Historisch Archief 1877-1940
ifc
l
i .*
IK ZEG
OP- EN AANMERKINGEN
UIT ONZEN LEZERSKRING
D
Kaar aanleiding van het oprichten
eener Vereeniging vaar wuardevast geld
schrijft ons een econoom van professie:
K economische wetenschap in Nederland kan
zich geluk wensen. De belangstelling in de
economische problemen en 7elfs in, die. welke ?
tot de allermoeilijkste van liet vak behoren, is zo
zeer gegroeid dat honderden in den lande zich op de
eerste roep hebben aaneengesloten tot een vereni
ging, welke de gezamenlijke bestudering van een zeer
belangrijk economisch vtaagstuk ten doel heeft.
Al voor de vergadering, waarin tot oprichting zou
worden besloten, luidden xieh niet minder dan 'M(t
personen opgegeven, die allen met de onderteke
naars van de rondgezonden circulaire op goede
gronden overtuigd zijn van de noodzakelijkheid'
van wnurdevast geld en uilen mede willen werken
aan een ernstige en bezonken studie nopens de
wegen, die tot het vastgestelde «loei kunnen leiden.
Waar reeds voor de oprichting de toeloop zo groüt
was. kan men er zeker van zijn dat de Vereniging
voor waardevast geld eerlang een van de
bloeiendste wetenschappelijke genootschappen in den lande
/.al /.ijn.
l>e oprichting dezor vereniging is van belang.
«>(»k met betrekking tot de bestudering van vraag
stukken, die op het gebied van unde.ve wetenschap
pen liggen. Dat is mij nopr gisteren gebleken, toen
een vooraanstaand gynaecoloog mij opbelde en
mededeelde, dat hij. door het voorbeeld aangetrok
ken, besloten had een vereniging op te richten tot
bestudering van het vraagstuk van de pijnloze
partus zonder narcose. Hij was zeker dat honder
den met hem de stuclie zouden ondernemen en
noemde mij reeds de namen van een aantal
eersterangs ingenieurs, niet minder dan tien bedrijfs
leiders on zolfs ook een paar medici. De oprichtings
vergadering, zeide hij mij. zou vermoedelijk in het
Concertgebouw plaats vinden.
Of hij inderdaad hetzelfde succes zal oogsten als
de heren, die de Vereniging voor waardevast geld
in het leven hebben geroepen, valt echter te betwij
felen. Tussen de economie en de andere weten
schappen is immers een hemelsbreed verschil.
Allereerst heeft de econoniie het voorrecht popu
lair te zijn zodat zij overal en onder alle groepen
der bevolking haar beoefenaren telt. Bovendien is
het nu eenmaal zoo dat economische verschijnselen
en problemen beter dan de vraagstukken van
welke andere wetenschap ook zich ervoor lenen
om door een grote vereniging, waarvan het lid
maatschap voor een ieder open staat, tot in alle
diepte te worden behandeld. Dit geldt zelfs in
het bijzonder vóór de verschijnselen en vraagstuk
ken op het gebied van het. geld die, zoals algemeen
bekend is. bij uitstek eenvoudig zijn en daarom
gemakkelijk zonder al te veel voorafgaande studie
kunnen worden behandeld.
Daarbij komt dan nog dat de Vereniging voor
waaidevast geld een doel nastreeft, de stabiliteit van
de algemene prijsstand, aan welks juistheid toch
onmogelijk iemand ter wereld twijfelen kan. Nu
ja, onder de vakeconomen zijn er vele, onder wie
mannen met wereldreputatie, die hierover enigs
zins anders denken. Zelfn Prof. Verrijn Stuart Jr.,
die 20 October ter vergadering nog ze kracl.tig
de vaan van het stabiele 'prijsniveau heeft ge
zwaaid, heeft nog slechts enkele maanden geleden
in een door hem geschreven artikel toegegeven,
dat een werkelijk goede geldpolitiek allesbehalve
op .stabiliteit van de algemeene prijsstand behoort
te zijn gericht. Intussen, de vereniging heeft
besloten voor een vast prijsniveau te strijden en
daarmee is natuurlijk het wetenschappelijke pleit
beslecht. Een vraagstuk blijft nog slechts de weg
waarlangs voor de stabiliteit van de prijsstand
zal worden gezorgd. Maar ook dit probleem zal
GRAND HOTEL LES AVANTS
1000 M. boven MONTREUX (Zwitserland)
MODERN FAMILIE- EN SPORT-HOTEL
IN HET MOOISTE SKIGEBIED.
