Een polls der LEVENSVERZEKERING Mij. ARNHEM" Is de beste geldbelegging. N.V.DEHAARLEira Leden der directie: HYPOTHEEKBANK Mr. A. S. MI EDE M A, P. R CRAANDIJK en A. E. THIERRY DE BYE DOLLEMAN . . , ' f Pandbrieven f 39,640.100.?? Hypotheken f 39.662.146 - Reserves . . f 1.056.43*.N.V. Bankierskantoor van LISSA & KAN N LANGE VIJVERBERG 3 - DEN HAAG Aan- en verkoop en administratie van effecten Loketten ter berging van waarden N.V. TRUST- EN SAFE MAATSCHAPPIJ LANGE VIJVERBERG 3 - DEN HAAG Bewind voering ten behoeve van derden N.V. STANDAARD HYPOTHEEKBANK te ROTTERDAM Directie: Mr. H. H. C. CASTEND1JK en L MOSSELMAN Oepl. Maatsch. Kap. Fl. 500.00O.* waarop gestort l OO.OOO.Pandbr. & Hyp. pl.m. 4.400.00O,Reterve» pl.m 290.000.N.V. AL6EMEENE HYPOTHEEKBANK. Heerengracht 416 (C.) G«pl. Mtatoeh. Kap. ? 8,000,000. waarop gestort 406,100. RESERVES pl.m.?1,250,000. Puribrtoven en Hypotheken: pL m. ? 29,600.000. Directie: Mr. L. J. van Toulon van der Koog Mr. K. S. van Kappen N.V. Bataafsche Hypotheekbank AMSTERDAM Anno 1 889 Owft uit tacw» baunkMni 4 % PANDBRIEVEN In ttukMn van f10OO(-,f5OO,-en flOO.-. Coupons Januari en Juli Het Indisch Restaurant voorh. J. VAN OEMERT 12 Laan van Meerdervoort 12 Tel. 112869 Rljsttafel vanaf ft.OS P E N S I ON ZIE HET FOTORAADSEL OP PAG. 28. N.V. CIVIELE EN MILITAIRE KLEERMAKERIJ DEKKER & DIJKSTRA voorheen de erven H, van Dijk | Leverancier» van Indltche itrmtlng«n| UTRECHT, Nieuwe Gracht 6 TEIEFOON DOOR HET GEHEELE LAND TE ONTBIEDEN 1341 6 VAN RIJN'S D ["tcMOSTERD ABONNEERT U OP DE GROENE AMSTERDAMMER! N.lf Insulaire Hypotheekbank te ZIERIKZEE. Uitgifte van 4% Pandbrieven 100% Jaarlijksche uitloting 4 % BERICHT! Ten einde onze abonnees en adverteerders vlugger te kunnen bedienen, hebben wij naast ons telefoonnummer 379B4 een tweede aansluiting laten aanleggen, n.l.y Ho. 36264 Laatstgenoemd telefoonnummer gelieve men uitsluitend op te betten voor de Admini~ stratie, Advertentiën en Abonnementen. Ons nummer 37964 verbindt U met de Directie en Redactie. ' DE GROENE MET PAG. t DE GROENE Ne. MM MOET DE N.U.M. HERLEVEN? De overheid en het economische leven C. A. Klaasse AAN alle .kanten grijpt de overheid in het econo mische leven in. Men kan dat betreuren of toe juichen. Men kan het beschouwen als een lijdelijke zoo beperkt mogelijk te houden actie of een prijzenswaardige eerste stap in de richting van steeds voortschrijdende staatsbemoeienis en staatsexploi tatie. Maar vrijwel niemand, hoe liberaal ook van aanlog, ontkent meer dat het niet andere kan, dat op hot oogenblik althans geen andere uitweg bestnat. Dit staatsingrijpen is intusschen van zeer uiteeiiloopende geaardheid. Men kan daarbij twee groote groepen onderscheiden: óf men laat de vrije ? ronomische ontwikkeling rustig zijn gang gaan n waar ..steun" noodig is wordt die uit de algemeent1 middelen der schatkist verstrekt, óf men stopt de vrije concurrentie en stelt daarvoor in de plaats een systeem van markt- en prijscontrole. Twee geheel verschillende systemen waarvan het, , verste meer sociaal het tweede meer economisch getint is. Het tweede stelsel, t.w. de vrije markt ontwikkeling tegen te houden en kunstmatig prijs en omzet te beïnvloeden heeft economisch dit groote voordeel van te tendeeren naar een gedeel telijk herstel van de verhoudingen zooals die waren voordat de crisis het heele systeem in de war gooide. De producent krijgt weer