l *?*!*? W,w'*?? l Uit het kladschrift van Jantje '?.^7\) Japan in Mandsjoekwo Het maken van raad sels EEN volk, dat niet meer gaarne puzzelt, is een arm volk, dat zijn spankracht verloren heeft, want het oplossen van goede raadsels is n:et alleen een tijdpasseering, die in meerdere of mindere mate ons ver stand, ons deductie- en ons combinat i e vermogen scherpt, het is tevens een middel tot loozing van ons sur plus aan hersenenergie en aan Wils kracht tot het overwinnen van moei lijkheden. De vreugde van beletselen over wonnen en moeizaam iets bereikt te hebben, kennen wij allen, en het is het onbewuste verlangen, deze trotsche vreugde voor een oogenblik deelachtig te worden, die ons tot het oplossen van raadsels aanzet. Doch behalve dat, is er nog onze nieuwsgierigheid, die mede een groote drijfveer vormt, vooral bij die raad sels, waarbij een tekst dient gevonden te worden, en zeer zeker, wanneer deze tekst de clou van een den oplossers gedane mededeeling blijkt te zijn, ' En het is juist om der wille van diezelfde nieuwsgierigheid, dat den raadselliefhebbers dan Ook steeds in ruime mate afwisseling dient ge boden te worden. Van den maker van raadsels, van den enigmist dus, wordt daarom in de eerste plaats een zeer groote dosis phantasie vereischt. In Frankrijk is het geteekende woordraadsei, de rebus, steeds zeer in trek geweest. En als men de prachtig geteekende en geniaal ge vonden Fransche rebi, die vooral in De oogen van Amsterdam kij ken door een bril van Schmidt J. M. SCHMtDT, optici.?-., Rok,r, 72 den loop der vorige eeuw ontstonden, ziet, moet men erkennen, dat niet alleen het feit, dat het Fransch zich zoo goed tot woordspelingen en beeldsynoniemen leent, deze raadsels deed ontstaan, doch tevens, dat de makers over een buitengewone phantasie be^ schikten. Hierbij vergeleken vallen de maaksels der enigmisten in de meer Noordelijke landen grootendeels in het niet. Deze teekenden gewoonlijk een afgezaagd spreekwoord of een paar overbekende dichtregels, zoodat de oplosser, na het derde woord ge vonden te hebben, den geheelen verderen tekst reeds raden kon. Gebrek aan fantasie Gebrek aan phantasie van de zijde der enigmisten zal ook wel de oorzaak zijn, dat in Duitschland het R ss'lsprung"-raadsel en de lettergreeppuzzle, en in Nederland en Engeland de kruiswoordpuzzle reeds sedert jaren eigenlijk de hoofdschotels vormen. Nu beweren degenen, die tot in den treure kruiswoordraadsels fabriceeren wel, dat het oplossen daarvan zoozeer tot de ontwikkeling der puzzelaars zou bijdragen, doch op de keper be schouwd blijkt deze bewering geen steek te houden. Immers de puzze laar begint de voor hem gemakkelijke woorden in te vullen, om dan later met behulp van woordenboeken, lexikons n atlassen de moeilijke" woorden, waarvan hij toevallig een of meer beginletters heeft uitgekruist", te vinden. En van die in der haast opgezocht en ingevulde kennis blijft uit den aard der zaak niets hangen. De goede enigmist heeft een zWare taak, omdat hij voortdurend voor afwisseling dient te zorgen. Ideeën komen onverwacht; zij laten zich niet roepen. Vandaar dat pakkende raad sels maar niet zoo op commando achter de schrijftafel worden uitge dacht. Het begint met een idee, dat eenigen tijd gekoesterd wordt, aleer het na moeizaam en nauwkeurig combineeren kan dienen tot basis voor de constructie van een nieuw raadsel. BERTOLDO Een oude Fransche puzzle: Les matelotes sont de p u is longtemps fort renommées a Bercy. (Laies matelotes, sonde, puits, long Temps fort, Renommées, A berce I.) De laatste ronde .... Mtn mo«t at schrijvend* hoeren wat mtn ichrljft, prtcltt alt dt componist; d» schrijfwijze Is hltrvoor onverschillig...." (Mlnliter Marchant In zijn radiorede over de iptlllnf.) Ekselensie, MET biezonder genoegen hep ik u radiorede aangehoort en het. wil mij voorkomen, dat u de spijker op de kop geslagen hept met u opmer king dattuttur niet op aankomt hoe wij srïjven, wanneer wij maar horen wat wij srijven. Voor een brsgaaft mens, als u en ik, is