Historisch Archief 1877-1940
Sf MMwNL'ilitf ,wr .
Muziek
W i
De viool, koning der
solo-instrumenten
C. VAN WESSEM
Ychudi Menuhin
D K vioul is op het oogeiiblik koning onder
de s<.lo-ir.struinenten. Het begin van het
seizoen is n-ls het ware overstroomd met
violisten van naam. Niet de minste daaronder is
Ychudi .Mi'Huhh». die sinds zijn debuut ten oir/.riit
een onvergetelijk debuut, met indrukken, die
nimmer meer door de latere overtroffen zijn
hier vaker is komen optreden. Het kind is een
knaap, een jongeling geworden: ren groot violist.
een meester op zijn instrument, die-reeds t huns
tot de allergrootsten behoort, een reeds rijp spel
van rolmaiikte f cc h n i MC h c aciioonhi'id. Wij kunnen
niet anders dim een geestdriftige bewondering voor
tut spel hebben, dat. subliem is van ,toon en van
voodracht, leder detail is doorwerkt, doorleefd.
violistisch is het spel van Menuhin een wonder
gebleven. En toch. hadden wij Meuuhin niet- dien
eersten avond van zijn debuut, als dertienjarige.
gehoord, onze geestdrift, zou mogelijk nog grcoter
geweest zijn: iets verloren wij toch in den loop
der jaren, iets wat. zeldzamer is dan een groot
violist, zelfs dan een groot kunstenaar, iets wat
niets met sentimentaliteit voor het jongetje"
te maken heeft. iets. waarvan aMcen het Kind kan
zingen.
Erica Morini
Hel Zoiulagiiiiddagcoiu-ert , in het Concert
gebouw bracht het optreden van de Italiaansche
violiste Erica Morini met het vioolconcert van
Tsehaikowsky. Mij leek de keuze in verband met
de wat academische geaardheid van het A'ioolspel
van deze violiste niet?'heelemaal gelukkig. Het
concert van Tschaikowsky verdraagt feitelijk geen
klassieke vooidracht, het drijft geheel op een
spontane, nu eens zigeunerachtig-grillige dan
weer bived-rustige d> ixamiek, het is. om het zoo
i-ens uit te drukken, moer verticaal tijm
horiyxmtiuil. meer vlam dan stroom. Het temperament
is <le weikelijke stuwkracht, academische
\oordiuchtstijl, met coriect afgewogen passages en
van tijd afhankelijk gestelde indeelingen, ver
draagt het uii-t zonder aan spanning, auu
fuscineeremle werking in te boeten. Ik heb onder do
vo( rdrucht van Erica Morini lu-t conceit gevonden
u-rtt lu-t, aesthetisch beschouwd, feitelijk is: vol
leege phrasen, en, wat het niet is, ook nog: ver
velend. Ik erken ronduit, dat mij Int enthousiasme
van het publiek voor deze voordracht onbegrij
pelijk is geblevt-n: noch het spel van de violiste,
noch de vrij matte begeleiding van Bruno Walter
vermochten van dit werk een volmaakten indruk
te geven: het onontbeerlijke vuur ontbrak in
beiden.
joseph Szigeti
En Donderdagavond in hot Concertgebouw weer
een violist van naam: Joseph Szigeti.
Met het vioolconcert in D gr. t., dat Szigeti
speelde, toonde hij zich wel van zijn beste kant.
De voordracht van klassieke muziek ligt hem beter
dan van moderne 011 van het concert van Mozart
gaf hij een fijnzinnige en verzorgde voordracht,
eenvoudig en evenwichtig in zijn spel. Zijn toen
is soms iets te scherp, te droog, te weinig bloeiend
voor Mozart misschien (behalve in h'jt zeer mooi
gespeelde andunte), maar als weergave was zijn
vertolking alleszins lofwaardig.
Bruno Walter begeleidde hem op de bekende
warme wijze, waarmee hij zijn speciale liefde voor
Mozart tot uitdrukking weet te brengen.
TRIANON
CABARETEN DANCING
L E l D S C H E P L E l N
avoiut H1/, uur Mol r f e-l>a n HU n t c
met optreden van
T K It X A T l O X A l, K A It T l « T K X
Vrij entree l>unM<»n tut Zondij matinee
tarief 12.45 uur 3.30?6 uur
Wiener Sangerkpaben
DE zangers, van wie ik nu spreek, waren feite
lijk zangertjek.
