12 l BEGRAFENIS VEREENIGING Zesdaagse hè" bezoekers Victoria Hotel - Damrak t o C. Station - noodigt U uit. Wij verzorgen U in ons hotel tegen matige prijzen. U zult tevreden zijn! Kamers met Holl. ontbijt Lunch Diner vanaf f 3.50 f 1.50 en f2.?f2.?, f3.?en f4. De Directie ZIE DEN BON OP PAGINA 3 VAN HET OMSLAG N.V. ROTTERDAMSCHE HYPOTHEEKBANK VOOR NEDERLAND GEVESTIGD TE ROTTERDAM Bij dezen berichten wij dat thans worden beschikbaar gesteld 4% PANDBRIEVEN tot den koers van 100°.,, verkrijgbaar, bij de Bank en bij haar Vertegenwoordigers, in stukken van flOOO.?, van f 500. en van flOO.?. ROTTERDAM, IS October I934 Schiedamschesingel 89 De Directie: Mr. N. P. C. VAN WIJK, Mr. B. VAN ROSSEM Een polls der LEVENSVERZEKERING Mjj. ARNHEM" is een waarborg voor het welzijn van Uw gezin. MEUBELEN INtANDKASTEIfl W IJ <i SCHRIJVEN (met machines) uw brieven, bestekken, feestliederen, prijscouranten, jaarversla gen, statuten; zenden gratis onze tarieven I.R.O. copi erinrichting. Wolvenstr. l?4 bij de Heerengracht 300. Telefoon 33400. III ABONNEMENTSPRIJS VAN »t DE GROENE per jaar: Nederland. ........ f 10. ,, Indië(Zeepost) 10. (mail) . . 13.50 Argentini Belgi Duitschland Egypte Frankrijk Griekenland Oostenrijk Spanje Tsjecho Slowakije Zuid-Af ri ka Denemarken Itali Noorwegen Zweden Engeland Zwitserland Amerika Australi Azi : c _o o JJ s v ? 11.50 f 13.50 Hebben jullie de IOO.OOO gewonnen ?' Moeder is in lang niet meer bij haar dochter 'geweest en nu denkt ze een oogenblik benauwd: De kin deren geven toch niet te veel geld uit! Kijkt U maar'ns goed, moeder", lacht het jonge vrouwtje. We heb* ben geen nieuwe dingen gekocht! Maar de verlichting is veranderd. We hadden al zooveel gehoord over licht en gezelligheid, dat wc "t ook 'ns probeerden. En nu ziet U zelf hoeveel rijker, hoe veel grooter de kamer lijkt. Gezel ligheid hoeft niet duur te zijn. Wij zoeken 't, in andere dingen. Goed : ' i ' , en veel licht, overal waar het noodig is en de heele kamer krijgt sfeer", ?* . . wordt practischer en prettiger om in te huizen, U moet 'ns zien, wat een huismusch Jan geworden is!" Zendt neven staande coupon in aan: N.V. PHILIPS GLOEILAMPENFABRIEKEN VERKOOPAFD. NEDERLAND EN KOL., EINDHOVEN C R A T. l S E R N M OOI B O E K JE Vraagt ons kleurige, rijk geïllustreerde hoekje Het gezellige huis*'. Met licht U in, hoc l) /onder noemens waardige kosten Uw huis een massa gezelliger en comfortabeler maken kunt. U leest het met plezier. Kti het is gratis. Vult Uw udres hier in. , Naam:.. : ,. _..., ..... ._? __........., Woonplaats:'... ....:........ ... 181?8 PAG. 8 DE GROENE Na. 1994 l SCHILDERKUNST A. Plasschaert Mare Sterling, bij Van Lier, Amsterdam K L AR K rijpheid vindt ge in schilderwerk (wij allen worden rijpend klaarder!) onstuimig heid, die het zekerst signatuur i& Van onze innerlijke beweeglijkheid; zinne lijkheid, die alles, hoe ook gezeefd, moet doordringen; expressie, uitdruk king, die altoos het verlangen is van een, toch betoogend, talent maar wat wij niet moeten vinden is troebalheid, die steeds de tegenstandster der .schoonheid is; die gebrek aan eindelijke gestalte blijkt of onzuiverheid in die vereering der vormen. Wanneer wij zeggen, dat ..kleur" in een schilderij definitief moet zijn, zeggen wij niets anders! Het werk van Sterling heeft het bepaalde van het b3reikte. zeker niet. Het is nog werk te veel in wording, terwijl werk in verschillende stadia bij <>en schilder overeenkomstig dat. sta dium een rustgevende uiting moet "wezen. Dat zoo iets waar is, een ?weinig kennis en bater nog een weinig .gevoel, lichten ons daar voortdurend over in. Wij kunnen van dit werk, dat .nog troebjl is in de kleur, dus troebal van wezen en waar de dikwijls, draderige vorm. waar de expressie nooit tot kristallisat ie \verd, dus alleen iets ver krachten in de toekomst (verwachting is een willige wachtende !); wij zouden voorbarig zijn met te zeggen, dat hier .reeds wat werd bereikt. Matthieu Wiegman bij Buffa, A'dam Ik heb meer dan ns (met n keerbereikt ge niets) geschreven, dat de beste portretten die portretten wor den, die uit zuiveren aandrang, dus gewoonlijk niet op bestelling, worden . ondernomen en voltooid. Het portret van den dichter Holand Holst is daar van bij M. Wiegman een overtuigend voorbeeld. Ge vindt daar een behagen, dat in de