r WAT WACHT HET SAARGEBIED? T I )'A T reeds lang verwacht werd, is Woensdag W j.L gebeurd: de Fransche garnizoenen aan de grenzen van het Saargebied hebben instructies gekregen, hoe zij moeten handelen in het geval van een Putsch. Zij moeten dan optreden als inter nationale politie-macht, als Volkenbonds-instrument. O-p de plaatselijke politie kon Mr. Knox, de president der volkenbondscommissie, niet reke nen. Die is trouwens te zwak. Voldoende verster king is ook nog niet verkregen. Wat men vreest is niet, dat Berlijn zoo onver standig zou zijn tot een Putsch zijn toevlucht te nemen. Maar ondanks de of/icieele instanties, ondanks de nationaal-socialistische partijleiding souden de roerige elementen, die onder de Nazi's niet schaarsch zijn, wel 'eens kunnen losbreken. Wij brengen onzen lezers deze actueele repor tage uit het Saargebied, waarin een interview met Kommerzienrat Röchling, den Duitschen groot-industrieel, voorkomt. ER kan geen twijfel over bestaan, dat het Saargebied geen politieken strijd, en zeker geen terreur zou kennen, indien thans nog dérepubliek van Weimar bestond, want dan zou het land zich b^na eenstemmig voor Duitsrhland uitspreken. Hitler's dictatuur en terreur heeft eigenhjk pas het Saarprobleëm in een acuut stadium gebracht, hoeft fronten geschapen, die vooihoen niet bestonden. Zij heeft den terugkeer van de Saar naar Duitschland in gevaar gebracht, hoewel onder normale omstandig heden in het rijk de meerderheid der Saarbewoners geen oogenblik geaarzeld zou hebben, voor het moederland te stemmen. Het gaat bij het D«.rde Rijk niet, zooals men aanvankelijk zou kunn-n vermoeden, om de kolen mijnen, die inderdaad voor Duitschland in het geheel geen economische hulpbron zouden beteekenen, omdat het land zijn. eigen kolen uit het Roergebied, die beter zijn, zelf niet eens volkomen kan exploiteeren; het gaat erom, de massa in Duitschland een succes voor te spiegelen, dat de buitenlandsche politiek en de binnenlandsche, economische politiek in de twee jaar van het Hitlerregime niet vermocht te bereiken en dat Duitsch land niet langer kan missen. Het uiterlijk der Saarsteden, vooral de hoofd stad Saarbrücken, is dat van een Duitsche stad in het Derde Rijk. De krantenkiosken boycotten de anti-Hitleriaans< hèbladon en tijdschriften. Men ziet alleen de gelijkgeschakelde kranten met hun agressieve, anti-Fransrh en anti-status-quo-gezinde leuzen. Foto's van Hitler ziet men in alle etalages in de onmogelijkste houdingen, tot zelfs tot mannelijke vamp geretoucheerd. Reeds beginnen angstig geworden Joods* hèSaarbewoners met de opheffing van hun zaken, reeds worden talrijke bankconti in het Saargebird opgezegd en op Frans» h grondgebied opnieuw geopend. Groote menschenmassa's bewegen zich tot laat in den nacht door de hoofdstraten. Allen zijn als door een koorts gegrepen, als door een politieke nervo siteit. Terzijde van de binnenstad ligt het regeeringsgebouw. de zetel van de Volkenbondscommissie. Hier worden bijna alle talen gesproken, Duitsch natuurlijk door alle ambtenaren en mederegeeringslrden, al is het ook soms met typische accenten. Men toont mij het dagolijksche politie rapport, dat ongeveer tien politieke delicten, meestal geweldpleging, bevat. En dat wordt natuur lijk van dag tot dag erger. Wat men momenteel in het Saargebied aan veldpolitie tot beschikking heeft is niemendal waard. Een ei'entueele Putsch met deze gerin-je politiemacht tegen te houden, is onmogelijk. De Volkenbond heeft