horen wat wij srijven óók in zijn tegendeel waar, wij srijven ook Wat we horen, wat wij als besgaafde hoorders horen van besgaafde sprekers en zo heeft ur een wisselwerking plaats tussen besgaafden, vrugtbaar voor de kuituur. Wanneer een man als de Leidse Huizinga zig daartegen verzet moet hij dat wete; hij rieskeert daarmee de naam te krijge van een konservatief man, die zig niet moet verbeelde omdattie nou toevallig een boekje over de midduleewe heeft gesreve regt van spreken te hebbe. Ik ben ervan over tuigt dat een kultuurhiestorikus as Loet C. Barnstein, die digter aan do boezem des volks vertoeft, zig entoo* siast aan uw zijde zal sgaren. Stoor u dus, ekselensie, Wat ik u bidden mag niet aan de konservatieve sreewlelukkurts, die in de taal ook een histories-gegroeit eelement willen zien, die haar niet kunnen los denken van de ziel vannun volk n van alle eelemente die die ziel gemaakt hebbe tot wat die is, die aan de taal een viezuweele funksie toekennen en haar als een overwelduggund kompleks van waarden en onwaarden voor mensehande onaanraakbaar, altans onwjjzigbaar, willen besgaut zien. Het hele volluk staat agter u ekselensie en de drie halfbeks van K.F.O. zijn bereit "U een sriftelukkq verklaring van hun ingunnomenheit met uw simpatieke zienswijze te doen toekomen. OABRAOALLA PAG. U DE GROENE Ne. 2996 l Russisch Kinderspeelgoed EK was een courtmtenbericht over oen wetenschappelijk proef bureau" voor kinderspeeld in Husland. Dat klonk een beetje pompeus en daardoor nogal mal. liet do« l heette ..vermakelijke, zoowel i dagogische als artistiek waavdevuile speclgoedmodellen uit te den keu". Die worden dan door ,,paedairen, kunstenaars enz." beoordeeld en vervolgens aan kinderen in handen even, welker uitlatingen" over .het speelgoed zorgvuldig genote< >-d worden door do .medewerkers va u het instituut. Enz. Natuurlijk, zooals het hier deftig ge; t'gd wordt, is het vrijwel bulaclic.?k. Men ziet een tafelronde van .gehaarde en kaalschedeligc mamion, ldt>- aandachtig een houten schaapje /bekeken en op haar mérites onder zot-ken of met 't horloge in de hand de snelheid van een electrisch treintje cu'.itroleeren. Waar houden zulke eriistigc lieden zich.nteu bezig! Intusschen is 't een feit, dat hier in 't «vesten het meeste speelgoed in den siu'iak en dikwijls vooral ten genoegen van volwassenen gemaakt wordt. Het kind in den mensch en de meeste m- nschen zijn voornamelijk kind wil blijven spelen, al is zijn speelgoed Mirest van andere orde. Functie, stand, ai'.bt, uniform, ridderorde, auto, zeilja.-ht en dei-gelijke maken alzoo het npeelgoed des volgroeiden meivschen uit. Hij zelf merkt dat zoo niet,anders /.ou hij zich schamen. Kn daarom durft hij maar zelden meer zich ver maken met echt speelgoed, wat hij mtusschen dolgraag doen KOU. Maar electrische spoortjes en alles wat me chaniek is, daar mag hij zich op gooien onder voorwendsel, dat zijn kroost hier leiding en voorzorg behoeft. Wat dan beteekent, dat gezegd kroost meestal het toekijken heeft. Ook vlie gers en ballen zijn welkome en geoor loofde buit voor den kinderspeellust der volwassenen, onder hetzelfde mot to. Doch overigens.... dient hij zich vanwege zijn ernstige volwassenheid onthouden en blijft alleen de vreugd van het aankoopen en rondzien in den speelgoedwinkel, waar do vooral rea listische kinderzin der groote meiischen" zich heeft uitgevierd. Want de kleine kinderen moeten meest van dit verkleind grootemensehendoen, van deze gecompliceerde nabootsingen niets hebben.. Heden waarom zij het zoo gauw mogelijk vermeien. Zij wil len algemeenheid, vormloosheid, waar aan hun fantasie scheppen kan en dat telkens iets anders kan zijn. Eu daar om is 't volkomen rationeel speelgoed door kinderen te laten keuren en naar .hun neiging en bedoeling te arbeiden. Ja. die Sovjets zijn 7,00 ^ok nog niet. F. C. INHOUD i. L. J. Jordaan, De laatste ronde van Minister Mardiant. ? 2. Ds. J. C. Missing. De Duitsche kerkstrijd. Mr. G. C. J. D. Kropinan, Amsterdam verwerpt ten tweeden male. Prof. Mr. A. C. Josephus Jitta, De oppositie tegen het Kabinet-Colijn. 