DE KRANT" Wereld-in-zakformaat O.M do twualf uur gunt do kran» iu do bus. twee maal por etnuuil krijgen we d- wereld in-yaikfoimaat thuis. /<>s uur 's mor gens brouwt 0011 krant on jongen hot ochtendblad en zes uur 's avonds brengt een krant onjongon hot avond blad. We kennen dozen jongen. die de weroldfilm cip de vloermat deponeert, aan den klik van do bus. zooals we de por.t kennen aan liet belletje, dat niet meer aandacht vraagt dan een automatisch seintje voor een vast nummer van bat dagelijksch menu, hetwelk een mensch consumeert zonder ziuh te verslikken. Totdat plotseling zijn aandacht wordt gescherpt door een lacune. Het fonds, dat hem interesseert heeft een ver minkte noteering, en daar een ..abonné" altijd gelijk heeft, schrijft hij een boos briefje, waarin met opzegging gedreigd wordt, als. . . . Ja, als de aboimézich eens reken schap gaf van het kwetsbaar product' dat ..krant" heet ! Niet dat hij er minder veeleisehend om zou me. eten zijn, want hij blijve het troetelkind in het zonderlinge huishouden, dat van krantenjongen tot krantenkoning, van machine tot mensch en van vulpen tut radiograf isi h beeld, beheerscht wordt door Tempo. De wereld-in-zakformaat is als snelprojectie veel interessanter dan do wereld zelf. liet jom-nalistieke oog schift de beweging en het noviini uit de sclxablone van alledaagsche stoffage, of gebruikt slechts de accenten, die het nieuwsgeval kleuren. De lieve lentezon lacht sinds de dagen van Venus alle paartjes toe en dat is erg prett Ig voor de twee geliefden, maar een beet je katterig voor nuchterlingon. De journalist laat deze zaligheid dus zwijgend passeeren, maar hij zal de lieve zon wel laten schijnen in de wrecde tegenstelling van een spelend kind, waaraan de kidnapper zirh ver grijpt. Hier schrijnt de lach in het gewonde moederhart , hier vullen vrou we noogen zich met tranen. ?W» «J* rTT. Sensatio-' Niet d<- jouru'tlist iok. ttiiutr Ivt leven is soi^iiitionool. zoolang monscholijk sentiment reageert. Een journalist, dio slechts voorname dor heid wil zien is een beunhaas of oen leugenaar. Do waarachtige journalist schift dus. naar artistieke ingeving, de feiten die de levenssléur stremmen of versnellen on voorzoovi-r zijn con ceptie, in het gangbaar publiciteitsfatsOen niet past, is er een redactio neel bureau, dat schaaft en toetst aan de moraal van het lezend publiek. Wee den reporter en wee den abonn die in den greep vallen van een bxu-eaucratisme, dat reportage niet proeft en de publieke stemming niet verstaat. Geen ambtenaar, maar een psycholoog is hier op zijn plaats. iemand, zelf niet vrij van reporterssmetten en met een levenswijsheid, die schijnprotesten voor een gehuicheld fatsoen weet te onderkennen van de snaren, die in het menschelijk gemoed altijd aanslaan, zoolang niet alleen koel verstand, maar ook een warm hart meespreekt. Het leven is te sterk en te eerlijk om in drogrede of valseh sentiment te misleiden. Met het hart voor de Krant" DA AH hebben we dus de zwervende en de brandpunt-journalist, en we zitten meteen in de redactioneele keuken, waar het vroolijk. haastig en een beetje slordig toegaat. Journa listen zijn nu eenmaal geen kantoor bedienden, wier werk langs propere liniaaltjes met machinaal geslepen puntjes getrokken wordt. Niet alle geschreven desillusie ? ou dat kwantum is groot, want het schiftingsproces schaaft meters-lange krullen komt netjes in de prullemanden terecht. En niet alle asch van doorbrande, inspiratie de sigaret is des 'lagschrijvers stimuleerende injectie valt ordentelijk in daarvoor bestemde aschbakjes. Slechts in sfeer kan met het hart worden en hartelooze l ^ :, t.,-^' ji;^rvWj:rr ? --^jf: A. HELDRfNG (A/gemeen Hcndclsblad) F. H. ]. HOLDERT (Telegraaf) H. N/JGH (Nieuwe Rotterdam j copie is waardeloos. Het is al erg genoeg dat de journalistieke keuken in het dagbladbedrijf gekneld ligt in een technisch apparaat, maar dat is noodzakelijk. Met wat menschenkennis