D E l G O N O M l S C H E VOORUITGANG J. Saw l cki Handelsauachébij de Poolsche Legatie te Den Haag TKX einde de economische ontwikkeling van Polen te begrijpen, moot men erniin denken onder welke drukkende oneenigheden het eenheiè'slevei1. begon van dit latul.dat gcduieii.de honderd jaar aan stukken is getrokken en deel hoeft uitgemaakt van vreemde nationale en economische organismen. Toen de verschillende deelen van het land ?hei-eenigd waren, moest er in den eeonomistheu toestand der onderdeelen een zekere samenhang worden gebracht. "Deze taak. hoe moeilijk en ingewikkeld op zichzelf ook. was nog slechts een deel van het Poolsche piobleem'. Het Oosten van het land was het tooneel van -/.waven strijd geweest, en de gevolgen, hiervan lagen als een looden last op het land: duizenden totaal ver woeste gebouwen, de ineenstorting van het' transportsysteem door beschadiging van den onderbouw der spoorwegen, opgeblazen bruggen; gebrek aai», lollend maUricel en locomotieven. totale afwezigheid van ruwe grondstoffen, ver woesting van een groot e hoeveelheid g« wassen en. maehineiicei». Om nog te v.wijgi n van het gebrek jian een nationaal munt stelsel, kapitaal en ereilieten. Kr weid geen oorlogsschadevergoeding betaald aan het land - in zijn pogingen tot wederopbouw kon het alken, rekenen op zijn eigen herstelkrachten. Polen ging hard aan het werk. In een paar jaar na een aantal moeilijkheden en na harden strijd was het proces van reconstructie en economisch herstel van het land -voltooid. Ken krachtige na tionale munt werd vastgesteld, het budget in evenwicht gebracht, de industiie herbouwd en in werking gebracht; het spooiwegstelsel was niet alleen voldoende voor de behoeften van het land zelf. maar werd erker.d als een van de beste georga niseerde in Europa tot op lieden ten. dage. luchtlijnen verbinden de voornaamste steden van^lu, land en schepen onder P<i£lsche vlag bevaren d. verste zeeën. Het land begon op den. weg naar zijeconomischen vooi uitgang. * * In de eerste plaats is een. landbouwend Pol»" industrie-staat geworden en in een belangrijk mate leverancier van zijn landbouwende burci; Polen's export is thans belangrijk, wat betref landbouwpioducten en levende have. bacon, ham zaden en groenten en allerlei producten in blik ei conserven. Ook is Polen's' industrieele ontwikkeling een voorbeeld van de vitaliteit van het land. liet laagste punt van de depressie is in Polen 1033. in d»tweede helft van het jaar, geweest en thans is het land op weg naar zijn economisch herstel. Polen beslaat de vijfde plaats in de wereld als een steenkool produceerende staat. Steenkool is een van de belangrijkste onderdeelen van zijn export. Het kolendistiiet van het land ligt in het A'er ontwikkelde industrieele Opp* r-Silezië, het. centrum van Polen's ,.zware industrie". Om den export van dit belangrijke artikel te vergemakke lijken is een nieuwe spociweg gebouwd, slechts kort geleden voltooid, die Opper-Sileziëverbindt Inet de nieuwe haven Gdynia. Een groot gedeelte van do economische consoli datie en ontwikkeling van het land is te dardcen aan het vertrouwen in de regeering. haar econo mische politiek en niet minder in de kracht en, soliditeit van de nationale munt. Het is onmogelijk in een kort artikel bijzonder heden te geven van de geheele ontwikkeling. Waar schijnlijk heeft de chemische industrie, die zot» essentieel is voor den landbouw en debinnenlandsche industrieën, de belangrijkste vorderingen ge maakt, (ieweldige moderne installaties