Ik ben de Wiener Sangerkuaben nogmaals gaan
hooren na hun ontroerend debuut ten onzent
verledon jaar. Ik erken, dat ik veel ,.rijpe schoon
heid" cadeau doe voor dezo verrukkelijke en glas
heldere kinderstemmen Zelfs al miste men enkele
stemmen er bij. die verleden jaar in het bijzonder
opvielen. De1/." kinderen hebben leeren zingen.
ongetwijfeld, zij zijn geschoold, hun samenzang is
zorgvuldig gecontroleerd, zorgvuldig afgewogen.
het is ook iu artistiek opzicht een volmaikt slui
tend geheel. Maar het goluid van dezen samenzang,
de gaafheid. «Ie argeloosheid ondanks de bewon
derenswaardige discipline, die gelukkig nergens
tot dressuur is geworden!
Deze kinderen kunnen in hun eigen trant alles
zingen, geestelijke liederen en wereldlijke liederen.
volksliederen eii opera's. Zij zingen alles, met een
spontane vreugde, hot is alles even treffend en
ontroerend in dit goluid.. mot deze stemmen ge
zongen.
Een Strauss-wals. Hosen aus dom 8udenM.
vooral bekoorde door zijn volksche charme, ge
zongen op eva tok«t. die uit kindermonden naïef
klinkt.
Tusschen de kerkelijke en de wereldlijke liedoren
word een opera't je vatl Lortzing gegeven. Die-
Opornprobe. een bekoorlijk uiemoudu-lletje. dat. aldus
door de kinderen opgevoerd, een groote attractie
verkreeg, niet hot minst door het iiet-ecMp
operazingen en acteeron der jongens, als dames ea heereii
iu Kokokocostuum votkLvd. Een geluidloos orkest
streek en blies, dat hot een aard had, een
suikerbakkertje zaagde op zijn cello zonder snaren alsof zijn
leven er van afhing en een eindelooze en vervelende
zangaria werkte zichtbaar slaapverwekkend op de
kleine toehoorders op het podium.
Leopold Emmer had ditmaal de leiding en hij
deed het waarlijk niet minder goed dan Dr. Gruber,
die het eerste optreden had gedirigeerd. Zijn bege
leiden op de piano was vaak fameus.
BEGRAFENIS VEREENIGING
TE AMSTERDAM
SAX
CREMATIE
Zesdaagsche" bezoekers
Victoria Hotel - Damrak * o C. Station - noodigf-ft. uit.
Wij verzorgen U in ons hotel tegen matige prijzen,
U zult tevreden zijn J
Kamers met Holl. ontbijt Lunch ? Diner
vanaf f3.50 f 1.50 en f2.?f2.?, f3.?en f4.
De Directie
Tjerko Gashaard
Nederlandsch Fabrikaat
Artistieke uitvoering
Soliede constructie
Grootst nuttig effect
Verkrijgbaar in 12 modellen
in verschillende uitvoering
Op aanvrage franco toe
zending van prijscourant
G. J. de Koning & Zn.
Opgericht 1739.- Keizersgracht 447 - Tel. 32457 - Amsterdam C.
DINSDAG 30 OCTOBER VERSCHIJNT:
ALGEMEEN ADRESBOEK DER STAD AMSTERDAM
Prijs ? 13.75 Jaargang 1934-1935 Prijs ? 13.75
Verkrijgbaar in lederen Boekhandel of rechtstreeks bij de uitgevers:
N.V. AMSTERDAMSCHE BOEK- EN STEENDRUKKERIJ v/H ELLERMAN, HARMS & Co.
WARMOESSTRAAT 147?151 TELEFOON 40396 en 41701
Dooi?de buitengewoon -vete adres-veranderingen,-alsmede de talrijke nieuwe
wijken en straten, is het Adresboek aanmerkelijk in omvang toegenomen.
PAG. 8 DE GROENE No. 2995
De slechte en de goede biljarter
\\\
\ \ \ 'v
\ \ v \ *
\\
\\
\\'
V
>/?
CHARIVARIUS
Teekeningen J. F. Doeve
DE SLECHTE
De slechtt> kwakt of douwt, houdt pols en t-lboojf stijf,
llanpt half gehurkt en scheef, en schommelt met r. ij n lijf.
En is de stoot gedaan, dan zucht hij van verlichting.
Zijn keu schiet met een ruk op zijde, in de richting.
Waarin bij zuiver spel de bal had moeten gaan;
Kn dan. inplaats van rustig stil te- blijven staan.
Kent hij den kogel na. zijn neus haast op het laken.
Om maar het lukt hem niet den kijkers wijs te maken:
't Was toch een. mooie bal. 't heeft maar een haar gescheeld.
Dit was een ongeluk, maar ik heb best gespeeld.
En als den ander eens een '/wijntje" wordt beschoren.
Dan brult hij ..Wat een beest !" dat iedereen 't zal hoo.eti.
Maar zwijnt" hij zelf zoozeer, dat elke kenner 't voelt.
Dan liegt hij welbewust: ,.lk had het zoo bedoeld".
Als d'ander bezig is. schijnt hij zich te vervelen.