en begrip voor het karakter van het werk, valt voldoende reke ning te houden met de eischen van een omgeving, waarin Sentiment, Spcxirzin en Snelheid in vlotte har monie h°t journalistiek product leveren, dat de krant onder de massa doet leven. ..De Krant"! Voer de krant buigt alles, zegt de directeur en hij smijt de ,.vriend jes" die zakelijke prullen zijn, uit zijn zaak. De krant eischt abonné's. pro testeert de administratie als redactioneele openhartigheid een stroom bedankjes kost. Zonder advertenties geen krant, betoogt de afdeeling reclame, als principieele overwegingen een remmende invloed hebben. Do krant moet op tijd sluiten, zooals wij op tijd schaften, argumen teert de Ketterij als nieuwsijver de perken te buiten gaat. De krart zal draaien, onder streept de drukker als de zetterij door de schuld van do redactie te laat is. Wij zullen het nieuws verbieden op ongelegen tijden binnen te komen, repliceert de redactie, die slechts de krant wil dienen. * l Nederlandsche Dagbladdirecteurs De krant moet de treinen halen, popelt de expeditie en scheldt op alle instanties die de krant mishandelen. En zij krijgt gelijk, omdat zij de ,,abonné" bedient, die immers altijd gelijk heeft. De krant leve !, is de laatste snik van den journalist. De krant leve en veizwelge ons allen in het meedoogenlooze tempo, dat menschen en afdeelingen doet zwoegen en botsan in razernij om ,,de- krant" bij dag en bij nacht, als onaantast bare nheid te scheppen. De Smeltkroes KEERKN we terug tot de, redactio neele smeltkroes, waar telegram men, radioberichten en telr-foon-calls uit alle deéleh der wereld in diverse toonaarden om den voorrang strijden. waar honderden foto's om een keuze roepen voor de momenten van den dag, waar de reportage haar doorleefde producten inlevert, waar honderden binnenlandsche correspondenten zoo langdradig mogelijk per regel betaald trachten te worden, waar de brave vaderlandsch.3 pers in dit opzicht eensgezind smeekt om geciteerd en niet om begapt te worden, waar de kwartjesvinders komen met daveren de primeurs die aftandsche leugens blijken te zijn, waar ingezonden-stukken-schrijvers tientallen openbare dreigbrieven deponeeren, omdat het de schuld van de krant is, dat zij een slechte nachtrust genieten, de fiscus zoo hebzuchtig blijft of de waterkraan dol ia geloopen, en waar, in serene kalmte, de traditioneele bezoeker" verschijnt om zich plechtig te laten aandienen minstens bij de hoofd redactie teneinde omstandig advies te vragen in een pijnlijke situatie tusschen de dochter des huizes en een papegaai die zich versproken heeft. waaruit alleen de alwetende krant redding kan brengen.... Gooi deze dagelijksche vracht van den journalistieken mallemolen over een vijftigtal redactietafels van den vasten staf uit, met de opdracht dat zij op de minuut onze treinen rijden immers weer keurig op tijd J ook weer schoon zullen zijn. En ver wonder u dan niet, dat het hier eenigszins vlot" toegaat en dat het aan de aschbakken en prullemanden moet liggen als zij het tempo niet altijd even accuraat bijhouden. Dat weg werken geschiedt in straffe concen tratie, naar gedecentraliseerd systeem. Buitenland, binnenland, financiën, foto, kunst, wetenschap, (.nderwijs. landbouw, kerk, sport en reportage, zijn de federatieve kringen, die in de redactioneele ,,make-up" een trech ter vinden. Want de krant zal im mers een nheid zijn en niet een toe vallig samenraapsel van afdeelingschauvinismo. O, er zijn kranten waarin de ru brieken nog 'heilige huisjes zijn, waarin, het beste nieuws van den Y. G. VAN DER VEEN :ourant) , \ (Arbeiderspers) dag onder het plechtig cliché-hoofdje ..Van den Ouden Boer" ergens op pagina 113 onder een hooischelf van oud kippenvoer is weggedrukt. Dat zal bijv. het bericht zijn waarin het ministerie Mosterd in 1950 het ppkruid voor gewied ver klaart, en aangezien dit landbouw is en de Oude Boer nooit uitgcwiedewauweld zal zijn. blijft