ALLE TAKKEN VAN WINTERSPORT
EIGEN IJSBAAN - HUISORKEST
MATIGE PRIJZEN - DIRECTIE: A. SCHMID
70
BIJZONDERE AANBEVELING:
ONZER GASTEN KOMEN STEEDS TERUG
met zoveel hulp ongetwijfeld wel tot oplossing
worden gebracht.
Kn tei< slptte. De waardevastheid van het geld
het probleem is natuurlijk heel belangrijk maar
och. het dringt niet en zou desnoods ook zonder
vereniging voorwerp van studie kunnen xijn.
Maar wat wel dringt, dit is de devaluatie van de
gulden. Kn daarvoor is een vereniging met heel
veel ledtin, die allen kraclitig mede werken om het
doel te pre>pageeren, natuurlijk bij uitstek geschikt.
Over elut noastb ij liggende doel wordt in de naam
van de vereniging weliswaar gezwegen muar
dat is tact. Wie is er nu niet liever liel van een
Vereniging voor waardevast ^eld dan van een,
die er botweg heet: Omlaag met ele gulden !
De opname ran bovenstaand schrijven ia vertraagd
omdat icij het i-ernt ter kotnittneining hebben toege
zonden aan een lid r<|» de Vereen iging voor
tcaarderatit gel1.', wiens antwoord tt'ij hier met de
ttlotopmerking van den inzender talen volgen.
liet lid ran de- 'l'creeniijin'j voor ivaardevaxt geld
Hchrljft anti:
Antwoord aan den econoom van professie
HOKVKK1» Wiiardeering men ook votir boven
staande, indeixlaad zeer g-estige uiteen
zetting kan gevoelen, toch komt het ons
vetendat hierb'j de kern van de zaak niet wordt geraakt.
De schuld ligt aan twee kanten. 3fen moet wel
toegeven dat de schijn gewekt womt (door
emverstanligo uitlatingen van sommigen wier namen
b'j ele oprichting genoemd zijn) als zou de
Vereemiging voor Waardevast Geld een gecamoufleerde
partij van inflationisten zijn.
Heter ware "geweest een vereeniging op te richten
tot bestudeering van het probleem van Avaardevast
ge*ld. Dat zou een juistere formuleering zijn. liet
gaat immers om een Wetenschappelijk onderzoek.
En wel van een zuiver abstracte aangelegenheid.
Men zou studiebeurzen beschikbaar kunnen stellen.
economisten van naam onderzoekingen in het
buitenland (bv. Amerika) kunnen opdragen en
zoet meer. liet is den inzender toegegeven, dat
het debatteervn en polemiaecren over een dergelijk
wetenschappelijk onderwerp' natuurlijk slechts
tusschen vakgeleerden kan geschieden.
Niet. over het wetenschappelijk probleem van
het waardevdst geld. maar over concretere zaken
zijn gedachtcmvissMing, openhartige bespreking.
publicaties hard noodig. Maar waarover? Hier is
beperking noodig. Op dit oogenblik praat iedereen,
praten ze allemaal door elkaar zonder geheel los
van elkaar staande begrippen als icaardevitst geld.
prijsgeven van gouden standaard, inflatie, devaluatie
te scheiden. Al deze begrippen hebben weinig
of niets met elkander témaken. In de weten
schappelijke wereld trachten verder belanghebbenden
hun stem te laten hooren. Geïnteresseerde expor
teurs mogen natuurlijk hun opinie verdedigen.