op 14 Juli be sloten, in ieler gei'dl'voor politieversferking te zullen zorgen. Vandaar dat er, nu er noq niét in een in'ernationafe poWie-macht is voorzien, Fransche troepen aan den anderen kant van de grens gereed staan. De xetel der nationaal-socialistische propaganda Midden in de stad Völklingen, vlak bij het station, ligt het bedrijf van de ijzer- en staal werken van Röchling. Zes reusachtige hoogovens steken er boven uit. Deze werkplaatsen maken de heele stad uit, zij leeft ervan. En de leider van dit bedrijf, Kommerzienrat Röchling. beheerscht niet alleenzijn bedrijf als een dictator, hij beheerscht de geheele stad. Hij heeft verleden jaar 12 November den Hitlergroet in zijn bedrijf officieel ingevoerd. Ik laat mij bij hem aandienen. De heer Röchling, een kleine, robuste, niet meer jonge man, een paar litteekens in het gelaat, ontvangt mij met de opmerking: U bent dus een vertegenwoor diger van het onbescheiden, beroep, het joumalistengilde. Welnu, wat wilt U van mij weten?" Hij glimlacht joviaal, gaat aan zijn bureau zitten en wijst mij een plaats aan, tamelijk ver van hem verwijderd. Ingelijste brieven en diploma's hangen aan den muur, waaronder ook een schrijven van Hindenburg. Het gesprek ontwikkelt zich als volgt: Ziet 17 in de tegenwoordige Duitsche regeering de garantie voor geluk en tevredenheid en economischen welstand van de Saarbevolking?" Dadelijk antwoordt de heer Röchling met een woordenvloed: Maar dat spreekt vanzelf, TT ziet immers, hoe het daarginds tegenwoordig is. Bijna geen Werk loosheid, de arbeidsdienstplicht gezond en nuttig, en dan b^ voorbeeld die instelling Kracht door Vreugde"; ik zal U zeggen: in mijn bedrijf hebben verschillende employé's zulke reizen meegemaakt, maar dat is iets wonderbaarlijks I Ik heb hier bij voorbeeld een paar menschen, die aan de Scan* Zoo rijden de tractors rond om den arbeiders mede te deelen hoe lang het nog duurt vóór de stemming dinavische reis hebben deelgenomen, waar het schip naderhand gekenterd is; ik heb hun gevraagd, of ze na dat alles nog eens zoo'n reis zouden willen maken. En wat hebben ze gezegd? Dat spreekt vanzelf, dadelijk weer." Over den economischen welstand van hut Derde Rijk heeft men herhaaldelijk anders hoorcu praten." Dat is alles laster, kwaadwillige laster t" Indien U bestrijdt, dat in de laatste vijftien jaar de door den Volkenbond ingestelde regeer in;; den Saarlanders vele zorgen heeft bespaard, dan kunt U toch niet ontkennen dat de werkloosheid in het Saargebied op geen stukken ca zoo hoog geweest is als in het Duitsche Rijk. En dan het voorrecht van de tol unie?" Ja, dat bestrijd ik stellig. Alles wat we toi vergemakkeling in die vijftien jaar hebben gehad. hebben we van het Rijk gekregen. Jaarlijks heeft het Duitsche Rijk ons 20 tot 30 millioen voor sociale instellingen toegewezen. Jaarlijks, zeg ik U." Mag ik U vragen, mij misschien te vertellon, voor welke sociale instellingen dit geld is gebruikt en op welk budget deze door U aangegeven post voorkomt?" Ach, dat kan ik U zoo niet zeggen, het is vooi verschillende doeleinden gebruikt." Een vertegenwoordiger der Katholieke kerk spreekt ten gunste van den stat u s-q u o Hoe gelooft TT, dat het resultaat van de stem ming op 13 Januari zal zijn?" Nu, dat is volkomen duidelijk; ik reken on voorwaardelijk op 97 tot 08 % ten gunste voor Duitschland. Dat kan onmogelijk anders. Daar zal ik U een bewijs van geven." (Hij drukt op een knop en de secretaresse verschijnt met