gecommandeerde beelte nissen'wordt gemist; vooral de kop en het bovenlichaam, met het hemd zijn geslaagd; de rechteroriderarm kon straffer en uitdrukkingsvoller zijn gemodelleerd. Dit portret is door dat . alles een der beste werken van de tentoonstelling. Het is immers werk. dat op den weg van den psychologischen Wiegman ligt, als ik zóó het plastisch wat onjuist mag uitdrukken. "Verheugender was nog, nu Zaterdag middag te hooren, dat de lust in hem "was, het portret te schilderen van Charley Toorop en de mogelijkheid, dat hij ook zulk portret zou maken van Wiegersma. Het lijkt mij toch noodig bij Wiegman, dat hij zich eens sterk verf rischt; dat bij zijn aandacht en zijn kunde tot een maximum van levendigheid en spanning brengt. Dat is. waartoe wij allen nu n dan moeten ."worden genoopt en waartoe wij móe ten worden genood. En waar is daar gereeder mogelijkheid, dan in de ver scheidenheid van graag-gewilde por tretten? Er zijn geen glorieuzer ziels landschappen dan de koppen van hen, die een voortdrijvende daimon onop houdelijk schakeert en verlevendigt! ]. H. Sikemeier bij KIe/kamp. Den Haag Laatst, toen ik onverwacht Kruyder ontmoette, bedacht ik opeens, dat hij van huis-uit glazenier was, en ik herinnerde mij, dat de heugenis aan dat nobel ambacht niet heelemaal uit zijn werk verdween. En daar ik dezen, onzen tijd, die niet altijd meevalt, wanneer ge sommeert wat hij ver wierf, gaarne een zoo rijk mogelijke nalatenschap gun, kon ik niet anders dan Kruyder opwekken ons eens een glas te leveren, dat hij zeker kon maken, als de onkosten voor dat ambacht niet zoo belangrijk waren ! Ik hal Nicolas graag in hot glazenierschap een concurrent gegund, maar. ineens bedremmeld KrayJer af te houden van zijn schilderwerk, werd ik wankel en drons niet aan. Noch van Kruyder's kracht noch van Nicolas' vernieuwen! ambacht \>. het werk van Sikemeier. Dat laatste is ongetwijfeld voor den normalen burger gemakke lijker is verstaan. Het is vol van her inneringen aan Renaissance-glazen, en in het geheugen van den nor malen burger is ongetwijfeld zulk glas nog levendig-aanwezig. Het glas van Sikemeier is een soort fatsoenlijk werk, dus van die geaardheid, waaruit nooit de Vernieuwers komen, met andere woorden zij, die met een vol ledig besef van wat zoo'n glas is, een ons door de psrsooulijkbeid vernieuw de kunst geven, die een tijd 'vertegen woordigt en \vaarin die tijd eeuwig isHet. Willem-van-Oranjeraam van Si kemeier is waardeerbaar, maar geen vondst ! C. A. Feldman.'bijJCIeykamp, Den Haag Herten, vogels en koppen van ? mannen en landschap zijn d1.1 voor stellingen, die door Feldmau. wel met voorbadachten rade, luchtig zijn neer gezet. Hot is altijd een genoegen iemand te zien pogen een voorstelling luchtig neer te zetten: het is ec>n aan gename nieuwigheid, bij ei>n \olk als het .onze. dat bijna uitsluitend in het ,.zware" gelooft, en luchtigheid (als humor, als ironie) bijna synoniem vindt met oppervlakkigheid ! Mis schien is daardoor Trtorn Prikker dooi' velen gemakkelijk misverstaan: zijn zwaarteloozc liju bleek moe iel ijker te begrijpen dan de lijn van Toorop: Prikker's kleur, soms niets dan een vlaag van licht, had te weinig materie dikwijls voor den Hollandschen be schouwer. Maar, iedereen versta mij wel ! daarom is Feldman niet een gelijke van Thorn Prikker (wie orga niseert eens een kennis-brengende tentoonstelling van Prikker's werk?) De kleur van Thorn Prikker was van een ijle zekerheid in sommige zijnor werken, zij was van een ongenaakbare schoonheid en stoffeloosheid. congru ent met /ijn teekenen, t-n Feldman's kleur schiet tegenover zulke eigen schappen pijnlijkerwijs tekort. De kleur van Feldman (natuurlijk als ten slotte zijn tcekenende kracht) is van veel geringer persoonlijkheid en bloei: zij is een iets, dat ge niet plotseling onzuiver zult noemen, maar wat eigenlijk toch van bekorende zuiver heid de overwinnende overreding mist. Matthieu Wiegman Bij KIe/kamp: Schilderijen uit het huis Schwartze Portret van den dichter A. Roland Holst Zonder twijfel is de titel van deze tentoonstelling een titel, gevonden in verklaarbaren trots en een juiste naam voor zulk een tentoonstelling. De naam had misschien nog feller en weidscher kunnen klinken, wanneer hij had geluid: Schilderijen uit het kasteel Ansingh" maar ik vind hem (den