12 Trekkende zwaluwen In tijden van trek GEDUHENDK du tweede helft van October beleven we het hoogtepunt van den vogeltrek. Iedereen weet tegenwoordig wel, dat de -\ogeltrek eigenlijk het heele jaar duurt. In Juni. als de laatste ..voor jaarsvogels" nog aankomen of door trekken, beginnen zich ook al troepen te vormen voor den terugtrek en in Januari ontmoeten elkander de eerste lenteboden en de laatste wint ertrekkers. Wat er in dien kenterin^tijd gebexu-t hangt af van weer- en wind en plaatselijke omstandigheden. Ook moet je een tamelijk ervaren waar nemer zijn. om een goed begrip te vormen van wat er eigenlijk voorvalt. Maar in de derde en vierde week van October openbaart de herfsttiek zich al zeer duidelijk, liet eene jaar is wel wat gunstiger dan het andere, maar het moet toch al heel raar loopeii. wanneer de wandelaar niet vergast wordt op hee.le scharen van luid ruchtige bonte kraaien, roeken, kamvtjes, spreeuwen, .wilde1 vluchten van koperwieken en groote lijsters, dausvlucht van vinkenen kneuen of langs de stranden druk beweeg van eenden en allerlei ateltloopers. En overal vertoonen zich; eenzaam ni bij troepen allerlei soorten van roofvogels, die met het allergrootste gemak hun slag slaan in de trekkende benden. * * * Verscheidene van'die vogels komen heel uit West-Siberiëof van Nova Zembla. Spitsburgen. IJsland en er zijner, die gaan naar Zuid-Afrika of verder nog. Andere vergenoegen zich met Ierland of Spanje en nog weer andere vinden Nederland ook al een geschikt winterverblijf en onder scheiden zelfs heel fijntjes Ylissingen van den Helder. 1 Voor proviandeering van de ontel bare legers zorgen zeeën en rivieren met hun oevers en stranden, akkers en weiden en onkruidplekken, bosschen en hagen, waar het struikgewas prijkt met kleurige vruchten. De duinen leveren maandenlang voor raad in overvloed. Daar zijn in d ?eerste plaats de duindoorns met hun gele 'en oranje bessen, de zwaar beladen vlieren, de meidoorns, rood van vrucht, de prachtige Wilde sneeuw ballen, de liguster en de sprookjes achtig mooie kardinaalsmuts. De lijs terbessen zijn omtrent dezen.tijd hun vruqtten meestal reeds kwijt. Het mooie van het geval is, dat de vogels zelf al die planten- gezaaid Dr. JAC. P. THIJSSE hebben. Weldra ligt het duin wc-er vol met de uitbraakseltjes van de bonte kraaien, langwerpige pakketjes1 van oranje velletjes van duindoornvrucht niet de bruine zaden er tusschen. Eu violette smeursels ook al met pitten zijn afkomstig van de vlier. Nu komt het er maar op aan. of die zaden kunnen ontkiemen en of de kiemplantjes mogen opgroeien. De regen val en het konijn spreken hier een woordje mee en de kans. dat een zaadje tot vollen wasdom geraakt is maar heel gering, wel minder dan n op de honderdduizend. Maar dat is toch nog genoeg. Wij danken daaraan de prachtige duin? doorn-vlier massieven, die een sieraad vormen 'van onze duinen, vooral van het Kennemer dxiin. De duindoorns. die meestal lager blijven dan mans hoog, bedekken gelijkmatig heuvels eu hellingen eu daaniit verrijzen dan mini geplaatst maar toch heel talrijk. tic» monumentale vlierstruiken, l Hei en daar, vooral op oosthellingen. ver eenigen zij zich tot vlicrhos8che.il van grooten omvang. Vijftig jaar geleden zagen we die vlieren .voornamelijk aan den zeereep. maar sedert hebben ze hun gebied uitgebreid en we vinden nu ook heel mooie duindoorn-vlier complexen kilometers ver 'van de zee. Natuurlijk zaaien de vogels ook andere heestei-s, doch vlier on duindóorns hebben nu eenmaal de over hand. Op sommige plaatsen op de Zuidhollandsche en Zeeuwsche eilanden genieten we wel van veelheid van Egelaritier en Berberis. Deze laatste is ook op Texel verschenen, sedert de schapen verbannen zijn uit het staats -natuurmonument. Op Vüeland en Terschelling zijn Bijsbessen en Vossebessen (Opgeslagen, hoogstwaar schijnlijk gezaaid door vogels, die gemaaltijd hadden in het Oosten van ons land of in Oost-Friesland en het Oldenburgsche. En op de Veluwe zijn we verrast door de Berendruif', die aangebracht kan zijn