i'. iSSKvat'L 11 Nieuw Guinea W. M. C VLASMAN WAT onbekend is, werkt op de veiboelding. Zoo heeft de wereld gedweept met de nmne-nachten van, llawaii en de gro teske afgodsbeelden en summier gekleede vrouwen van Bali. Foldeis van internationale reis-bureaux kwamen hier de verbeelding een handje lu-lpen. Thans dringt de nood der tijtien naar een meer practisch onderwerp voor de fantasie en. . . . Nieuw-Guinea en Itlanke Kolonisatie is zwaar aan bod. U een tourist-offiee echter dat reclame-biljetten over dit land verspreidt; de tijd is nog niet aange broken dat Papoea-strijkje.» tle plaats innemen van neger-orkesten en Hawaiian-bands en dus blijft de belangstellende noodgedwongen ronddwalen in het onbegrensde rijk der verbeelding. Óók de kolonisatie-propagandisten wier aantal op ontstellende wijze toeneemt. Want slechts de kolonist ? en niemand anders weet wat blanke kolonisatie in Nieuw-Guinee beteekent. Dat vrijwel alle' propagandisten in het domein der fantasie ronddolen, is af te leiden uit de verscheidenheid hunner bedoelingen en voorstellingen. De n wil met eenige duizenden tegelijk er heen trekken; een ander wijst dergelijke waanzin met alle kracht af, maar toovert tegelijkertijd zijn gewillig gehoor Nieuw-Guineesche landouwen, netjes gestof feerd inet katoen-plantages en wijngaarden, voor oogen: een Oost ersch,.Westland"; een derde wil vóórkolonisatie in een minder onherbergzaam oord en nummer vier beweert met kracht en overtuiging dat dit alles ..franje" is en de mogelijkheid van kolonisatie in het verre oord slechts door kolonisatie kan worden bewezen. Zeer terecht, natuurlijk, maar hij blijft bij het uitspreken van deze orakel-taal achter zijn schrijf bureau zitten, verwaardigt zich zelfs niet om op een vrijen Zondag zijn tuintje van twaalf vierkante meter te begieten., terwijl hij de leer verkondigt da.t elke kolonisatie slachtoffers eischt. Ongepubliceerde rapporten Wat is er dan waar men tenminste eenige ..vastigheid" aan heeft. Daar is ten eerste het rapport van den resident van Tornato, den heer Hoveukamp. die in opdracht van-de lïogeering een onderzoek instelde. Dit rapport is nooit gepubliceerd, maar wij hebben een sterk vermoeden dat de Itegeering zich aan dat rapport en de meening van den opvol ger van den heer Ilovenkamp. resident Ouwerling. vasthoudt in het volgen van haar gedragslijn'ten opzichte van de kolonisatie. De meening van resident Hovenkainp. was: kolonisatie in Nieuw-Guinee is niet onmogelijk. indien de noodzaak daartoe aanwezig is. m.a.w.: als er voor iemand heelemaal geen andere uitkomst is. ja. dan zou hij het mogelijk kunnen -probeeren om door kolonisatie in zijn levensonderhoud te voorzien. Déheef Ouwerling, was vernietigend in zijn oordeol. Ingewijde kolonisatie-propagandisten (aan vele ADVERTEERT IN DE GROENE Dat is een zin dien ge dikwijls leest. WAAROM? Omdat DE GROENE in het geheele land gelezen wordt door het beste publiek door het publiek dat iets te besteden heeft. De adverteerder behoeft niet te beulen voor een verspreiding, waarmee hij honderd duizenden bereikt, die Juist niet tot het koopkrachtige publiek behooren, maar het betaal t hem om in dit blad. te adverteeren, dat hem direct in contact brengt met het publiek dat hij zoekt. enthousiasten moet het adject ief ..ingewijd" worden onthouden) hoort men nooit spreken over het iapport-Hovenkainp of dat van Ouwerling.... Voorts bestaat er een vrij recent rapport van de studie-commissie, ingesteld door de Vader landsche Club in Nederland, welke commissie tot de conclusie is gekomen, dat kolonisatie in Nieuw(iuinea mogelijk en regeeringshulp hiervoor alles zins te rechtvaardigen is. ' Dit rapport is onderteekend door een zevental mannen die