een beteren prijs en die wordt betaald door den verbruiker, die dezen prijs vroeger ook betaalde. De inkomstenverhouding tusschen producent en consument wordt dus weer tot het oude peil teruggebracht. Ten overvloede zij gereleveerd dat in dit verband niet wordt gedacht aan opheffing van het algemeen? prijsniveau, maar van de prijxen van die goederen die sterker door de crisis getroffen weiden dan het gemiddelde. Voor zoover betreft producten die in het binnen land woiden afgezet kan de overheid kiezen tus schen beide steunmethoden, en om opgemeldt» reden wordt meestal het laatste systeem gekozen omdat het economisch zooveel juister is. Kerivoudig een subsidie vel strekken uit de schatkist heeft dit groote nadeel dat wel de producent gedeeltelijk zijn oude koopkracht herkrijgt, maar zij wordt hem overgedragen niet speciaal door zijn verbrui ker maar door den belastingbetaler, zoodtit er ver schuivingen in de koopkraohtsveihouding voor komen die de totale welvaart kunm>n i-educeeren. Zoodra het echter niet gaat om de inheemsche markt maar om export van goederen of dienst on staat de zaak geheel anders. Daar heeft men niet de keuze tusschen beide methoden, maar zal heel dikwijls alleen de subsidieering mogelijk zijn. Toch is het geenszins denkbeeldig dat het optreden van de overheid er toe kan leiden dat de marktpositie gunstiger wordt en dat wel degelijk een deel van den ,.steun" door de buitenlandsche verbruikers van goederen of diensten wordt gedragen. Men denke aan den export van typische producten, op de prijsvorming waarvan het uitvoerland een zeer grooten invloed heeft. Wanneer het gaat om artike len met een wereldmarkt en een wereldprijs is zon iets natuurlijk uitgesloten, maar tenslotte heeft elk land wel exportproducten op welker markt het Schacht's onbeschaamdheden REEDS eenige malen hebben wij er op gewe zen, dat men op dit oogenblik in Duitschland de gevolgen begint te ondervinden van de nadeelen die de autarkische economie onherroe pelijk meebrengt. Het is een vicieuse cirkel ge worden. Trouwens, dat was te voorzien. De manupulaties van Rijksbank en Rijksregeering, de kortzichtige ingrepen in het betalingsver keer hebben tot resultaat gehad, dat Duitschland nu ook werkelijk gekomen is in den eerst voor het grootste deel nog voorgewenden toestand van niet te kunnen betalen. Aanvankelijk was er heel wat window-dressing bij Schacht's politiek. Met een tweeledig doel, n.l. om met een deel van de wegge moffelde deviezen den import van grondstoffen .te betalen voor het fabriceeren van het oorlogstuig dat Hitler en Goering noodig hadden en verder met het doel den steeds weder te Berlijn aankloppenden buitënlandschen schuldeischers de zaken zóó zwart voor te stellen dat deze lieden wel vanzelf hun eischen wat zouden matigen. Dit en niet minder Hitler's drastische poli tiek bracht den nekslag toe aan het laatste restje van Duitschland's crëdietwaardigheid. Neg zagen de machthebbers te Berlijn niet de onvermijdelijke consequenties, nog geloofden zij niet in het gevaar dat zijzelf opriepen. Totdat de stijging der prijzen en het schaarscher worden der voorraden golven van onrust onder het volk deden ontstaan. Door verreken inga- en af weermaatregelen van het bui tenland, die het noodzakelijk gevolg waren van Schacht's systeem van wanbetaling, werden export en import van het Duitsche Rijk gebreideld. Voort aan kon slechts