dit het terrein des Ouden Boers.... Maar zoo maakt men geen moderne krant, waarin het nieuwselement in i iet front van de publieke belangstel ling staat, onverschillig wie en wat liet raakt, of het striemt of streelt, de harde of de gewenschte waarheid brengt. Nieuws is nieuws on de mensch is nieuwty/iertr/. En daarom zullen zij elkaar altijd vinden op pagina 1. Du n ! Men moet de ongenaakbare felheid beluisteren, waarmede een ras-opma ker ,,de n" in den redactioneelen chaos stelt. Als een gier aast hij op de sappige kluiven, die egoïstische ,,col lega's" onder een beten grijns van onnoozelheid trachten weg te moffe len. Maar aan zijn koppensnellersblik ontgaat geen grau w-geregeld stuk buit. Hij gritst ze weg, de brokken dramatische kracht, de fonkelende juweeltjes van sentiment en de rillinkjes van een vochtig oog en een weggeslikte huilkramp. En hij maakt z'n n, en hij kopt z'n n en hij smijt z'n ,én als een brandende fakkel van menschelijk Geluk en Leed in de duistere massa, die zich warmt en Kchvpeit aan de ensatie des Levens. Koppen en hoofden HIJ kopt en zij koppen allemaal. d.w.z. zij resulteeren het bericht in kreten n seinen, die het hoe, wat en waarom in een enkelen oogopslag geven. Een jagende wereld oriënteert zich in tram, trein of auto op-de koppen en als die wat te zeggen heb ben zalÉde geïnteresseerde ook den tijd vinden voor de lectuur. Er zijn koppensnellers, die niet schrijven kunnen en er zijn schrij vers die alleen iets voor hun eigen kop voelen. Dit is in de journalistiek een gevaarlijk sentiment. Generaals van de Groote Revolutie hadden ook geen tijd aan de guillotine te denken en daarom sloegen zij in prachtig lan snel en feilloos toe. Beseft ge nu welk lijfsbehoud er uit de koppen grijnst die u in de bruisende kranten zee tot bakens dienon 'i Zoo laadt de redactie "s morgens, 's middags, 's avonds en 's nachts, in naam van haar strijdbaar hoofd, buizenpostpatronèn met gekopte be richten en houdt de zetterij onder vuur, die het is begrijpelijk door dit contact in een stemming verkeert) welke, al is zij dan niet altijd strijd lustig, toch prikkelbaar mag heeten. Het strijdbaar hoofd. Er zijn bekende en onbekende hoofdredacteuren. Gesoigneerde figu ren in de uitgaande wereld, die het zeilde feestartikel op honderd manie ren kunnen zeggen, geziene ornamen ten in schouwburg, vergaderzaal en aan het diner, beminnelijk en bemind, door velen gekend en door weinigen erkend. Er zijn ook onbekende hoofdredacteuren, die het vak verstaan, ver'/Avegon grootheden in de parade der ijdelheid. De groote massa ziet en hoort hen niet, maar /.e spreekt de gedachte uit die de Onbekende dooi de krant suggereert en deze voert tot daden die revoluties ontketent en reputaties vernielt. Want de hoofd redacteur dirigeert niet alleen het nieuws, maar bepaalt ook de meening van de krant. Deze stille kracht is voor de redactiestaf den vaak bestre den, maar onbetwist erkenden mees ter. Hij is n van de ..jongens". Hij kent de mentaliteit en weet van ieder welk schroefje er los zit. Zijn er te veel op den loop, dan is de patiënt al even onbruikbaar als wanneer ze allemaal vast zitten, want een volslagen gek is evenmin een journalist als het nor maal gemiddelde van het menschelijk product. Een klein beetje geschift, een minnetje aan logica en een plusje aan sentiment, dat is het recept. Het ab normale van den meester is dan, dat hij de Meester is die in een geschift proces de strenge logica betracht. En is het niet zeer logisdi op hot ver keerde moment je neus te snuiten. omdat je iets moet laten passeeren dat in normale vei houdingen ontoe laatbaar is? Tusschen directeur en hoofdredac teur weeft zich de ziel van het or gaan, dat naar veler persoonlijk begrip geen ziel heeft. En toch dwingt in die gedrukte kolommen iets van een fascineerende kracht die je grijpt en meesleurt. Spitsuur NOG een uur, en Laatste Nieuws zal sluiten. Het bombardement der redactioneele