van de Luneburger heide. Ik schrijf dat nu zoo kalmpjes meer, maar mag u niet ver helen, dat we ook hier, zooals in haast alle , bijzonderheden van den vogeltrek, nog geen zekerheid hebben. De gruote belangstelling voor den vogeltrek, die zich in de laatste halve eeuw openbaart, is wel gewekt door Heinrich CJfttke's Vogelwarte Helgoland. een van die merkwaardige boe ken, geschreven door ..Iceken", die grooten invloed liebben uitgeoefend op de wetenschap. Wij blijven hem vereeren, al zijn sommige van zijn conclusies wat gewaagd gebleken. Kii we volgen nog altijd zijn werkwijze en dat is: cnverdroteix waarnemen, jaar in jaar uit. dag aan dag. elk uur van den dag en den nacht, op streng belijnd terrein en voeling houdend met waarnemers elders. Sedert e enige jaren zijn wij. daar nu in, Nederland ook stelselmatig mee bezig. Eenige vereenigingen met steun van corporaties en particulieren heb ben een stichting in het leven geroe pen: het Vogelt rekstation Texel. De leiders van dit Trekstation hebben zich de medewerking verzekerd van ruim honderd ..waarnemers" door ons heele land en met elkaar zullen, die dan voor ons gebied het trekverschijnsel in al zijn.. openbaringen beKtudeeren. Nu stamp je maar niet ineens een honderdtal geroutineerde waarnemers uit den grond en daarom geeft het stat ion een onregelmatig ver schijnend oigaan voor de medewer kers uit. waarin ze hun opdrachten krijgen, en allerlei aanwijzingen om trent het werk. En het is zeer juist gezien van den ..leider van de waar neming", dat hij in hut eerste nummer van het orgaan heel eenvoudig begint met practische aanwijzingen te geven voor het herkennen van de vogels in de vrije natuur en een hoofdstuk over de beteekenis van den trek voor den .Vogel. Zoodoende wordt het blad meteen een schriftelijke cursus 'voor vogelkunde. Wij .hopen, er veel goeds van te beleven. Helaas gedoogt de kas van het Station niet, dat de medewerkers dit blad gratis kunnen krijgen. Ze zullen ? 1,50 per jaar moeten betalen. Wel krijgen de Donateurs van de Stichting het blad om niet. Voor het donateur schap van de Stichting geve men zich op bij den heer J. Drijver, secretaris van Vogélbeacherming. Heerengiacht 540, Amsterdam. Br is veel werk aan den winkel, want ons kleine land neemt in de wereld dei- vogels een zeer belangrijke plaats in. PAG. 6 DE GROENE No. 2994 DUITSCH Boekbes NICO M EX kun den laai sten tijd in Duitsclv' litteraire maandbhtden steeds weer beschouwingen lezen over de noodzakelijkheid vaii nieuwe Duitsche boerenromans. Nim mer teA-oren werd zooveel geschreven over ..Blut un<l Scholle", ...Bodeii stüudigkeit". ..der Dichter hintenit l'flug" en dergelijke dingen meer. !)?? Heichsstelle zur Förderuug des Deu( schen Schrifttums" heeft onlangs zelfeen lijst gepubliceerd van zeven en veertig werken, welke de goedkeuring der nieuwe regeering droeg, doch be halve enkele groote klassieke werken up dit gebied bijna geen namen van jonge Duitsche schrijvers bevatte. En al maakt men nu nog zooveel reclame voor1 de heeren .Griese en Mechoxv (..daslftndliche Jahr"), veel meer dan idyllische, half romantische on zoet sappige, brave romannetjes produ eeerden ze toch werkelijk niet. Zelfs de nieuwe Duitsche Minister van landbouw Walter Darré, de auteur van ..Neuadel aus Blut und Boden', zal er niets aan kunnen veranderen: de beide belangrijkste boerenromans verschenen, buiten de grenzen van hel Derde B ij k: bij het Malik-Verlag tt Praag en bij Em. Querido te Amster dam. Anna Seghers , Anna Seghers geeft ons in des Kojtjlnhn" (Ëm., Querido) een hoofd stuk uit den Duitsche n Boerenoorlog. die op dit oogenblik in het Derde Rijk woedt. De schrijfster van ..Aufstaml der Fischer von St. Barbara" en ,,Pic Ueffthrten". toont ons evenals Adati-? Scharrer in ..Maulwürfe" dat de idy.ll van hot dorpsleven meestal een dich terlijke leugen is. de legend» van d- ?