.maar die mag niet het etiket van objectieve
AVetenschappelijkheid dragen. Intusschen wordt
dit alles in de hand gewerkt, doordat ,,van officieelu
zijde" over de beteekenis van het geld vraagstuk
angstvallig wordt gezwegen. Zwijgen is nog geen
goud. zwijgen is in onzen tijd een gevaarlijke
politiek. Tfatuurlijk ligt het niet op den weg van
den president der Nederlandsche J3ank om zich in
het debat te mengen, maar officieele instanties,
en zelfs de Bank, bezitten spreekbuizen te over.
Wie niet heelcmaal vreemdeling op het terrein
der economie is, weet dat men hier met een pro
bleem te doen heeft, waarmede de vakwetenschap
zelve reeds groote moeite heeft en waarover wie
daarbuiten staat uiteraard nauwelijks een oordeel
hebben kan. Maar is het zoo ook met de questie
dor devaluatie? Geenszins. Hier hebben wij met
een vraag van practische politiek te doen, waarover
wel degelijk openlijk gedebatteerd kan wrreien
en zelfs behoort te, wordon. .
Maar vóórdat men tot officieele debatten over
gaat, moet liet tot zuiverder onderscheid der ver
warde begrippen komen. Vele leden van onze Ver
eeniging voor waardevasV K<?»d zijn overtuigd dat
devaluatie een voorwaarde is om tot verbetering
geraken. Wie van andere meening is of gelooft
dat démonetaire diagnose onjuist is of de mone
taire therapie ondeugdelijk, kan. zoo hij wil,
zijn argumenten tegenover de onze stellen.
Du ehoc des opinions jaillit la vent*.
LID DER VKUEEXillIXi!
PAG. 10 DE GROENE Na. 2996
HERFST, «n
WINTER.
REIZEN
""MADEIRA"
RONDREIZEN van 20 tot 33 DAGEN
WEST-I N Dl E
RONDREIZEN van 37 tot 54 DAGEN
NEW-YORK
VIA WEST.INDIE EN MIAMI
RONDREIZEN van 46 tot 03 DAGEN
PRIJZEN U KLASSE, .olUi inb*gr«D«n
R£SP.. F 205... 485.. - 720.. «n Koog.r
KON. NED. STOOMKOOT Mij n.v. A'D AM
Tij d ge noot e n
Teekening voor de Groene" door Ch. Roelofsr
Hierop heeft tic eerste inzender ten slot (c gean ?
woord :
De opmerkingen van het lid van de verenigii ?
brengen ons in elk geval iets nader. Als de ander.'
leden het niet hem eens zijn, weten wij tenmiast,.
dat de openbare discussies zich niet met zuil ??
diepzinnige» problemen zullen bezighouden n >
waarvan de naam der veeeniging gewaagt, do. h
alleen met een bepaalde vraag van
Nederland-tgeldpe»litiek. Of een openbare bespreking ze!;*
over zulk een concrete vraag de waarheid z?"
zeer ten goede zal komen, als het lid van de
v«:?eniging schijnt te verwachten, weet ik niet. Xek i
is het dat de z.g. devaluatie thans in ons land o u
publieke questie is geworden en dat voor- en
teg«"istanders nu beide hun argumenten tegenover elkit n
moeten plaatsen. Misschien wil ook de reduct !??
van de (Jroene een paar van haar kolommen hi'
voor besi'hikbiuir stellen i*
ECONOOM.
De Nazi's zijn an allem Schul'-"
Aan de redactie van De Clroenc.
Mijne Hoeren,
Amsterdam, 30 O- .
TOT mijn groote verwondering las ik in
uwblad, dat er nog steeds personen zijn; d1-.
niettegenstaande zij zich na de gebeurt
nissen van 30 Juni en "25 Juli toch hadden kunn> u
overtuigen van de ongehoorde politieke misdad* u
waartoe onze Oosterburen in staat zyn, het
vo'»Hitler-Duitschland opnemen. Zoolang niet v<
lkomen bewezen is, dat Duitschland debet is au u
den afschuwelijken moord te Marseille, zou ik
geen beschuldigingen willen uiten, maar ik z»ni
de personen, die dit zoo grif ontkennen. t"t
nadenken willf-n stemmen met de
volgen»!»vragen:
Is het hun wel bekend,'dat een zuster vim
Kwaternik gehuwd is ,inet een der meest op den
voorgrond tredende persoonlijkheden van Hitle: ?
