk gemaakt kan worden door belasting van den invoer, die in het kader van dit stelsel past (en hier b.v. via de monopolie-instituten en het landbouwcrisisfonds reeds wordt toegepast). Slechts moet men zich dan realiseeren dat het handhaven van den standaard dan slechts scli'jn is. en het wezen weinig verschilt van devaluatie met dit groote verschil, dat men nu de vei houdingen precies in de hand heeft en niet voor onverwachte consequenties hoeft te vreezen. 'v Zilvervalorisatie Theorie en practijk.... Ook op heel ander ter rein doet zich het antagonisme tusschen beide voelen. De stijging van de waarde van het zilver werd door velen als een zeer belangrijke stimulans voor wereldhandel en bedrijfsleven, door sommigen zelfs als ulthnum remedium voor de depressie beschouwd. Sommige voorstanders van het streven tot verhooging van den zilverp.tïjs dachten daarbij aan de uitbreiding van do circulatie, wanneer zilver als metaaldekking daarvoor wordt aanvaard zooals b.v. d»; Zilverwet in de V.S. mogelijk maakt. Hetgeen intusschon met den zilvorprijs en met zilver zelf niets heeft uit te staan, want aangezien dit metaal als dekking niets beteokent wijl het niet internationaal gangbaar is ??en dat is het eenige waarop het voor een .,dekking" aankomt -. kan men evengoed bankpapier uitgeven zonder zilver aan te koopen. liet kracht i gsto argument van de voorst anders eener zilvervalorisatie was dan ook veeleer: de stijging van de koopkracht der landen met zilveren 'standaard waardoor do afzetmogelijkheden in die landen vergroot zouden worden. China zou veel meer van de rest van de wereld kunnen koopen wanneor zijn standaardmelaal een grooto waarde had dan wanneer hefc ten opzichte van goud maar weinig koopkracht had. Ziedaar de theorie. En nu de practijk? Inderdaad is mede tengevolge van do zilvorpolitiok door do V. S. gevoerd de zilverprijs in hot .laatste jaar zeer belangrijk g»1stegen. Do Chineezon zouden dus overeenkomstig gemelde theorie moeten opspringen van plezier nu hun koopkracht door do vriendelijke modewerking van do V. S. zoo is «.'stegen terwijl do weerklank van die pret ook in Amerika on Europa zou doordringen wijl daar immers die grootere koopkracht tot grootere oxportbodrijvighoid leidt. Maar die ondankbare Chineezon toonen niets te begrijpen van al'.nnzo goede bedoelingen. In plaats van zich Verheugd te toonen over de waardestijging van hun zilver zeggon zo dat de Amerikanen hun heel»; standje in do war gooien. Hoe kan dat nu? Do verklaring ligt eenvoudig hierin, dat do theorie niet deugde. Du koopkracht van de Chinoozen is allerminst in de eerste plaats afhankelijk van do waarde der in China cimileerende munten. Primair wordt de koopkracht op de wereldmarkt bepaald door den export. Wanneer de stijging van de zilverwaarde China's export kon vergroóten dan zou aldus inderdaad op zijn beurt dit land elders grooter koopkracht kunnen aanwenden en meer orders plaatsen. Maar de tendens is juist omge keerd! Stijging van de waarde van de munt beteekent bij gelijkblijvende wereldprijzen een daling van de prijzen, uitgedrukt in' die zilveren munt. PAO. IS OE QROENE N*. 