En kijkt naar giudsche tafels, waar ze beter spelen.
liij werkt per carambole. Het komt er niet op aan.
Of straks de ballen meters uit elkander gaan.
Dat is. wanneer hij raakt, alleen zijn eigen schade.
Zoo niet. dan komt het hem juist bijster goed te stade.
Maar rollen z', als hij mist. toevallig bij elkaar.
Dan zegt hij met eeu grijns: Ze liggen voor je klaar".
Dat is het grofste wat je tot je maat kunt zeggen..
Want deze lompheid is niet anders uit te leggen
Dan. als je raakt: Nou ja, wat 's dat ook voor 'n ding".
En als je mist: ,,Je bent een groote stommeling".
Aan 't eind: ,.'k Ben deze keer bij ongeluk verslagen.
Doordat de ballen steeds voor jou zoo gunstig lagen.
Daardoor, niet door sterk spelen., won je de partij.
Maar ieder weet, dat ik veel beter speel dan jij".
En laat je 't stel een keer wat uit elkander loopen.
Dan moet je dat met deze lieflijkheid bekoopen
Men kent den zuren zin: Nou jai geif auk ma-ui of!"
De slechte speler speelt en spreekt en handelt grof.
Hij komt gedurig giftig op je telbord kijken.
Om de getallen met elkaar te vergelijken.
't Is hem niet om het spel. maar om wie 't wint te doen,
En daarom breekt hij alle reeglen van fatsoen.
Waaneer je niet veel kunst, zoover je 't in je macht hebt.
De ballen, juist op maat. goed bij elkaar gebracht hebt.
Dan hoont hij: En de botjes ! Jongen, 't is toch kras!"
Bedoelend, dat 't geen kunst, maar louter toeval was.
Hij zucht en mokt n& elke mis", alsof 't zijn dood is.
En jammert, dat hij toch vandaag zpo slecht op stoot is ?
De klemtoon op vandaag", waarmee hij dus bedoelt.
Dat hij zich in 't gemeen je meerdere gevoelt.
Hij schept een zware sfeer van druk en van b^kkMiviuintf.
(Jekrenkte ijdelheid, haat. afgunst en ontstemming.
Je bent gaan spelen voor ontspanning en vertier.
Je doet een stoot of wat. en weg is je plezier.
DE GOEDE
De goede speler stoot., veerkrachtig, recht naar voren'.
En rijst niet eerder op. volkomen naar behooren.
Dan dat de bal haar gansche loopbaan hoeft volbracht;
Dat waarborgt rustig spel. nauwkeurigheid en kracht.
Hij slaat in kalmte gade, hoe de ballen rollen.
En zonder ze, al blazend, achterna te hollen:
Hij zwiept niet met zijn stok in schermers zwaai-gebaar.
De lampen, noch het hoofd zijns maats zijn in gevaar.
Hij vraagt zich telkens af: Was 't vaardigheid of veine '
's Maats telbord raakt hem niet. hij volgt slechts zijn moyenne
't Laat hem volkomen koud. of hij verliest of wint.
Zoolang hij zijn moyenne maar verbeterd vindt.
Zijn vijand is niet hij. die daar zoo staat te klagen.
.Zijn vijanden? Zijn feilen! Heeft hij (lic verslagen.
Dan voelt hij zich den overwinnaar in den strijd:
.Zoo speelt hij fel. maar zonder jaloezie of nijd.
Dus als hij. rustig krijtend, op zijn beurt gewacht heeft.
Dan kijkt hij kalm wat stand de stoot zijns maats gebracht heeft;
Is 't moeilijk? Goed. Geen woord. Van nijdigheid geen zweem,
Want elk geval is hem een welkom, nieuw probleem.
3 [ij uit voor 's andren fijne stooten steeds waardeering,
Hij raadt hem soms. bij wijs van vriendelijke leering.
En, lukt zijn maat iets goed. dan is en blijkt hij blij,
Dan heeft en toont hij evenveel plezier als hij.
Zijn opgewekt gezicht, zelfs als hij zich vergist heeft.
Zijn goedig jammer!" als de ander net gemist heeft.
Die toonen, dat hij speelt met handen, hoofd en hart
De goede stemming is de charme van 't biljart.
Er is misschien geen spel dat zooveel geeft te deuken
Aan wie zijn aandacht "aan manieren weet te schenken,
Van zeifbeheersching, smaak, beschaving, hoflijkheid,
Of ijdeltuiterig, pedanterie en nijd.
Biljarter, die dit leest, moog mijn gedicht u lecven,
't Karakter-element in 't spel te observeeren;
Noem mij een ridder van den groenelaken-disch,
Zeg mij. hoe hij biljart; en 'k zeg u wat hij is.
PAG. 9 DE GROENE No. 1995