indertijd in Ned-Indiëeen vooraanst;uinde positie hebben bekleed en die (met n xiitzondering) Nieuw-Guinea hebben bezocht, waar mede echter niet gezegd is dat zij speciaal de kolonisatie hebben bestudeerd, wat de heeren Ilovenkamp en Ouwerling in 1U80 wel hebben gedaan. Bovendien: wie van de Weesperpoort naar hot ('entraal-Station loopt, kent Amsterdam nog niet en zeer zeker Tallen tweemaal zooveel invloedrijke personen met even illustre titels aan te wijzen die blanke kolonisatie in Nieuw-Guinea als een ziekelijk product der fantasie beschouwen. Ooggetuigen-verslagen Dan hebben we nog de meening van twee .,oog getuigen": Prof. Sleeswijk van ,,Do Telegraaf", cïie op Manokwari, een van de twee bestaande kolonisatie.-centr», een stemming van ver beneden nul" constateerde en Dr. Vrij burg, die gaarne des heeren Mleeswijks oordeel onderschrijft, maai uit sluitend voor zoover het Manokwari betreft. Vol gens hem is do toestand op llollandia, de neder zetting van de K.N.G.. ..stukken beter", welke opinie hij wel eens wijzigt, en tot ,,matig" terug brengt. Wij willen ook de opinie van een lichaam dat aan werkloozen steun verleende voor kolonisatie in Nieuw-Guinee: het Centraal Werkloozen-comité, niet voorbijgaan. In het jaarverslag 1U33 van deze instelling. lezen wij het volgende: Het resultaat van onze financieele hulp aan werkloozen. als kolonisten naar Nieuw-Guinea 'gezonden, is tot dusverre niet van dien aard geweest, dat daaraan een grooter uitbreiding kan worden gegeven. Eerst wanneer de NieuwGuinea-kolomsatie. op-een- hechter basis is ge vestigd, zullen werkloozen ginds, met een redelijke kans op succes, dam- een nieuw bestaan kunnen vinden.1' Zooals men ziet: zelfs de. sterk in mineur ge houden, meening van .resident Hovenkamp: ,.Kolonisatie. is niet onmogelijk, indien de uiterste' ? noodzaak hiertoe bestaat", wordt hier aangevoch ten. En ten slotto is daar nat uut lijk de opinie van de kolonisten zelf. Maar het werkwaardige hiervan is. dat juist die beoordeeling het minste ..houvast" biedt. Die der dissidenten in de kolonisatie is vei-moedelijk wat al tésterk gekleurd (men heeft bij het beoordeelen hiervan tevens rekening te houden Tiiet de mentaliteit dezer heeren) of wel die opinie komt. niet onberoerd door de bestuurs leden van kolonisatie-vereeiiiging, tot het publiek. Zoo zweeft de kolonisatie*voorstelling'voor den 'onbekende en dat is iedeieen, belxalve de kolo nist tusschen het schrikbeeld van een hel en de zegeningen van een toekomstigen hemel op aarde. Een waarschuwing Het voornaamste doel van dit artikel is een , waarschuwing tegen deze laatste voorstelling, welke wel eens door onverantwoordelijke propagandisten goed-geloovigen voor den geest wordt getooverd. En de wanhoop ligt velen zoo nabij dat maar al te graag geloof geslagen wordt aan de schilderingen die op propaganda-avonden worden gegeven. Wat men, na voor zichzelf op alle varieerende meeningsuitingen een zuivering te hebben toege past, kan aannemen i* dit: kolonisatie in NieuwGuinea, mits met eenige hulp en steun, is mogelijk. Er zijn er die met ontzaglijk veel ontbering, op offering en energie, in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien (?slagen" zou hier een veel te sterke uitdrukking zijn). En-die hulp dient van overheidswege te worden gegeven. Er staat hier te veel op het spel: in de eerste plaats het afdoende bewijs dat kolonisatie mogelijk is en ten tweede ... .menschenlevens en menschelijk geluk. Hulp aan enkelen, die de gaven bezitten om zich door geen hindernissen te laten weerhouden, is PAG. 2 DE GROENE No. 2995 blanke kolonisatie hier gerecht vaardigt!. Maar bescheiden hulp. Anders zou zich de historie van de Giesting" hei'lutlen. Bij deze