patronen neemt in he vigheid toe en wordt in mitrailleurtempo door de zetmachmes beant woord. En terwijl meters 'copie tot kilogrammen loodregels worden ver werkt, concentreeren redactie en zet terij zich op de stalen ramen waarin de pagina's van de krant worden opge bouwd. De ad vertent ie vormen zijn reeds weggewerkt. Thans brullen dui zenden abonné's om geestelijk voedsel. Vrouwen en kinderen gaan voor ! Weg dat modegezwam en dat kleuter geleuter. Nog niet vel? Hier. familieberichten en wat landbouwgemekker. Telang? Laat-es-kijke: ..Na een opge wekt debat. ...." Geen debat, er wordt ?al veel te veel.gepraat. «Sluit die ver gadering en sluit je vorm zonder d.^bat. Kunst opschieten ! Ik heb nog een begrafenis. Inderdaad ,.laatste nieuws". Hou je pagina vroolijk.... Ook tegraven doet men in stijl. Sport, je bent te laat. Mijn veldloop is nog niet binnen. Moeten ze maar harder loopen ! Misschien halen ze Laatste Nieuws. Zoo maakt rnen rubrieken pasklaar en trekt wissels op l^aatste Nieuws, die voorloopig op-zicht blijven circuleeren. Hier ziet men tevens hoe de krant over alle linies wordt gekapt, omdat overproductie ook de wereld in-zakformaat loodzwaar drukt. Waar is de optimist, die ook in dit opzicht nog aan een copie-tekort gelooft ? Niet- wat or-in meet, maar wat er-uit blijit, baa,rt de dagelijksche zorgen. Met tranen in de oogen zien gedupeer de redacteuren vorm na vorm met een verlaten smplus afleveren aan de techniek, die van platte loodylakken, exacte indrukken maakt op soepel zacht karton' en uit buigzaam papier de half-cirkelvormige loodplaten tcruggiet. Twee maal een halve cirkel om sluit een perscylinder, en terwijl de zet terij de vormproductie voortzet, wordt de rotatie-reus ter drukkerij geladen. De n. do primaire niemvspagina, is binnen, d.w.z. dat er nog slechts twee vormen zullen volgen. laatste Nieuw» en do HoHrs. I^aat.ste Nieuws, waar alle wissels thans gepresenteerd worden, verstrikt in kiioi.pspaiining van onmisbare evenementen, die in de laatste minuut in onwrikbare ruimte geperst moeten worden. Genöve geladen -- Mijn veld loop! -?Mussolirii contra Hitler Surséance van betaling Oliën en vet ten?Vliegramp in Engeland Een drieling Malle Gevallen enz. enz. enz. Koppen dicht! En we moeten juist koppen maken. ... ? Koppen kappen ! Kunst er-in, m Sport er-uit; Ze zijn juist binnen.... En ze blijven er buiten ! MUHSOl mi opent; hier die vliegramp, drieling en surséance. Zet ze in olie en vet. (Jeen malle gevallen, het is zoo mal ge noeg. Op maat en sluiten ! De knoop' ontwarrelfc en sputtert aan stukken, en terwijl'50 schoone redactioneele tafels in de krinkeling van een versche sigaret herademen. gaat over de zettery'de laatste alarmkreet Beurs!" Twee honderd oogen en twee hondeid hand«-n ontleden en verknippen de blauwe boursfladders om in do laatste tien minuten een cijfer- en breiikenluwine te versteken. Do ge achte abonnu van het booze briolj»aanvaarde ? niet als verontschul diging maar als verklaring dat een verminking hier menschelijk is. D«onvorbiddelijko groote wijzer loept andermaul ..Beurs !" Af of niet-af. aan vorm!" En rijkdom en ruïne. hoop en teleurstelling, uitkomst en marteling sluiten als een cijtVr-mczaïok ineen. De allerlaatste vorm is gesloten en de laatste halve loodcirkel wordt ge goten om H. M. De Per* het laatste? offer te brengen, dat in de combinatio inkt-papier-lood de actoorden schept voor de 'uit loeiende zegezang dei Machine, die in snelheid, zouder speurzin en zonder sentiment, de materiëele krant bij honderdduizenden produceert. Alles klaar? Nu mèg het.... Een druk op de knop en het -ideaal van eer ingescha keld intellect wordt werkelijkheid. Draaien!" De wereld-in-zakformaat draait en de groote wereld draait in haar wervelwinden mee.... PRESTO A/s blanco papier in den greep van een verslindend rotatiemonster. . \ f '' / .X» ?at) J ???'. 's : »;?' De Krontcnfobrifk PAG. IS DE GROENE No. 2996