voor het vervaardigen var. kunstmest, tot nog toe ingevoerd, zijn thans opgericht. De regeering beheert de twee grootste: een in C horzów gelegen, een in Moécice. Heide zijn up t o date ingericht. De groot e Poolsche textiel-installaties*. in Lódi Bialystok. Bielsko en elders gelegen, zijn'thans in staat binnenlandsche kleurstoffen te gebruiken, de nationale spinnerijen behoeven ook niet langer afhankelijk te zijn van ingevoerde machines. Het Poolsche . ladio-omroepsysteem neemt een VAN POLEN \ <u-aanstaande plaats in onder de landen van het s -iteland. Haar Polen uitgestrekte wouden bezit, is het , n van de belangrijkste exportlanden van timmer1 .«t van Europa. Uit de diepe wouden van » >st-, en Xuid-Polen gaat trein na trein met ! lomstamnien over het groote continent; zij \. >rden aan boord van schepen geladen te Gdynia . ; Danzig om de behoeften aan te vullen van ; olland, Engeland, Denemarken of Frankrijk. De internationale handel groeide zoo snel, dat. /.? republiek zich genoodzaakt zag een nieuwe u ven aan te Jcggen. Op een plek aan de Oost.?e, waar twaalf jaar geleden een bescheiden vis/hersdorp lag, is de 'nieuwe en moderne haven ? .m Gdynia ontstaan. Thans is het de grootste uii de Oostzee. , * k * Toch blijft er nog veel te doen in Polen. Het ronomische leven A*an het land biedt enorme, oiioA'erzienbare mogelijkheden. Het particulier initiatief echter is thans belemmerd door een ickort aan kapitaal. Pas vijftien jaar geleden Beginnend, zonder geldelijke reserves, was Polen uiet in staat, in dezen korten tijd voldoende midde len bijeen te brengen om al zijn talrijke beleg gingen te dekken. De depressie luidde een nieuwe periode in de economische ontwikkeling van het land in. De uiti werkingen A-an de crisis Averden in Polen. niet minder geA'oeld dan waar ook, ntaar de politiek van de regeering onthield zich van elke radicale, revolutioimaire methode, zij wilde geen kunstmatigen stimulans aanAVenden. Klassieke, con servatieve, door den tijd beproefde methoden Averden toegepast. De strenge adhesie aan de goudbasis en het laten zakken van de prijzen zijn fundamenteele principes van de politiek. Bovengenoemde regeeringspolitiek bleek zegen rijk. Het land is bezig succesvol, ofschoon lang zaam, de geA'olgeu van de , depressie te boA'en te komen met een gezonde budgetaire en financieele structuur, een actieve handelsbalans, met industrieën in staat topprestaties te leveren en met een commerciee.1 apparaat, dat gereed staat voor verdere uitbreiding zoowel op binnenlandsche als op buiienlandsche markten. tv1* ' De zoutstadl/Vielickza EEN REIS|NDRUK SINDS enkele uren rijden wij dwars dóór een Bussische film boort orens, die zich in scherpe contouren tegen de heldere lucht af teekenen, eenzame schoorsteenon, waaruit traag vettige rook wentelt, lage houten arbeiders woningen, grauw of rocstbruin. die nog juist. blijven staan, vrouwen niet kleurige luxifddoeken en nitloopers van bosschen. waarachter de eeuwig heid moet beginnen. Met deze elementen in cindelooze variaties is het Poolsche landschap aan den Karpathenrand gecomponeerd.' De zon heeft de welwillende geste, ons met haar blutsten schemer aan te kondigen, dat wij een stadje naderen: du kruisen van drie kerktorens rijzen, «.Is op een t>vecde Golgotha. uit' boven een grauwgrijzen heuvel. Maar sjndülang hebben wij ver leerd, de namen van Poolsche steden op de kaart op te zoeken. men onthoudt hen toch niet langer dan twee minuten. De helling veegt het plaatsje weer