de export den import weer betalen. Wordt er nu van den import een groot quantum gereserveerd en niet in omloop gebracht of tot exportfabrikaat verwerkt, maar gebruikt tot de fabricatie van oorlogstuig, dan moet er op eep be paald oogenblik onvermijdelijk een vacuüm ont staan. Voor dit tekort kan geen nieuwe invoer van grondstoffen plaats hebben, Crediet is er niet meer. En meer contanten laat het buitenland zich nu niet meer Ontfutselen. Dus stokt hier en daar de omloop van grondstoffen en fabrikaten. Dat begint men te merken, dezen winter. liet heeft lang geduurd, maar iedere volkshuishouding heeft een groote mate van veerkracht, zoodat het voorhanden zijn van een dergelijk vacuüm eerst wa eenigen tijd blijkt. Toen het bleek dat er voor Duitschland geen cent crediet meer te krygen was, heeft Schacht reeds daarvan de schuld op het buitenland gegooid. Dit was inderdaad buitengewoon onbeschaamd, maar zulke demagogie behoeft men den man niet kwalijk te nemen. Men nam aan, dat hij zelf wel beter wist, Erger wordt het, wanneer het blijkt dat Schacht inderdaad het Duitsche volk deze idee, dit wanbegrip, als iets serieus tracht to suggereeren. Onwillekeurig bekruipt den buiten staander het gevoel dat er een zondebok gevonden moet worden dien men den slechten toestand kan verwyten. De rede die Schacht op 29 October te Weimar gehouden heeft is geheel op deze zelfde melodie gecomponeerd. Het is het buitenland, en nog eens het buitenland, dat de oorzaak is van het lastig parket waarin de Duitsche volksluu'shouding ge raakt is. Het zijn de clearingmaatregelen, die niet schijnen te zijn genomen om de nadeelen van het achterwegeblijven der Duitsche betalingen te compenseeren, maar alleen maar zijn uitgevonden om Duitschland's export tot een nog lager peil te ? drukken. Het is de hebbelijkheid van het buiten land om voor zijn couponnetjes ook nog'betaling te eischen, die de Duitsche regeering zooveel last bezorgt. * * * Schacht is wel zoo vriendelijk om den wanhopig geworden buitënlandschen obligatiehouders dan maar voor een klein prijsje van hun stukken af te helpen. Dat is immers ook in hun belang. Dat hij deze stukken alleen kan afnemen tegen elders achtergehouden deviezen, dat neemt het buiten land den braven Schacht tot zijn groote verwonde ring kwalijk. Men bespeurt daar nu den druk van hét buiten land. Dat blijkt uit Schacht's rede overduidelijk. Beteeként de betuiging dat men een beschaafde levensstandaard wil handhaven on zich niet zal laten neerdrukken tot den levensstandaard val» een Chineeschen koelie, dat men tot hot inzicht komt dat het met dezen levensstandaard snel bergaf gaat? Dan zal ook deze benarde omstandig heid aan het mcedoogenloozc buitenland worden verweten. liet is als de'gefailleerde, die in den deurwaarder de oorzaak van zijn ellende /iet. K. PAG. 7 DE GROENE No. 2996 aanbod uit het betrokken land een, overwegenden invloed heeft. Wanneer bij dergelijke producten door over productie de prijs sterk gevallen is verdient het. natuurlijk de voorkeur om de concurrentie ouder de aanbieders minder dringend te maken en aldus de prijsvorming gelegenheid tot redres te geven. Voor de volkshuishouding van het uitvoerland betèekent dat tenvolle winst. Hier is niet alleen een relatief voordeel van dit systeem boven dat van subsidieering. doch een. absoluut voordeel. In ons land was daarvan do crisis in het bollenbedrijf