naam), zooals hij luidt, inderdaad wél luiden. En ik kan me zeer goed begrepen, dat een Amsterdamsche schilderfamilie, in drie generaties een bekende naam in Amsterdam, zoowel ten opzichte der schilderkunst als wat maatschappelijke relaties aangaat (ijverig, eerzuchtig, toegewijd aan het vak waren die generaties alle), dat'' zulke familie (is -het een gevoel van 't eindigen?) op een oogenblik de be-r hoefte krijgt te laten zieu vat zij bezit, dit te laten zien aan anderen en misschien daarbij nop te ervaren. dat zij. mi het schilder-en beeldhouw werk op een andere plaats is uit gestald, het zelf als vernieuwd ziet. Deze tentoonstelling is dus t-en oeretentoonstelling, door een of meer leden der familie Schwartze' zelf ingericht, in volle, eerbiedige vrijheid verzameld. We vinden hier het werk van Schwartze. van Thérèse van Duyll?Schwartze, van de beeldhouweres enz. G. Schwartze. van Lizzy Ansingh. van Sorella (?de zusters van Lizzy Ansingh en ge trouwd met B. Peizel) en van den aa'ngetrouwden Heer B. Peizel. Daarnaast uit hetzelfde bezit, enkele schilderijen van anderen, waaronder belangrijke. Ge zoudt. wanneer ge zot waart op vergelijkingen, met den noodigen eerbied dan natuurlijk! zoo'n verzameling kunnen vergelijken met een pastei, waar velerlei ingrediënten een eenheid vaiv smaak toch verwek ken (Peizel's inbreng is natuurlijk wat moeilijk om met de anderen ?te doen overeenstemmen). Het werk van het begin dezer schildersfamilie, van Schwartze is dus. van wezen lijk romantische geaardheid. Ge vindt daar die eenigszins melancholische deftigheid, die niet. het beste van zijn tijd wel overeenstemde en die. wan neer zy het eenvoudigst en innigst is altijd een bepaalde weidschheid ver toont er. een gevoeligheid, die uit den tijd kan raken, maar er ook weer in terug kan koeren, want deze schilde ring, deze wijze van zijn. komt telkens weer boven: zij is een der werkelijke facetten der schilderkunst. Het gevaar is toch steeds aanwezig bij den portrettist van naam, dat hij beeltenissen moet leveren van menschen, die hem niet 'al te zeer aan trekken, en het is een feit, dat zich ook bij Veth en bij Haverman doet erkennen. Wij moeten daarom ook aannemen bij Thërèse Schwartze, dat gezien wat zij maakte, de belang stelling niet altijd even groot was. Welk talent zij echter beaat, kunt ge toch ook laat in haar leven nog be grijpen, wanneer zij dan een stilleven schildert, waarin zij de spontaneïteit van haar aandacht hervond. Het werk van Lizzy Ansingh. de leerlinge van haar tante Thérèse bovenal, is dus rechtstreeks verbonden met den stamschilder. maar zij heeft zich een reeks onderwerpen gevonden, die door dt anderen waren voorbijgegaan. Zij is de schilderes der moraliseerenden poppendrama's. die, ik heb gezegd, welbezien. velgelezen, een dagboek zijn van de schilderes, en die. behalve haar teederheid. ook haar felheid en ironie doen zien. Dat zij die teederheid ook bezit is voor wie die nog niet vonden, duidelijk in het vroeg por tretje van haar moeder, een bijblijvend schilderijtje. En, zcoals dat gaat in een familie, waar iedereen schildert. ook eene. die uit den band springt en lang zich vrij houdt van olieverf en los van doek en penseelen, op een dag. laat voor.de familie, begint die eene ook; de jongere zuster, de eenige. die nog vrij" was: Sorella begon ook. en kan niet meer buiten de reuk van de verf. kan niet meer buiten den ezel en het doek.... Nu schilderen dus allen i »f hebben allen geschilderd in de familie Schwartze die daarvoor mooglijkerwijs in aan merking kwamen. Dat moet een on schendbaar gevoel van eenheid geven, die. dat weet ge toch uit ervaring! altijd reeds zeer.groot bij meester en leerling is, en hier is niet alleen meester en leerling, of meesteres en leerling, maar hier is nog voortdurend hetzelfde bloed, wat een ongeveer zelfden aard meebrengt en verwante schilderkunst. Dat vond ik het bizondere om in dit kort artikel u duidelijk te maken, want dat was het boeiende, dat deze tentoonstelling aandeed, mij aandeed^ Ik houd van een trots, die een vaktrots is, en ik houd van een ongezochte, onmisken bare eenheid van bloed; ik begrijp. dat de Schwartzes op een oogenblik dachten: wij zullen nu eens duidelijk maken aan allen, wie wij toch waren; het werd mij hier duidelijk l PAG. 9 DE GROENE Ne. 2994 i <§???