kolonisatie" door het I.E.V. is zooveel hulp in eiken vorm geboden dat een flinke juffrouw van een jaar of veertig, mits niet geplaagd door iheumatische aandoeningen, het er goed af zou brengen. Dus is de ..Giesting" eerder het bewijs van onmogelijkheid van koloniseeren dan het tegendeel. Maar propaganda, zooals voornamelijk te Am sterdam en te Utrecht bedreven, met fata mor gana's van wijnbergen en katoen-plantages, van. vaderlandsche nederzettingen als tegenwicht tegen Japaixsche invloeden (een vuurpijltje dat propa gandisten gaarne laten opgaan) is kortweg uit den boo/e. Als de Indische weiklooze zelfs te goed wordt geacht voor blanke kolonisatie in Nieuw-Guinea, dan dieut ieder die zich het scheppen van een bestaan, hoe sober ook, voor oogen stelt, zich wel tweemaal te bedenken vóór hij... . een dergelijke propaganda-avond bijwoont. TOEGEPASTE KUNST Prospectus Winterrelzen K. N. S. M. door Jean Walther Ook op den omslag van deze reclame-uitgave komt eenzelfde driemaster voor als Spier in zijn kalender voor de firma Oud bezigde (zie elders in dit nummer). De teekenaar Walther is ditmaal niet zoo gelukkig met zijn werk voor de Kon. Ned. Stoomboot Mij. als de vorige keer. De door hem verzorgde prospectus (gedrukt bij Enschedéen Zonen te Haarlem) rammelt een beetje en daardoor vertoont het geheel weinig eenheid. Er zijn vig netten uit een oud boek tusschen den tekst ver werkt, naast de al te traditioneele foto's en ook de indeeling der bladzijden is weinig origineel. Dat had met dezelfde moeite en kosten heel wat beter kunnen zijn ! Dat de inboud van het boekje een kleine reisgids is geworden, een Baedeker in zakformaat, A'alt toe te juichen. Een nieuwe prijscourant van de glasfabriek Leerdam" Een bijzonder fraaie prijscourant zag het licht, verspreid door de N.V. Glasfabriek Leerdam", te Leerdam. De typografische verzorging staat op naam van den kunstenaar .4. D. Copier, dio, zonder oppervlakkig te worden, van vele markten thuis is. (Wie de drukker is werd niet vermeld). Vergissen wij ons niet dan is menige fraaie opna me in dezen catalogus door Copier zelf gemaakt, wiens portret men herkent in een der afbeeldingen van de bekende Gildeglazen", vervaardigd in samenwerking met de Vereeniging van Nederlandsche Wijnhandelaren. Opnieuw valt bij het doorbladeren van dit fleurige boekje op hoeveel schoons daarginds in Leerdam in de afdeeling kunstn ij verheid sglaswerk geboren wordt en het lijkt wel alsof men er uit de zakelijke moeilijkheden en andere strubbelingen, dus uit tegenstand, telkens weer de kracht put hardnekkig door te gaan op den eens gekozen weg: het schoone en nuttige op .treffende wijze aan elkander te binden ! Daarvan althans geeft deze nieuwe prijscourant eon waarlijk evenzeer verrassende als verblijdenden indruk in een volkomen modern kleed gevat. v. T. RECTIFICATIE De Groene van de vorige week bracht een stukje over Poincaré, Waarin een fout is geslopen, doordat de plaatsruimte eischte dot er enkele regels in werden geschrapt. Zoodoende is bij de correctie over het hoofd gezien, dat de wetenschappelijke relatie van den oud-minister Painlevémet Einstein verkeerdelijk werd toegedicht aan den groöten Wiskundige Poincaré, een neef niet een broeder van den president. De bedoeling was te doen uitkomen hoezeer Poincaréde zin voor Juiste formuleering belichaam de. Dit werd als een bij uitstek Fransche eigenschap gekenmerkt vandaar de verwijzing naar eenige groote wiskundigen uit dezelfde "kring. Dit had..*, nauwkeuriger moeten zijn gefor muleerd l 'K HET BEZUINIGINGS-CORSET Teekening door L J. Jordaan Minister de Wilde:?,,'t Is wel een puderwetsch middel, Mevrouwtje ? ? .JE, , ?* ?*.?.',. . ' '.. : rriaar drastisch!" r' r h-i. ' i r - -