>? Dichter hiuterm Pflug1' een legend ? en dat alleen rijke h«»tTftnboeren ovn ..Uodenstandigkeit" kunnen spreken. CHAR MKUKXVAAKDIGK BERICHTEN , .De heer I,, de Visser, die bleef zitttii, is uit ei<en' beweging vertrokken." (Ccntntii : , ,Het is in de Zaanstreek een onl> Bonnen werk de 1000 lentes tcllenuf zonen of dochteren naar buiten te lokken ( Zaan l , .Deze tochten trokken de bij zonde ' belangstelling van de buitenlandsche b wondering." (T. D.) ,, De patrijspoorten, waren voorzien \i\ n dubbele glazen waardoor het gevaar v;m het breken van een enkele ruit vermeden werd." (Hbl.) PAINDELUXE-BROOD ,,De rij\vielverduistcraar had er ei voorkeur aan gegeven liever een and< r | zijn straf te doen uitzitten.", (Gr.). j ..Zijn krachten nemen geleidelijk steed1* meer af." (Hbl.) ? i , ,,Hij en zijn confrater déelen met zn tweeen een kleedkamer." (H. D.) ,.Hij had. voordat hij deze proeven begon, eerst zijn erwten twee jaar lany nauwkeurig waargenomen." (N. Hrl. C.) .Schuschnigg héft een aangename.; duidelijke stem om naar te luisteren."? (Ni R. .}? VLIJEREI ' , ,ln de kleine houten kistjes vleiden i de vrouwen gevlekte makreelen tusschen stukjes ijs." (N. R. C.) E BOERENROMANS preking ROST In het laatst van. den zomer van ! !W2 speelt de handeling van dezen :.»man, een periode dus, waarin de i Litlerbeweging van de ontevredenKeid onder de boeren profiteert, de --trijd der partijen steeds heftiger vor men aanneemt, de collectebussen der ?>.A. rammelen, in de dorpsstraat tel kens wordt gevochten en overal huis zoekingen plaats vinden. Johann Schulz, de hoofdpersoon, wordt door t Ie politie gezocht, maar weet zich ? ?nkele weken verborgen te houden. Ook hij wordt tenslotte ontdekt, mis handeld en als een bloedend wrak door de S.A. weggesleept. Het is Anna Seghers gelukt ons in haar nieuwe roman ,,der Kopflohn" de sociologie v an een dorp uit die periode plastisch l e beschrijven. Zooals steeds bij deze dichteres is nok deze roman een kunstwerk, dat levens documentaire waarde bezit. Kaar stijl is ook ditmaal uiterst ongerompliceerd en eentonig, en ze gebruikt de eenvoudigste, meest aUedaagSch'i woorden en korte, onopgesmukte zintien, waardoor Kaar stijl ons steeds opnieuw ontroert, omdat zóó slechts menselien schrijven, die uit een gevoel van dringende noodzakelijkheid en sociale verplichting de pc-n in de hand nemen. ..Der Kopflohn." van Anna Seghers is liet werk van een der edelste figuren der moderne Duitsche literatuur, dat men om haar bijna klassieke schoon heid nog zal lezen, wanneer de vele \verken der tegenwoordige Blu-Bofaiirikanten (..Blut und Boden") reeds vergeten zijn. Ignatius Silone Ook Ignatius Silone geeft er de voorkeur aan niet in zijn geboortel'.-.nd, doch in Zwitserland te vertoeven. VARIA , .Soms poogde hij zelf in het gevlei te komen." (Hbl.) KI OF IJ Wie tweifelt. schreive bijde, zooals <le X.-R. C.: ,,De hoofdpijler, koning Alexandcr, is niet meer. Met den ?lood van, koning Alexander zou het plan tot het slaan van een brug met Italië, m.et Parijs als peiler, ernstig bedreigd zijn." Dan kan de lezer kiezen.' ,,Hij vlijde zich behachelijk achter-; over. ' (Ihiurtbl Santf.)'. Xogal belagelijk. CORRESPONDENTIE P. te H. In de Groene van deze week zegt u dat Colijn volgens de N.R.C, zou gezegd hebben:...It is not good to cry over spilt milk". en dat dit fout is. Maar no good heb ik in dien term wel eens ge hoord. Kan die / van.no/ geen zetfout Antic. Neen. Inderdaad is ,.It is no good crying over spilt milk" ook ge bruikelijk. No good is iets huiselijker dan no me. Het laatste is nutteloos (doelloos, zoggen onze germanisten), het eerste is (nieuwste spelling) jeppurniaran. Maar beide hebben den gerund, cryiny'. >'???, Over zijn roman ..Foiitamara" «lat intugHchen in vt-le talen (cu»k in het Ilollaiulsth) vertaald is. werd hier reeds uitvoerig £°schreven. Ik woet. niet. o£ de moderne Italiaantfchc literutuur vele goede boerenromans bezit, maar stellig behoort zijn werk, dat buiten de Italiattnschy grenzen versfheen en het eerst in een Duitsche vertaling het lirht xatï. tot het beste op dit gebied. In ..Fontamara" schil derde Silone ons d<> armston onder de Italiaansche boeren: tle eafoni. ..Voor oafoni bestaat