het precies voorbereide materiaal.) Wij hebben een lijst van de leden van het Duit* sche Front, het is cartografisch voorgesteld en U ziet, dat wij in het geheele Saargobied ongeveer 97 % ingeschreven leden van het Duiteche Front hebben, tesamen 479104." Stelt U zich gelijk met al degenen, die in de status-quo-aanhangers separatisten zien?" Ongetwijfeld. Wie voor den status quo stemt, is een landverrader, een schoft óf een .volkomen dwaas. Zoo bijvoorbeeld Maz Braun. Dat is een bandiet, een man, met, wien ik weiger ook maar een woord te spreken," «*c. 4 os GROENE No. v / ,,ja, maar vóór het Derde Rijk waren er hier in het Saargebied toch veel socialisten en commu nisten; die kunt U toch niet allemaal zoo een voudig als schoft en beschouwen en die zijn toch zeker niet allemaal van de aardoppervlakte verdwenen?" Die spelen in hut geheel geen rol. De meesten hebben zich bij ons aangesloten. Zeker, er zijn nog een paar dwazen, die aan Rusland gelooven, aan het Sovjet-paradijs, waar alles zoo prachtig is en duizenden van honger sterven. Maar wanneer U werkelijk wilt weten hoe sterk wij en hoe sterk de tegenstanders zijn, dan zal ik U eens de beide foto's toonen van de demonstraties ba Ehrenbreitstein en Sulzbath, dan kunt U zelf oordeelen." Ja maar deze foto's bewijzen niets; tenslotte ?naren het immers in Ebrenbreitstein toch Rijksduitsthers l" Ten slotte vraag ik Kommerzienrat Röchling, hoe hij tegenover de Jodenkwestie staat. Hij antwoordt mij als volgt: Ik wil U direct dit zeggen, ik heb ook Joodsche vrienden. Nu ja, ik ben het .niet heelemaal eens met de behandeling van deze kwestie in het Rijk. Maar waar alles goed is, daar kan wel eens een klein punt zijn, waarover te strijden valt. Ik kan U verzekeren, dat ik persoonlijk voor de fatsoenlijke Joden in het Saargebied zal opkomen." Ten slotte krijg ik toestemming om den volgende dag hit bedrijf van Röchling te komen bezoeken. Hier heem h t overal de huidige Duitscbe toon. Groote plakkaten met hakenkruisen. In het Casino van het bedrijf hangt een bord: Maul halten der Feind hort mit" ter waarschuwing voor hard praten. De ongeloofelijkste voorstellingen van het Dei de Rijk zweven door het brein der arbeiders en der employé's: Het loon zal worden verhoogd", Hitler, de Leider, is de door God gezonden redder", de vergelijking met Bismarck valt ten ongunste uit voor den laatste, arbeidsdiuustplicht dat is een gezonde en sportieve instelling", de begrippen bloed, eer, ras, knecht schap, vrijheid zijn verwarde complexen in ver doofd gemaakte hersenen van de Saarbevolking, Het Vrijheldsfront Is de drager van de status quo-gedachte Reeds laten zich luid de stemmen hooren van katholieke geestelijken tegen de terreur, tegen het vervolgingswerk der nationaal-socialisten, vóór bot beboud van den status quo. 73% van de be volking is katholiek. Het eenheidsfront van alle socialistische partijen bij elkaar is sedert een paar maanden werkelijkheid geworden. Samen maakt men propaganda. Angst vallig worden de stemlijsten nagegaan; duizenden rn nog eens duizenden namen van niet-stemgerochtigden worden ontdekt. Men schat het aantal vervalschingen op ongeveer 50.000. Het is moeilijk voor de aoti-Hitlerianen, tot het brein van de cinvoudige bevolking door te dringen. Dr. Mathern, de politie-president van Saarbrückcn, verklaart, dat de betrouwbaarheid der politie-ambtenaren in ernstige gevallen zeer twijfel achtig zal zijn. Hij rekent niet met een ontijdigen Putsih. maar hij