4. Gorta, Wat wacht het Saargebied? 5. Mr, E. EI las, Boekbespreking. 7. C. A. Klaasse, Een nieuwe N.U.M.? K., Schacht's onbeschaamdheden. 8-9. Dr. Jac. P. Thljsse, In midden-Limburg. Charivarta. ? 10. Ik zeg. U. C»v Roelofsz, Tijdgenoot en. Dr. P. H. van der Hoog. Nobelprijswinnaars. Charivarlus, Riimkroniek. C. van Wessem, Muziek. A. Heiman, Vertelsel van een taboe. 14-15. Presto, Hoe een krant gemaakt wordt. 16-17. Emmy van Lokhorst, Het leven der Japanschc Gtisha's. 18*19. Ellen Kahn, De ideale keuken J.' Riemens-Reurelag, Hollandsche opwwd/ng. r Melis Stoke, De m'ffutt* sprookjesprins, mat teekeningen van W. v. d. Elzen. 22-23. Tlneke de Veer, De vrouw en de vliegsport. H. Hollander, Ons voeibaljatum in Zwitser tand. Dlplodocus, Op de ..Gereserveerde". 24-25. L. .1. Jordaan, Tusschen dood en levend water. Hen rik Scholte, Een pleite bepleit. B. Merkelbacli, Cineac. 26. Kladschrijt van Jantje. Bertoldo, Het maken van raad sels. E. Ellas, De laatste ronde. 27. Mr. F. Coenen, Russisch kinderspcelgoed. Tentoonstellingen. 28. Ons nieuwe Jotoraadsel. OP ST. NICOLAAS-DAG DE GROENE IN INDI Waarom zoudt ge lang peinzen .... om'_Uw familieleden en kennissen in Indiëmet St. Nicolats te verrassen ? Geef ^ hun een abonnement per l Januari 1935 op De Groene Amsterdammer Elke week opnieuw zullen zij genieten van deze surprise. Bovendien ontvangen zij gratis alle nummers tot l Januari. De abonnementsprijs bedraagt voor Indiëf 10.?per zeepost en f 13.50 per mail. Wij zullen ervoor zorg dragen, dat dit abonnement zoo veel mogelijk op St. Nicolaasdag wordt bezorgd met een be geleidend schrijven uit naam van den schenker. Deel onze administratie, Keizersgracht 355, Amsterdam C., zoo spoedig mogelijk schriftelijk het adres mede van Uw familielid of vriend en tevens voor wiens rekening wij het abonnement kunnen boeken. TENTOONSTELLINGEN Amsterdam Kunsthandel J. Vermeulen, Kei zersgracht 520,17e eeuwsche Hollandsche en Vlaamsche meesters. Kunstkelder, Spui 13. Schilderijen van Edith Pijpers; Kunstnijverheid van Anny Kleber en van de Anast. Weefinrichting. Tot November. Kunstzaal van Lier, Rokiu 126. Teekeningeu door Theo Ortmann. Tot 8 November. Kon. Paleis, Kunst in Nood. lot , O November. Arti et Amieitiae.. Najaarstentooustelling. Tot 12 November. Kunsthandel Santee Landweer, Kei zersgracht 4.63. Nieuw -\Verk van Marie van Regt eren Alteiia. Tot 1(1 Novem ber. Kunsthandel Huinck A: Scherjon. Heerengracht 469. Schilderijen van Isaac Israèls. Tot 17 November. Kunst handel Fetter,\Veteringschans 70. Schilderijen en teekeningen door (Joon van Oven. Tot 18 November. Kunst/.aal van Lier, Kokin 12H. Schilderijen door Otto van Hees. Tot 22 November. Kunsthandel Buffa, Kalverstraat 39. Schilderijen en toekeningen door H. Wiegei'sma. Tot 25 November. Museum Fodor, Oud-Hollandsche teekeningen der verzameling van Dr. A. Welcker. Tot 10 December. Den Haag Teekengenootschap ,,Pietura",Voorstraat 152. Keuze-tentoonstelling van werken van een 30-tal Nederland sche kunstschilders. Kunstzaal Kleykamp. 17e-eeuwsche schilderijen. Vlaamsche. Italiaansch»; en Spaansche school. NV.ZUIDER HYPOTHEEKBANK 4 pCt Pandbrieven tegen 100 pCt. Directie i Mr. AUG. HEIJBROEK Mr. K. A. NEDERLOF BON Uitknippen en versturen in briefomslag als drukwerk met P/o et. Aan De Groene Amsterdammer" Keizersgracht 355 Amsterdam C. Giro 72880. Gemeente Amsterdam G. 1000. Telefoon 37964. Ondergeteekende wenscht zich voor het jaar 1935 op De Groene Amsterdammer" te abonneeren, ad f 10.?per jaar. Naam: Woonplaats: Gratis ons weekblad tot 1 Januari 1935, indien . . . . . . . . U zich per 1 Januari als abonnéopgeeft, op nevenstaanden bon. De jaargang loopt van l Januari?31 December. Opzeggingen van den loopenden Jaargang kunnen alleen per laatstgenoemden datum geschieden. .Kwartaalabonnementen worden slechts genoteerd als wijze van betaling van abo n n e m e n t sge l d en 3-11 PAG. 27 DE GROENE No. 2996 . 3 * n * f i h ^