Duitschland ? En dat de Nazi-autoriteiten, ondanl s
LADY CROONER
Dit is de eerste van een serie teekeningen van Ch. Roelofsz over Tijdgenooten"'.
die in de volgende nummers zal worden voortgezet.
herhaald aandringen van Joego-Slavië, noch
Kwaternik uit het land gezet, noch de uitgave
van ,,Nesawisna Hrwatschka Drzava" stopgezet
hebben (een te Berlijn verschijnend revolutionnair
Kroatisch blad)? Dat Kwaternik echter vier dagen
vóór den.moord op Barthou en Koning .Vlexander
(let op mijn volgorde der slachtoffers) plotseling
Berlijn verliet, om zooals reeds bekend word onder
den naam Kramer in Frankrijk op te duiken ?
Het spijt mij dit stuk door andere werkzaam
heden eerst zoo laat bij u in te kunnen leveren.
doch ik hoop dat u het alsnog in uw editie van
3 November op zult kunnen nemen. Bij voorbaat
mijn dank. Hoogachtend,
P. FEENSTRA Jr.
Schcreningen. 30 OcMics '
Mijne Iteeren,
Ik vestig uwe aandacht op het feit. dat in het
door u gesignaleerde Hetz-blad, de Xesawisna.
onder de Kroatische opstandelingen" een syste
matische anti-sem'itische campagne wordt gevoerd,
iets dat vroeger in Jougoslaviëniet voorkwam.
(Je behoeft u dus niot te verwonderen over uw
ontdekking, wie daar eigenlijk achter zitten.
W. URBAX
Goudbloc
PASTE in het kader van uwe beschouwingen
..Nieuwe pogingen van het goxidbloc" niet
te rekenen met de waarschijnlijkheid dat
Duitschland als afnemer van. Nederland c.«i- als
leverancier voor een '.groot gedeelte dreigt weg te
vallen, zoodat het van. vooruitziende politiek
zou getuigen, ons voor het equivalent in de eerste
plaats naar het goudbloc te oriïnteereii ?
(?rollingen. Z. VAN DEN BKIUilf.
Moddernianlaan 30
Inzendingen voor deze rubriek Ikzeg" worden
gaarne van onze lezers ingewacht aan het Secre
tariaat van De Groene
Amsterdammer".^Keizersgracht 355, Amsterdam-C. Zij worden, voor zoover
de beschikbare ruimte toelaat, in het [eerst
volgend nummer geplaatst, mits de copy uiterlijk
Dinsdagmorgen Is ontvangen.
Niet geplaatste bijdragen worden alleen dan
teruggezonden, wanneer het benoodigde porto
voor terugzending is bijgevoegd.
Een eigenaardige enquête
DE Redactie ,.Kunst en letteren" van het
Vaderland heeft een aantal vooraanst«ande
figuren in de Neder), en Vlaamsche letter
kundige wereld verzocht de volgende twee vragen
zooveel mogelijk niet redenen omkleed te willen
beantwooi den. .
I. Zijn er volgens uw inzicht in de Ned. litteratuur
Hchrijrcr» of boeken, ten aanzien waaraan gij meent
te mogen conntalcercn, dat zij stelselmatig oveis» hat.
worden ?
II. Zijn er volgens uw inzicht in de Ned. litteratuur
nchrijrcrs o/ boeken, ten aanzien waarvan gij meent
te mogen conxlatceren, dat zij stelselmatig ord:,«i K< Irit
worden? ..."'?.'
Op zuhzelf zijn dit ongetwijfeld zeer
inteivssanle vragen c-n de antwpoïden zullen het ook
kunnen wezen, indien ze.... gegeven wolden.
Want wij vreezen, dat, hoe goed dit^ pogen van
het Vaderland ook moge bedoeld zijn, om meer
klaaiheid te brengen in het Waai de-oni deel over
boeken, het resultaat der enquête niettemin maar
PAG. II DE GROENE No. 2996
bijster weinig om het lijf zal hebbcu en wij gronden
deze meening op d<> ervaring, welke een Fransch
tijdschrift bereid» in een analoge enqiu'te opdeed.