tot op zekere hoogte een voorbeeld, in mindere mate gold hot voor df oierenproductie, terwijl ongetwijfeld nog andere producten in dat verband zijn to noemen als b.v. bepaalde groenten on een klein, deel tier zuivelproducten. Ware het mogelijk om het aanbod daarvan in Oen ha tul in houden on, daar een soort, monopolie te doen. ontstaan, dan zou de prijsvorming eu dus het nationaal inkomen uit dezen hoofde aanmerkelijk gunstiger kunnen /ijn. De door de regeering iu dozen getroffen steun maatregelen hobbfii teil det'h» al de/e ^trekking. De oorlogsjaren Wanneer uien dit vrau.ustuk bekijkt, dun ismen cteiicigd niet zijn gedachten terug te gaan naar de oorlogsjaren, die het instituut van de X.L'.M. in. het leven hebben geroepen. Hoewel destijds de opzet volkomen verschillend was en' de economi sche doeleinden van geheel anderen aard. is toch de gedachte: controle en centralisatie van den uit voer in het belang van de volkshuishoudina;. een. idee dat volkomen past in de opgemelde redenee ring. Wanneer men den export in n l:and zou bren gen, ware daarmee de concurrentie onder de aan bieders weggevaJlen, zoodat het uit voer instituut den hoogsten prijs zou kunnen bedingen die, gezien de concurrentie van elders en gezien de vraag stukken bereikbaar ware. Maar zulk een centraal export lichaam zou ook in andere gevallen nuttig kunnen zijn. Wanneer het niet mogelijk is de verkoopprijzen door de ge noemde methode te verhoogen en men door subsi die steun wil verleenen dan is dat organisatorisch veel gemakkelijker via, een centraal instituut dan aan individueele exporteurs. Waar onze mone taire politiek een algemeenen steun aan export zoowel van goederen als diensten steeds meer waar schijnlijk maakt, wijst ook dit in deze richting. Oentraliseering heeft hierbij het groote voordeel van gemakkelijke controle, eenvoudige organisa tie en administratie, en tenslotte mede in verband daarmee een geringere corruptiekans. Herleving van een crisisproduct De moeilijkheden voor den export handel liggen trouwens niet alleen op het gebied van de deplora bele ontvangsten. Van even groote beteekenis zijn de moeilijkheden om de vorderingen binnen te krijgen. Deviezenrestrictie in onze kooperslandeu is tot op zekere hoogte door clearing uit den weg te gaan. En op dat punt is dan ook al heel wat gedaan. Maar de exporteur is dan toch nog geenszins abso luut zeker van zijn geld. Wanneer de clearing niet voldoende oplevert zit hij met oninbare vorderin gen. De recente ervaring met het Sonderkonto ligt versch genoeg in het geheugen om dat jn, het licht te stellen. Op den duur zal natuurlijk de regeering ook in dat opzicht niet lijdelijk kunnen toezien. Het instellen van de clearing resp. het afsluiten van desbetreffende verdragen was al actief optre den, maar het zal verder moeten komen. De regee ring zal moeten zorgdragen, dat een herhaling van het Sonderkonto-drama voorkomen wordt. Het eenige. afdoende middel daartoe is den uitvoer te beperken tot het bedrag dat uit de clearing kan worden gedekt. Maar zooiets kan natuurlijk niet met potlood en lineaal gebeuren. Zoodat wij ons er maar op moeten voorbereiden dat binnen afzienbaren tijd dit ??crisisproduct her leven zal, zij het met geheel andere oogmerkenen handelend naar een andere ratio. NV ARHHEMSCHE HYPOTHEEKBANK Hyp. KAPITAAL BESCHIKBAAR DIRECTIE M? 5J.VANZWST-M?J.F.VERSTttVEH . ;3*W* ^=Xiatv .-. 'S