is ervan overtuigd, d*t, voorop gesteld dat het resultaat van de stemming bovei de 60% is voor terugkeer naar het Rijk, de Duits< he-Frontk den niet zoo lang zullen wachten, tot de Volkenbond beslist heeft over de uitvoerings. bepalingen van den terugkeer. Dan zal de onge remde terreur in de straten woeden, dm kan het makkelijk tot mooi d en doodslag komen. De katholieke kwestie blijft inderdaad een kardinaal punt in den politieken strijd. Nog zijn li«t slechts enkele katholieke geestelijken, dapperen, die zelfs voor het dreigement met schorsing en concentratiekamp niet bang worden, die hun stemmen tegen het dreigende Hitierregime in het Saargebitd verheffen. Een bijeenkomst in Sulzbacb op 29 September getuigde m ieder geval duidelijk dat de suggestieve kracht van de moedige, anti-Hitleriaansche preek van een katholiek geestelijk in vol ornaat bij de Saarbevolking ge weldigen bijval had en dat men er eigenlijk op wacht, zulke woorden van alle kansels te hooren. « * » Met razende snelheid rijden de kipkarren in het Saargebied dag in dig uit honderden meters in de diepte en brengen bijna 50.000 ton dagelijks a m het licht. 30.000 mijnwerkers zijn den geheelen dag onder den grond. Wonderbaarlijk is de kracht van hun handen, die het zwarte goud aan de oppervlakte brengt; zwaar is bun arbeid, nog zwaar der hun noodlot, dat ze thans zelf zullen bepalen en waar tegenover ze toch nauwkeurig beschouwd zoo hulpeloos staan. GOBTA. De hoogovens der ijzer- en staalfabriek van Röchling, het bolwerk der nationaal-socialistische propaganda in het Saargebied PIONIERSLEVEN IN DEN CONGO DE heer Vermeulen is geen schrijver in den zin van vervaardiger vanschoóne letteren". Wij mogen hem daar in zekeren zin dankbaar voer zijn, in dier voege dat hij zulk een pretentie ook niet heeft, of laat gelden. De afschrikwekkende voor beelden van wie die pretentie wél hebben zijn er te over om er ons mee te verheugen, datCbicongc's reisverhaal1) onopgesmukt en eenvoudig is en ons verplaatst in den tijd, dat de Belgische Congo nog de hel was, als hoedanig dit groote land in Veler herinnering voortleeft. Wie wellicht het kostelijke boek van Ludwig Bauer over Leopold der TJngeliebte", dat dezer dagen bij Querido is verschenen, gelezen heeft (en wie dat riet deed, moet het zoo gauw mogelijk doen) weet welk een complex van waarden en tegenwaarden, menscheüjk, orunenschelijk en materieel-in -den -afstootendsten zin van dat woord, bet begrip Congo" vertegenwoordigt. PAO. 5 t>E GROENE Ne. 29* Vermeulen geeft van dezen Congo, in zijn aller* eerste stadium van contact met het hebzuchtige westen, een boeiend beeld. Vooral de genegenheid waarmede hij de inboorlingen tegemoet treedt en de achting' die hij voor hun zeden en gewoonten opeischt (al verwaarloost bij hun wreedheid in den krijg niet) geven zijn relaas een aangenamen klank en een sfeer, die wij uit Britsche boeken van dit genre, die er zoovele zijn en die dof van kruit damp zijn, niet kennen. Bet is een eerlijk boek, dat soms wel eens. wanneer de schrijver, allén in den tropischen nacht, zit te schrijven, even den adem van iets dichterujks krijgt, doch dat overi gens zér sober is en prettig om te lezen voor wie gaarne ver van spellingsdebat en rundveestapel elders onder den wijden hemel toeven. ' ?' E. ELIAS. *) D* Pioniersdagen van Chicongo. Een verhaal uit het pioniersleven in den Congo, door Al/ons Vermeulen. Scheüens en Giltay, Amsterdam. CHAMPAGNE KRUG Agents: F» Onnes& Zn. Groningen fi