Wat was in Frankrijk en wat zal waarschijnlijk
ook hier het geval zyn?
l)it, dat het overgroot e meerend»-*-! der voor
aanstaande figuren in de letterkundige wereld er
hartelijk voor zal passen eenerzijds om als
,,denouciuleur" van gei:suipeeid<' reputaties op tv
trtden, terwijl h-.'t anderzijds maar moeilijk in
beweging zal te brengen zijn om een lans te breken
voor de stelselmatig <>i:ders» hatte s» hrijvers en
boeken.
Men verlieze niet uit het oog. dat het een drom
mels gevaarlijk werkje is voor iemand, die zelf
schrijver is en dus behoefte he-tft aan een zoo
groot mogelijke waai deering voor zijn werk, om
daar maar eens eventj<s de zwakh« den van een
stelselmatig oveist hattt-n auteur en bij gevolgde
onbetrouwbaarheid van.de recensenten, die voor
die overschatting verantwoordelijk zijn. aan de
kaak te stellen.
Immers diezelfde aan de kaak gestelde recen
senten zullen straks ooidcelen over des
,.denonciateurs" eigen werk en wee dan het arme gebeente
van dien laatste.
Hetzelfde ge'dt natuurlijk bij het in de bres
springen voor de stelselmatig ondersihatte boeken
en schrijvers.
Want een stelselmatige over- of onder-schatting
houdt in een opzettelijke, dus van objectieve
eerlijkhe'd gespeende waai deering of afkeuring, en
een bevestiger.de beantwooi ding der vragen
beteekent dan ook niets mir.der dan e«-ii veroor
deeling der toonaangevende Critiek.
Een zwak punt in de redigeering der trestelde
vragen is overigens dit: dat niet blijkt of men met
die over- of onderschatting bcd»elt die der recen
senten of die van het publiek.
Want dat is om den d' ommel niet alt ijel hetzelfde.
Soms doen de recensenten wanhopig»' pogingen
om de sihoonhedcn van ee-n boek toch zoo over
tuigend mogelijk te e'-taleeren. zonder dat het
nochtans lukt de publieke belangstelling «-r warm,
voor te maken; een ar.dere maal putten de recen
senten zich uit in smalende invectieven om el»'
nietswaardipheid van het schrijfsel vooral duidelijk
te de»monstreeren en ..eltsalnie-ttt-min" grijpt het
lezende publiek dan tot h met zoo'n gi-aaurte naar
het gesmaalde product, el'it de-drukken elkaar met
een verbijsterende snelheid -opveilgen.
Maar zeker, in het algemeen loopt hét publiek
niet onwillig aan den leiband van de recensen
ten, al leest het veel liever scheld-recensies dan
waai eleerende en opbouwende critieken: een
sche!dpartij pleegt nu eenmaal veel boeie'ixd»1!1 te
zijn dan een lofprediking.
Ten slotte: wat is eigenlijke het nut e n de waarde
van een recensie?
Ach .ein Xarr wart et auf Antwort !"
De ideale recensent ! Bestaat die ?
Men plaatse maar eens de vergende adverte-ntie
en zie wat er op komt.
(ievraagd: ccn re'elsijdig'kitnutzinni'j nntt-'ikkcld
recensent, bereid en in staat tot het Ie reren van
volkomen objectieve -besprekingen, (ieiiad-igden. utni/cn
niet lijden tnin scljorerai-hatting. geen' lust hebben
ran humeurigheid :sij mogen i-oorts niet in finantleéle
relatie ataiin niet den uitgever van het te bespreken
boek. noch speciale tint i' of ftytnimthieïn koesteren icn
opziehte'tier te behandelen auteur» en:, en;.
Wij wenschen intusschen het Vaelerlanil veel
succes me-t deze voor oivs land,iniedor geval nieuwe
soort enquête en wachten met spanning de resul
taten ei van af. . A. 11. VAX DK1* FEEN.
Warme
ulsters
den Haag Gr«mM»rkt 24
i'.-:
il'
l!