uit. tot het achter een laatste bocht onyeiwacht weer te voorschijn, springt. In de zij straten worden, juist de olielampen < ontstoken. de hoofd verkeersweg heeft electrische verlich ting en glanst .reeds in alle feestelijkheid. De steénon gevels zenden np,g nasidderingen uit van dr hitte, buiten op het land reeds verwaaid. ..Glück auf!", roept een herbergier in hemds mouwen, die met traeg gebaar leege biet glazen op het terras inzamelt, den vreemden wagen na. Verder gt;ri 'het: wij duiken voor het. laatste traject de duisternis weer in. Want het' is de avond van den' tweeden JuH en dus moot en wij heden Wielickza nog halen: 3 Juli is van oudsher de groote dag van het zoutst'adje. Dan wordt er Een kerk, geheel van zout in de zoutstad Wielickza namelijk een mis gecolebreerd in de*gi'octe?onderaardsche zoutkapel. Den volgenden dag: Wielickza! Van de 7000 inwoners moet minstens de helft op straat loopen.cn. soms met den stroom mee drij vend. soms er tegen oprociend, begeven wij ons in de richting d'er zoutmijn. Wielickza valt heelemaal uit den toun van onze Russische in drukken; met zijn bouwvallige krotten leunend tegen imponeercn.de niexiwe gebouwen zou het eerder aan een snel opgegroeide Amerikaansche stad doen denken, Avanneer niet enkele oude gevels er aan herinnerden, dat de stad reeds in 1251 begon nen was, haar zoutschatten productief te maken. De mijnen hebben zeven schachten, waarvan er twee binnen de stad zelve uitmonden. In n dezer heeft men in het begin der l Se eeuw een wenteltrap aangelegd. Bewonderenswaardige pres tatie, zoowel het aanleggen, als de wandeling erlangs naar boven ! Do lift, die in weinige seconden de bezoekers 300 meter diep naar de laagste der zeven ver diepingen verplaatst, voert ons intusschen op ge makkelijker wijze naar het doel. Een, wondere wereld.... Ik herinner mij maar n beeld, dat met deze koele mysterieuze hallen en haar glinsterende pracht te vergelijken is: een kerstnacht in een klein kerkje boven in Noor wegen, waar het licht van honderden kaarsen weerkaatst werd in de rijp, die alle muren en zuilen bedekte. Achter een van de ? flonkerende zoutpilaren vandaan gekomen, staat plotseling een oude mijn werker voor ons, die ons een stukje brood, bestrooid met zout, aanbiedt, het 'ou*de symbool van de ' i V i» «? v -3.' l H v Poolsche jeugd trouw en dan op.s door het labyrint-h geleidt. i Hier beneden, wordt het zuiverste zout gevon den, szybika genaamd en op de versche breuk is het glanzend wit als sneeuw. De madonna's. in het zout uitgehouweh. de altaren, de heiligen beelden echter hebben dat patina der eeuwen gekregen, dat beelden in het portaal van Gothische kerken hebben. En dan dwalen wij maar, door gangen, die in totaal 100 K.M. lang zijn, zegt onze, reiswijzer. verscheidene honderden kilometers, zegt onze levende gids., doop kapellen tot dertig meter hoog, door de groote zaal, waar ook de fjjnbewerkte PAG. 13 DE GROENE No. 1997 luchtci-s van zout zijn, langs bevaarbare nieren. Het laatste beeld, dat wij vasthouden, zijn de dikbéspvjkerde laarzen van een paar mijnwerkers. in diepe devotie geknield voor een madonna in een lichtende zoutuis, waarbinnen de vlammen der kaarsen onbeweeglijk glansen. De lift voert ons weer, langs de etages in het spiza. het minder zuivere grauwzwarte zout uitgehouwen en door de bovenste groenacbtige lagen, naar het boVenaardsch Wielickza terug. Het zonlicht lijkt ons uitbundig en overdadig, als een nouveau-riche, die zijn teveel aan bezit wil toonen.... ? S.