2M3 DE SCHOTEN VAN...." Aan don wapendissel van don Phrygischen Ko ning Gordius was oen kunstig ineengestrengelde knoop bevestigd, (iion niemand vermocht to ont warren. Alexundor de Groote hakte <ion Gordiaaiisehen knoop met het zwaard uoor on stichtte oen Wereldrijk.... De wereld is siiidsiion in talrijke knoopen vor st rikt gebleven, omdat figuren aln Aloxander. Caesar on Napoleon zeldzamer zijn tian puzzelaars die knoopen zien. zonder ze te dóórzien. Waar geen genie het zwaard voor een wereldorde in de scheedo draagt, treedt in haar plaats de wanhoopsdaad van liet willekeurige individu. Hij ziet de resultante van een verwarrende ellende in den persoon van een staatshoofd, een troonopvolger of een verantwoor delijk minister. Een ciroge revolverknal, on »>en ander neemt de plaat s in van hom. Wien het doodelijk schot trof, of de verwarring vindt zelfs geen nieuwe resultante in een tastbare figuur, die haar symbolisch consolideert. Een van zulke individueel verdwaasden, die voor een ideaal stierf om een chaos te ontketenen. was Princip. De schoten van Serajewo liggen Europa nog sterk in 't gehoor. Een vermoeide sa menleving, die tusschen droomen en waken de zorgen van den dag in het duister *van den nacht verstrengeld ziet, zonder te Weten wat de dag van morgen brengen zal, schrikt reeds op als een straatjongen met een pistooltje paft. De schoten van...." Twintig jaar na Serajewo wordt Dollfuss neerge knald. Ditmaal is het geen kinderspeelgoed, maar de echo van Princip's revolver, die als een nacht merrie door het Europeesche spookhuis gaat. De schoten van.. .." Maar de brand wordt gebluscht, de moordenaars gehangen en die andere knoop nog vaster aangehaald. Europa herademt, voorzoovor het nog ademen kan. Dus niet alle schoten van verdwaasden leiden tot de gevreesd* ontknooping? Twee maanden na Weenen knalt een andere dwaas. in Marseille. Een Koning en een Fransch minister. Als bliksemschichten flitsen de contro versen Italië-Joegoeslavië. Italië-Frankrijk. Frankrijk-Duitschland. Duitschland-Oostenrijk. De schoten van .. .." Goddank ! De ..gek" is geen Franschman. ook geen Italiaan. Diplomatieke vriendschappen heef b hij nog niet verstoord. Van zijn motieven kan hij nooit getuigen, hij is dóodgotrapt. Hoeveel gokken zullen echter nog volgen mot ..de schoten van.,..." on hoelang zullen Europa's zenuwen dit no« verdragen? J. C. F. 7ulk een algemoeuo prijsdaling noemen wij def lat ie. En nu hei f t do'ervaring van de laatste jaren toch wel afdoende geloerd, dat zulk een proces niet bepaald do neiging hef f t do productie on don uit voer te prikkelen, oorder het tegendeel, /«todat .men veeleer het tegendeel bereikt van wat men voor nogeii had. De weinige .waardeering die China voor do zilvorvalorisatiopolitiok. die Koosovelt zoo aarzelend stap voor stap bedreven hooft, koestert. is dus volkomen begrijpelijk. Maar wat blijft er op die manier over van de argument on voor do opvoe ring van don zilverprijs r1 Wilt u nog oon voorbeeld van theorie en practijk? Het Engolschc exeluinge-equalisation-fund dient in theorie hot doc>l dat uit den naam blijkt: iiivolleering van .fluctuaties in don koers van het pond. in practijk echter he< f t, sedert do oprichting van het ftmds systematische, zeer geleidelijke, koersdruk van het pond op hot programma gestaan. Men kiest voor dat streven zeor subtiele middelen, men grijpt nimmer actief in om koersdruk te beAverken. maar houdt zich pass kf in tijdon dat door seizoensinvloedcri of anderszins er een surplus-aanbod van ponden is. Juist op momenten dat de nivelleering zin zou hebben, wordt ingrijpen in die richting óf achterwege gelaten of vertraagd toegepast. En het doel? Herstel van minstens de oude pariteit met den dollar! . De lange avonden komen, kan Uw lamp nog mee. of komt U eens naar een nieuwe kijken? Wij hebben een pracht collectie en nooit duur JASPERS, Ceintuurbaan 308 l