in hut Duitsch geen woord", schreef hij in zijn inleiding. ..het zijn de armsten oiuler de armen". Ook iu zijn tweede werk, de novellenbundel ..f/ic lidse ntn'h Puris" (Oprecht ximï' Helbling. Zürich), ver telt hij ons van deze eafoni, die op de markten der Italiaansche steden ver pacht worden en dagelijks vaak 5-12 kilometer moeten loopen om naar hun werk te komen. In zijn novellenbundel wordt niets beweerd doch alles ver teld. Evenals Anna Heghers, als bijna alle auteurs, die 'werkelijk iets te zeg gen hebben, schrijft Silone beknopt; eenvoudig en onopgesmukt. Hij ver telt, ons van het dagelijksche leven zijner personen, van wie hij. als de dichteres van ..der Kopflohn". bewustdenkende meiiMchen zou willen maken. De auteur ziet alle fascisten niet als schurken, en alle eafoni niet als engelen. Fascisten zijn voor Silone menschen, die onder bepaalde omstan digheden bepaalde handelingen moeten verrichten, die natuurlijk nooit in het belang der eafoni kunnen zijn. Silone legt erin zijn boek de n nadruk op, dat de Mensch de aanvang aller dingen is en dat een schrijver, die een systeem wil bestrijden, nimmer uit het oog mag verliezen, wat degenen. die onder dit systeem lijden, werkelijk denken, droomen, voelen en wenschen. Het in litteraire vorm verkondigen van politieke idealen zonder meer is immers waauieloos. Hij over tuigt ons, door een aangrijpende schildering der werkelijkheid zoodanig, dat wij aan het eind van zijn novellr (lom-drongen zijn van de noodzakelijk*. heid eener ingrijpende verandering in den maatschappelijke!! toestand der ca f on i. ..Die K eist» nacli l'aris" is een kro niek des dagelijkschen levens in Itali en Ignatius Silone een groot schrijver, .die, terecht waarschijnlijk zeer brroenul zal worden. Jacob Biihrer ..Sturm brr Stiiflis" heet een boerenronum van Jacob Biihrer (Op recht utul Helbling, Zürich). Stifflis'i ? Maar Stifflis bestaat evenmin als het dorp Seldwyla, dat onsterfelijk werd door (rottfried Keller's klassieke no velle. Het is op got-n landkaart to vin den, maar de nood is er even nijpend als in andere dorpen. Bülirei's betee kenis is stellig niet zoo groot als van Silone of Heghers, zijn talent minder belieerscht on. zijn stijl minder strak. maar hij is jong en frisch een nieuw geluid uit Zwitserland, dat gehoord dient te worden. Een tot. mi toe'-vrij onbekend auteur schonk ons plotse ling een ernstig boek over het onbe kende Zwitsei'Sche dorp" en verklaart dat ook in zijn land armoede heerseht en de problemen der Zwitsersche boe ren eigenlijk dezelfde zijn als van dn Duitsche boeren van Anna Segher» en Silone's eafoni. Een boek ajs ,,Sturm iiber Stifflis" toont ons we derom dat liet noodzakelijk en logisch is wanneer komende litteraire werken steeds weer opnieuw de armoede der menschen uitsluitend als onderwerp zullen hebben. En óf ze smullen! Droste Verpleegster Cacao en kinderen zijn groote goede vrienden. Moeder weet dat wel! De kin deren vinden Droste Cacao lekker enMoeder heeft ondervon den, hoe gezond en sterk ze ervan worden Spaart plaatjes voor het album Java L ALTIJD WELKOM! ** tlf DE WERELD ROND met het luxe s.s. RESOLUTE" 29 landen en 40 havens worden gedurende deze onvergelijkelijke reis in 136 dagen bezocht. Een groot deel der landuitstapjes is in den prijs, die nog nooit zóó laag was, begrepen. Minimumprijs f. 2250» De Enropeesche passagiers schepen zich op 26 Januari te Villefranche of op 28 Januari te Napels in. HAMBURG AMERIKA LINIE Inlichtingen en Prospectussen bij WAMBERSIE 8 ZOON CV.O.A. HooMp.««o?J«»t.. voor Nederland i . ... . ,-.. Amsterdam - en de erkendeReisboreaax N. V. V/H GE B R. B RE E N N l EU W EN D IJ K N o. 172 e n 177 HAARLEMMERSTRAAT No. 64 Grootste keuze in Horloges, Uurwerken, Goud en Zilver Specialiteit in ELECTRISCHE KLOKKEN REPARATIE-INRICHTINGEN VOOR UURWERKEN, GOUD EN ZILVER die films tegenwoordig," klaagt floris, je bent blij als het einde er door is." je bent mis jongeman," antwoordde hem jan, want in de uitkijk" je geld nooit te loor is. PAG. 7 DE GROENE- Ntf. 2994 V*TW